Bevordering van de Zondagsrust
Dagblad voor de Provincie Zeeland
FÜ5535
ARLEHEH
EERSTE BLAD
C. DE LEEUW, MIDDELBURG
Belangrijkste Nieuws
ZATERDAG 27 NOV. 1937
52e JAARGANG - No. 50
Vliss. straat 39—41. - Tel. 669.
il
TO
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Afiwaneraeetspr ijs 32.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Gors en VUsologen f 0.25
Losse nummers 5 cent
AdvertenUBn 30 cent per rrv.J
Ingezonden msdfedssHngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Het vraagstuk van de Zondagsrust is
plotseling in het middelpunt van de be
langstelling gekomen.
Aanleiding daartoe is geweest de uit
spraak in de Troonrede, dat de Overheid
zich zal onthouden van aanmoediging
van alles wat tot de ontheiliging van den
wekelijkschen rustdag aanleiding geeft.
Op de in de afdeelingen van de Tweede
Kamer gedane vraag wat hiermee bedoeld
werd, antwoordde de Minister van Bin-
nenlandscbe Zaken, dat de Regeering op
bet standpunt staat, dat de Zondagswet
gehandhaafd dient te worden.
Dat gaf in sommige kringen niet wei
nig beroering.
Jaar en dag is toch de opvatting ver
kondigd, dat de Zondagswet van 1815
niet mber passend is voor dezen tijd. De
toepassing van deze wet beeft zóóveel te
wenschen overgelaten, dat zij een voor
beeld is geworden van dood recht.
En nu komt daar een minister, die ver
klaart op het standpunt te staan, dat de
Zondagsrust ook door de Overheid zoo
krachtig mogelijk dient te worden bevor
derd en dat er aanleiding is, rustig de toe
passing en de naleving van de Zondags
wet af te dwingen.
Maar dat gaat toch niet zegt menl
Deze wet toch schrijft o.m. voor: „dat
geen openbare vermakelijkheden zooals
schouwburgen, publieke danspartijen, con
certen en barddraverijen op de Zondagen
en algemeene feestdagen zullen gedoogd
worden; zullende bet aan de plaatselijke
besturen worden vrijgelaten hieromtrent
een uitzondering toe te staan, mits niet,
dan na bet volkomen eindigen van alle
godsdienstoefeningen".
Wat bier verboden wordt is echter in
tal van streken in ons land regel ge
worden. Optochten en publieke ver
makelijkheden als voetbalwedstrijden
e.d. zijn daar aan de orde van den Zon
dag, terwijl met de openbare godsdienst
oefeningen eenvoudig niet gerekend wordt
En daarom ontwaakt er wat dit betreft
tegen de plannen der regeering een krach
tig verzet.
Aan den anderen kant echter is er een
groot deel van ons volk, dat het optreden
van de Regeering met ingenomenheid be
groet, omdat het van oordeel is, dat het
mede tot de taak van de Overheid behoort,
zooveel mogelijk de rust op den Dag des
Heeren te bevorderen.
Natuurlijk kan niet van de Overheid
worden geëischt, dat zij. zal dwingen tot
Zondagsheiliging. Dat kan zij' ook niet.
Het zou misschien mogelijk zijn, als Zon
dagsheiliging bestond in het r u s t e n
van allen arbe id, zooals som
mige Christenen dat meenen. Maar Zon
dagsheiliging is iets anders, is veel
meer, is het wijden van den dag aan God
en Zijn dienst.
En daartoe kan geen Overheid dwingen.
Wat zij wèl kan doen en wat dan ook
van haar gevraagd mag worden, is de er
kenning, dat de Zondag is de D a g des
H e e r e n en het in het leven roepen van
de noödige rust op dien dag waardoor de
Zondagsheiliging m o g e 1 ij k wordt.
Daartoe kan de Overheid meewerken
door in publieke en semi-publieke dien
sten het werk op den Zondag tot een
minimum te beperken en verder door van
het publieke erf zooveel mogelijk te we
ren wat de rust zou verstoren en de hei
liging van den Zondag belemmeren.
Er is, wij erkennen het met dankbaar
heid, op dit gebied reeds veel gedaan de
laatste jaren.
Meerdere publieke diensten als- post en
telegraaf zijn belangrijk beperkt, de trei
nenloop is verminderd, in de bedrijven is
de Zondagsarbeid uitzondering geworden
terwijl ook de winkelsluiting op Zondag
tot stand is gekomen.
