Christelijke organisatie eisch 7
Corns HENNING
X
St. Nicolaas
1937
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
MARKT 2—3
MIDDELBURG
ZIE ETALAGE
De strijd in Spanje.
Niet Bakkers, maar Banket
bakkers.
Belangrijkste Nieuws
i»;
mm
De stand der werkloosheid.
DONDERDAG 25 NOV. 1937
52c JAARGANG - No. 48
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
WAT IS MEER
WELKOM ALS
GESCHENK DAN
EEN ARTISTIEK
UITGEVOERDE
FOTO
PIRITUS voor aanmaken
van haarden. (Houtskool
gedrenkt in spiritus)
Ideaal middel.
TT
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
AUx-jneraestsprijs f2.58 per kwsrtegl
Weekabonneïnefiten voor Middelburg
Goss en Vlieringen f Q.25
Loijee Rkeso».ef0 5 ceeifc
Adv6.vt«ntï8n 50 cent psr regJ!
Ingezonden mecfedeeiingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Ei zijn er geweest en ze zijn er nog, die
voorstanders zijn van een Christelijk so
ciale organisatie als „Patrimonium" en als
eertijds „Boaz" maar die even besliste te
genstanders zijn van Christelijke vak- en
bedrijfsorganisaties.
Zij staan op het standpunt, dat zich in
de practijk van het bedrijfsleven levens
ordeningen geldend maken, welke als zoo
danig huiten het Koninkrijk Gods in
Christus Jezus gelegen zijn en waarin
vragen van levens- en wereldbeschouwing
althans in beginsel geen rol spelen.
Hieruit volgt dus al zal het niet al
tijd zoo bedoeld zijn dat de Christe
lijke beginselen abstracte theorieën zijn
en geen levende geestelijke krachten. Be
ginselen misschien goed voor de studeer
kamer en voor het houden van interes
sante algemeene beschouwingen, maar
voor de practijk van het leven, waarde
loos.
Een heel wat zuiverder en duidelijker
geluid sprak uit de indertijd door de
Christelijke Werkgeversvereeniging gepu
bliceerde beginselverklaring.
„In handel en bedrijf zoo heette het
daar sta voorop dat ieder medewerker
alle gaven en krachten heeft in te span
nen, tot openbaring van Gods heerlijk
heid, door de gaven in mensch en natuur
gelegd, tot volle ontplooiing te brengen.
Daarbij wordt erkend Gods souvereiniteit
over al het geschapene."
En in een bijgevoegde toelichting werd
dan nog o.m. gezegd:
Ook op dit terrein moet worden bele
den dat de eere Gods richtsnoer van het
leven zij. In dien zin is het behalen van
materieel voordeel niet het eerste en
hoogste doel in den beroepsarbeid van den
patroon en is het dus niet uitgesloten,
dat het beginsel zal dwingen tegen het
rechtstreeksch eigenbelang in te gaan.
In de plaats van dit eigenbelang worde
gesteld de eere Gods.
Deze eere Gods eischt, dat de menscb
alle krachten inspant om de gaven in
hem en in de natuur gelegd tot ontplooi
ing te brengen.
Hiermede wordt in de eerste plaats er
kend, dat de mensch is aangewezen op
arbeid en dat deze arbeid een zegen Gods
is. In de tweede plaats, dat deze arbeid
zich te richten heeft op Gods heerlijkheid.
Deze kan tot openbaring komen door een
rijke ontwikkeling van den menschelijken
geest en door een in toepassing brengen
van de door God in de natuur gelegde
krachten. Hierbij wordt ook uitgesproken
de menschelijke afhankelijkheid in tegen
stelling met Gods macht en souvereinitit,
die voor al het geschapene, voor mensch
en stoffelijk goed de levenswetten bepaalt.
Deze woorden zullen door iederen
Ghristenpatroon en -arbeider onderschre
ven worden.
Maar zij worden niet onderschreven
door een „neutrale" of „algemeene" or
ganisatie.
En het is ook niet geoorloofd wijl in
strijd met de neutraliteit i voor deze ou-
vattingen in een neutrale organisatie pro
paganda te maken.
Nu zegt men: ja, maar het gaat in al
gemeene boeren- en middenstandsorgani
saties niet om beginselen, maar om be
langen.
Alsof het behartigen van de belangen
huiten het beginsel omgaat.
En, zoo voegt men er aan toe, door
overal de organisatie naar eigen beginsel
toe te passen, drijft men de algemeene
organisaties den verkeerden kant uit.
