Super-kwaliteit!
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
Geofferd op het altaar der
coalitie-regeering.
De strijd in China.
De strijd in Spanje.
Nieren
Uit de Provincie
r 10 ct. 1
Predikbeurten.
VRIJDAG 2 2 OCT. 1937
52e JAARGANG No. 19
Zorg Voor Goede Doorspoeling
der
WALCHEREN.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Belangrijkste Mieuws
Kerknieuws.
Uitgave: N. V. Uitgever»-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Voritstraat 70, Goes
Postrekening 444B5 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
%Ë$m»
AbonaaBieslBprlja f8,5® ge? Praxes!
Weekab onneraenten voor MiddêSjere
Goes en VHssingen f 9.20
Losse nummers 5 cent
Advertentie 30 cent pe? regsl
Ingezonden mededcellngeB 90 cesst per regel
Kleine Advertenties Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke ksrting
Hit nummer bestaat uit 2 bladen
De voorzitter van den „Vrijheidsbond"
heeft het in een deel van de liberale pers
hard te verantwoorden gehad den laat-
sten tijd.
Naar het schijnt ten onrechte.
Een voorstel om hem met de andere be
stuursleden naar huis te sturen zooals
door sommige liberale bladen was ge-
eischt, kreeg in de gehouden algemeene
vergadering geen schijn van kans.
Merkwaardig is echter dat die pers, nu
de partijvoorzitter in bedoelde vergade
ring een geweldige blunder sloeg, in alle
talen zwijgt. Althans voorzoover wij dat
konden controleeren. -
In het officieele communiqué over het
congres wordt gemeld, dat de Voorzitter,
het Kamerlid Mr Wendelaar, den oud
minister Van Lidt de Jeude toespreken
de, zeide, „dat de liberalen in Nederland
niut zouden vergeten, op welk een sma
delijke wijze Van Iidth de Jeude door
Golijn ten offer was gebracht op het al
taar van de nieuwe coalitie-regeering."
D'e heer Van Lidth de Jeude op sma
delijke wijze ten offer gebracht!
Dat het congres deze woorden met een
krachtig applaus onderstreepte en dat
het den geofferden oud-bewindsman een
langdurige ovatie bracht is nog wel
eenigszins te verstaan.
De massa was niet in staat deze mede-
deeling op haar waarheidsgehalte te con
troleeren.
Maar dat de liberale pers het niet noo-
dig acht deze zaak recht te zetten, wekt
eenige verwondering.
Uit wat omtrent de Kabinetsformatie
werd meegedeeld is toch gebleken dat de
heer Van Lidth de Jeude, aanvankelijk
geen bezwaar had op basis door den Ka
binetsformateur opgestelde program in
het Kabinet zitting te nemen.
Later schijnt hij, misschien onder den
indruk van de rede van Mr Oud wel be
zwaren gevoeld te hebben.
Het positief-Ghristelijk zat hem dwars
en daarom trok hij zich terug.
Uit principieele overwegingen alzoo.
Dit standpunt kan men eerbiedigen.
Maar hoe nu de beer Wendelaar er toe
kwam te spreken van „een smadelijk ten
offer brengen door Golijn is zacht gezegd
raadselachtig.
Evenals bet zwijgen van de liberale
ptrs over deze voorstelling in strijd met
de feiten.
Verbitterde gevechten.
Wordt Noord-China autonoom?
De strijd aan het front van Sjanghai
duurt voort met onverminderde hevig
heid. De mededeelingen omtrent het ver
loop van den strijd spreken elkaar aan
houdend tegen. Zoowel de Japanners als
de Chineezen melden, dat zij aan de win
nende hand zijn.
Gisteravond werd uit officieele bron
vernomen, dat de Chineezen over het ge-
heele front een algemeen offensief zijn
begonnen en dat gemeld kan worden, dat
zij overal goeden voortgang maken.
De omgeving van Nanking is wederom
door Japansche vliegtuigen gebombar
deerd. De moderne chemische fabrieken
te Joengli, „Chemical Fertilisers Works"
werden hevig bestookt en zijn in brand
geschoten.
De Japansche generale staf blijft een
diep stilzwijgen bewaren over den toe
stand in de provincies1 Sjantoeng en Sjan-
si, waar de Japanners, naar de Chinee
zen melden, ernstigen tegenslag onder
vonden hebben.
De Japansche communiqué's van het
front in Sjansi geven toe, dat de op-
marsch ten Noorden van Taijoean zeer
moeilijk is, aangezien de Chineezen felle
tegenaanvallen doen op de Japansche
stellingen.
