DE HANDELSPOLITIEK VIN ONZE REGEERING.
MM
Een Christelijk Kabinet.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
De samenstelling van het
Kabinet.
De strijd in China.
Belangrijkste Nieuws
HET STOFFENHUIS
Verdediging eoonomlsoh landsbelang.
ZATERDAG 6 NOV. 1937
52e JAARGANG - No. 32
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorctctraat 70, Ooe»
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Ooe» en Yllstlngen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
In ons nummer van 22 October j.l.
hebben wij er op gewezen, hoe door
den voorzitter van den Vrijheidsbond
was beweerd, dat de heer Van Lidth
de Jeude door Golijn op smadelijke wijze
was ten offer gebracht op het altaar van
de nieuwe coalitie-regeering.
De bedoeling was te suggereeren, dat
Dt Golijn den heer de Jeude zou hebben
losgelaten teneinde een coalitie-Kabinet
te kunnen vormen en dat hij in strijd met
zijn eerst gedane toezeggingen van de
breede- naar de smalle basis was overge
gaan.
Ook bij het afdeelingsonderzoek van de
Rijksbegrooting in de Tweede Kamer is
deze zaak ter sprake gebracht.
In de Memorie van Antwoord heeft de
Regeering vrij breedvoerig van antwooid
gediend.
Op den voorgrond werd gesteld, dat de
Kabinetsformateur rekening moest hou
den met den uitslag der verkiezingen.
„Die uitslag was althans op één punt
volkomen duidelijk.
Het door Dr Golijn vóór de verkiezin
gen en tijdens de verkiezingscampagne op
den voorgrond gestelde ééne desideratum:
een regeeringsbeleid, dat gedragen wordt
door een „krachtige Christelijke levens
overtuiging"; een beleid, dat de zedelijke
krachten van het Christendom ook in het
Staatsbestuur tot gelding wilde brengen
en „verstevigen", dat desideratum had
door den uitslag der verkiezingen zijn
bezegeling verkregen.
Het sprak dus vanzelf, dat de forma
teur i prijs stellend op den steun eener
meerderheid in de Kamer allereerst
aan deze zijde der zaak zijne aandacht
schonk.
Beteekent dit nu, dat het tweede desi
deratum: de vereeniging van allen, die
zulk een staatkunde wilden steunen, werd
losgelaten?
In geenen deele. De formateur heeft
van meet aan er naar gestreefd ook an
dere personen dan die, welke tot de
voormalige coalitiepartijen behoorden, in
zijn Kabinet op te nemen. Hij werd daar
bij allereerst gedreven door de begeerte
oude tegenstellingen zooveel mogelijk to
verzoenen, nu, naar het hem voorkwam,
de oude antithese op staatkundig gebied
niet meer zóó scherp tot uiting kwam als
voorheen wel geschiedde.
Met name meende hij, dat ter linker
zijde om nu dien term voor het ge
mak nog maar eens te bezigen het in
zicht in de beteekenis van het Christelijk
geloof voor het staatkundig leven groeien
de was.
En hoewel daaibij niet over het hoofd
mocht worden gezien, dat gelijk woord
gebruik op dit gebied niet altijd gelijke
beteekenis had, zoo achtte de formateur
in dezen tijd van algemeene verwarring
de wenschelijkheid van „gelijk-optrekken"
van partijen, die vroeger elkaar fel
plachten te bestrijden zóó groot, dat 'hij1
zeer ernstige pogingen in het werk heeft
gesteld om aan zijn Kabinet een bree-
dere politieke basis te geven dan hem
tenslotte mogelijk bleek. - |j
Natuurlijk was voorwaarde voor het
slagen dier poging, dat alle aangezochte
personen zich konden vereenigen met
den grondslag, waarop de formateur
het Kabinet wenschte samen te stellen en
voorts dat de bezetting der portefeuilles
rekening hield met de zetel-
verdeeling in de Kamer van die
groepen waarop hij het oog gericht had
(56 +10).
Op beide punten zijn moeilijkheden ge
rezen met het gevolg, dat tenslotte het
Kabinet in zijn huidige samenstelling tot
stand kwam."
Het is duidelijk wat hier bedoeld
wordt.
De aangezochte leden van de linkerzijde
wenschten niet alleen het karakter
van het te vormen Kabinet te bepalen,
door bezwaar te maken tegen den posi
tief Christelijken grondslag, maar zij
wenschten ook door het aantal zetels dat
geëischt werd, een onevenredig grooten
invloed uit te oefenen.