Iaat men, liever dan deze organisaties
den rug toe te keeren, de zuurdee-
sem-gedachte tot toepassing pogen, te
brengen.
Men vergeet daarbij echter, dat er ook
nog een andere zuurdeesem is.
Prof. L. van Aken heeft eens aan het
adres van sommige R.K. patroons gezegd,
dat zij daarom de algemeene organisatie
prefereer en, omdat zij onder den indruk
zijn van de liberalistische opvatting die
dweept met „de vrijheid van het arbeids
contract".
Deze besmetting met de liberalistische
zuurdeesem, vindt men waarschijnlijk ook
wel in andere kringen.
Nog al te veel ontbreekt de geneigdheid
om de Christelijke gemeenschapsgedachte
te aanvaarden en toe te passen. In vele
gevallen een gevolg van de fatale werking
van den zuurdeesem van de neutrale
kranten en de neutrale organisaties.
Natuurlijk volgt uit het opkomen voor
organisatie op Christelijken grondslag
niet, dat daarmee alle samenwerking met
andersdenkenden veroordeeld wordt.
Samenwerking is zeer zeker mogelijk en
in vele gevallen ook noodig.
Maar dan in den geest van Groen van
Prinsterer toen hij het bekende en vaak
misbruikte woord sprak: In ons isole
ment ligt onze kracht. Een uitspraak, die
juist bedoelde een gezonde samenwerking
mogelijk te maken.
Eerst isolement op eigen basis.
En dan waar noodig en mogelijk, sa
menwerking.
Dan zal de eisch van het eigen beginsel
meer tot gelding komen.
En dan gaat de zuurdeesem werken.
Want wanneer door isolement de in
terne kracht wordt verhoogd, dan is er
ook zooals meermalen de practijk
leerde i hoop, dat de zuigkracht der
Christelijke beweging, de „algemeene" or
ganisaties meetrekt in de goede richting.
(Ingez. Med.)
Madrid zwaar gebombardeerd.
Tusschen 10 en 12 uur gisteravond is
Madrid onderworpen geweest aan een
uiterst hevig bombardement, waarbij
meer dan 2000 granaten op de stad zijn
gevallen. Het aantal slachtoffers is nog
niet bekend.
Tegelijkertijd hebben de opstandelingen
in de Universiteitswijk een uitval gedaan
en slaagden er in de linies der regee-
ringstroepen te bereiken; tengevolge van
een zeer hevig vuur waren zij echter ge
noodzaakt zich terug te trekken.
Aan den vooravond van het groote,
misschien wel het grootste offensief der
opstandelingen, is men in leidende krin
gen zeer optimistisch gestemd. Het is
duidelijk, dat er min of meer op een
spoedige en volkomen ineenstorting van
het front der regeeringstroepen wordt ge
rekend.
Gedurende de geheele maand Novem
ber heeft Franco het offensief kunnen
voorbereiden. Hij heeft de beschikking
over een armee, die kan steunen op een
oorlogsindustrie, welke volkomen aan de
eischen beantwoordt, ja zelfs een over
productie aflevert.
Men is te Salamanca van meening, dat
het offensief niet op een bepaald doel
gericht zal zijn, doch zal bestaan uit een
groote troepenverschuiving, waarbij' het
geheele leger over de 1500 K.M. lange
frontlijn zal dringen.
DE WEINIG EERVOLLE BEGRAFENIS
VAN DE BRUSSELSCHE
CONFERENTIE.
De negen-mogendhedenconferentie, die
gisteriniddag te Brussel in voltallige, be
sloten vergadering onder voorzitterschap
van den Belgischen minister van buiten-
landsche zaken, Spaak, is bijeengekomen
heeft, na aanneming van de slotverkla
ring, baar zittingen voor onbepaalden
tijd verdaagd.
Eërst zwichtte de Chineesche delegatie
voor den aandrang van verscheidene an
dere delegaties en stemde in met den
tekst van de slotverklaring. In deze ver
klaring wordt o.a. gezegd, dat de begin
selen van bet verdrag van Washington
opnieuw bevestigd worden, doch dat in
de bestaande omstandigheden de confe
rentie niet met kans op succes bijdragen
kan tot de verwezenlijking van het pro
gramma van dit verdrag. Er is tijd noo
dig voor de bestudeering van nieuwe pro
cedures en dientengevolge is een verda
ging van de conferentie voor onbepaal
den tijd noodzakelijk.
