Hoe staat het met de opleving
E
E
J
a
ijB
Dagblad voor de Provincie Zeelan
Betalings- en goederenverkeer
Nederland en Duitscbland.
EERSTE BLAD
De strijd in Spanje.
MAANDAG 20 DEC. 1937
Sovjet-Unie biedt China
grooter steun aan.
Wat is er in Tsingtau
gebeurd
Belangrijkste Nieuws
52e JAARGANG No. 69
Uitgave: N. V. Uitgever* - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux LangeVor»t»traat7 0, doe*
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa, Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
A bo a s ©si s a 6 g p s 6J o ff ji 3 pc? fetrrSsl
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Viisshigen f 0.23
Losse riBrnwers 5 cent
Adverïentlïn 30 cent per segel
Ingebonden mededeeüngen öO cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
10.75 bij vooruitbetaling
Aiivertentlën onder letter of motto
19 cent exit-a
Bij contract belangrijke korting
Pit nummer bestaat uit 2 bladen
Aan „Nederlandsch Fabrikaat" was de
vraag gesteld, hoe het nu eigenlijk met de
opleving in Nederland gesteld is. Gaat
het nu werkelijk zooveel beter en mógen
wijl inderdaad de hoop koesteren, dat ook
de laatste crisisverschijnselen zich nu wel
automatisoh in de ruimte van de hooge
oonjunctuur zullen oplossen?
Het antwoord klinkt niet erg optimis
tisch.
He redactie wijst er op, dat het natuur
lijk oen groot verschil maakt met wien
men deze aangelegenheid bespreekt en
welken bedrijfstak men als uitgangspunt
neemt.
„Het totale b e e 1 d is niet ongun
stig, want het is op zich zelf al heel veel
waard, dat er nu althans bedrijven zijn,
heele groepen zelfs, die van een beteren
gang van zaken melding maken. Men
hoede zich echter voor overdrijving. Wie
zich in een gunstige positie bevindt, zal
u aanstonds met enthousiasme vertellen,
hoe schoon h ij de toekomst ziet. Hit leidt
echter licht tot oppervlakkige conclusies,
want het spreekt alweer vanzelf, dat men
niet van algemeene tevredenheid kan
gewagen op grond van het feit, dat en
kelen daarvan getuigenis afleggen.
Niet waar, de zon schijnt op de geheele
aarde, en waarom zou dan. niet ieder zich
daarin kunnen koesteren, wanneer men
toch duidelijk waarneemt, dat de zon
schijnt. Het is echter ook waar, dat de
wolken een zeer bijzondere handicap voor
de uitstraling van het groote lichaam
kunnen vormen en het komt er dus maar
op aan, waar men zich bevindt. Het
merkwaardige verschijnsel doet zich nu
voor, dat sommigen zich, mede dank zij
de depreciatie en andere maatregelen,
reeds boven de wolken wanen, terwijl
anderen daar nog steeds tegen aan zit
ten te kijken. En nu kan een groote mid
denmoot weliswaar het gevoel hebben,
dat men allen te zamen bezig is, het
wolkendek te doorboren, zekerheid, dat
dit ook werkelijk zal gelukken, bestaat
er nog allerminst."
Er zijn nog tal van duistere punten.
In verband hiermede wordt gewezen
op een beschouwing in „De Nederland-
sche Conjunctuur", waarin verschillende
gunstige symptomen worden genoemd,
b.v. de verbetering van onze exportpo
sitie, de betere positie van den landbouw,
de aanzienlijke kapitaal-reserves, zich
o.a. uitende in een lage kapitaalrente en
goedkoop geld.
Hiertegenover wordt echter gewezen
op het nog altijd groote aantal werk-
loozen, en op het feit, dat ondanks de
toenemende kapitaalreserves en de dalen
de rente, tegelijkertijd floreerende bedrij!-
ven geen beroep op de kapitaalmarkt
doen, hetziji omdat zij zulks niet noodig
hebben, of daartoe niet in staat zijn,
omdat ziji niet de garantie kunnen geven,
dat het nieuwe kapitaal ook rendabel kan
worden gemaakt.
Hierbij1 komt dan nog, dat al is de po
sitie van den landbouw iets verbeterd, de
landbouwresultaten over het geheel geno
men nog weinig reden geven om te jui
chen.
