sspi]
•mi
Critiek is gemakkelijk.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
Het geld dubbel en dwars
waard,
Hoogere ontvangsten van
de Spoorwegen.
Belangrijkste Nieuws
DONDERDAG 2 DEC. 1937
52e JAARGANG - No. 54
Spiritus theelichtje
De wantoestanden aan
de grens.
Uitgave: N. V. Uitgever» - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vor»t»traat 70, Goe»
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabolieir«enten voor Middelburg
Goes en Yiissiiigen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Te Scheveningen werd Dinsdag op de plaats waar vóór 124 jaar Prins Willem van Oranje landde, dit feit 'herdacht
door het 3de halfregiment 'huzaren. Een overzicht tijldens de herdenkingsrede die ritmeester P. W. Pieters hield.
Pit nummer bestaat uit 2 bladen
In de algemeene vergadering van den
Vrijz, Dem, Bond heeft Mr P. J. Oud,
de oud-minister van Financiën, een rede
gehouden, waarin hij1 o.m, wees op de
noodzakelijkheid van werkelijkheids
besef.
Zulks vooral in verband met de vraag
stukken betreffende 's lands financiën en
de landsverdediging.
Wanneer, zoo zeide hij, al onze wen-
schen vervuld werden, dan zouden wij 't
tekort op de begrooting aanmerkelijk gaan
vergrooten; wij' zouden komen op het hel
lende vlak, dat voert naar het finan
cieel bederf en financieel bederf leidt on
herroepelijk tot ondergang der demo
cratie.
Zeker, het gaat met de middelenop
brengst niet slecht, maar het gaat op lan
ge na niet zoo goed, dat de geweldige
achteruitgang van de middelenopbrengst,
waarvan wij in de laatste jaren getuige
hebben moeten zijin, er door wordt goed
gemaakt.
Het is mogelijk, dat als straks het
nieuwe jaar komt, de opbrengsten gaan
medevallen. Het is mogelijk,
maar spreker ziet geen
enkelen grond om het te
v e r w a c h t e n. En als het eens wer
kelijk zoo komt, dan zal het stra'ks mo
gelijk zijn dingen te doen, die nu niet
kunnen gedaan worden.
Men zal zeggen: maar de militaire uit
gaven dan?
Spr. betoogde dat er op het stuk der
defensie iets moet gebeuren. De ellendige
toestand in de wereld dwingt er toe,
maar het moet in het redelijke blijven.
Als het gelukt die veiligheid zoo te orga-
niseeren, dat zij een zoodanige preven
tieve werking heeft, dat de vrede blijft
verzekerd, dan is dit het geld dubbel en
dwars waard.
Onze militaire toerusting, hoe hoog ook
opgevoerd, kan ons die zekerheid echter
nooit verschaffen. Daarom moeten wij
het belang der landsverdediging zien in
verhouding tot andere belangen.
Hoe zwaar het ons viel, wij hebben in
April 1936 ons militair program gewij
zigd, omdat het niet anders kon, maar
het is evenzeer onze plicht, ons te ver
zetten, wanneer men dingen vraagt, die
naar onze meening de redelijke verhou
ding tusschen de verschillende belangen
dreigen te verstoren.
Laat ons goed begrijpen: onmatige op
drijving der militaire uitgaven bedreigt
de gezondheid onzer staatsfinanciën.
Maar onmatig opvoeren van andere uit
gaven heeft hetzelfde gevolg. Wij: zullen
tegen heide moeten waken."
Wat de financiën betreft zit Mr Oud
dus met minister de Wilde op één stoel.
En wat de defensie betreft, ook mi
nister Van Dijk heeft bijl de schriftelijke
behandeling van de defensie-voorstellen
er de nadruk op gelegd, dat wijl ons tot
het strikt noodzakelijke hebben te beper
ken. Maar aan wat beslist noodza'ke-
1 ij k is, moet in 's lands belang, in het be
lang van den vrede, dan ook niet worden
getornd.
En voor de Vrijz.-Democraten en ande
ren zich tegen de plannen van Minis
ter van Dijk verzetten, mogen zij' aan
dacht schenken aan de hierboven aange
haalde uitspraak van den heer Oud, dat
uitgaven voor het verzekeren van den
vrede, het geld dubbel en dwars waard
zijn.
De begrootingsdebatten hebben tot nu
toe een voor de Regeering zeer bevredi
gend verloop, al ontbreekt natuurlijk ook
de critiek niet.
Sommige afgevaardigden kwamen als
naar gewoonte met heele verlanglijsten.
