De toestand van Prins Bernhard
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
Het Vaccinatievraagstuk.
ZATERDAG 18 DEC. 1937
52e JAARGANG No. 68
MT-HETi
Belangrijkste Nieuws
Uitgave: N, V. Uitgever» - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
AfeonnS'Sion-ê^prlJ* pes?
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissiugen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeeiingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
10.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder leiter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Pit nummer bestaat uit 2 bladen
In „Antirevolutionaire Staatkunde"
heeft Dr A. G. Drogendijk een verhande
ling gegeven over het Vaccinatie-vraag
stuk, dat in ons land nog altijd actueel is.
Nadat hij eerst gehandeld heeft over
wat de pokken eigenlijk zijn, hoe deze
ziekte bestreden moet worden en welke
gevaren aan de vaccinatie verbonden
zijn, komt hij vervolgens tot de vraag,
welke gedragslijn wij ten opzichte van het
vaccinatie-vraagstuk hebben te volgen.
Allereerst gaat hij' dit vraagstuk be
zien vanuit individueel standpunt.
Uit is van belang nu vele ouders zich
gesteld zien voor de vraag of zij al dan
niet hun kinderen zullen laten vaccinee
ren.
Wij dienen ons aldus D'r 0. - re
kenschap te geven van het tweeërlei ge
vaar dat hier in het gedrang is en wel
eenerzijds het gevaar verbonden aan vac
cinatie en anderzijds het gevaar van een
pokkenepidemie. Beiderlei gevaren zullen
tegen elkander afgewogen moeten worden
en wat het zwaarst is zal ook het zwaar
ste moeten wegen.
D'it schijnt misschien vrij eenvoudig,
maar in werkelijkheid is het dat niet.
„Vooi eerst is het encephalitisgevaar niet
het eenige nadeelige gevolg der vaccina
tie. Al zijn ernstige verwikkelingen van
anderen aard in ons land gelukkig zeld
zaam, men mag ze toch niet geheel weg
cijferen. Bovendien is het gevaar voor en
cephalitis niet absoluut constant. In En
geland b.v. zijn in 1935 geen aandoe
ningen van het centrale zenuwstelsel na
inenting waargenomen. De mogelijkheid
is derhalve niet uitgesloten, dat perioden
van verhoogd encephalitisgevaar afwisse
len met tijden van verminderd of zelfs af
wezig gevaar voor encephalitis."
Daarbij komt dan nog, dat wanneer
men de vaccinatie uitstelt bet encephali
tisgevaar toeneemt.
Het eenige wat men er van zeggen kan
is, dat dit gevaar een op heden aan
wezig risico is, binnen zekere grenzen
constant en bet minst groot op jeugdigen
leeftijd.
Veel en veel minder zeker is men ech
ter van bet pokkenrisico.
Momenteel nu er geen pokken zijn in
Nederland is dit risico klein. Komen er
ergens in ons land pokken, dan gaat die
kans sprongsgewijs omhoog. Hierbij' komt
dan nog, dat pokken besmetting s-
k a n s niet betzelfde is als p o k z i e k t e-
k a n s. De kans dat iemand die met pok
ken besmet wordt ook aan die ziekte gaat
lijden, wordt geschat op 35 pet.
Uit deze en andere overwegingen blijkt,
dat het encephalitisgevaar op beden wel
zeer onderscheiden is van het pokkenge-
vaar in de toekomst. Het tegen elkaar af
wegen van beide gevaren is daardoor ver
van gemakkelijk.
Al deze complicaties maken de beslis
sing in casu moeilijk. Dr D. komt na deze
uiteenzettingen tot de conclusie dat in bet
algemeen genomen, momenteel voor het
individu vaccinatie niet is aan te raden.
Van sociaal standpunt bezien staan
de zaken eenigszins anders.
Immers nu gaat het niet meer om één
bepaald individu, maar om een groep van
individuen, om de geheele bevolking.
