isBI
IN
N
E
N
L
A
N
'Bi
EERSTE BLAD
WOENSDAG 12 JAN. 1938
52e JAARGANG - No. 87
Het Nederlandsche
initiatief.
Dreigende gevaren.
Het spellingvraagstuk.
Belangrijkste Nieuws
Uitgave: N. V. Uitgever»- Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Voratatraat 7 0, doe»
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur. Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA D 0 g b I 3 d V O O I" tl P I" O V i fl C 6 Z 6 6 I 3 ft d
Abonnentoniaprlja f£-30 «m.te J
Weekabonnementen voor Mktoetsöfg
Qoea en Vlisslngea i 0.20
Losse nummers cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingev 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdag» en Vrijdag»
f C.75 bl] voo<Mltbettel.:g
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
In de Eerste Kamer heeft gisteren de
heer Vorrink geïnterpelleerd over de
stappen der Regeering inzake de erken
ning van den Koning van Italië als Kei
zer van Etiopië.
Gelijk men zich herinnert is niet lang
geleden hekend geworden, dat onze Re
geering spoedig na het optreden van
minister Patijn vertrouwelijk in overleg
ia getreden met de Oslo-staten, teneinde
de betrokken regeeringen te polsen of zij
genegen waren, gemeenschappelijk stap
pen te ondernemen hij de regeeringen van
Frankrijk en Engeland over de feitelijke
erkenning van de Italiaansche bezetting
van Abessynië.
Dit optreden heeft hier en daar wel
eenige verwondering gewekt.
Men heeft er in gezien een buigen voor
het geweid. Een stellen van het belang
van de negotie boven het recht.
Wat dit hetreft, heeft de gehouden in
terpellatie verhelderend gewerkt.
Uit het antwoord van minister Patijn
is wel duidelijk gebleken, dat hier niet
het eigen belang domineerde.
De zaak is deze, dat de niet-erkenning
van het nieuwe Keizerrijk een der oor
zaken is <van de internationale spanning.
En nu is bij het gevoerde debat zeer
duidelijk komen vast te staan, dat de be
doeling van het Nederlandsche .initiatief
in de eerste plaats is geweestont
spanning in de internatio
nale verhoudingen.
Met terzijdestelling van gevoelsoverwe
gingen en met handhaving van de opvat
ting dat het optreden van Italië tegenover
Abessynië in strijd was met het recht,
oordeelt de regeering d'at de nuchtere
erkenning van een voldongen feit tot het
scheppen van betere internationale ver
houdingen kan leiden.
Dit standpunt vond geen algemeene in
stemming.
De meerderheid der leden was het eens
met Prof. Anema, die verklaarde liever
te hebben gezien, dat de regeering zich
niet aan de spits had gesteld.
Maar aan de goede bedoelingen van Mr
Patijn bij het doen van dezen stap, kan
geen twijfel bestaan.
Van verschillende zijden wordt telkens
met ernst gewaarschuwd tegen het „gele
gevaar". En waarlijk niet zonder reden.
Er dreigen van uit het Oosten ernstige
gevaren, misschien in de eerste plaats
'voor ons economisch en sociale leven.
Dë goedkoop werkende industrie in
landen als China en Japan, dank zij den
hoogst eenvoudigen levensstandaard en de
uiterst lage loonen, kan in de toekomst
voor het welvaartspeil van verschillende
landen in Europa, en met name ook in
ons land, van 'diep ingrijpende 'beteekenis
worden.
Maar daarnaast dreigen ook gevaren
van politieken aard. Als in de toekomst
de rijken in het Verre Oosten tot samen
werking komen, dan behoeft dit nog niet
te leiden tot den ondergang van het
Avondland, maar dan kan dit toch de
positie van diverse Europeesche staten
uiterst precair maken.
Zoo mogelijk nog ernstiger zijn de ge
varen, die vanuit Europa zelf dreigen.
Er zijn verschijnselen, die wijzen op
toenemende ontkerstening en voortschrij
dende decadentie.
Uit Parijs werd dezer dagen gemeld,
dat de bevolking van Frankrijk geduren
de de laatste vijf jaren met 81.000 per
sonen is verminderd.