De conferentie zal opnieuw kunnen
worden bijeengeroepen door den voorzit
ter of door twee staten-leden, Wel ver
zocht de Chineesche gedelegeerde, dat de
conferentie kennis zou nemen van zijn
eigen verklaring en deze aan de eind
verklaring zou toe voegen,
Deze Chineesche verklaring betreurt
het, dat de Chineesche voorstellen tot het
aanvaarden van zekere stellige maatrege
len niet in overweging zijn genomen. De
delegatie is van meening, dat een ge
meenschappelijke actie onontbeerlijk is bij
iedere poging, een einde te maken aan de
Japanscbe agressie en het herstel van
den vrede in het Verre Oosten te verhaas
ten.
De Italiaansche gedelegeerde legde een
verklaring af, welke zich verzet tegen de
motiveering van de door de conferentie
aangenomen slotverklaring en welke aan
deze slotverklaring zal worden toege
voegd.
GEEN BIJZONDERHEDEN OVER
HALIFAX' BEZOEK MEDEGEDEELD
In het Engelsche Lagerhuis heeft
minister-president Chamberlain, na er
nog eens op gewezen te hebben, dat het
bezoek van Lord Halifax aan Duitschland
geheel van particulieren en niet-officiee-
len aard was, op een desbetreffende vraag
van den Labour-afgevaardigde Thurtle
verklaard, dat de besprekingen, die Hali
fax met Hitier, Goering, Goebbels en an
dere vooraanstaande leiders in Duitsch
land heeft gevoerd, een vertrouwelijk ka
rakter droegen.
Het is echter mijn meening, zoo ver
volgde Chamberlain, dat het bezoek van
waarde is geweest voor het bevorderen
van het, naar mijn meening in beide lan
den algemeen gekoesterde verlangen naar
de totstandkoming van een beter weder-
zijdsch begrip.
Op een andere vraag antwoordde de
premier, dat hij er wel op wilde wijzen,
dat de in de pers verschenen beweringen
niet slechts onverantwoordelijk, doch te
vens in hooge mate onjuist zijn.
De Labour-afgevaardigde, Arthur Hen
derson vroeg vervolgens of toezeggingen
waren gedaan, en of de Fransche regee
ring volledig op de hoogte werd gehouden
van wat er gebeurt. Hierop verklaarde
Chamberlain, dat geen toezeggingen wa
ren gedaan en dat de Fransche regeering
natuurlijk nog niet van het resultaat der
besprekingen op de hoogte was gesteld.
Op een nadere vraag van Attlee ver
klaarde de premier, dat natuurlijk geen
verplichtingen van welken aard ook zou
den worden aangegaan, zonder dat het
Huis in de gelegenheid zou worden ge
steld, hierover zijn meening kenbaar te
maken.
Vermoedens omtrent het besprokene.
Uit de vrij nauwkeurige inlichtingen, die
in politieke kringen te Londen konden
worden verkregen, blijkt, volgens Havas,
dat bij de besprekingen, die Lord Halifax
in Duitschland gevoerd heeft, de volgende
hoofdpunten naar voren getreden zijn
1. Duitschland houdt zich bij het stel
sel van tweezijdige verdragen door onder
handeling tusschen de staten afzonderlijk.
2. Het koestert geen stelselmatigen af
keer jegens Genève en zou eventueel met
tertijd niet weigeren, terugkeer te over
wegen naar den Volkenbond, indien deze
zou worden hervormd.
3. Duitschland heeft in Midden-Europa
geen territoriale bedoelingen.
4. Met Tsjecho Slowakije wenscht het
betrekkingen van goede nabuurschap, die
verkregen zouden kunnen worden door
fechtsstreeksche onderhandeling, leiden
de tot een overeenkomst gelijk aan het
Duitsch-Oostenrijksche verdrag van 11
Juli 1936.
5. Duitschland verlangt koloniën, die
het noodig heeft in verband met zijn
gebrek aan grondstoffen, zijn dichte be
volking en zijn prestige als wereldmacht.
Bovenstaande vermoedens worden door
Reuter uit Londen positief tegengespro
ken en fantastisch genoemd.
De eerste sneeuwstormen in Amerika.
In Nieuw Engeland (Amerika) heeft de
eerste zware sneeuwstorm van dezen
winter acht menschen het leven gekost.
Ook in den staat Nieuw-York is veel
sneeuw gevallen.
Volgens een bericht uit Ottawa zijn de
wegen in Ontario door den zwaren
sneeuwval onbegaanbaar geworden. Over
een groote uitgestrektheid zijn de verbin
dingen verbroken. Op sommige plaatsen
daalde de temperatuur tot 14 graden on
der nul.
Litwinof heeft nog het vertrouwen.