„Wot/g voor de ouders, die een kind
aan encephalitis postvaccinalis verloren,
het encephalitisgevaar zeer zwaar, n.l.
voor de volle 100 pet., voor de hygiënisten,
die het belang van de geheele bevolking
op het oog hebben, beteekent dit gevaar
maar een onderdeel van een procent."
Wanneer derhalve het pokkengevaar
inderdaad grooter is dan bet encephali
tisgevaar, dan zal van sociaal standpunt
bezien, ook al vallen er enkele slachtof
fers, de algeheele vaccinatie der bevol
king moeten worden doorgevoerd.
Het gaat hier dus ook weer om de
vraag welke van die twee gevaren het
grootst is.
„De vergelijkende berekening op sociaal
standpunt houdt het volgende in: vacci
neert men tijdig, dan boekt men een aan
tal encephalitis-patiënten; wacht men met
vaccinatie tot de pokken verschijnen, dan
boekt men naast de slachtoffers der vac
cinatie die der epidemie.
De vraag is nu maar welk aantal groo
ter is.
Komen de pokkenepidemieën in de toe
komst kort op elkaar, b.v. om de 5 jaar,
dan zal waarschijnlijk het laatste getal
(pokkensterfgevallen plus vaccinatie
slachtoffers) veel grooter zijn dan van he*
aantal jaarlijksche encephalitisgevallen. Is
het evenwel andersom, b.v. een pokkenepi
demie per generatie, dus eens in de 20—
30 jaar, dan zal waarschijnlijk het eerst
genoemde risico (encephalitisgevallen) in
aantal vt,el en veel grooter zijn, dan de
som van het aantal pokken- en vaccina
tieslachtoffers, in het epidemiejaar
Met een beroep op een uitspraak van
de Sociaal-Hygiënische Commissie der
Ned. Mij. tot bevordering der Genees
kunst, dat de beslissing, welk van beide
risico's het grootst is, op dit oogenblik
genomen zal moeten worden op een wei
nig soliden grondslag met vele specula
tieve momenten en subjectieve beoordee
lingen, komt Dr Droogendijk dan tot de
conclusie, dat van sociaal standpunt be
zien z.i. algeheele vaccinatie
der bevolking niet aan te ra
den is.
Op de vraag welk standpunt de 0' v e r-
h e i d ten dezen heeft in te nemen vesti
gen wij in een volgend nummer de aan
dacht.
TWEEDE KAMER.
BEHANDELING VAN DE BEGROOTING
VAN ONDERWIJS.
De Tweedei Kamer heeft gistermiddag
voortgezet de behandeling van de begroo
ting van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen, afdeeling Lager Onderwijs.
De heer T i 1 a n u s (C.H.) betoogt, dat
de verlaging der leerlingenschaal
een vraagstuik is, waarbij niet alleen het
lager onderwijs is betrokken.
Over den nood der jonge onder
wijzers zijn wijl het allen eens. Het is
onverantwoordelijk steeds meer van deze
jonge onderwijskrachten te kweeken.
Br studeeren op de kweekscholen thans
5322 jonge menschen. Er zijn 14.000 jon
ge werklooze onderwijzers. Waarom het
aantal studeerenden niet beperkt?
Het liefst zou bij het denkbeeld van den
beer Suring verwezenlijkt zien, doch dit
zal wel niet mogelijk zijn. Zoo zulks niet
mogelijk is, zou spr. een soepeler toepas
sing willen zien van art. 56 lid 2 van de
l.o.-wet en zoo ook dit niet mogelijk zou
zijn zou spr. willen zien, dat voor groote
scholen kweekelingen met akte worden
aangesteld met een vergoeding van f 50
per maand.
Het woord voorbereidend lager onder
wijs zou spr. gaarne zien vervangen door
„kleuteronderwijis". Er behoort
wettelijk te worden omschreven, dat in
dien een gemeente openbaar kleuteron
derwijs geeft, bet bijzonder kleuteronder
wijs op dezelfde wijze moet worden ge
steund. Dit behoeft geen geld te kosten.