Gevraagd werden meer uitgaven voor de
ouden van dagen, voor werkloozen, voor
het onderwijs enz. Wensehen waarvan de
vervulling tientallen millioenen eischen
zal.
Op de vraag waar die millioenen ge
vonden moeten worden bleef men echter
het antwoord schuldig.
Wij dachten hierbij aan wat wijlen mi
nister de Visser in 1924 in de Tweede
Kamer meedeelde.
De door hem voorgestelde bezuinigings
maatregelen ontmoetten scherpe critiek.
Men zag overal bezwaren. In verband
daarmede werden door den minister in
audiëntie ontvangen een vijftal wethou- 1
ders van groote steden. Een gemengd ge
zelschap, bestaande uit twee sociaal-de
mocraten, een vrijiheidsbonder, een vrij
zinnig-democraat en een anti-revolutio
nair.
„Toen die heeren 1 aldus de Minister
bij mij kwamen, vroeg ik: „Wat hebt
gij'?" 'De heeren zeiden: „Wij hebben zeer
groot bezwaar tegen Uw bezuiniging". Ik
zeide: „Dit is Uw recht; het zal mij aan
genaam zijn, Uw bezwaren te hoeren".
Toen heeft de heer Polak van een stuk
je papier alle grieven voorgelezen.
Ik vroeg daarop: „Heeft één van de
heeren daaraan nog iets toe te voegen;
het zal mij dan aangenaam zijn, die mon
delinge toelichting te ontvangen". D'e hee
ren antwoordden toen eenparig: „De heer
Polak heeft keurig en precies gezegd, wat
bij ons allen leeft".
Ik merkte toen op: „Best, maar voorop
staat, dat er bezuinigd moet worden, an
ders is verdere discussie uitgesloten; mijn
plannen zijn misschien de beste, mis
schien de slechtste; ik ben oud en wijs ge
noeg om te weten dat, wat ik voordraag
het beste niet is, maar ik verlang dan van
de heeren, dat zij overleg met elkaar ple
gen en als gij dan komt tot één ge
meenschappelijk bezuinigingsplan, waar
millioenen uitkomen, dan zal ik gaarne
bereid zijn dit met U te bespreken en wel
licht over te nemen, al moet ik wellicht
van de Kamer hooren: „Gij zijt wissel
vallig in Uw beleid". Ik durf het aan dan
mijn voorstel in te slikken en dat van de
heeren over te nemen".
Ik kreeg van alle vijf heeren een be
leefde buiging; men vertrok, maar tot dit
uur is er nog niet één pen op het papier
gezet".
Wat Minister de Visser hier meedeelde
staat niet op zichzelf.
Critiek is gemakkelijk.
Velen, niet alleen in de Kamer, zouden
verstandig doen, te denken aan de hier
bedoelde wethouders, die volkomen eens
gezind waren in hun afkeuring van wat
werd voorgesteld, maar die geen kans za
gen daarvoor iets betera in de plaats te
geven.
JAPANSCHE DPMARSCH NAAR
NANKING WORDT VOORTGEZET.
De Japansche o'Ptnarsch naar Nanking
wordt 'voortgezet. Buitenlandsche mili
taire waarnemers zijn van oordeel, dat
Nanking tegen 15 Dec. zal vallen.
Naar volgens een Reuter bericht uit
Sjanghai vernomen wordt, hebben de Ja
pansche autoriteiten de voorstellen tot
het instellen van een veilige zone te Nan
king verworpen.
De Rijksstaf te Tokio heeft een commu-
niqué uitgegeven, waarin wordt medege
deeld, dat de Japansche luchtstrijdkrach
ten sedert het uitbreken van het „Ghi-
neesche incident" 417 Chineesche vlieg
tuigen hebben vernield. De Japansche
luchtstrijdkrachten verloren 60 toestel
len. Tot 1 Dec. zijn 835 marine-officieren
en matrozen tijdens gevechten gedood.
Terwijl in Nanking een paniekstem
ming heerscht en duizenden met allerlei
voertuigen de wijk nemen naar veiliger
oorden, wordt de laatste hand gelegd aan
de verdedigingswerken van Nanking. E'r
is een uitgebreid loopgravenstelsel aange
legd, waarin ook de buitenwijken van de
stad zijn betrokken. Overal ziet men
prikkeldraadversperringen, die kris-kras
door het landschaipi loopen. Tal van mi-
trailleurnesten wachten op den naderen
den vijiand gecamoufleerde valluiken
zullen de tanks der Japanners moeten te
genhouden.
De wegen, die toegang geven tot de
hoofdstad zijn verschanst.
NA DE BESPREKINGEN TE LONDEN.
