m
)L
Verdwijnende tegenstelling
Ernstig vliegongeval in Indie.
ïl
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
De strijd in China.
Marine-vliegtuig de T 13 verongelukt.
De negen inzittenden gedood.
De strijd in Spanje.
PU
WOENSDAG 13 OCT. 1937
5 2 e JAARGANG - No. 11
;elemaker, Stal-
denknecht
Meid
huishoudster
Duitschldnd België.
Belangrijkste Nieuws
5=5*55
ft
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N G Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs *2.S0 per fcwsa-taa!
Weekabonn ementen voor Middeiburg
Qoes en Viissingen f 3,20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Pit nummer bestaat uit 2 bladen
er feest
-product.
Al staat
stol vin-
Sanostol
^ertraan
dag, al
ïrs voor-
45 thee-
psterijen.
ODUCT
i A
Oo
CT\
A R T S D IJ K.
en Advertentiën
omen door
VERSCHUURE,
A 314.
KOOP:
ERTROUWDE
RDEN.
laanderen 97, Tele-
burg.
lagd te Goes: een
ER WOONHUIS.
aaf van huurprijs,
goesche boek-
van klaveren,
landauer, g. wie-
stel sterke voor
tas, 4 banden 32X6
n binnenbanden,
leditiebedr. Kolen-
nge.
DE WOLF, Grijps-
M. KLAP, Nieuw-
vliddelburg.
IGE HULP IN DE
OUDING,
ijd, in gezin van
Brieven letter H.,
w" te Goes.
al
nd geen bezwaar,
ewegen bij Goes.
van adverten-
tiillende bladen
el wat moeite.
i niet het juiste
bekend met de
En dan heeft
het schrijven
de portkosten.
n zou men zich
ordt gratis door
ige prijsverhoo-
wij ons met de
advertentiën in
uw tijd en geld
laat ons voor
en.
DE ZEEUW",
ge Vorststraat,
11.
In de brochure van Mr J. J, A. Schmal
„Democratie en levensbeschouwing",
waarop wij de vorige week de aandacht
vestigden, wordt o.m. betoogd, dat in
ons land het politieke landschap een an
der beeld gaat vertoonen.
Hij wil niet beweren, dat de laatste
en diepste tegenstellingen bezig zijn te
verdwijnen, maar toch...
„Tientallen jaren heeft een antithese
ons politieke leven bewogen. Het ging
over de vraag wat Christendom en poli
tiek met elkander te maken hebben. Links
meende men: weinig of niets, rechts
daarentegen: alles. Die stellingen
zijn thans vrijwel verlaten. De
eigen beteekenis van den godsdienst
voor het staatkundige leven, wordt èn
rechts èn links, ondubbelzinnig en on
bekrompen aanvaard. Lang na zijn ver
scheiden stelt de historie een vaderlan
der als wijlen De Savornin Lohman in
het gelijk. Want zooveel hebben wij als
christelijk-historischen toch wel allen van
Lohman geleerd, dat althans in politicis
de antithese tijdelijk van aard zou blij
ken. Nu deze antithese gaande
weg uit het gezicht raakt, kun
nen wij langzamerhand aan synthese
denken. Dat is de groei, waarvan wij
mogen getuigen; dat zijn de nieuwe lente
en het nieuwe geluid, die dit wereldtij
ons bracht."
Wij hebben enkele uitdrukkingen
onderstreept.
Mr Schmal blijkt van meening te zijn,
dat de linkerzijde haar oude stellingen
heeft verlaten en dat nu de anti-these
gaandeweg uit het gezicht raakt.
Het zou verblijdend zijn, als het waar
was. Maar is het juist?
Tot onzen spijt moeten wij verklaren,
dat in de practijk van die verandering
nog bitter weinig gebleken is.
Wel het tegendeel.
Wij denken hier aan burgemeesters
benoemingen. Wanneer in een of andere
gemeente, waar de liberalen met de vrijz.-
democraten en de socialisten in de meer
derheid zijn, een vacature ontstaat, dan
wordt op grond daarvan de benoe
ming van een burgemeester van v r ij -
zinnige richting redelijk geacht.
Waarom? Waarom wordt, als toch de
antithese gaandeweg uitslijt, in zulk
een gemeente de benoeming van b.v. een
anti-revolutionair of christelijk-historisch
burgemeester gewraakt?