Spr. hoopt dat als normaal vak bijl de
kweekscholen bet godsdienstonderwijs zal
worden ingevoerd.
De beer Duymaer van Twist
(A.R.) wijst op het feit, dat slechts 28
pet. der schipperskinderen geregeld on
derwijs ontvangt.
S|pir. betreurt, dat niet beter wordt in
gezien, in welk een stoffelijken en geeste
lijken noodtoestand de meeste schippers
kinderen zich bevinden. Ouders of on
derwijsfondsen krijgen ten deze geen ge
hoor. Spr. doet een ernstig beroep op
den minister, en vraagt welke maatrege
len hij denkt te nemen.
De heer Van Houten (D.U.) becij
fert, dat herstel der voorlaatste leerlin
genschaal niet meer dan 4,5 millioen per
jaar zal kosten; bet eerste jaar 3,5 mil
lioen.
De heer Krol (C.H.) zegt, dat de
moeilijkheden van de werklooze jonge on
derwijzers te groot zijn, om door het ini
tiatief van de maatschappijl te worden
verholpen. Het werk van de V.O.J.O.
wordt bedreigd door de toepassing van de
ziektewet enz.
Spr. vraagt vrijstelling van zegel voor
sollicitaties bijl het L.O. Elke sollicitatie
kost den sollicitanten bijna f 1.
De beer O' u d (V.D.) bestrijdt de op
merkingen ten opzichte van de gehuw
de onderwijzeres. Het betreft hier
een aantal gezinnen, die zich hebben in
gesteld op de inkomsten van de vrouw.
Spr. hoopt niet, dat de minister zich door
de pressie van de rechterzijde van zijin
standpunt zal laten brengen.
Het is dwaas elkander of den minister
verwijten te doen. Het probleem der jeug
dige aktebezitters mag niet worden ver
eenzelvigd met dat van de leerlingen-
schaal. Ook voor andere gediplomeerden
doen zich moeilijkheden voor. De kwestie
der leerlingenschaal moet alleen met het
oog op het onderwijs worden beoordeeld.
Ook de zaak der kweekelingen met akte
moet men bezien in verband met den be-
staanden toestand. Het alternatief is óf
kweekelingen met akte óf niets.
Er moet iets gedaan worden om de
excessen weg te nemen. Klassen van 70
leerlingen zijn een exces, spir. wil dit
thans erkennen. Natuurlijk heeft spr.
veel liever een andere leerlingenschaal,
doch de Kamer doet practischer werk
door te trachten de bestaande schaal te
verbeteren. Wat spr. in het betoog van
den heer Suring heeft gehinderd, is, dat
deze afgevaardigde zich speciaal tegen
den minister van Onderwijs richt. Hier is
sprake van kabinetspolitiek, waarvoor
ook de vier r.-kath. ministers verantwoor
delijk zijn. „Samen uit, samen thuis",
De heer K e r s t e n (S. G. P.) meent,
dat voor de werklooze onderwijzers iets
gedaan moet wprden. Er moet, naast de
defensie-uitgaven, ook ruimte zijn voor
andere doeleinden. Een korting op de
salarissen van kloosterlingen verdient
aanbeveling en het het verbod van kloos
terlingen-onderwijzers zou een einde ma
ken aan de werkloosheid. Spr. dringt aan
op krachtiger houding jegens de gehuw
de onderwijzeressen.
De beer M o 1 1 e r (R. K.) hoopt nog
steeds den heer Kersten tot betere ge
dachten te brengen. Met precies hetzelfde
recht, of liever onrecht als de heer Ker
sten het ontslag van kloosterlingen-on
derwijzers eischt, zou de heer Moller kun
nen eischen, dat de geestverwanten van
Ds Kersten van de scholen worden ge
weerd.
De Minis ter van Onder-
w ij s, Kunsten en Wetenschappen, de
heer Slotemaker de Bruine,
zegt, dat hij; de positie der vakonderwij
zers bij het L. O. bij de volgende wetswij
ziging zal bezien.