In gezaghebbende Duitsche kringen
verklaart mien, dat Duitschland naar
aanleiding van de te Londen gevoerde
Fransch-Britsche besprekingen geen
nieuw initiatief zal nemen. Men wijst er
op, dat Frankrijk en Engeland thans het
initiatief in de koloniale kwestie dienen
te nemen. Duitschland is bereid „eenigen
tijd" te wachten tot deze kwestie meer in
bijzonderhedeen wordt besproken.
De bewering, dat Duitschland het denk
beeld zou hebben geopperd van een te
ruggave van Kameroen en Togo, en van
het instellen van „een soort Duitsch man
daat over den Belgischen Congo en
Angola", heeft in Duitsche politieke krin
gen groote ontstemming gewekt. Men be
toogt, dat Duitschland slechts de koloniën
eischt, die het als zijn eigendom be
schouwt en die het door het tractaat van
Versailles zijln ontnomen."
Eden heeft von Rihbentrop gisteren
ontvangen. Men mieent te weten, dat hij
den Duitscihen ambassadeur aanvullende
mededeelingen heeft verstrekt over het
na de Britsch-Fransche besprekingen ge
publiceerde communiqué en de voorne
mens der beide regeeringen, ten aanzien
van een „algemeene regeling" heeft uit
eengezet. E'den zal heden Grandi ont
vangen.
NEUTRAAL AMERIKA.
„Een beschamende situatie".
De „New York Times" publiceert een
hoofdartikel, waarin het blad het stand
punt verdedigt van de kringen, die het
niet eens zijn met de afzijdigheid der Ver.
Staten in kwesties betreffende de interna
tionale conflicten.
Het blad spreekt de opvatting uit, dat
men zich in een beschamende situatie be
vindt, aangezien iedere buitenlander weet
dat Amerika, zoolang het niet zelf aan
gevallen wordt, niets wil ondernemen tot
behoud van den wereldvrede.
Dit artikel, aldus het blad, beteekent
weliswaar geen aansporing om naar de
wapenen te grijpen, maar Amerika kan
op economisch gebied' veel „verdragsmis-
dadigers" tegenhouden.
Het artikel heeft in kringen te "Was
hington sterk de aandacht getrokken.
TERREUR IN PALESTINA.
Het gebouw van het departement van
openbare werken te Toelkarem is door
een geweldigen brand in de asch gelegd.
De brand nam den omvang aan van een
catastrophe, daar de opslagplaatsen ge
vuld waren met zeer ontvlambaar mate
riaal.
Vijf personen kwamen in de vlammen
om; van vijf anderen wordt de toestand
Dé ontvangsten van de Spoorwegen heb
ben over de maand Augustus van dit jaar
in totaal f 9.890.268.78 beloopen, tegen
f9.042.016.35 in Augustus 1936.
Van Januari af bedroegen de ontvang
sten voor beide jaren onderscheidenlijk
f68.028.847.12 en f63.984.559.01, zoodat
over de eerste acht maanden van het jaar
de opbrengst met ruim f 4 millioeu is toe-
gvnomen.
hopeloos geacht.
De politie heeft eenige personen gear
resteerd ervan verdacht den brand te
hebben aangestoken.
E'en politie-agent, die deel uitmaakte
van de patrouille, welke in de omstreken
van Nazareth is verdwenen, is gister
nacht te Haifa aangekomen. Hij rappor
teerde, dat de patrouille werd aangeval
len door een gewapende bende, welke zijn
beide metgezellen doodde.
Politie en militairen zoeken thans naar
de aanvallers.
DE STEM VAN HET KANON ZAL
KRACHTIGER TE HOOREN ZIJN
DAN DE DAGORDERS VAN GENEVE.
Aldus Mussolini.
In de „Popoio d'Italia" wordt een arti
kel gepubliceerd, vermoedelijk afkomstig
van Mussolini, waarin op schampere wijze
commentaar geleverd wordt op de resul
taten van de conferentie van Brussel en
op het mislukken van de gemeenschappe
lijke actie.
„De collectieve actie heeft te Brussel
een volkomen mislukking geboekt, welke
bijna den omvang van een fiasco aan
neemt. Wij zouden huichelaars zijn, wan
neer wij niet zeiden, dat bij ons, die geen
waarde hechten aan de „beetnemerijen"
van den Volkenbond, dit een groote vol
doening heeft gewekt".
„Aangezien de collectieve actie is mis
lukt, blijft China niets anders over dan
aan Japan zijn vredesvoorwaarden te vra
gen. Het is niet onmogelijk, dat deze voor
waarden niet zoo hard zullen zijn, als
men wel zou denken".