Naar aanleiding van de geruchten, die
in het buitenland de ronde hebben gedaan
over vervanging van Litwinof als volks
commissaris van buitenlandsche zaken,
verklaart men in gezaghebbende kringen,
dat dit gerucht van allen grond ontbloot
is, dat Litwinof nog steeds het vertrou
wen van Stalin heeft en dat niets er op
wijst, dat zijn gezondheid verzwakt is.
0p gezag van „De Magistratuur" heb
ben wij in ons nummer van 23 November
medegedeeld, dat de Nederlandsche Bak
kerspatroonsbond zijn leden opwekte po
gingen te doen de winkels op Zondag 5
December gedurende een deel ivan den
dag geopend te krijgen.
Dit blijkt niet juist te zijn.
Het bestuur van bedoelden bond heeft
zijn leden opgewekt niet de Zondag,
maar de Zaterdag te gebruiken voor St,
Nicolaasviering.
Het was de Nederlandsche Banketbak-
kersbond, die op verlenging der verkoop
uren op Zondag 5 December aandrong.
HET NIEUWE BELGISCHE KABINET.
Voor de Vlamingen geen reden tot
juichen.
België heeft dan eindelijk een nieuw
kabinet. De crisis heeft precies een maand
geduurd.
Niet minder dan vijf formateurs zijn
noodig geweest om tot de samenstelling
er van te komen: Vandervelde, De Man,
Spaak, Pierlot en Janson, welke laatste
eerst bij de tweede poging is geslaagd. In
de nieuwe regeering zetelen elf ministers
uit het afgetreden kabinet-Van Zeeland.
Het meest markante feit is, dat de socia
listen absoluut dezelfde titularissen en
dezelfde portefeuilles hebben behouden
als in de vorige regeering.
Dit was een conditio sine qua non. Zdji
wilden hun stevige posities blijkbaar niet
verliezen.
Dat onder de vijftien ministers zich
maar zes Vlamingen bevinden, zal in bet
Katholieke Vlaamsche land een nieuwe
bron van ergernis zijn. De regeering-
Janson is onder de katholieken dan ook
onpopulair van haar geboorte af.
De regeering bestaat uit zes socialis
ten, vijf katholieken, drie officieel als
liberaal bekend staande personaliteiten en
één, wat we zouden willen noemen, ver
kapt liberaal, want Denis, dien men voor
deze.gelegenheid ivoor partijloos wil laten
doorgaan, is in werkelijkheid van libe
ralen huize.
In het kabinet-Van Zeeland stonden
zes Vlamingen tegenover acht Walen en
Brusselaren. In bet nieuwe kabinet heb
ben naast negen Waalsche en Brusselsche
ministers slechts zes Vlamingen, die als
zoodanig door de Vlaamsche gemeen
schap worden erkend, zitting.
Men voorspelt, dat het kabinet geen
lang leven beschoren zal zijn.
DE AMBTENAARSLOONEN IN
FRANKRIJK.
Chauiemps zal de kwestie van vertrouwen
stellen.
De minister-president Ghautemps beeft
aan de delegatie van linksche partijen een
schrijven gericht, waarin hij mededeelt,
dat de regeering niet meer dan 17 mil-
lioen francs voor loonsverhooging van de
ambtenaren kan beschikbaar stellen.
„De minister van financiën", aldus
Ghautemps, „zal zich onverwijld met de
commissie van financiën in verbinding
stellen, opdat deze de 'kwestie morgen
reeds voor de kamer kan brengen. Ik zal
onmiddellijk discussie eischen en de kwes
tie van vertrouwen stellen. Iedere partij
kan dan vrij van 'haar verantwoordelijk
heid ten opzichte van het land doen blij
ken".
EEN CHINEESCH TEGENOFFENSIEF.
Na nieuwe en talrijke versterkingen te
hebben gekregen zijn de Chineesche troe
pen tot een tegenoffensief overgegaan om
den Japanschen opmarsch naar Nanking
te verhinderen.
Volgens Chineesche belichten zijn de
Japansche troepen, die Woesi bedreigen,
gedwongen te wijken, terwijl verwoede ge
vechten geleverd worden in Woesjing, dat
de Japanners binnengerukt waren na een
hevig bombardement. De versterking der
Chineesche linies heeft het verslapte mo
reel der Chineesche troepen hersteld.
Korta Berichten.
Volgens uit Bulgaarsch Macedonië
ontvangen berichten zou het vermiste
Poolsche vliegtuig eergistermiddag in het
gebergte, op 20 kilometer van de Bul-
gaarsche stad Swetiwratsj, verongelukt
zijn.