En Frankrijk staat wat dit betreft niet
°P zichzelf. Het geboortecijfer is de laat
ste jaren in bijna alle landen van Europa
sterk gedaald. De gevolgen daarvan wor
den nog eenigszins gecamoufleerd door
jjet lagere sterftecijfer in de meeste lan
den, maar alles wijst er op, dat er straks
zul zijn achteruitgang der bevolking, in
Maats van bevolkingstoename.
Teekenend is in dit verband ook bet
volgende bericht uit Engeland
„De met 1 Januari in werking getre-
eu „Matrimonial Causes Act", die in
site de nieuwe ecbtscheidingswet is,
weft in ,de eerst© acht dagen van zijn
estaan enormen toeloop gehad. In Groot
monden zijn ruim duizend en in de pro-
vmcie bijna drie duizend aanvragen tot
ec. tscheiding ingediend. Naar men weet
Zl;'11 er 3 nieuwe rechters benoemd, maar
jj8 de vraag in dit tempo blijft aanhou-
«tt zal dit spoedig een te gering getal
yken om de duizenden nog op de rol
aande gevallen te behandelen."
inderdaad, van ernstige beteekenis zijn
gevaren die het „Christelijk Europa"
"Otoeuren.
FELLE STRIJD BIJ TERUEL.
Een correspondent van Havas bij de
opstandelingen meldt, dat de regeerings-
troepen even krachtig als eergisteren
hebben aangevallen bij La Muela de
Teruel en bij La Cota. De aanvallen
werden evenwel afgeslagen. De opstan
delingen hebben hun stellingen gehand
haafd. Een aanval op de Muela werd ge
steund door twintig zware vechtwagens,
die door de artillerie buiten gevecht wer
den gesteld. De aanvallers leden buiten
gewoon zware verliezen. De vechtwagens
stonden bloot aan het vuur van de ka
nonnen der opstandelingen, welke on
middellijk achter de eerste linie stonden
opgesteld en verscheidenen werden door
voltreffers geraakt en in brand geschoten.
Op den linkervleugel werden aanval
len door de regeeringstroepen door het
vuur van de automatische wapens ge
stuit.
Het schijnt, dat het commando van de
opstandelingen de strijdkrachten opnieuw
wil groepeeren, alvorens tot een nieuwen
aanval over te gaan.
Eenige officieren der opstandelingen,
die uit de voorste linie zijn teruggekeerd,
verklaarden, dat de slag bij Teruel zich
ontwikkelt tot een slag om Aragon, wel
ke wel eens de beslissende strijd van
den geheelen burgeroorlog zou kunnen
worden.
Ten aanzien van den toestand bij Te
ruel zelf verklaarden zij, dat de troepen
van Franco nog steeds voor de poorten
der stad staan en ook de strategisch be
langrijke punten ten Noorden en ten Zui
den van de stad bezet houden.
Het weer wordt geleidelijk beter, doch
de wegen zijn dermate doorweekt, dat
het moeilijk is, manschappen en mate
riaal naar het front te brengen.
HET CONFLICT TUSSCHEN CHINA EN
JAPAN.
Ook hier weer tegenstrijdige berichten.
Volgens Japansche berichten heb
ben de Japanners de ommuurde stad
Tsining, dertig kilometer ten Zuid-Wes
ten van Jentsjau aan den spoorweg
Tientsin-Poekau bezet.
Volgens Chineesche berichten ruk
ken de Chineesche troepen, na den aan
val op Tsining te hebben afgeslagen, op
in de richting van Jentsjau, ten Noord
westen van Tsining, terwijl een andere
Chineesche afdeeling een flankbeweging
tracht uit te voeren tegen de Japansche
strijdkrachten tusschen Jentsjau en Tsjau-
sien.
Maarschalk Tsjang Kai-
sjek is gisteren naar het front
bij den Loenghai-spoorweg
vertrokken. Men vraagt zich
af of thans op het geheele
front tot den aanval zal wor
den overgegaan.