Daarnaast staat echter het feit, dat
meer dan vroeger op Zondag optochten
en wedstrijden worden gehouden, zoo zelfs
dat meermalen geklaagd werd dat gods
dienstoefeningen werden gestoord en dat
het voor de kerkgangers groote moeite
kostte het kerkgebouw te hereiken.
Minister de Wilde heeft ondanks het
feit, dat hij zitting had in een Kabinet op
breede basis, meermalen ingegrepen en
het stemt tot verheugenis, dat Minister
van Boeyen in dezelfde richting wil door
gaan.
Nu heeft men van sommige zijden
reeds aangekondigd, dat de Regeering
zich geen illusies behoeft te maken en
dat haar pogen zeker zal falen. Dit klopte
echter niet met de scherpe oppositie die
nu reeds tegen de aangekondigde maat
regelen wordt gevoerd.
Wij hebben dan ook goede hoop dat het
mee zal vallen, al zal, gezien de geest der
bevolking in sommige streken, het ideaal
niet worden bereikt.
Ook de minister is hiervan overtuigd.
„Uiteraard, zegt hij, zal bij het onder
nemen van deze poging niet voorbij gezien
kunnen worden, dat wat krom gegroeid is
niet met één ruk is recht te buigen, ter
wijl hij zich ook zeer wel bewust is van
de waarschijnlijkheid, dat de pogingen,
de Zondagswet tot levend recht te ver
heffen, kunnen leeren, dat wellicht op
meer dan één punt wijziging of aanvul
ling der wet noodig is. Alvorens daartoe
over te gaan geeft hij er de voorkeur aan,
dat de overheid alle medewerking geeft
het groeiend verlangen in ons volk (tot
handhaving van de bestaande wet) te
cultiveeren".
Prijzenswaardig voornemen.
Voor wie prijs stelt op toepassing van
de Christelijke beginselen op ons staats
leven, stemt dit optreden tot dankbaar
heid.
Er is in de wereld toenemende ontred
dering omdat er is voortgaande afval van
God en Zijn Woord.
Maar hoe dankbaar moeten we dan zijn
dat er in ons land een Kabinet is, dat het
openlijk uitspreekt, dat het doelbewust
wenscht te streven naar beveiliging en
versteviging van de positief Christelijke
grondslagen onzer samenleving.
TWEEDE KAMER.
De begrooting van Sociale Zaken.
De Tweede Kamer heeft gisteren de
behandeling van de begrooting van So
ciale Zaken voortgezet.
De heer Zandt (S.G.P.) heeft op
principieele gronden bezwaren tegen den
verzekeringsdwang.
Spr. bepleit verlichting van den druk,
die de verzekeringswetgeving op het be
drijfsleven legt. Het streven naar steeds
verdere uitbreiding van verzekeringen
verraadt een twijfel aan Gods Almacht.
De heer Oud (V.D.) zegt, met het oog
op de financieele moeilijkheden, niet te
willen aandringen op voorzieningen voor
ouden van dagen, welke onmiddellijk in
werking zouden moeten treden. Invoe
ring van staatspensioen is opi het oogen-
blik uitgesloten. Toch is de nood der
ouden van dagen dringend. Kan er nu
niet iets worden gedaan?
Spr. bepleit een regeling om degenen,
die na hun 35ste jaar in loondienst zijn
getreden onder de werking der Invalidi
teitswet te brengen.
De heer S m e e n k (A.R.) onderschrijft
het oordeel van den minister, dat op den
weg naar het staatspensioen geen stap
moet worden gezet. Hij kan in staatspen
sioen moeilijk iets anders zien, dan ar
menzorg. Het is lang niet altijd zeker, dat
de nooddruft van de niet-verzekerde
ouden van dagen steeds te wijten is aan
de maatschapph zonder adres.
Wel wil spr. doen onderzoeken, of er
iets gedaan kan worden voor die perso
nen, die vroeger door hun verdiensten
niet tot de regeling konden toetreden en
dit thans niet meer kunnen omdat zij te
oud zijn.
De heer Drop (S.D.) dringt er op
aan, dat jeugdige wenkloozen, in werk
verschaffing te werk gesteld, zullen wor
den opgenomen in de Invaliditeitsverzeke
ring.
De Minister van Sociale
Zaken, de heer R o m m e, zegt, dat hij
de door hem te nemen maatregelen zal
worden gestreefd naar een aansluiting
der verschillende takken van sociale ver
zekering, waarbij tevens de opheffing
der euvelen, aan sommige bedrijfsver-
eenigingen klevende, ten doel zal worden
gesteld.