Nog een andere, hier niet genoemde
factor, mag bij bet beschouwen van den
toestand niet uit het oog worden verlo
ren, n.l. deze, dat de opleving nationaal
en internationaal, in niet geringe mate
verband houdt met de niet-produotieve
militaire uitgaven.
Dit alles overwegende, komt men tot
de conclusie, dat er van een gezonde
en dus duurzame opleving nog wei
nig sprake is.
Het offensief der regeerings-
troepen in Aragon.
Na d0 verovering van de Spaansche
Noordkust hebben de troepen van Franco
weinig terrein meer gewonnen. De regee-
rmgstroepen hebben een vrij belangrijk
onensief in Aragon ingezet, dat voorloo-
Pig nogal succes heeft.
Het ministerie van defensie te Barce-
na deelt mede, dat de regeeringstroe-
Pen Zaterdagmiddag Muela de Teruel,
een zeer belangrijke stelling ter verdedi
ging van Teruel, hebben genomen, waar
oor het vijandelijke front bij de stad
moet ineen storten.
In den loop van den Zaterdagavond
heeft de commandant der regeeringstroe-
pen den inwoners der stad doen weten,
dat hij opdracht had gekregen, de ontrui
ming van Teruel te vergemakkelijken. Die
ontruiming zou Zondagmorgen tusschen
zeven en negen uur moeten geschieden,
De bewoners zouden de stad moeten ver
laten in groepen van 25, met de witte
vlag.
Zij, die voor negen uur niet vertrokken
zijn, zouden als combattanten worden be
schouwd.
Dé vertegenwoordiger van Havas te
Madrid meldt, dat het republikeinsch of
fensief aan het front van Teruel het eer
ste is, waarin een methodieke voorberei
ding door den generalen staf te zien is.
Alle verbindingswegen, met Saragossa
zijn afgesloten. Een gebied van meer dan
500 vierkante kilometers is veroverd. De
troepen van Franco, die verrast waren
door de snelheid van het offensief tracht
ten zich te herstellen, doch hun felle te
genaanvallen konden niet verhinderen,
dat de regeeringstroepen Zaterdagmiddag
voor de poorten der stad verschenen.
Zoodra de respijttermijn, die de bevol
king voor de ontruiming gelaten is, zal
zijn afgeloopen, zal de aanval op de stad
beginnen.
Blijkens berichten uit Salamanca is de
aanval begonnen.
Zaterdag heeft het geschut van Franco
Madrid eenige malen onder vuur geno
men. In een straat in het centrum ont
plofte een granaat, waardoor veertien
kinderen en drie volwassenen gedood en
32 menschen gewond werden.
Naar vernomen wordt, is de nieuwe
Sovjet-Russische ambassadeur bij de
Chineesche regeering, Oledski, vergezeld
van negen leden van zijn staf, te Hankau
aangekomen. Hij begaf zich onmiddellijk
naar Tsjang Kai Sjek om hem de hulp
van de Sovjet-Unie aan te bieden onder
de drie volgende voorwaarden:
De nationale regeering moet worden
omgevormd in een anti-Japanscbe volks-
regeering.
De helft van de leden van deze nieuwe
regeering moet gekozen worden uit de
Chineesche communisten.
De officieren van den staf van de Chi
neesche communistische llegers moeten
worden geplaatst in den staf van maar
schalk Tsjang Kai Sjek.
Hieraan wordt toegevoegd, dat 13 De
cember 120 Sovjet-Russische vliegtuigen
met 240 piloten en mecaniciens te Han
kau zijn aangekomen.
Volgens berichten uit Chineesche bron
wordt te Hankau een hervorming van
de centrale regeering en van het leger
besproken, teneinde verderen tegenstand
mogelijk te maken.
Verscheidene Japansche textielfabrieken
verwoest.
Amerikaansche en Britsche schepen er
heen.
Amerikaansche en Britsche oorlogs
schepen zijn op weg naar Tsingtau en
Kiantsjau, de havens in het vroegere
Duitsche bezit in China, waar de toe
stand hoogst ernstig moet zijn.
Te Tsingtau zijn groote Japansche ka
pitalen belegd, o.a. in talrijke spinnerijen.
Het schijnt, dat tot dusver tusschen de
Japanners en de autoriteiten der provin
cie Stantoeng een afspraak heeft bestaan,
volgens welke de Japanners op zich ge
nomen hebben, niet het gedeelte der pro
vincie aan te vallen, dat door den gouver
neur, generaal Foetsjoe, wordt verdedigd,
en de Chineezen als tegenprestatie de Ja
pansche eigendommen te Tsingtau onaan
getast zouden laten. Hierdoor was tot nu
toe Tsingtau de eenige Chineesche haven,
waarvoor de Japansche blokkade niet
gold.