Morgen zal te Tokio de geheime raad
bijeenkomen om de rapporten van den
minister van Buitenlandsche Zaken, den
minister van Oorlog en den minister van
Marine te bespreken ten aanzien van den
toestand in China.
Vermoedelijk zal ook de beslissing van
de keizerlijke conferentie besproken
worden.
Van welingelichte zijde wordt verno
men, dat nog verscheidene bijeenkomsten
van het kabinet noodig zullen zijn om
het ten uitvoer leggen van de besluiten
van de keizerlijke conferentie voor te be
reiden. Naar verluidt heeft de conferen
tie het standpunt van de Japansche re
geering bepaald ten aanzien van de vol
gende drie mogelijkheden.
Ten eerste: China verwerpt de vredes
voorstellen. Ten tweede: Tsjang Kai-sjek
neemt de vredesvoorstellen, welke hem
langs een omweg zijn gedaan, aan. Ten
derde: Tsjang Kai-sjek geeft een ontwij
kend antwoord.
Men acht deze derde mogelijkheid het
meest waarschijnlijk en vermoedelijk zal
in dit geval de strijd worden voortgezet.
Naar verder verluidt zal de
Japansche regeering tot uiter-
lijk 15 Januari a.s. wachten op
het antwoord van Tsjang Kai-
sjek.
ONTPLOFFING IN ONDERGRONDSCHE
TE MADRID.
Naar Havas verneemt, heeft zich Maan
dag een ontploffing voorgedaan in den
onderg'rondschen spoorweg van Madrid.
Aangezien zich op het oogenblik van de
ontploffing een trein vol met reizigers ter
plaatse bevond, moeten vele personen zijn
gedood of gewond. Tengevolge van de cen
suur, welke de republikeinsche autoritei
ten op dergelijke gebeurtenissen toepas
sen, is bet niet mogelijk nadere bijzon-
derbeden te weten te komen, evenmin
als het juiste aantal slachtoffers, dat
echter in de tientallen moet loopen.
DE CONFERENTIE TE BOEDAPEST.
Algeheele overeenstemming bereikt te
Boedapest.
Omtrent de drie landenbesprekingen,
welke te Boedapest gevoerd worden,
wordt van bevoegde zijde medegedeeld,
dat in bet bijzonder de vraagstukken van
bet Donaugebied, de Volkenbondskwestie,
alsmede de betrekkingen tusschen Hon
garije en de kleine Entente uitvoerig be
handeld zijn.
In de 'kringen der conferentie verluidt,
dat in bet officieele slotcommuniqué ge
wezen zal worden op de beteekenis van
de spil Berlijn-Rome voor bet Donauge
bied. Het communiqué zal verder in alge
meene termen den wensch naar overeen
stemming en samenwerking tusschen de
landen, die bet pact van Rome ondertee
kenden, en de overige Donaustaten tot
uitdrukking brengen.
Naar bet D.N.B. uit Rome meldt,
schrijft Gayda in het Giornale d'Italia,
dat in alle kwesties, die te Boedapest be
sproken zijn, algeheele en principieele
overeenstemming is bereikt. Het gaat
hierbij om een accoord „van de grootste
Europeesche draagwijdte", dat heden
avond in den vorm van een verklaring
gepubliceerd zal worden.
DE SOCIALE CONFLICTEN IN
FRANKRIJK.
De Franscbe Minister-president Chau-
temps beeft een onderhoud gehad met
Gignoux, den voorzitter van den bond
van Franscbe werkgevers.
Aan de pers beeft Gignoux verklaard,
dat zijn bond n i e t zal deelnemen aan de
besprekingen van heden.
Hij voegde hieraan toe, dat de verte
genwoordigers 'van den' a'lgemeenen 'bond
van Fransche werkgevers wel bereid zijn
een onderhoud te hebben met de re-
ge e r i n g, wanneer deze het nuttig oor
deelt.
Het is waarschijnlijk, dat Chautemps,
na de vertegenwoordigers der arbeiders
te hebben geboord, een bespreking zal
hebben met bet bestuur van het Verbond
van werkgever^. Zoodoende zal de regee
ring de werkgevers- en arbeidersorgani
saties beiden op dé hoogte 'hebben ge
steld van het wetsontwerp inzake de
nieuwe organisaties van den arbeid.