Dat zij dergelijke eischen stelden is
hun goed recht.
Maar dan moet men niet zeggen, dat
het de schuld van den heer Golijn was,
dat niet een Kabinet op breedere basis
werd gevormd.
Bij de Kabinetsformatie in 1033 werd
op den voorgrond gesteld, dat niet van 'n
parlementair Kabinet gesproken kon
woTden en voorts, dat het zich in hoofd
zaak wenschte beschouwd te zien als een
Crisis-Ministerie.
En wel verklaarde toen het Kabinet,
dat uit zijn beleid erkenning van de
Christelijke volksaspiraties zou spreken,
maar onmiddellijk werd hieraan toege
voegd, dat het toespitsen van politieke
en geestelijke tegenstellingen zou worden
vermeden.
Nu is het wel waar, dat door deze op
vatting alleen het Kabinet was gebonden
en niet de partijen, maar het is eveneens
duidelijk, dat een en ander van invloed
moest zijn op de houding van de verschil
lende partijen.
Men kon van deze Regeering niet vra
gen wat zij zeide in verband met de
zeer bijzondere tijdsomstandigheden niet
te kunnen geven.
Maar dat is nu en wij zijn daar
voor dankbaar anders geworden.
Duidelijk en beslist wordt dit in de
Memorie van Antwoord op het Voor-
loopig Verslag over de Rijksbegrooting
uiteen gezet.
Na er op gewezen te hebben, dat hier
niet van een coalitie-Kabinet in den ge
wonen zin 'kan worden gesproken, ver
volgt de Memorie:
„Ook de benaming „rechtsch" Kabinet
schijnt uit den tijd. Beter is het, het Ka
binet rondweg aan te duiden als Christe
lijk Kabinet, d. w. z. als een Kabinet, dat
Gods wet tot richtsnoer voor zijn beleid
wil nemen en er aldus toe wil mede
werken de Christelijke volksaspiraties te
sterken en de groote grondbeginselen van
het Christendom in Staat en Maatschappij
zoo mogelijk steviger te verankeren."
Een Christelijk Kabinet
Een Ministerie dat Gods wet tot
richtsnoer voor zijn beleid wil ne
men
Natuurlijk mogen op grond van deze
uitspraak niet te hooge verwachtingen
worden gekoesterd.
De taak van de Overheid is beperkt!
En gezien de wereld waarin wij leven,
de samenstelling van de volksvertegen
woordiging, en de zeden die het volks
leven beheerschen, buitengewoon moeilijk
tevens.
Dit neemt echter niet weg, dat wij met
groote blijdschap en sterik vertrouwen te
vens, als vrucht van de gehouden verkie
zingen dit Ministerie-Colijn zien optre
den.
Goeden Middag Dames,
IDA DE LEEUW VAN REES
is thans met haar bekende
knippatronen in
0p modegebied altijd toonaangevend
De Chineezen tusschen twee vuren.
Van het oorlogsfront bij Sjanghai wordt
gemeld, dat de Japanners, die zich aan
den zuidelijken oever van de Soetsjau ver
schanst hadden, gisteravond aanzienlijke
versterkingen ontvingen en in den nacht
tot den aanval zijn overgegaan. Na een
hevigen strijd hebben de Chineezen, die
tusschen twee vuren geraakt waren,
zich teruggetrokken om verder naar het
zuiden nieuwe stellingen te betrekken.
De Japanners hebben hiervan gebruik
gemaakt om het door hen op den zuide
lijken oever bezette gebied te vergrooten.
De verliezen der Japanners in dezen
sector moeten buitengewoon groot zijn.
Onder dekking van de artillerie en
van de luchtmacht zijn Japansche troe
pen in de Hangtsjau-baai ten zuiden van
Sjanghai aan land gezet. Deze troepen
moeten de Chineezen te Poetoeng omsin
gelen en verdrijven.
Laatstgenoemden hebben inmiddels een
moorddadig vuur op de Japansche lan
dingstroepen geopend. Op het oogenblik
wordt in dezen sector verwoed gestreden.
Volgens berichten van buitenlandsche
militaire deskundigen hebben de Chinee
zen den vijand bij het oversteken van
de kreek zware verliezen toegebracht. In
groote getale waren mitrailleurnesten in
het terrein verborgen, terwijl uit de meest
onverwachte plaatsen loopgraafmortieren
hun projectielen tusschen de Japansche
soldaten wierpen.