Wat de sollicitaties betreft, de kwestie
van bet zegel en die van bet bewijs van
goed gedrag bebooren niet onder zijn de
partement, doch spr. wil gaarne de wen-
schen der Kamer aan zijn ambtgenooten
van Financiën en Binnenlandsche Zaken
overbrengen.
Een wettelijke regeling van het v o o r-
bereidend onderwijs is niet
mogelijk door de financieele omstandig
heden van het Rijk.
Spr. denkt wat bet voorbereidend on
derwijs betreft, in de richting van den
heer Suring en heeft daarover reeds met
zijn ambtgenoot van Binnenlandsche za
ken gesproken.
Het kleuteronderwijs is het voorpor
taal van de lagere school.
Spr. komt op tegen het verwijt, dat hij
thans ten aanzien van de gehuwde on
derwijzeressen onder pressie van de Ka
mer een andere gedragslijn volgt dan ver
leden jaar. Men kan bezwaren hebben
tegen de wet, doch niet beweren, dat de
minister haar toepast met bet doel de
vrijheid te bekorten.
Voor het buitengewoon on
der w ij s zal gedaan worden hetgeen
financieel mogelijk is. Uitbreiding van de
leerplicht tot zwakzinnige kinderen is
vroeger reeds op financieele overwegin
gen afgewezen. Het is onaangenaam, tel
kens te moeten zeggen, dat het geld er
niet is.
Mogen wij tevreden zijn met de resul
taten van het onderwijs?
Binnenskamers is men bezig het zóó te
regelen, dat de onderwijzers paedagogisoh
onderwijs als normaal vak worden opge
leid, waarmee niets kwaads van de te
genwoordige onderwijzers is gezegd.
In de kweekscholen zal het godsdienst
onderwijs als normaal vak worden onge-
nomen volgens bet in voorbereiding zijn
de wetsontwerp op de kweekscholen.
De subsidiegrens van 90 abituriënten
voor kweekscholen zal spr. nog eens be
zien.
Wat de positie van het
schoolhoofd betreft, deze is veelal
een kwestie van persoonlijkheid. Nu vast
staat dat tuchtoefening mogelijk is, zal
het aan het schoolhoofd liggen de tucht
te handhaven.
Do vergadering wordt verdaagd tot
Dinsdag.
Dan komt de hoofdzaak de kwestie van
de bezetting; der klassen aan de orde.
DE REIS VAN DELBOS.
De Fransche minister van buitenland-
sche zaken, Delboe, heeft gisteren een
bezoek gebracht aan het plaatsje Lany,
waar het stoffelijk overschot van den pre
sident-bevrijder Masaryk begraven ligt.
Overal langs den weg werd Delbos luide
toegejuicht.
In den middag bad Delbos een lang
durig onderhoud met minister-president
Hodza en te half twee heeft hij met den
president der republiek, Benes, geluncht.
Tijdens deze lunch werd het voornaamste
gesprek van bet bezoek gevoerd.
Vanochtend zou Delbos naar Parijs te-
rugkeeren.
Hodza onderhield zich met Delbos in
het bijzonder over het plan tot organi
satie van het Donaugebied.
HET ZAL NOG GERUIMEN TIJD
DUREN EER DE PRINS HET
ZIEKENHUIS KAN VERLATEN.
In aansluiting aan ons bericht van gis
teren, omtrent den toestand van Prins
Bernhard verneemt de „Maasbode" na
der, dat de kans, dat Z. K. H. vóór
Kerstmis naar Soestdijk zal vertrekken
zoo die ooit bestaan heeft steeds
geringer wordt.
Het mag namelijk niet uitgesloten ge
acht worden, dat er n o g verschei
dene weken zullen moeten verloo-
pen, alvorens de Prins het ziekenhuis zal
mogen verlaten, hetgeen overigens dit
zij uitdrukkelijk geconstateerd geen
aanleiding behoeft te zijn tot ongerust
heid.
In deze omstandigheid behoeft het geen
verwondering te wekken, dat rekening
wordt gehouden met de mogelijkheid, dat
de blijde gebeurtenis in Amsterdam zal
plaats hebben. Een beslissing hieromtrent
wordt uiteraard thans nog niet genomen.