Eenvoudig, omdat de linksche partijen,
ook al wordt erkend, dat „het ethische-
en het godsdienstige gemoedsleven voor
de vorming van geest en karakter on
vervangbare waarden bevatten" (Beg.
program van den Vrijheidsbond), zich
toch zonder uitzondering stellen op vrij
zinnig standpunt.
En wat dit beteekent, heeft nog pas
de heer C. K. Elout in een opstel over
„De liberale positie" in het A1 g. Han
delsblad duidelijk uiteengezet.
„Vrijzinnigheid, zoo zegt hij daarin, is
geen maatschappelijke, maar een reli-
gieus-philosofische figuur. Ze kan noch
in het sociale, noch in het economische
leven toepassing vinden. Men kan geen
„vrijzinnige" ziekteverzekering maken of
een dito handelspolitiek voeren. Wel in
beide gevallen een liberale. „Vrijzinnig
duidt een geestelijke gesteldheid aan, die
zich richt tegen orthodoxie en dogmatiek,
tegen eiken religieuzen canon, tegen elk
geestelijk :a-priorisme."
De heer Elout betoogt dan verder, dat
het begrip „liberaal" niet gedekt wordt
door het begrip „vrijzinnig", maar hij zal
toch niet kunnen ontkennen, dat de z.g.
linksche partijen hierin overeen stem
men, dat zij zich steeds gesteld hebben en
nog steeds stellen op vrijzinnig stand
punt.
M.a.w. dat de antithese nog altijd wordt
gehandhaafd.
Het is noodig hierop sterk den nadruk
te leggen.
Synthese is een mooi woord.
Maar als we tot synthese komen door
Verdoezeling van de antithese, dan is de
kracht van de rechtsche partijen ge
broken.
Hieruit volgt niet, dat er dus van
samenwerking geen sprake kan en mag
zijn. Integendeel. Maar niet als het ge
volg daarvan zou moeten zijn, dat niet
meer van. de toepassing aan de positief
Christelijke beginselen in het staatsleven
kan worden gesproken.
Want nog altijd geldt het woord van
Groen, dat in isolement, dat is in het
vasthouden aan eigen beginsel, kracht
schuilt.
Kracht ook voor het behoud van ons
nationale leven.
Verklaring van Berlijn inzake de
onschendbaarheid van België.
De Berlijnsche correspondent van de
Brusselsche „Standaard" meldde Maan
dagavond aan zijn 'blad:
„Het gerucht doet hier te Berlijn de
ronde, dat tusschen België en Duitschland
een niet-aanvalspact zou worden onder
teekend.
Dit feit zou in verband staan met de
onafhankelijke positie van België, zooals
zij o.a. in de laatste rede van Koning Leo
po-ld tot uiting kwam en te Berlijn wor
den beschouwd als een consolidatie van
de nieuwe politiek van België".
Dit bericht heeft, zooals te begrijpen is,
eenige opschudding veroorzaakt.
Uit nadere berichten blijkt, dat het hier
niet een niet-aanvals-pact betreft.
Volgens de „Soir" zal de Duitsche re-
gieering een eenzijdige verklaring publi-
ceeren, waarin zij haar houding ten op
zichte van België kenbaar maakt, alsmede
Duitschlands wil, de onschendbaarheid
van het Belgische grondgebied te eerbie
digen.
De tekst der Duitsche verklaring zal
vanmiddag te Berlijn en te Brussel wor
den gepubliceerd.
De Duitsche verklaring zal geen en
kele tegenprestatie van de zijde van Bel
gië impliceeren.
Er wordt aan herinnerd, dat nog on
langs op bet socialistencongres de Belgi
sche minister van Buitenlandsche zaken
Spaak, uitdrukkelijk beeft verklaard, dat
België trouw wil blijven aan den Volken
bond en aan de verplichtingen, welke het
op zich nam. Men verzekert, dat de Duit
sche verklaring daarin geen wijziging zal
brengen.
Minister Spaak heeft doen weten dat hij
voornemens is, de commissies voor bui
tenlandsche zaken van Kamer en Senaat
tegen Donderdag a.s. bijeen te roepen, om
haar op de hoogte te stellen van de Duit
sche verklaring ten opzichte van de vei
ligheid van België.
Verder wordt er op gewezen, dat de
terzake van de eerlang te verwachten
Duitsche verklaring gevoerde besprekin
gen haar oorsprong vinden in de rede, die
Hitier 30 Januari j.l. heeft gehouden met
betrekking tot België's neutraliteit.