DE ENGELSCHE LUCHTMACHT.
Wat binnen een jaar bereikt zal zijn.
Binnen een jaar zal het Britsche rijk
binnen de grenzen van het Vereenigd Ko
ninkrijk 10.000 moderne vliegtuigen be
zitten, aldus verneemt „United Press".
Bovendien zal de Britsche luchtvloot
kunnen steunen op een industrieele orga
nisatie, die in tijd van oorlog met een tot
nu toe ongekende snelheid bommenwer
pers en gevechtsvliegtuigen kan produ-
ceeren.
Volgens de officieele cijfers bezit En
geland thans 1560 machines van de „eer
ste linie", een getal, dat 190 onder het
voor het bewapeningsplan vastgestelde
blijft. Deze term is voor den leek mislei
dend, daar zij practisch geen beteekenis
beeft. Voor iedere z.g. „eerste linie"-ma-
chine, die in gebruik is bij een eskader,
bestaat n.l. een reserve van hetzelfde type
Het Britsche bewapeningsplan en dit
is zeer belangrijk voorziet in groote
voorraden van dergelijke reserves in een
verhouding van meer dan drie tegen een.
De juiste sterkte van de luchtmacht
wordt natuurlijk streng geheim gehouden,
doch vernomen wordt, dat de verhouding
tusschen actief in gebruik zijnde en in
reserve bewaarde toestellen de verhou
ding 31 te boven gaat.
Uit deze mededeelingen kan men af
leiden, dat Engeland thans reeds over
10.000 machines beschikt.
GROOTE MONARCHISTISCHE
BIJEENKOMSTEN TE WEENEN.
Gisteravond hebben, naar de „N. R. G."
meldt, op tal van plaatsen in Weenen
groote monarchistische bijeenkomsten
plaats gevonden, die door plm. 200.000
mensehen werden bezocht. Aangezien de
nationaal-socialisten reeds een paar da
gen geleden hadden aangekondigd, dat
zij deze bijeenkomsten zouden trachten te
storen, waren zeer uitgebreide veilig
heidsmaatregelen genomen. Niettemin
gelukte bet den nazi's in 4 van de drukst
bezochte bijeenkomsten door het werpen
van rookbommen kleine panieken teweeg
te brengen (als een bewijs wellicht der
hooge beschaving van de „bloem der na
tie"). De politie greep onmiddellijk in en
heeft eenige dozijnen lieden gearresteerd.
Maar ook de deelnemers aan de vergade
ringen keerden zich op heftige wijze tegen
de nationaal-socialisten en het kwam tot
schermutselingen waarvan er eenige op
straat zijn voortgezet. De rust kon echter
overal na korten tijd hersteld worden en
de vergaderingen konden hervat worden.
De verschillende sprekers keerden zich
tegen het nationaal-socialisme en zij ver
langden van de regeering, dat zij de na-
Eenheid van spelling In Nederland en
Vlaanderen.
Bij de behandeling van de begrooting
van Openbaar Onderwijs in de Belgische
Kamer heeft het Vlaamsch Katholieke
Kamerlid Delwaide een lans gebroken
voor bet behoud van de eenheid van spel
ling voor Nederland en Vlaanderen.
Spr. herinnerde aan de motie, welke
de Nederlandsche Tweede Kamer kort
geleden inzake de spelling van de Neder
landsche taal heeft aangenomen, en zeide
volkomen te begrijpen, dat zoowel boven
als beneden de Moerdijk meer en meer
stemmen beginnen op te gaan, die er op
aandringen dat er een einde zal worden
gemaakt aan de huidige spelling-anar-
chie. Ie men in Nederland niet een beetje
Lard van stapel geloopen met de nieuwe
spelling', vroeg spr, zich af, en zou bet
niet mogelijk zijn, dat Nederland weer tot
de oude spelling terugkeert?