Aan bet front van Sjantoeng hebben
de Japanners bun opmarsch naar de Gele
Rivier gestaakt, „om versterkingen af te
wachten".
Volgens schatting van buitenlanders
zijn reeds veertig-duizend Japanners uit
Noord-China teruggetrokken.
Men is van meening, dat Japan een
contingent van zestig-duizend man vol
doende vindt als garnizoen in het ver
overde gebied.
Mogelijk zal reeds voor 80 October a.s.
een autonoom bestuur in Noord-China
worden geïnstalleerd, waardoor de con
ferentie van Brussel voor een voldon
gen feit zou komen te staan.
Gijon geeft zich over.
Zoals wij gisteren nog meldden, heeft
de stad Gijon zich aan Franco's troepen
overgegeven.
Gemeld wordt, dat de regeeringstroepen
in Gijon verschillende gebouwen hebben in
brand gestoken, terwijl op verscheidene
plaatsen der stad onlusten onder de troe
pen zijn uitgebroken
Met den val van de stad Gyon, waar
het hoofdkwartier gevestigd is geweest
van de Asturische mijnwerkers, hebben
Franco's troepen volkomen afgerekend
met het Noordfront der Valencia-legers.
Franco's leger heeft, om Gyon te kun
nen binnenrukken, bijna onoverkomenlijke
moeilijkheden moeten trotseeren. Be ope
raties in de gebieden ten Westen van San
tander en ten Oosten van de bergen, waar
van er enkele een hoogte van 25003000
meter bereiken, hebben aan het militaire
beleid der opstandelingen de grootste
eischen gesteld.
In Gijon zelf werden 6000 krijgsgevan
genen gemaakt. Bovendien werden twaalf
schepen met vluchtende miliciens docw
oorlogsschepen van Franco opgebracht.
600 miliciens, die zich aan boord van
het Britsche stoomschip „Stangrove" be
vonden, konden echter op het laatste mo
ment ontkomen. Het schip was reeds door
den kruiser „Almirante Gervera" ge
praaid, doch werd bevrijd door den Brit-
schen kruiser „Southampton".
De val van Gijon had invloed op het ge-
heele front voor Oviedo, waar verscheide
ne bataljons de wapens neerlegden.
Do opstandelingen hebben reeds een
verbinding tot stand gebracht tussohen
Gijon en Oviedo.
Oviedo is reeds aan de Noordzijde,
naar de kust toe, bevrijd van de belege
raars.
De val van Gijon bezegelt het lot van
Asturië en maakt practisch een eind aan
het Noordelijke gevechtsfront.
PROBEERT U MAAR
Teg.n hoofdpijn, griep, rheumatiek, tandpijn,
kiespijn en menstruatiepijnen
«OOI NEDERLAND
DUIIM OEGSTOEEST
EU APOTHEKEN EN DROGISTEN
IN POEDER-, CACHET. EN TABLETVORM
Hoofdagentschap voor Zeeland:
Firma GEBRS MULDER, TeL 415, Goes.
KONING LEOPOLD NAAR BERLIJN
De Internationale Jachttentoonstelling,
welke 3 November a.s. te Berlijn geopend
zal worden, aldus de „Telegr.", belooft
niet alleen voor jagers en jachtliefhebbers
doch ook voor de Europeesche politiek
van groot belang te worden.
De voorloopige lijst van hooge bezoe
kers noemt onder anderen: koning Leo
pold van België, de koningen van Zwe
den en Denemarken, prins-regent Paul
van Joegoslavië, den Hongaarschen mi
nister-president Daranyi, den rijksbe
stuurder van Hongarije, admiraal Horthy,
voorts Von Kanya, Dr Guido Schmidt en
kolonel Beek, resp. minister van Buiten-
landsche Zaken van Hongarije, Oostenrijk
en Polen.
Naar voorts verluidt, zou ook Prins
Bernhard der Nederlanden zijn bezoek
hebben toegezegd.
EDEN OVER DE SPAANSCHE
KWESTIE EN DEN TOESTAND IN
HET VERRE OOSTEN.
Gisteren heeft Minister Eden in het
Engelscbe Laf/rhuis een rede gehouden.
Eden verklaarde, dat de door de zee-
rooverij in het leven geroepen toestand in
de Middellandsche Zee niet kon voortdu
ren. De eenige beveiliging tegen derge
lijke daden 'bestond in het gebruik van
een strijdkracht, zóó groot, dat zij de zee-
roovers voor goed zou afschrikken.
Hoewel het onder de bestaande inter
nationale omstandigheden moeilijk is om
voorspellingen te doen, is het in elk ge
val een feit, dat na de conferentie van
Nijon de daden van zeerooverij gestaakt
werden.