Wat er gebeurd is is nog niet duide
lijk.
Naar gemeld wordt, zullen de Ameri
kaansche oorlogsbodems „Pope" en „Mar-
biehead" zich van Sjanghai zoo spoedig
mogelijk naar Kiautsjau begeven, en zich
daar bij den Britschen kruiser „Suffolk"
voegen. D'e toestand te Kiautsjau is na
melijk eveneens hoogst ernstig. Den ge-
heelen Zaterdagnacht werden voortdu
rend ontploffingen gehoord, welke zou
den zijn voorafgegaan aan de verwoestin
gen der Japansche eigendommen in de
stad. Japansche gebouwen zouden met
behulp van petroleum in brand gestoken
zijn.
Naar verder uit buitenlandsche bron
wordt vernomen, hebben de Chineezen de
haven afgesloten, door in de monding der
rivier een schip tot zinken te brengen.
Tot de Japansche eigendommen, die te
Tsingtau zijn verwoest, behooren acht tex
tielfabrieken met in het geheel 410.000
getouwen, In deze fabrieken zijn in het
geheel 24.000 arbeiders te werk gesteld.
Men vreest, dat de Japanners een aan
val op deze stad zullen ondernemen om
het incident te wreken,
i
DE VERHOUDING TUSSCHEN
ENGELAND, AMERIKA EN JAPAN.
Geen vlootdemonstratie.
De „New York News" spreekt van een
„Japansche crisis op zijn hevigst" en de
„New York Times" schrijft: „Naar ver
luidt is een groote vlootdemonstratie te
te verwachten, tenzij Japan onze rechteu
waarborgt. De toestand is uiterst gespan
nen".
In tegenspraak met dit bericht van de
„New York Times" herhaalt het Witte
Huis, dat de bondsregeering geenszins
voornemens is, een dergelijke demonstra
tie op touw te zetten.
Reuter verneemt uit Washington, dat
op het oogenblik het zenden van een nieu
we nota niet wordt overwogen. Alle offi-
cieele gegevens over de aangelegenheid
worden naar den Amerikaanschen am
bassadeur te Tokio opgezonden, opdat
deze hiervan in mondelinge vertoogen ge
bruik kan maken.
Parlementaire Londensche kringen
schrijven zeer groote beteekenis toe aan
den Engelschen ministerraad, die Woens
dag a.s. zal worden gehouden.
De voornaamste ministers zullen met
de Kerstdagen in de buurt van Londen
blijven.
Overwogen wordt, indien men de Lon
densche bladen mag gelooven, de zending
van oorlogsschepen in een voldoend aan
tal, naar de wateren in het Verre Oosten
opdat de Britsche strijdkrachten in staat
zullen zijn de Britsche belangen te ver
dedigen tegen welke bedreiging ook.
TWINTIG GRADEN VORST TE
GLASGOW.
Schotland heeft Zaterdag den koudsten
winterdag sinds 1921 beleefd.
Te Glasgow vroor het 20 graden Cel
sius. Tevens hing er een dikke, ijskoude
mist, die het scheepvaartverkeer op de
Clyde volkomen verlamde. Twintig sche
pen, die gereed lagen om zee te kiezen,
konden niet vertrekken.
Ook het verkeer te land ondervindt
groote vertraging. Tientallen wegen, die
reeds diep onder de sneeuw lagen, zijn
thans zoo spiegelglad bevroren, dat het
verkeer er over levensgevaarlijk gewordeD
is. Verscheiden dorpen zijn volkomen ge
ïsoleerd.
Ook in Engeland is het bitter koud.
Zelfs in het Zuiden, te Kew, vriest het
nog 10 graden.
Doodvonnissen in Rusland.
Gisteravond werd te Moskou medege
deeld, dat acht sovjet-autoriteiten, o.m.
Yenoekidze, de vroegere secretaris van
het centrale uitvoerend-comité en Zuker-
man, de vroegere chef van de afdeeling
West van het departement van buiten
landsche zaken ter dood zijn veroordeeld.
Allen werden schuldig bevonden aan
hoogverraad, terrorisme en spionnage. De
doodvonnissen zijn al voltrokken.
Korts Berichten.