Wanneer jeugdige werkloozen in
werkkampen loon ontvangen, vallen zij
onder de Invaliditeitswet, niet wanneer
zij! slechts een zakgeld ontvangen.
Er zijn wel verbeteringen aan te bren
gen in het stelsel der sociale verzekerin
gen. Doch deze verbeteringen mogen
niet worden eezooht inde
richting van het staats
pensioen.
Het openstellen van de mogelijkheid
tot toetreding van hen, die verzuimd
hebben zich bij de ouderdomsverzekering
aan te sluiten, is, naar spr. meent, een
eerste stap op den weg naar staatspen
sioen.
Betreffende een aantal groepen, waar
voor de crisis een verschuiving heeft te
weeg gebracht, wil spr. het onderzoek
voortzetten. Bij de beoordeeling van het
tijdstip van de effectueering van dit on
derzoek mag men niet vergeten, dat de
staat reeds de last draagt van vele mil-
lioenen, welke een gevolg zijn van het in
schakelen in 1919 van een generatie in
de verzekeringen. De m o t i e-K u p e r s
Daar bespaart U geld mee.
Wij leveren U alle merken
tegen zeer aanlokkelijke
prijzen. Vraagt prijs, zonder
eenige verplichting.
ontraadt spr. om principieele en finan
cieele redenen.
De heer K u p e r s trekt zijd motie in.
Afdeeling III wordt aangenomen.
Aan de orde is de afdeeling Volks
gezondheid.
Mevr. de Vr iesB ruins (S.D.)
meent dat Nederland op het punt van
volksgezondheid achterstaat. De omstan
digheden zijn in het algemeen ongunstig
voor de bestrijding der tuberculose.
Spr. twijfelt aan de capaciteit der
consultatiebureaux. Is het waar, dat het
aantal gevallen van open tuberculose toe
neemt? Zoo ja, dan zal er meer geld be
schikbaar moeten worden gesteld.
D r Vos (Lib.) vraagt den midden
stand te ontlasten van de heffingen voor
de keuringsdiensten. De rangschikking in
het handelsregister is geen goede maat
staf voor de verdeeling der heffing.
De commissie, welke inzake de vac
cinatie is ingesteld, zal niets nieuws
brengen. Spr. is tegen vaccinedwang en
vóór een propaganda van vrijwillige vac
cinatie.
Er zijn 2 millioen kinderen beneden
zes jaar in ons land, die niet zijn ge
vaccineerd. Zoo lang komt ons land open
en bloot te liggen voor een pokkenepide
mie. Laat de minister terstond een krach
tige propaganda voor de vrijwillige vac
cinatie ter hand nemen.
De heer Van D ij k e n (A.R.) acht de
school niet de eerst aangewezen plaats
voor het voeden der kinderen. De ouders
hebben hier de eerste taak.
Spr. is geen voorstander van consulta
tiebureaux voor huwelijkskeuring. Ook is
hij tegen vaccinatiedwang.
De Minister van Sociale Za
ken, de heer R o m m e, zal van de ge
maakte opmerkingen gaarne gebruik
maken.
Inzake de schoolvoeding deelt
de minister het standpunt van den heer
Van Dijken. Hier is het vraagstuk van
de taak van de school bij betrokken.
Met betrekking tot de tandtech-
n i c i meent spr., dat een onderzoek nog
nut zal hebben. Het vraagstuk is zeer
moeilijk.
Een regeling van den verkoop van ge
neesmiddelen is in voorbereiding. Over
het vaccinatievraagstuk kan
spr. niets toevoegen aan de memorie van
antwoord.
De vraag rijst of het niet overweging
verdient de Warenwet zoo te wijzi
gen, dat de hoeveelheidsaanduiding op
grond van de eerlijkheid in den handel
kan worden voorgeschreven.
De keuringsorganen werken in het be
lang van den handel en een heffing ten
behoeve van deze organen is dan ook
billijk. De medewerking van particuliere
organen te stimuleeren is een gedachte,
die de minister gaarne in overweging
neemt.
Afdeeling IV wordt goedgekeurd.
Aan de orde is de afdeeling werk
loosheidsverzekering en ar
beidsbemiddeling.
De heer Woudenberg (N.S.B.) er
kent het pionierswerk op het gebied der
werkloosheidsverzekering. Het vastkop
pelen van deze verzekering aan de vak-
vereenigingen kan tot willekeur leiden
en tot organisatiedwang. De werkloos
heidsvoorziening moest als het leger een
nationale zaak zijn.