Eden verklaarde vervolgens, dat er in
de Spaansche kwestie twee moeilijkheden
waren, n.l. het tijdsverloop tusschen de
terugtrekking der vrijwilligers en de toe-
ALS Q'4' DAGEN te bed moet blijven,
^glj laet hebt van rugpljn.hoofdpljn, Mijl
gezwollen ledematen, stijve en pijn-
lljke spieren, gij u vermoeid en f&jjM
zenuwaohtlg voelt en uw naohtruet
verstoord wordt, Is het leven vaak
een laet. Zorg dat het niet zoo ver komt. Vergeet niet,
dat zulke verschijnselen van kwaad tot erger kunnen
worden. GIJ kunt ze voorkomen door uw nieren gezond
f® houden door het geregeld gebruik van FOSTER'S
RUGPIJN NIEREN PILLEN, slnda Jaren bekend alt het
dluretlech middel bU uitnemendheid, fl^ f.1.75en 13..
kenning der oorlogsrechten, ten aanzien
waarvan de Italiaansch'e regeering haar
standpunt aanzienlijk gewijzigd heeft, en
de kwestie van evenredige terugtrekking
zonder dat men over vaststaande cijfers
van het aantal vrijwilligers beschikte. Het
was vrijwel onmogelijk, over deze getallen
overeenstemming te bereiken en derhalve
was het Italiaansche voorstel aanvaard
baar, dat men zich van te voren verbond
in te stemmen met de verhoudingsgetallen
gebaseerd op de cijfers van de naar Span
je te zenden commissie, hoe ook deze cij
fers zouden uitvallen.
De Britsche regeering is het daar vol
maakt mee eens en heeft oprechte waar
deering voor deze bijdrage tot een inter
nationale overeenstemming.
Eden zeide, dat 'hij de laatste zou zijn,
om een overdreven optimisme te koeste
ren. In de eerstvolgende weken zal veel
duidelijk worden en. in dien tijd zal de
Britsche regeering geen moeite sparen om
op den ingeslagen weg snel voort te gaan.
Eden zeide er van overtuigd te zijn, dat
het volk eenstemmig wenscht, dat de re
geering geen partij kiest in een aangele
genheid, die het Spaansche volk betreft.
In het Spaansche conflict is de regeering
vast besloten zooveel mogelijk te bereiken
door geduld en vasthoudendheid te com
bineeren, opdat de oorlog gelocaliseerd
wordt en de Britsche belangen 'beveiligd
worden. Waar groote belangen bedreigd
worden, zal er geen onverschilligheid zijn.
Overgaande tot wat hij noemde den tra-
gischen toestand in het Verre Oosten zei
de Eden:
„In dit land betreuren wij de gebeurte
nissen, te meer, niet, omdat wij daar groo
te handelsbelangen hebben, maar omdat
wij juist voor het uitbreken der vijande
lijkheden besprekingen met de Japansche
regeering hadden aangeknoopt, die, om
dat ook de Chineesche regeering geraad
pleegd zou worden, zouden hebben kunnen
leiden tot een verbetering der internatio
nale betrekkingen in het verre Oosten.
Het moet ieders hoogste verlangen zijn,
dat er een eind komt aan het lijden en de
ellende in China. Wanneer de negenmo-
gendheden-conferentie dit bereikt 1 en
de kansen daarvoor zijn goed zal zij
gedaan hebben wat gedaan kon worden.
Ten aanzien van den algemeenen inter
nationalen toestand herinnerde de minis
ter aan de woorden, uitgesproken op de
laatste conferentie der arbeiderspartij,
dat Europa meer dan eens aan den rand
van den afgrond heeft gestaan.
EEN BEWOGEN NACHT IN
PALESTINA.
Palestina heeft een bewogen nacht
achter 'den rug. Verscheidene miurover-
vallen werden op 'de politie gedaan. Twee
Britsche agenten van politie ontsnapten
aan een aanval in 'de oude stad van Jeru
zalem. Een Joodsch politieman is ern
stig gewond in Haifa.
Een bom ontplofte nabij het paleis van
justitie in Haifa. Een Joodsche autobus
werd met geweren beschoten:. Ook zijn
schoten gelost op den weg van Jeruzalem
naar Jericho. De telefoonleiding is oip
verscheidene plaatsen tusschen Jeruzalem
Hebron en Jaffa doorgesneden. De auto
riteiten zijn te Nabloes overgegaan tot
verscheidene arrestaties.