Wanneer alles normaal verloopt, duurt
het nog omstreeks een maand, voordat bet
heugelijke feit wordt verwacht.
Het is dus heel goed denkbaar, dat
Prins Bernhard tegen dien tijd zoover is
hersteld, dat hij het ziekenhuis kan ver
laten en in dat geval zou de Prinses zeer
waarschijnlijk niet in Amsterdam blijven.
Alle problemen betreffende de betrek
kingen tusschen Tsjecho-Slowakije en
Frankrijk, evenals de algemeene Europee-
scbe toestand, werden bestudeerd.
De eensgezindheid van de opvattingen
treedt o.m. aan den dag in de gemeen
schappelijke aanhankelijkheid van Tsje
cho-Slowakije en Frankrijk jegens den
volkenbond.
Erkend werd, dat de ruilhandel uit
gebreid moet worden.
DE OVERSTROOMINGEN IN ITALIë.
Tiber tot bij'na 17 meter hoogte gestegen.
De koning, de koningin en de gouver
neur van Rome hebben gisteren de over
stroomde wijken bezocht. De Tiber heeft
een hoogte bereikt van bijna 17 M., d.i.
een peil, dat iets lager is dan in 1900.
De treinen komen met groote vertra
ging binnen. De hulpwerkzaamheden zijn
in vollen gang.
DE GRUWEL VAN DEN MODERNEN
OORLOG.
Ontzettende verliezen aan menschen en
materiaal in China.
De cijfers van de verliezen, die in de
vier maanden, dat de vijandelijkheden in
China duren, geleden zijn, toonen, vol
gens Un. Press, wel een verschrikkelijk
beeld. Ongeveer een half millioen solda
ten zijn in die korte spanne tijds gedood
of gewond, duizenden burgers zijn ge
vallen. Meer dan een milliard dollar be
draagt de aangerichte materieele schade
en wat de handel onder dit alles te lijden
beeft gehad, valt niet te becijferen.
De meest betrouwbare neutrale gege
vens spreken van 440.000 dooden en ge-
Wonden, uitsluitend militairen, in geheel
China. Hiervan zouden 360.000 Chinee-
zen zijn. Het grootst zijn de verliezen bij
Sjanghai geweest.
Uit den aard der zaak is het veel
moeilijker, het aantal slachtoffers onder
de burgerbevolking te schatten, doch een
totaal van honderdduizend wordt waar
schijnlijk geacht.
De buitenlandsche autoriteiten hebben
geconstateerd, dat er op het oogenblik
geen hongersnood door natuurlijke oor
zaken heerscht, behalve in het Westen
van Honan. Dit jaar echter, dat voortref
felijke oogstvooruitzichten bood, zijn dui
zenden boeren door den oorlog van het
land gejaagd, zoodat ook hierdoor schat
ten voor China verloren zijn gegaan.
„VOLKSAUTO"
DOOR HITLER AANGEKONDIGD.
Hitier heeft gisteravond een kameraad
schapsavond bijgewoond van de 2000 ar
beiders, die aan de autowegen hebben ge
werkt.
Hij kondigde de fabricatie aan van een
„volksauto", die even goedkoop zou zijn
als vroeger een motorfiets.
D'uitschland moet het zoo ver brengen,
dat, evenals in Amerika, op elke vijf in
woners een auto komt.
Door massa-productie en lagen prijs
alleen kan zulk een auto ook geëxpor
teerd worden.
Letland geteisterd door zware
sneeuwstormen.
Zware sneeuwstormen hebben de laat
ste dagen in Letland ernstige schade aan
gericht.
Binnenland,
De Tweede Kamer behandelt de Onder
wij sbegrooting.
De toestand van Prins Bernhard.
Buitenland.
De reis van Minister Delbos.
De verkiezingen in Rusland.
De verliezen in China.
Te Lettgallen is een vrouw doodgevro
ren. Ook een 50-jarige man is doodgevro
ren.