De heer Kuiper (R.K.) spreekt zijn
vertrouwen uit in den minister. Spr. heeft
bezwaar tegen de verlaging van het sub
sidie aan de werkloozenkassen, welke in
de laatste jaren toch al zoo zijn „aan
gepast".
De Minister van Sociale Za
ken, de heer R o m m e, onthoudt zich
van opmerkingen omtrent den inhoud
van de komende wettelijke regeling van
de werkloosheidsverzekering. Niet on
weersproken kan spr. laten, dat de vak
verenigingen op dit gebied zich aan
machtsmisbruik zouden hebben schuldig
gemaakt.
Een beslissing omtrent de subsidie van
de werkloozenkassen stelt de minister uit
tot het advies van de rijkscommissie van
advies aan de werkloosheidsverzekering
is uitgebracht.
De zaak heeft overigens zijn volle aan
dacht.
Afdeeling V wordt goedgekeurd.
De vergadering wordt verdaagd.
SCHACHT TOCH AFGETREDEN EN
VERVANGEN DOOR FUNK.
Hitier heeft den president der rijks
bank, Dr Schacht, op zijn verzoek onthe
ven van de leiding der zaken in het Prui
sische en rijksministerie voor economi
sche zaken. Rijksminister Schacht blijft
president der rijksbank.
Tegelijkertijd heeft Hitier hem uit waar
deering voor zijn buitengewone verdien
sten benoemd tot rijksminister zonder
portefeuille.
Tot opvolger van Schacht heeft Hitier
als Pruisisch en rijksminister voor eco
nomische zaken benoemd den staatssecre
taris in het rijksministerie voor volks
voorlichting en propaganda en perschef
der rijksregeering. Walther Funk, zulks
met ingang van 15 Januari 1938.
JAPANSCH BESTUUR TE SJANGHAI.
Tsjang-Sing bezet.
Volgens berichten, welke het telegraaf-
agentsohap Domei uit betrouwbare bron
zegt te hebben ontvangen, zijn de Japan
ners voornemens reeds vandaag een groot
deel van het Ghineesche bestuur te Sjang
hai met inbegrip van de douane-controle,
aan de Bondkade in de internationale
naderzetting en in de Fransche conces-
sie, over te nemen.
De Japansche controle zal zich volgens
deze berichten ook uitstrekken over den
post-, telegraaf- en telefoondienst, welke
tot nog toe onder controle der Ghineesche
centrale regeering stonden.
De Japansche troepen hebben gisteren
Tsjang-Sing, een der belangrijkste steden
op den weg naar Nanking, bezet.
De Japansche strijdkrachten, die in
Westelijke richting oprukken langs den
spoorweg Sjanghai-Nanking, en rond het
Tai-meer, drijven thans de Ghineezen
naar het bergachtige gebied ten Westen
van genoemd meer.
Men verwacht binnenkort een slag,
welke zal heslissen over het lot van Nan
king.
HEEFT DE FRANSCHE MINISTER
CAMPINCHI TOCH ZOO GESPROKEN?
Steeds feller taal in de Italiaansche pers.
In antwoord op de verklaring van den
Franschen minister van marine, Cam-
pinohi, waarin hij beweert, dat de anti-
Italiaansche redevoering, welke hij tot
de matrozen van de „General Bonaparte"
zou hebben gericht van a tot z verzonnen
is, houdt de „Giornale d'Italia" vol, dat
de Fransche minister den 23sten October
om 11 uur 's ochtends, de gemelde oor
logzuchtige rede tegen Italië heeft gehou
den, op het passagiersschip „General Bo
naparte", waar hij, na nogal champagne
te hebben gedronken, sprak voor de mar
trozen en blijkbaar meende, slechts tot
geestverwanten het woord te voeren.
Het bewijs is geleverd, aldus de Gior
nale, behalve door den tekst van de rede,
welke ter plaatse is gestenografeeerd, door
tal van protesten, gericht aan minister
Gampinchi door ernstige Franschen met
verantwoordelijkheidsgevoel.
Ook de „Tribuna" publiceert een fel
artikel tegen Campinchi; ongetwijfeld,
aldus dit blad, had men op 23 October aan
boord van de Bonaparte te veel geklon
ken, maar zelfs in een kroegsfeer is het
niet duldbaar, dat de minister van ma
rine zóózeer zijn zelfbeheersching ver
liest. De Fransche marine moest zich
schamen te worden vertegenwoordigd
door „zoo'n schurk".