D'e beer Delwaide gaf uiting aan de
hoop, dat minister Hoste, die kort geleden
over deze kwestie een onderhoud heeft ge
had met minister Slotemaker de Bruïne,
hieromtrent opheldering zal willen ver
strekken. In ieder geval verwacht spr.,
dat de heer Hoste alios in het werk zal
stellen om de eenheid van spelling voor
Nederland en Vlaanderen te handhaven.
tionaal-socialistische beweging energiek
zou bestrijden.
DE MEESTE EVANGELISCHE PREDI
KANTEN IN DUITSCHLAND
VRIJGELATEN.
Volgens verklaringen van den rijks
minister voor kerkelijke aangelegenheden
Kerrl, en na zijn laatste veiligheidsmaat
regelen voor de handhaving der kerke
lijke orde, is in het Evangelische kamp
een duidelijke kalmeering te constateeren.
Van de dominees der belijdende kerk, die
wegens overtreding van gerechtelijke be
palingen werden gearresteerd bevinden
zich nog slechts een klein aantal in ar
rest, w.o. ds Niemöller, tegen wien een
gerechtelijk onderzoek gaande is, dat nog
niet is afgesloten.
Sowjet-gezant In Roemenië wil terug
geroepen worden.
Naar vernomen wordt, beeft de gezant
van de Sowjet-Unie te Boekarest, Michael
Ostrofski, verzocht teruggeroepen te wor
den. Hij is van meening, dat zijn verblijf
te Boekarest geen nut meer heeft in ver
band met den keer, welke de politieke ge-
leur tenissen in Roemenië hebben geno
men.
Zooals men weet werden de diploma
tieke betrekkingen tusschen beide landen
verbroken in 1918 en hervat in 1934.
Korts Berichten.
i Tusschen de Belgische regeering en
het stadsbestuur van Gent worden be
sprekingen gevoerd over den aanleg van
een vliegveld te Sint Denijs-Westrem.
Zoowel voor bet burgerlijk dis het mili
tair luchtverkeer zal dit vliegveld ge
schikt moeten zijn.
i Daar de sneeuw de transporten heeft
bemoeilijkt, zullen te Madrid de brood
rantsoenen worden verminderd van 200
tot 100 gram per dag.
DE KONINGIN MAAKT EEN RIJTOER
Te tien minuten over één gistermiddag
is de Koningin, in gezelschap van een
hofdame, uitgereden in een auto, om een
rit te maken in de omstreken van Baarn.
Naar men ons meldt, heeft H.M. op dezen
toer een kort bezoek aan paleis Het Loo
gebracht.
ZUSTER BOONSTRA OP HET PALEIS.
Gistermiddag omstreeks half vier is de
eerste der beide diaconessen, die als
kraamverpleegsters bijt de blijde gebeur
tenis zullen dienst doen, de zuster Trijntje
Boonstra, op bet paleis Soestdijk gearri
veerd. Zij kwam per auto uit Den Haag
en was in gezelschap van een dame, die
haar tot aan den ingang van het paleis
wegbracht.
CONTINGENTEERING VAN VLEESCH.
Met 16 Januari a.s. voor den duur van
een jaar verlengd.
Naar mag worden verwacht zal de
contingenteering van vleesoh per 16 Ja
nuari a.s. voor den duur van een jaar
worden verlengd, waarbij de onderstaande
bepalingen betreffende de basistijdvakken
en de percentages voor de berekening van
de autonome contingenten zullen worden
vastgesteld:
Contingenteering: versch, gekoeld en
Binnenland.
Interpellatie in de Eerste Kamer inzake
de erkenning van den Koning van Ita
lië als Keizer van Abessynië.
Nederlandsch schip getorpedeerd.
Het aantal biggenmerken in 1937.
Buitenland.
De felle strijd om Teruel.
De sociale conflicten in Frankrijk.
Tegenstrijdige berichten uit China.