Van de 75 autobusdiensten zijn er nog
slechts acht in bedrijf. De steden onder
vinden de gevolgen der sneeuwstormen,
doordat de aanvoer van melk is gestaakt
Definitieve uitslagen der verkiezingen in
Rusland.
Het centrale stembureau te Moskou
deelt mede, dat het op 15 cn 16 December
de verkiezingsuitslagen heeft ontvangen
van eenige districten, die ver van spoor
en boot gelegen zijn en hun uitslagen
daardoor niet eerder hadden kunnen in
zenden.
De definitieve uitslagen zijn als volgt:
Op een totaal aantal kiezers van 94.138.159
hebben er 91.113.153 of 96.8 gestemd.
Van dezen hebben er 89.844.271 gestemd
op de candidaten van het bloc, van com
munisten en partijloozen voor den raad
der unie of 98.6 Op de candidaten
voor den raad der nationaliteiten werden
89.063.169 stemmen uitgebracht of 97.8
Korta Berichten.
Ernstige incidenten hebben zich te
Lodz voorgedaan. Bommen, welke een bij
tende vloeistof inhielden, werden in Jood-
sche winkels geslingerd en richtten daar
groote schade aan. Dertig nationaal-de-
mocraten werden gearresteerd.
Naar uit betrouwbare bron luidt,
doet Van Zeeland in het rapport over zijn
besprekingen in Amerika het voorstel,
een economische conferentie tusschen En
geland, Frankrijk, Duitschland en Italië
bijeen te roepen, teneinde een plan ter
verbetering van de economische betrek
kingen tusschen de staten op te stellen.
- Het Duitsche rijk kondigt de uitgifte
aan van een 4.5 pet. leening, groot 1 mil
liard R.M. tot den koers van 98% pet.
DE PENSIOENEN VAN HET
SPOORWEGPERSONEEL.
Motie-Van Houten tot afschaffing der
korting verworpen.
Bij den aanvang van de zitting der
Tweede Kamer is gisteren gestemd over
de motie-Van Houten om de korting op
de pensioenen van het spoorwegpersoneel
te doen vervallen.
Na eenige korte verklaringen, waarbij
de heeren Hermans (R.K.), Oud (V.D.) en
Bierema (Lib.) hun stemmen tegen de
motie motiveerden, terwijl de eerste aan
de regeering verzocht, niettemin aan
dacht aan de spoorpensioenen te beste
den, werd de motie verworpen met 58
tegen 25 stemmen. (Vóór de soc.-democra-
ten, Chr. democraten, communisten en
N.S.B.
SANEERING
IN DEN BRANDSTOFFENHANDEL.
Naar aanleiding van een verzoek van
de kolenconventie vergaderde gistermid
dag te Utrecht de Bond van Nederland-
sche bandelaren in brandstoffen.
Besloten werd opnieuw onderhandelin
gen aan te knoopen met de kolenconventie
en de regeering.
Aan de regeering zal worden verzocht
de vestigings-eischen en den spertijd ook
in toepassing te brengen voor den brand-
stoffenhandel. Met algemeene stemmen
werden deze voorstellen aangenomen.
DE STADHUIS-PRIJSVRAAG TE
AMSTERDAM.
Maandag gaan de briefjes oper..
Naar de „Telegr." vernam, zal Maan
dag de voorzitter van de jury, burgemees
ter Dr W. de Vlugt, in tegenwoordigheid
van de leden van de jury en het college
van B. en W. in de raadszaal de naam-
brieven openen van de vier architecten,
welke naar de meening van de jury en
B. en W. dienen te worden uitgenoodigd,
om deel te nemen aan de besloten prijs
vraag voor het nieuwe stadhuis.
Evenwel weet niemand nog, van wie
de motto's zijn, ook B. en W. niet. Dit
blijkt eerst Maandag, als de burgemees
ter de naambrieven opent. Met spanning
zal dit moment dus door alle Nederland-
sche architecten verwacht worden,