Het is niet prettig voor de humanitaire
oude jongejuffrouwen, doch iedereen weel
dat in het vervolg het kanon, dat in het
verre Oosten buldert, krachtiger te hooren
zal zijn dan de huidige en toekomstige
dagorders van Genève, of elders".
De Sowjet-Russische godsdienstvervolging
D'e beide laatste evangelische predikan
ten in de Sowjet-Unie, de Duitschers Rei
chart, vader en zoon, zijn door de Gepoe
gearresteerd. De ongeveer 1.750.000 pro
testanten in de Sowjet-Unie hebben thans
geen enkelen geestelijke meer.
De kinderverlamming In Australië.
In den staat Victoria is het duizendste
geval van kinderverlamming geconsta
teerd, terwijl reeds 57 personen aan deze
ziekte zijin overleden.
D© ziekte heeft zich thans reeds over
den geheelen staat verspreid en men
vreest, dat zij ook naar Tasmanië zal
overslaan.
Binnenland.
Dé toestand van Prins Bernhard blijft
gunstig.
De begroeting van Sociale Zaken door de
Tweede Kamer aangenomen.
Politie te Rotterdam doet goede vangst.
Bullsnland.
Duitschland en de koloniale kwestie.
De toestand te Nanking.
Verbruik: slechts één
vijfde cent per uur
In den Belgischen senaat ter sprake
gekomen.
In den Belgischen senaat is gisteren de
ergerlijke toestand ter sprake gekomen,
die bestaat aan de Limburgsche grens,
waar een aantal „vermaaksgelogenheden"
ingericht is, die mede door het drukke
bezoek vem jeugdige Nederlanders, een
doorn in het oog zijn geworden van vele
weidenkenden. D'e liberale senator Olyff,
stelde n.l. den minister van justitie vra
gen naar aanleiding van de hierover in
de Nederlandsche pers gevoerde cam
pagne.
De minister van justitie verklaarde, dat
de door de Nederlandsche bladen aan de
kaak gestelde toestanden inderdaad aan
wezig zijn en dat maatregelen zullen wor
den genomen om hieraan een einde te
maken.
NEDERLAND EN BELGIë.
Senator oppert denkbeeld van een bond
genootschap.
België seint uit Brussel; D'e bond van
katholieke vereenigingen en kringen is
bijeengekomen ter bespreking van buiten-
landsch-politieke vraagstukken. Tijdens
het debat werd o.a. het woord gevoerd
door den katholieken senator Nothomb,
die verklaarde begrip te hebben voor een
bondgenootschap tusschen België en Ne
derland en verder zeide verheugd te zijn
over de tegenwoordige internationale po
sitie van België.
wm
DE BRANDSTOFFENBIJSLAG.
Mag tot 16 April worden verstrekt. Een
verhoogingi voor het tijdvak
28 November12 Maart.
De minister van sociale zaken heeft
besloten den termijn gedurende welken
brandstoffenbijslag mag worden ver
strekt, te verlengen tot en met 16 April
1938.
Gedurende het tijdvak van 28 Novem
ber t.m. 12 Maart mag in plaats van f 1
(aan kostwinners) en f 0.50 (aan kamer
bewoners) worden verstrekt resp, f 1.30
en f 0.65.
Het voorschrift, dat door de verstrek
king van brandstoffenbijslag bij' geheele
werkloosheid de som van steunbedrag en
brandstoffenbijslag en bij gedeeltelijke
werkloosheid de som van het loon van
den ondersteunde, het steunbedrag en
brandstoffenbijslag, ten hoogste mag be
dragen 95 pet. van het loon, dat de be
trokken arbeider ten tijde van de onder
steuning in het vrije bedrijf zou kunnen
verdienen, indien hij niet werkloos was,
blijft bestaan.
DE „VAN GALEN" TERUG UIT CHINA.
Twee man op de terugreis licht gewond.
Van zijn verblijf in de Chineesche wa
teren voor Shanghai is Hr. Ms. torpedo-
bootjager „Van Galen" in Soerabaja te
ruggekeerd.
Ter begroeting waren aanwezig de chef
van den staf van het eskader, kapitein-
luitenant-ter-zee N. A. Rost van Ton
ningen, de chef van den marinstaf kapi
tein-luitenant-ter-zee J. H. Solkesz, be
nevens verschillende andere marine
autoriteiten.
De commandant-luitenant ter zee eerste
klasse Houtsmuller bracht in herinne
ring, hoe de terugreis vrij' bewogen was
geweest. Het ging normaal tot voor Ma
nilla, waar men voor den typhoon een
omweg moest maken. De „Van Galen" ge-