Bij duizenden trokken de Japanners
Aan de Memorie van Antwoord aan
de Tweede Kamer inzake het wetsont
werp tot wijziging van de Crisisinvoerwet
ontleenen wij:
Den minister is het volkomen duidelijk
dat velen teleurgesteld zijn, dat na het
herstel van den wereldhandel, dat ook
voor Nederland in 1936 inzette, thans nog
niet kan worden verklaard, dat bepaalde
tijdelijke maatregelen met betrekking tot
den invoer ter verdediging en bevordering
van het normale handelsverkeer in de te
genwoordige omstandigheden kunnen ge
mist worden.
Er moge in de eerste plaats op worden
gewezen, dat het samenstel van contin-
genteeringen, dat thans hestaat, voors
hands onmisbaar is als ba+a voor tal
van regelingen met het buitenland.
De regeering heeft weliswaar niet ge
schroomd een aantal contingenteerings-
maatregelen, toen zij bleken te kunnen
worden gemist, in te trekken, doch zij
heeft daarbij tevens de ervaring opge
daan, dat de internationale handelspoli
tieke situatie nog niet gedoogde daarmee
voort te gaan, omdat de betreffende con-
tingenteeringsmaatregelen als onderhan-
delingso'bject voor de instandhouding en
bevordering van onzen export, niet in de
laatste plaats in verhand met de daarbij
voor de werkgelegenheid hier te lande
betrokken belangen, niet kunnen worden
gemist.
Het bleek veelal voordeeliger bepaalde
contingenten langs den weg der onder
handelingen te verruimen en daarvoor
concessies ten bate van onzen export te
eischen, dan bepaalde contingenten op te
beffen of deze langs den autonomen weg
te verboogen.
Deze politiek werd op voorzichtige wijze
gevolgd en bleek niet zonder resultaat.
Anderzijds bleek het mogelijk, daar, waar
de werkgelegenheid zulks eischte, de stij
ging van den invoer binnen bepaalde gren
zen te houden, zoodat abnormale invoer
werd voorkomen, hetgeen niet bij voor
baat zou hebben vastgestaan, indien men
zonder meer contingenteeringsmaatrege-
len zou hebben ingetrokken.
Zou opheffing van de hierbedoelde con-
tingenteeringsmaatregelen voor onze uit-
voerbelangen ernstige schade hebben be-
teekend, tegen handhaving van die maat
regelen bestond te minder bezwaar, om
dat bij de hanteering daarvan aan de im
portbehoefte werd tegemoet gekomen.
De toepassing van de crisis-invoerwet
zal er toe kunnen en welhaast moeten
leiden, dat in tijden van herstel der con
junctuur de invoer in ruimere mate uit
die landen wordt toegelaten, die ook den
Nederlandschen producten ruimere mo
gelijkheden Meden. In tijden van depres
sie zal uiteraard ook hier weer remmend
moeten worden opgetreden om den dan
overmatig geworden invoer wederom te
verminderen.
Intusschen zal van de wettelijke be
voegdheden in hoofdzaak gebruik worden
gemaakt met betrekking tot den invoer
van die artikelen, welke hier te lande
worden vervaardigd en die hijzonder ge
voelig zijn voor abnormale buitenland
sche concurrentie.
Daarnaast zal de invoer van goederen
die 'hier te lande niet worden vervaar
digd, in den regel alleen dan gecontin-
genteerd worden, ten eerste, wanneer het
concnrreerende vervangingsartikelen van
nationale producten zijn hetgeen ook
nu voorkomt of, ten tweede, wanneer
abnormale invoer uit anderen hoofde te
verwachten is bij wijziging van fis
cale heffingen kwam dit reeds voor
of ten derde, wanneer tegenover bepaal
de landen de behoefte bestaat aan bij
zondere onderhandelingsobjecten.
In bet oog zal moeten worden gehou
den, dat ook in de tegenwoordige om
standigheden de aard van de handelsbe
lemmeringen het noodig maakt, dat de
regeering de beschikking heeft over doel
treffende middelen om het economische
landsbelang te verdedigen.
Daarbij komt, dat eenige landen, die
voor het economische verkeer van Ne
derland van groote beteekenis zijn, in de
laatste jaren zijn overgegaan tot een vrijL
wel volledige regeling van den invoer-
handel. Alleen dit feit reeds maakt het
noodig, dat de Nederlandsehe regeering
over ruime bevoegdheden beschikt.
Bij de beschouwing van de moeilijkhe
den, welke de economische belangen in
de huidige omstandigheden ondervinden,
moet men zich voorts er van rekenschap
geven, dat de meeste landen wél de be
schikking hebben over afweermiddelen,
waarvan het ontbreken hier te lande door
de regeering als een ernstig gemis wordt
gevoeld.