Te Lydda is de bepaling, dat na een
zeker uur des avonds niemand zich meer
op straat mag bevinden, opgeheven, daar
de autoriteiten de belofte hebben gekre
gen, dat 'binnen drie dagen' de opgelegde
boete zal worden betaald.
DE LOONEN BIJ DE WERKVER
SCHAFFING IN ZEELAND.
Minister Romme staat verhooging toe.
Reeds geruimen tijd heerscht er onder
de arbeiders, te werk gesteld bij de werk
verschaffingen! in Zeeland, ontstemming
over de loonen, die daar worden betaald.
Er moet daar waar niets tegen is
flink worden aangepakt; het werk is ze
ker niet lichter dan in het vrije bedrijf;
er is slijtage aan kleeren en schoenen en
vaaik moeten vrij. belangrijke afstanden
per fiets worden afgelegd, waarvoor in
vele gevallen niets wordt ivergoed.
De 'loonen zijn meestal echter te laag,
aanmerkelijk lager dikwijls 'dan de toc'h
al niet hooge loonen in den landbouw,
door de arbiters vastgesteld. Pogingen
van de zijde der vakorganisaties en soms
door gemeentebesturen bij de inspectie te
Middelburg ingesteld, om daarin verbete
ring te krijgen, slaagden echter niet.
Onlangs hebben de R.K. en de Qhr.
vakorganisaties evenwel deze kwestie met
den Minister van Sociale Zaken mogen
bespreken. En met een gunstig resultaat.
Z. Ex. bleek overtuigd van het billijke
van de wenschen der organisaties. Hij
heeft nu aan de gemeentebesturen van
Staivenisse, St. Annaland, St. Maartens
dijk, Scherpenisae en Oud-Vosmeer ver
zocht mee te werken de loonen in de
werkverschaffing te brengen van 20 op
22 cent.
Een soortgelijk verzoek om medewer
king voor verhooging der uurloonen van
20 op 22 cent zond de minister aan de
gemeenten op Zuid-Beveland: 'Hoedekenis-
kerke, Ovezande, Borssele, Nisse, Baar
land eni Ellewoutsdijk.
Ten slotte een derde groep gemeenten,
waartoe de minister het verzoek richtte
mee te werken de loonen te verhoogen
van 22 op 23 centHoek, Terneuzen,
Westdorpe, Sas van 'Gent, Zaamslag,
Axel, Zuid'dorpe, Hontenisse, Graauw en
Langedam, Sint Jansteen, Hulst en Clinge
en Vogelwaarde, alle gemeenten in
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Amemulden. Ook te dezer plaatse be
staat 'het plan om ter gelegenheid van
de verwachte blijde gebeurtenis in het
Prinselijk gezin, een of meerdere daar
voor in aanmerking komende gezin(nen)
die in Januari 1938 baby's verwachten,
een baby-uitzet te schenken. In het daar
voor gevormde damescomité hebben zit
ting de damesMevr. E. C. Horninge-
Francke, voorzitster; Mevr. C. de Haas-
Elfferich, vice-voorzitster; Mevr. Huis-
sen-Herwijnen, secretaresse; Mevr. Van
Maelsaeke, penningmeesteresse; Zuster A.
P. iv. d. Klooster; Mevr. Louwerse-Bouff;
Mevr. A. v. d. Graaff-de Hamer; Mej.
Zijger; Mej. M. Crucq-Crucq en Mej. Joh.
Boone-de Hamer.
Men zal trachten de noodige gelden in
te zamelen hier en te Klevers'kerke.
Westkapelle. Gemeenteraad. Don
derdag vergaderde de Raad alhier voltal
lig. Naar aanleiding van het aangehou
den verzoek van de bewoners in de Boek
houtstraat, tot bestrating van het langs
de woningen liggend voetpad, weid thans
besloten, zoodra de daarvoor benoodigde
gelden gevonden kunnen worden, dat ver
zoek in te willigen, evenwel onder be
ding, dat dit pad dan aan de gemeente
gratis afgestaan wordt.
Ingekomen was de goedkeuring van den
minister van Sociale Zaken van het plan
tot rioleering in deze gemeente, behoudens
enkele opmerkingen.
In bespreking kwam eventueele deel
name aan de door de Ver. van Ned. 'Ge
meenten op te richten onderlinge fraude
verzekering. Er werd evenwel nog niets
besloten.
Aangeboden werd nu de gemeentebe-
grooting 1938. De gewone dienst 'bevat een
totaal aan ontvangsten en uitgaven 'van
f 87606, met een post van onvoorzien van
f400.