Dte „Lavore Facista" schrijft, dat Italië
niet den oorlog vreest, waarmee de Fran
sche minister van marine dreigt.
FRANSCHE AMBTENARENWET
AANGENOMEN.
De Kamer schenkt Chautemps haar
vertrouwen.
De Fransche Kamer heeft met 521 te
gen 4 stemmen het wetsontwerp van de
regeering inzake de ambtenarensalarissen
aangenomen.
De socialistische partij achtte het ver
standig zich te scharen naast de regee
ring.
De communist Duclos zeide, dat zijn
partij het niet eens was met de financi
eele politiek van de regeering, doch zij
wist hoe gevaarlijk een scheuring in het
volksfront zou zijn en daarom zou zij 'ook
voor het volksfront stemmen.
STALIN BLIJFT ZUIVEREN.
Stalin is voornemens, de oude bolsje
wisten uit het geheele diplomatieke corps
te verwijderen en door jonge krachten
uit de communistische partij te ver
vangen.
Een sensatieproces tegen negentien sov- i
jet-Russische diplomaten is op handen.
Binnenland.
De Tweede Kamer behandelde de be
grooting van Sociale Zaken.
De teeltregeling voor de pluimveehou
derij.
Buitenland.
De Fransche ambtenarenwet aangeno
men.
Het aftreden van den Duitschen Minister
Schacht.
De Italiaansche pers 'houdt haar beschul
diging tegen den Franschen Minister
van Marine vol.
Cuba door noodweer geteisterd
ERNSTIG VLIEGONGELUK OP
CROYDON,
Gisteravond heeft op het vliegveld Croy
don in dichten mist een ernstig vliegonge
luk plaats gehad, waarbij de piloot, de
eerste officier en de marconist van een
Duitsch postvliegtuig der „Deutsche Luft
hansa" om het leven kwamen.
Het vliegtuig trachtte, ondanks den
bijna ondoordringtaren nevel, te starten.
Met botste echter tegen het dak van een
der hallen aan den rand van het vlieg
veld, stortte omlaag en ging in vlam
men op.
Agent van Hitier te New-York.
Kapitein Fritz Wiesemann, ordonnans
officier van Adolf Hitler, is met de „Euro
pa" te New York aangekomen. Hij heeft
ontkend, dat hij in een speciale opdracht
kwam. Zijn doel was alleen een bezoek te
brengen aan de Vereen. Staten en hij werd
vergezeld door zijn gezin.
Bij zijn aankomst betoogden een hon
derdtal leden van de liga tegen oorlog en
fascisme en van de anti-nationaal-socia-
listische liga bij de kade van de Duitsche
scheepvaartlijn. Zij droegen borden mede,
waarop stond: „De geheime agent van
Hitler is een bedreiging voor onze demo
oratie". Zij werden door de politie op een
afstand gehouden.
In Duitsche kringen wordt vernomen,
dat tusschen de Ver. Staten en Duitsch-
land diplomatieke besprekingen gaande
zijn ter verbetering van den Duitschen
handel.
Het bezoek van kapitein Fritz "Wiede
mann, die met een „persoonlijke zending"
voor Hitier naar Amerika is gereisd,
staat hiermee in verband.
Korte Berichten.
Hans Ruban, de hoofdredacteur van
het nationaal-socialistische economische
tijdschrift „B'ie Deutsche Volkswirtschaft"
is op zijn verzoek van het bureau voor het
vierjarenplan, als zoodanig ontslagen.
Tl
tl
it
V
1
Itl
HET WERKPLAN DER TWEEDE
KAMER.
De Dienstplichtwet volgende week aan
de orde.
De Tweede Kamer heeft besloten, te be
handelen a.s. Dinsdag één uur (met voort
zetting zoo noodig des avonds)de begroo
ting van het Departement van Buiten-
landsche Zaken voor 1938 en het wetsont
werp tot wijziging van het derde hoofd
stuk der Rijksbegrooting voor 1937 (in-
internationale controle tot het tegengaan
van toevoer van wapentuig en vrijwilli
gers naar Spanje). Na de behandeling
der begrooting van Buitenlandsche Zaken
zal worden voortgegaan met die der be
grooting van het departement van Sociale
Zaken.
Daarna zijn aan de orde het wetsont
werp tot wijziging van de Grisisinvoerwet
en de begrooting van het departement
van D'efensie voor 1938 c.a., alsmede het
wetsontwerp tot wijziging van de dienst
plichtwet.