Wat betreft de vraag, hoe de regeering
zich de verhouding voorstelt tusschen de
te wijzigen crisisinvoerwet en de (even
eens te wijzigen) tariefmachtigingswet
1934, moge worden medegedeeld, dat het
standpunt van den minister terzake niet
afwijkt van dat, hetwelk hij voorheen
reeds herhaaldelijk tot uitdrukking heeft
gebracht.
Ook thans is het naar zijn meening een
vraagstuk van zuiver practischen aard,
in welk geval de eene, in welk geval de
andere wet, in welk geval een comMnatie
van beide het beste kan worden toege
past. Wel is de minister van meening,
dat de crisisinvoerwet onder de huidige
handelspolitieke verhoudingen in hoofd
zaak toegepast zal woiden ter bevorde
ring van den export en dat zoogenaamde
vechttarieven in het Nederlandsehe han
delspolitieke systeem niet thuis behooren.
Vrijdag de Soe-Tsjau over, vier mijl ten
Westen van de internationale concessie.
Volgens mededeeling van Japansche of
ficieren bevinden zich thans reeds twin
tig duizend man op den Zuidelijken oever
van de kreek.
Tevoren had de Japansche artillerie de
hoofdlinie der Chineezen op den Noorde
lijken oever zóó hevig onder vuur ge
nomen, dat onder de bewoners van het
Westelijk deel der internationale neder
zetting groote opwinding ontstond, daar
de granaten voortdurend over hun hoof
den suisden.
Volgens te Tokio binnenkomende be
richten zijn de Japansche troepen giste
ren voor de hoofdpoort van de hoofdstad
van Sjansi, Tai-Joean, aangekomen. Zij
zijn hiermede aan het eindpunt gekomen
van de Peiping-Sjansi-lijn, dat zij nog
voor het invallen van den winter wilden
bereiken.
GERUCHTEN OVER BEMIDDELING
VAN HITLER IN HET CHINEESCH-
JAPANSCHE CONFLICT.
Volgens een bericht uit Berlijn loopen
in diplomatieke en politieke kringen te
Berlijn hardnekkige geruchten over een
stap, dien Tokio en Nanking bij Hitier
zouden hebben gedaan, om Hitier te ver
zoeken de rol van bemiddelaar in het
ChineeschJapansche conflict te aan
vaarden.
Men wacht voor een diepgaand onder
zoek van de kwestie tot Von Ribbentrop
uit Rome zal zijn teruggekeerd.
Von Ribbentrop is gistermorgen te
Rome aangekomen.
De Parijsche Journal schrijft:
,yln welingelichte kringen te Berlijn
doet een gerucht de ronde, volgens het
welk de Duitsche regeering zeer spoedig
een initiatief zou nemen in verband met
het conflict in het Verre Oosten. De uit
voering zou worden toevertrouwd aan
Von Ribbentrop.
Het zou hier een bemiddeling kunnen
betreffen tusschen China en Japan. De
eerste polsingen zijn reeds aan beide
kanten verricht door de Duitsche diplo
maten en zouden in staat stellen te hopen
dat het conflict zou kunnen worden ge
regeld in een vrij nabije toekomst."
Vele goedingelichte personen te Ber
lijn handhaven hun opvatting, dat spoe
dig een Duitsch bemiddelingsvoorstel te
wachten is; in officiëele kringen zegt men
anderzijds, dat er in de huidige situatie
nog niets definitiefs te zeggen valt en
dat nog geen stappen zijn gedaan.
Een zegsman van het Duitsche mini
sterie van Buitenlandsche Zaken zeide
tot den correspondent van „United Press"
dat het bericht over Hitler's bemiddeling
zijn oorsprong heeft gehad in de Japan
sche mededeeling, volgens welke Brus
sel geen aanvaardbare bemiddelings
instantie is, maar een bemiddelingsactie
slechts kan worden ondernomen door
een vriendschappelijk gezinde individu-
eele mogendheid.
„HEIL HITLER" EN DE NAZI-GROET
IN DE RECHTSZAAL
De mededeelingendienst der Duitsche
nationaal-socialistische partij heeft in een
londschrijven de volgende aanwijzingen
gegeven omtrent den gang van zaken tij-
dens een rechtszitting:
„Als de rechters binnenkomen, moeten
alle aanwezigen in de rechtszaal opstaan
en den Duitschen groet brengen. De rech
ters zullen, wanneer zij op hun plaats
zijn aangekomen, dezen groet beantwoor
den door hun arm uit te strekken.