Bij' de bespreking, beti effende deelname
aan de spaarregeling steun B werd o.a.
opgemerkt, dat van de inzameling, die het
Rijlk wenscht, 90 pet. moet worden afge
dragen; 10 pet. ten eigen bate is niet
veel. De heer W. Hui'bregtse merkte op,
dat men dient te bedenken, dat de ge
meente meermalen gesteund moet worden,
zoodat spr. in het algemeen belang, zich
uitspreekt ook vo-or het houden van een
collecte, ook de heer K. Minderhoud
sprak zich in dien geest uit. Alzoo werd
besloten.
In behandeling kwam daarna een mis
sive van d'eni minister van sociale zaken,
inzake steuruverleening aan kleine land
bouwers; z.h'.st. werd besloten medewer
king te verleenen.
De voorzitter deelde 'daarop nog mede,
dat hij' deze steunregeling ook nader in
een vergadering zou toelichten voor de
belanghebbenden.
Besloten werd t.ot het aangaan van een
kasgeldleening van f 5000 tegen een jaar-
lijksche rente van ten hoogste 3Vt pet.
Z. h.st. werd besloten tot vaststelling
van bepalingen, betreffende aanstelling
van personen op arbeidscontract.
Oostburg. Alhier werd gisteren een ver
gadering gehouden om te komen tot op
richting van een Bond ivan Ohr. Platte-
landsimeisjes in Zee.uwach-Vlaanderen-W.
BLAUW BAND VOL AROMA
WIT BAND EXTRA LICHT
Het ts rype Ster Taba k
Binnenland.
Voorschotten aan mosselkweekers.
De loonen bij de werkverschaffing in
Zeeland.
De kolenbijslag voor werkloozen blijft on
gewijzigd.
Buitenland.
Rede van Eden.
De Spaansche opstandelingen bezetten
Gijon.
De gevechten in China. Wordt Noord-
China autonoom?
Deze vergadering werd gepresideerd
door den heer Abr. Catsman van Aarden-
burg. Mede aanwezig was het bestuur
van den Bond van Chr. Plattelands Vrou
wen en Meisjes in West-Zeeuwsch Vlaan
deren.
De secretaresse van den Bond van
Plattelands Vrouwen en Meisjes, mej. C.
van Bortel te Schoondijke zette uiteen,
'het doel dezer nieuw op te richten ver-
eeni'ging.
Noodig is parate kennis voor de vragen
van dezen tijd. De heer E. Dekker, voor
zitter der Ohr. Jongeren Organisatie C.
B. T. B. sprak nog een propagandistisch
woord.
Na bespreking werd tot oprichting be
sloten.
De heer D. Dees, hoofdbestuurder van
den Bond G. B. T. B. Jongeren Organi
satie vestigde de aandacht op het Orgaan
„Ons Jonge Platteland".
Mej. W. van Mazijk zal voorloopig als
secretaresse der vereeniging optreden,
terwijl over verkiezing bestuur, statuten
en huishoudelijk reglement op een eerst
volgende ivergaxlering zal gehandeld wor
den.
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt voor Noordlaren, A. M. Knott-
nerus te Ee.
Geref. Kerken (H. V.)
Beroepen te Haarlem, J. J. Buskes Jr.
te Amsterdam-Zuid.
Geref. Gemeenten.
Bedankt voor Giessendam, M. Heikoop
te Utrecht. Voor Rijssen, W. G. Lamain
te Rotterdam (Z.).
DsH. Haselagerf. In den
ouderdom van 66 jaar is in het Diaco-
nessenhuis te Haarlem ds A. Haselager
overleden. Ds Haselager heeft van 1896
1935 resp. de Ned. Herv. gemeenten te
Harich, Tzum, Oosterend (Fr.) en Baam-
brugge gediend. Hij is voorts hoofdbe
stuurslid van de Confessioneele Vereeni
ging geweest.
ZONDAG 24 OCTOBER 1937.
Op Zuid- en Noord-Beveiand.
Ned. Herv. Kerk.
Baarland,
Biezelinge, vm. en nm. ds v. Steenbergen.
Borssele, vm ds van Burgeier, nm. ds Elen-
baas.
Colijnsplaat, vm. dhr Kraak, nm. ds Bons.
Driewegen, vm. ds Elenbaas.
Ellewoutsdijk, nm. ds van Hoogstraten.
Geersdijk, vm. leesd., 6 u. ds Tonsbeek.
's Gravenpolder, vm. ds van Hoogstraten,
's-Heerenhoek, geen dienst.
Heinkenszand, 9.30 u. ds Wagner, 2 u. g. d.
's-Heer Arendskerke, vm. en nm. ds v. d.
Waa.
's-Heer Hendrikskinderen, 9.30 en 2 u. d»
Koopman».