LUCHTGEVECHT BOVEN NANKING.
Vijf Japansche bommenwerpers
onschadelijk gemaakt.
Japansche vliegtuigen hebben Nanking
gistermiddag gedurende 25 minuten ge
bombardeerd en bommen geworpen op het
vliegveld en het arsenaal.
Het luchtafweergeschut vuurde op de
aanvallende toestellen, die tevens aange
vallen werden door Ghineesche jachtvlieg
tuigen.
Uit Batavia wordt geseind: Gisteravond om half 10 maakten de T 16 en
de T 13, twee nieuwe Marine-vliegtuigen, die een tocht hadden gemaakt
van Priok naar Soerabaja, een noodlanding bij Andjoeng-Awarawast, aan
de Noordkust van Java, aangezien het onmogelijk was, tengevolge van het
slechte zicht om het Westgast van Soerabaja binnen te loopen.
De T 13, welke zich in de nabijheid van de T 16 bevond, is lood
recht neergestort.
Het moet ais zeker worden aangenomen, dat alle inzittenden zijn
gedood.
Het toestel is nog drijvende. De cabine is geheel verbogen. Visschers-
prauwen, welke in de buurt waren, verleenden onmiddellijk hulp. Zes vlieg
tuigen zoeken de omgeving af naar drenkelingen.
De inzittenden van de T 13 waren Kap.-luitenant ter zee Z. G. de Bruyne,
H. Urbanus, officier van Marine", M. Vethake, le officier vlieger, P. Spronk,
sergeant vlieger, F. H. Plezier, korporaal telegrafist, P. J. S. de Groot en
G. J. Zuyderhoudt, matrozen en de korporaal vliegtuigmakers G. J. Rutte
en A. Goedhart.
Nader wordt gemeld, dat de T 13 een Fokker type T IV was, zoowel
bommenwerper als zeeverkenner.
Het departement van Defensie heeft indertijd 14 vliegtuigen bij Fokker
besteld ter versterking van de Marinemacht in Ned.-Indië.
Het toestel behoorde tot de modernste en snelste toestellen.
Twee Japansche machines werden neer
geschoten, terwijl drie Japansche toestel
len werden beschadigd. Twee daarvan
moesten bij Nanking een noodlanding ma
ken, terwijl het derde bij Soetsjau veron
gelukte.
Ook een Ghineescb vliegtuig werd ver
nield.
Dle verbitterde gevechten te Sjanghai
hebben den geheelen dag onafgebroken
voortgewoed. Aan weerszijden werden zwa
re verliezen geleden.
De Japansche voorspelling, dat de Chi-
neezen binnen 48 uur verdreven zouden
worden is echter niet in vervulling ge
gaan.
Met groote vasthoudendheid handhaven
de Ghineesche troepen zich in hun posi
ties. Het zware geschut der Ghineezen be
schoot met groote heftigheid de Japan
sche troepenconcentraties.
Het Japansche offensief, dat voor gis
teren was aangekondigd, is nog niet be
gonnen. Van Chineesche zijde wordt mee
gedeeld, dat aan den oever van de Jangtse
ten noordwesten van Lioeho onder be
scherming van de scheepskanonnen Jan-
pansche landingstroepen aan wal zijn ge
gaan. De landingstroepen werden door de
Ghineesche mitrailleurs onder vuur ge
nomen, zoodat zij zich terug moesten trek
ken. De Japansche oorlogsbodems bescho
ten vervolgens de Ghineesche batterijen.
D'e Japansche luchtmacht heeft de op-
marschwegen van de Chineesche troepen
achter het front bestookt.
In Noord-Ghina schijnt het de Japan
ners voorspoediger te gaan.
De snelle opmarsch der Japanners in
Noord-Ghina heeft bij vele waarnemers
de meening gevestigd, dat de militaire
operaties in Noord-China haar einde na
deren en dat de beslissing wellicht zal
vallen in de vlakten van Sjansi.
De Chineezen leggen in allerijl verster
kingen aan bij Sjoen-Te Foe, 380 K.M.
ten zuiden van Peking.
BELGISCHE STAP TE TOKIO.
De Belgische ambassadeur te Tokio
heeft den minister van buitenlandsche
zaken ervan in kennis gesteld, dat de
Belgische regeering bereid is, er mede
accoord te gaan, dat de negen mogendhe-
denconferentie overeenkomstig de voor
stallen van de Engelsche regeering tegen
25 October te Brussel wordt gehouden.
Hij voegde hieraan toe, dat de Belgische
minister-president, overeenkomstig arti
kel 7 van het verdrag, de deelhebbende
landen zou uitnoodigen.