De autoriteiten' hebben een hulpex
peditie naar dat gebied gezonden.
Door een hevige ontploffing in de
machinekamer van een gesticht voor
zwakzinnigen te Vesoul zijn drie werklie
den om het leven gekomen; twee werden
ernstig en tien licht gewond.
Uit Kingston op Jamaica wordt
gemeld, dat de laatste dagen het eiland
Binnenland,
Memorie van Antwoord nopens de be
grooting van Buitenlandsche Zaken.
De Ttveede Kamer heeft de Justitiebo-
grooting aangenomen.
Vreeselijk auto-ongeluk te Nederweert.
Weer een radio-rede van Minister Romme
Buitenland.
De begrafenis der Brusselsche conferen
tie.
Madrid gebombardeerd.
Een Chineesch tegen-offensief.
Het nieuwe Belgische kabinet.
Halifax bezoek aan Berlijn.
geteisterd is door een geweldigen regen
val, welke groote overstroomingen heeft
veroorzaakt. Hierdoor zijn in het Westen
van het eiland negentien personen om het
leven gekomen.
De Bond van arbeiders in de Ame-
rikaansche automobielindustrie heeft be
sloten een staking af te kondigen in de
Ford-fabrieken.
Eind October 54.000 minder geregis
treerde werkloozen dan eind
October 1936.
Het Centrale bureau voor de statistiek
deelt de volgende cijfers mede betreffende
bet aantal geheel werkloozen, bij alle
organen der openbare arbeidsbemiddeling
als werkzoekende ingeschreven.
Opgemerkt zij, dat niet alle werkloozen
in Nederland zich als werkzoekende bij
de openbare arbeidsbemiddeling laten in
schrijven.
Aantal geheel werkloozen op bet einde
van
Oct. '37 Oct. '36 Sept. '37
100.000 en meer inw. 146.326 163.697 145.321
50.000—100.000 inw. 45.974 52.093 44.450
20.000-50.000 inw. 45.060 49.619 42.806
mind, dan 20.000 inw. 103.076 129.034 91.684
Totaal 340.436 394.443 324.261
Zooals uit bet bovenstaande blijkt, wer
den er einde October j.l. 54.000 werkloo
zen minder geregistreerd dan einde Octo
ber 1936. In alle gemeentegroepen was
bet aantal ingeschreven werkloozen lager
dan het vorige jaar op het einde van
October.
Sedert ultimo September j.l. steeg het
aantal werkloozen en het bedroeg ultimo
October plm. 16.000 meer. In de jaren
1936 en 1935 steeg het aantal werkloozen
in de overeenkomstige maanden eveneens;
einde October werden er toen resp. 4000
en 16.000 meer werkloozen geregistreerd
dan einde September. Met betrekking tot
de belangrijke mindere stijging in 1936
moge werden opgemerkt dat toen Neder
land op 26 September 1936 den gouden
standaard losliet en de gulden ongeveer
20 pet. deprecieerde, de in Augustus en
September ivan dat jaar zich doorzettende
opwaartsche conjunctuurbeweging een
nieuwen impuls kreeg, welke zich o.a.
spoedig toonde in een toeneming van de
bedrijvigheid.
VERLAGING VAN DE LASTEN OP
SUIKER GEVRAAGD.
De Vereeniging van suikerwerk- en
chocoladefabrikanten heeft een adres aan
den minister van financiën gezonden,
waarin met cijfers wordt betoogd, dat de
lasten op suiker ernstige schommelingen
in het suikerverbruik Jiebben veroor
zaakt.
Vast staat in elk geval, dat de lasten
op suiker te hoog zijm. Zij bedragen op
heden nog f 35.02V2 tegen een wereld
marktprijs van f 6,25 of wel een heffing
die pl.m. 560 pet. van den prijs bedraagt.
Bovendien wordt over de vorenbedoelde
beffing nog 4 pet. omzetbelasting of wel
f 1,40 per 100 kg. betaald, zoodat uitein
delijk de suiker in verwerkten toestand
belast is met een totaal bedrag van
f 36.42.
Een aantal faJbrikanten uit de suiker
verwerkende industrie is reeds gedwon
gen geweest het bedrijf op te heffen, het
welk geen wonder is met zulke hooge hef
fingen.
De vereeniging verzoekt den minister
dringend in het belang van de suikerver
werkende industrie, waarin duizenden
arbeiders werkzaam zijn, de ver'aging
van de lasten op suiker zoo spoedig mo
gelijk te willen bevorderen.