Overeenstemming bereikt te Boedapest?
bevroren rund- en kalfsvleescb, basistijd
vak 1/11936 tot 1/71936, percentage
100 bruto-gewicht; contingenteering „an
der" rund- en kalfsvleesch, basistijdvak
19311932, percentage 20 bruto-ge wicht;
contingenteering paarde- en schapen-
vleesch, basistijdvak 19311932, percen
tage 20 bruto-gewicht.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
bovengenoemde percentages alleen betrek
king hebben op de autonome landencon-
ti.ngenten, derhalve niet op de bij han
dels /erdrag verleende contingenten, welke
in vele gevallen hooger zijn.
MOTORVERXEER NAAR BELGIE.
Faciliteiten voor Ned. ondernemers.
De A. N. W. B. meldt: Reeds is mel
ding gemaakt van de 1 Januari 1938 in
werking getreden beperkingen voor het
verkeer met buitenlandsche taxi's en
vrachtwagens naar België en van de faci
liteiten, welke als resultaat van Belgisch-
Nederlandscbe onderhandelingen verkre
gen zijn ten gunste van Nederlandsche
ondernemers op het gebieji van het per
sonen- en goederenvervoer!
Uit nadere mededeelingen blijkt, dat de
getroffen regeling op bet volgende neer
komt:
Het verbod per buitenlandsche taxi
België binnen te komen, zal niet gelden
voor taxi's, die uit Nederland reizigers
brengen naar plaatsen in een grens
strook van 10 km op Belgisch gebied, tot
welke grensstrook bovendien ook gerekend
zullen worden plaatsen als Luik, Antwer
pen, Gent, Brugge en omgeving, alsmede
de geheele kuststrook tot aan de Fransche
grens.
Ook het verbod met leege vrachtwa
gens voor rekening van anderen België
binnen te komen werd opgeheven voor
deze zelfde plaatsen.
Deze concessies beteekenen, dat de ern
stige gevolgen van de nieuwe Belgische
bepalingen voor de betrokken Nederland
sche ondernemers zijn weggenomen.
OPHEFFING VAN HALTEPLAATSEN
BIJ DE NEDERLANDSCHE
SPOORWEGEN.
Deze week de laatste onderhandelingen.
De officieele mededeeling van de Ne
derlandsche Spoorwegen over de ophef
fing van 148 halteplaatsen met ingang
van de nieuwe zomerdienstregeling in
verband met de uitbreiding van de elec-
trificatie en de diesel-electrische tractie
heeft in den lande begrijpelijk zeer veel
belangstelling gewekt. De reis'bureaux
zaten in verband met de belangrijke wij
zigingen, welke ongetwijfeld in de nieuwe
dienstregeling zullen worden ingevoerd,
voor de groote moeilijkheid, dat men niet
de beschikking bad over absoluut be
trouwbare gegevens over bet verkeer met
bet buitenland.
Nog deze week moeten onderhandelin
gen worden gevoerd, zoodat pas hierna
de nieuwe dienstregeling haar beslag kan
krijgen.
Ten slotte werd nog medegedeeld,
dat bet vaststaat, dat met Mei 1938 bet
aantal op te heffen halteplaatsen niet
grooter zal zijn dan 148, bet reeds eerder
officieel medegedeelde aantal.
Onwaarschijnlijk is het niet, dat het la
ter noodig zal blijken, dat nog eenige hal
teplaatsen moeten vervallen.
NEDERLANDSCHE IN- EN UITVOER
IN 1937 STERK GESTEGEN.
Verhouding tusschen import en export
bleef nagenoeg onveranderd.
De waarden van den Nederlandschen
invoer (zonder goud en zilver) beeft blij
kens mededeeling van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek in 1937 f 1551 (v.
j. f 1017) millioen bedragen, die van den
uitvoer f 1.148 (v. j. f 747) millioen. Do
invoer werd voor 74.0 pet. (v. j. 73.5 pet.)
door den uitvoer gedekt.
In December had de Nederlandsche in
voer (zonder goud en zilver) een waarde
van f 128 (v. j. f 114, v. m. f 130) millioen
de uitvoer een waarde van f 98 (v. j. f 80,
v. m. f98) millioen, en werd de invoer
voor 76.8 pot. (v. j. 69.8 pot., v. m. 751
pet.) door den invoer gedekt.