De Fransche minister van buiten
landsche zaken, Delbos, is Zaterdag van
Praag naar Parijs vertrokken, na op bij
zondere wijze uiting te hebben gegeven
aan zijn voldaanheid over het bezoek in
de Tsjechische hoofdstad.
CHFL EMIGRATI EVEREENIG ING.
Algemeene vergadering.
Onder presidium van den heer A. War-
naar J z n, burgemeester van Hazers-
woude, werd Zaterdag in „Amicitia" te
's-Gravenhage een vergadering gehouden
met het doel om te komen tot stichting
van een Chr. emigratie (kolonisatie) ver-
eeniging.
De vergadering was druk bezocht. De
voorzitter opende de vergadering met ge
bed en sprak een openingswoord, waarin
Nieuw clearlngverdrag tot stand Lskomen
dat loopt tot 31 December 1938.
Van 7 tot 8 December hebben te Ber
lijn. onderhandelingen plaats gevonden
over de regeling van het betalingsverkeer
tusschen Nederland en Duitscbland in
verband met het afloopen van het be
staande verdrag op 31 December 1937.
Na moeizame besprekingen hebben
deze onderhandelingen tot het resultaat
geleid, dat een nieuw clearlngverdrag tot
stand is gekomen, hetwelk zal loopen tot
31 December 1938.
Dit verdrag vertoont slechts weinig af
wijking van het tot dusverre bestaande j
verdrag. Het percentage aan vrije devie
zen, dat aan Duitschland wordt toege
kend, werd verhoogd en gebracht op 10
pCt. Voorts werden eenige posten, ver
band houdende met het transitoverkeeï
en den tusschenhandel, welke tot dusverre
niet onder de clearing vielen, onder de
nieuwe regeling gebracht. De tekst van
het nieuwe verdag zal binnenkort wor
den gepubliceerd.
In aansluiting aan do onderhandelin
gen over een nieuw verdrag voor het
betalingsverkeer had de gebruikelijke
driemaandelijksche bespreking plaats van
de regeeringscommissies voor de vaststel
ling van de betalingscontingenten voor
den uitvoer van Nederland en de overzee-
sche gewesten naar Duitschland in het
eerste kwartaal van 1938. In verband met
de ontwikkeling van den uitvoer uit
Duitschland naar Nederland in den laat-
sten tijd, was het noodig de betalingscon
tingenten voor bedoeld kwartaal iets lager
vast te stellen dan voor het vierde kwar
taal van 1937 het geval was. De betalings
contingenten voor het eerste kwartaal
van 1938 liggen echter boven het gemid
delde der betalingscontingenten van het
jaar 1937.
Aangezien de onderhandelingen over
het betalingsverkeer geruimen tijd in be
slag hebben genomen, was het niet meer
mogelijk de onderhandelingen over een
nieuw verdrag voor het goederenverkeer,
hetwelk in de plaats zou moeten treden
van het op 31 December a.s. afloopende
verdrag, aan te vangen op een zoodanig
tijdstip, dat deze met succes voor het
eind van het jaar voltooid zouden kunnen
worden. Om die reden werd het bestaande
verdrag voor het goederenverkeer onver
anderd verlengd voor een tijdvak van
drie maanden, te weten tot 31 Maart 1938.
hij er op wees, dat de geschiedenis der
landverhuizing weinig reden geeft tot
zelfgenoegzaamheid. Dat in Nederland
zoo weinig belangstelling is voor de emi
gratie is begrijpelijk, mede omdat de pro
paganda indirect gevoerd is. Toen Ame
rika haar poorten sloot, werd de toestand
moeilijker. Canada biedt geen mogelijk
heid van beteekenis, terwijl de noodzaak
van emigratie grooter is geworden. Bij
afsluiting van de oude mogelijkheden
moeten nieuwe gezocht.
De vereeniging heeft positief en nega
tief een taak. De toestand in Zuid-Ame-
rika is anders dan in Canada. Spr. acht
het van beteekenis in groepen de emi
gratie aan te vangen. De nood wekt be
langstelling voor de emigratie. Reeds zijn
in Rotterdam, in Zeeland etc. kringen
gevormd. Er moet echter komen een groo
te vereeniging, omvattend het geheele
Prot. Chr. volksdeel. Dit is ook een volks
belang en daarom moet voor deze zaak
belangstelling gewekt. De regeering toont
meer belangstelling dan voorheen, getuige
de stichting Landverhuizing. Een goede
voorlichting is noodig. Echter is ook hier
niet alles Regeeringstaak. De organisatie
wist een onderzoek in te stellen, volks
voorlichting te geven, economisch en
geestelijk. Ook moet met de Regeering
worden samengewerkt, bijv. bij grond
aankoop.