De president kondigt vervolgens aan:
„Ik open de zitting met den Duitschen
groet: „Heil Hitier".
Binnenland.
Weer verbod van mengen van boter en
margarine gevraagd.
Memorie van Antwoord inzake de crisis
invoerwet.
Buitenland.
Zal Hitier bemiddelen in bet Japanscb-
Chineescbe conflict
Arresaties van communisten in Hongarije
Chineezen bij: Sjanghai ingesloten
Als de zitting is afg'eloopen zullen de
rechters opstaan en den Duitschen groet
brengen. Alle aanwezige personen staan
op en antwoorden met den Duitschen
groet.
GODDELOOZE TAAL VAN EEN
DUITSCHEN NAZI-KRINGLEI DER.
Op Vrijdag 29 October j.l. heeft in Es
sen de kreisleiter Hiitgens „op hart-ver-
kwikkende wijze" afgerekend met die bo-
venstaatsche machten, welke op het
oogenblik het bestaan onzer natie pogen
te ondermijnen". D'e „National Zeitung"
geeft van Hütgens ïede, welke tegen de
kerken gericht is, een samenvatting, en
drukt in dit resumé de volgende pas
sage vet en gespatieerd af: „Als de te
genpartij1 beweert, dat wij niet geloovig,
niet religieus zijn, alleen daarom, wijl wij
niet slaafs aan dogma's hangen, en dat
wij om die reden niet tot de aanschou
wing van God kunnen komen, dan ant
woorden wiji met nadruk, dat wij er geen
waarde aan hechten in een hemel te ko
men, waar ook lieden als Erzberger,
Kaas en Miickermann zich ophouden;
dan geven wij de voorkeur aan de hel,
waar onze vermoorde kameraden moeten
zijn, aan wie een kerkelijke begrafenis
werd geweigerd. Daar zullen we ons meer
op ons gemak voelen."
36 COMMUNISTEN IN HONGARIJE
GEARRESTEERD.
Te Boedapest zijn zes en dertig com
munistische agitatoren in hechtenis ge
nomen. Zij hadden in verschillende wij
ken der hoofdstad communistische cel
len gesticht.
De politie heeft op een groote hoeveel
heid communistische propaganda-lectuur
beslag kunnen leggen, welke documen
ten betrekking hebben op de revolution-
naire verwezenlijking van de communis
tische dictatuur in Hongarije.
Bovendien heeft men een in alle bij
zonderheden nauwkeurig uitgewerkt
plan ontdekt, om Hongarije, in plaats
van Palestina, tot Zionistischen staat te
maken. Dit Jodenvaderland zou in nau
we samenwerking met sovjet-Rusland
worden opgebouwd.
DE KABINETSFORMATIE IN BELGIE.
Spaak aanvaardt de opdracht.
Spaak heeft de opdracht tot vorming
van een Kabinet aanvard. Hij is begon
nen met het voeren van besprekingen. Die
eerste indruk was niet ongunstig.
GEEN COLLECTEN IN KERK
GEBOUWEN.
Maatregel tegen Duitsche belijdenlskerk.
Bij gerechtelijke uitspraak zijn thans
ook de inzamelingen onwettig verklaard,
welke door de Duitsche belijdeniskerk
binnen de kerkgebouwen worden georga
niseerd.
Ter motiveering van deze uitspraak
heeft de rechtbank verklaard, dat de be
lijdeniskerk niet een kerkelijke groep is,
bekleed met regelmatige kerkelijke vol
machten.
Moerbeistruiken inplaats van heggen.
De plaatselijke autoriteiten van Stade,
in het Noordwesten van Duitschland gele
gen, hebben besloten, alle heggen in het
district te laten verwijderen en er moer
beistruiken voor in de plaats te planten,
teneinde de zijderupsteelt te bevorderen.
Men hoopt op deze wijze Duitschland
zelfstandiger te maken in de vervaardi
ging van natuurzijde. Tegelijkertijd wor
den Duitsche boeren en eigenaren van
tuinen aangemoedigd zijderupsen te tee-
len.
VESTIGINGSWET KLEIN-BEDRIJF.
De opvolging bij overlijden van den
ondernemer.
Ook het uitponden valt onder de wet.
In een nota naar aanleiding van hel
verslag der TVeede Kamer zegt de mi
nister ten aanzien van artikel 10, twee
de lid, onder a, dat onder het thans