Hierna voerden het woord de heeren
A. v. Kampen te Stompwijk en J.
E1 s i n g a te Rotterdam, om den vorm
van organisatie nader onder oogen te
zien, waartoe zij verschillende mededee-
lingen deden.
Een levendige discussie volgde.
Mr. v. d, Helm, burgemeester van
Pijnacker, verhaalde van zijn pogingen
om te komen tot centralisatie van de
emigratie. Spr. acht koloniseeren alleen
mogelijk op geestelijken grondslag. Na
mens het comité tot emigratie op Cnr.
grondslag, waarvan spr. voorzitter is, zeg
de spr. volle medewerking toe. Spr. voelt
voor federatieve samenwerking.
Spr. wees ook op de mogelijkheid van
emigratie naar Suriname, mede in ver
band met de sinaasappelen- en citroenen
cultuur. In belangrijke kapitaalkrachtige
kringen is thans een bedrag voor emigra
tie alsmede een organisatieplan gereed,
Het wachten is nog op de medewerking
van de Surinaamsche regeering. Emigra-
Binnenland,
Nieuw clearingverdrag met Duitschland.
De steun aan de kleine boeren nader toe
gelicht.
Buitenland.
Offensief der Spaansche regeerings
troepen.
De verhouding tusschen Japan en Enge
land—Amerika.
Japansche fabrieken te Tsingtau.
Gaat Rusland China steunen?
Mr G. VISSERiNG OVERLEDEN.
Zondag1 is te Bloemendaal op 72-jari-
gen leeftijd overleden Mr G. Vissering,
oud-president van de Nederlandsche
Bank, oud-voorzitter van de Zuiderzee
ver eeniging en van de Staatscommissie
voor het muntwezen.
tie naar Suriname heeft het voordeel,
dat men met vreemde mogendheden niets
heeft te maken. Spr. wil gaarne voor
Suriname een commissie.
De heer H. Ouwerkerk van Utrecht,
seer, van den Ned. Chr. Landarbeiders-
bond, merkte op, voor federatie niets te
gevoelen, maar een algemeen Prot. Chr.
emigratievereeniging te willen.
Meerdere sprekers voerden het woord.
De voorzitter beantwoordde de
gemaakte opmerkingen.
Hierna werd met algemeele stemmen
besloten over te gaan tot de oprichting
van een Prot. Chr. Emigratie-Centrale.
Het voorloopig comité werd met 2 leden
uitgebreid en bestaat uit de heeren A.
W a r n a a r, A. v. Kampen, J. E 1 s i n-
ga, T. Sonneveld te Rotterdam, D s
M. Vreugdenhil, Geref. predikant te
Meliskerke, Mr W. Rip te 's-Gra
venhage, T. Cnossen te Amsterdam-
Zuid, Mr v. d. Helm en H. Ouwer
kerk.
Een voorloopige doelstelling werd hier
na vastgesteld, omschrijvende Grondslag,
Doelstelling, Middelen en Leden.
Tenslotte sprak de heer T. Cnossen
van Rotterdam over: „Practische emigra
tie-mogelijkheden".
TARWESTEUN EN BAKKERS
BEDRIJF.
De Nederlandsche Vereeniging van
Werkgevers in het Bakkersbedrijf heeft
een open brief gericht aan de leden der
Tweede Kamer, in verband met de aan
staande behandeling van het Laudbouw-
crisisfonds.
Betoogd wordt in dezen brief, dat bij
bet aannemen van de T'arwewet in 1931 de
bakkerij weinig kon vermoeden wat haar
boven het hoofd ging.
Het steeds hooger opschroeven van het
mengpercentage, de daarmee samenhan
gende en noodzakelijk geworden beper
king van den import van buitenlandsche
bloem, de kwaliteitsvermindering van het
Nederlandsche product, de verwerking in
het meel van chemicaliën, de tengevolge
van dit alles te constateeren kwaliteits-
nivelleering van het brood en bevriezing
van de prijzen der A-Bloem, welke geen
concurrentie der buitenlandsche bloem
meer heeft te duchten, de onmogelijkheid