D'e ambassadeur stelde in verband hier
mede de vraag wat de houding der Ja
pansche regeering zou zijn, indien zij zou
worden uitgenoodigd.
Madrid weer beschoten.
Uit Gijon wordt gemeld, dat de stad
Cangas de Onis, gelegen op eenigen af
stand van Oviedo, met den grond gelijk
gemaakt is door de luchtstrijdkrachten
der opstandelingen. Honderden gewone
en brandbommen maakten de stad tot
een puinhoop.
Gisteravond hebben de opstandelingen
wederom gedurende een half uur Madrid
met hun kanonnen beschoten. Het bom-
Het standpunt onzer regeering.
Naar aanleiding van het bericht om
trent het sluiten van een verdrag door
België en Duitschland, meenen wij 'goed
te doen, zegt het Hdbl., het standpunt
der Nederlandsche regeering zooals
dat tot uiting gekomen is na de rede van
den Duitsc'hen rijkskanselier op den
30sten Januari van 'dit jaar in her
innering te hrengen.
Op schriftelijke vragen van het Eerste
Kamerlid, Mr Van Veissem, heeft n.l. den
13den Febr. 1937 de toenmalige minis
ter van Buitenlandsche ZaJken, jhr De
Graeff, het volgende geantwoord
Dat wij met alle waardeering
voor de uit het aanbod sprekende goede
bedoelingen, niet bereid zouden zijn no
pens de onaantastbaarheid van ons
grondgebied met eenig land een verdrag
te sluiten.
Die onaantastbaarheid is voor ons een
axioma, dat zich niet leent als onder
werp voor een door ons te sluiten ver
drag."
Uiteenzetting van het standpunt der
Ne'derlandsc'he regeering, welke door
minister De Graeff bij de behandeling der
begroeting van Buitenlandsche Zaken in
de Eerste Kamer op den 17en Maart 1937
is herhaald.
bardement was zeer hevig en het aantal
slachtoffers moet groot zijn. Een officiëele
mededeeling maakte melding van een
twintigtal dooden en ongeveer vijftig ge
wonden, maar deze cijfers blijven hoogst
waarschijnlijk ver beneden de werkelijk
heid.
Ook de materiëele schade is zeer aan
zienlijk.
ITALIë'S TROEPENZENDINGEN IN
LYBIë.
Ongerustheid in Egypte.
Niettegenstaande de Itaiiaansche ver
zekeringen, dat de troepenconcentraties
in Lybië niet tegen Egypte zijn gericht,
heorscht, volgens „Un. Press" in poli
tieke kringen te Alexandrië groote onge
rustheid.
Tengevolge van de algemeene onzeker
heid over de ontwikkeling van den toe
stand openbaarde zich ter beurze een
aanzienlijke prijzenreactie.
De E'ngelsche minister van marine,
Duff Cooper, die zich thans op een in
spectie-reis in de Middellandsche Zee be
vindt, zal Vrijdag- te Alexandrië arrivee-
ren, om met den Britschen commandant
der Malta-vloot, sir Dudley Pound en
met de bevelhebbers van Engelands lucht
vloot in de Middellandsche Zee van ge
dachten te wisselen over den toestand.
WEER EEN BRITSCH-JAPANSCH
INCIDENT.
D'rie auto's van de Britsche ambassade,
die van Nanking onderweg waren naar
Sjanghai, hebben blootgestaan aan een
beschieting met machinegeweren uit zes
vliegtuigen in de buurt van Mintsjong, op
25 K.M. ten Zuiden van Sjanghai. Nie
mand werd geraakt. Het heet, dat het
Japansche vliegtuigen zijn geweest. De
Britsche onder-attaché voor het vliegwe-
zen zat in een der auto's, welke met En
gelsche vlaggen waren kenbaar gemaakt
als Britsch en die uit de lucht gemakke
lijk moeten herkenbaar zijn geweest. De
Britsche autoriteiten hebben aan de Ja
pansche autoriteiten kennis gegeven van
het gebeurde, doch deze hebben geant
woord, dat zij geen kennis hadden gekre
gen- van het feit, dat er auto's uit Nan
king naar Sjanghai op weg waren.
Naar de „United Press" nog meldt, is
het slechts te danken geweest aan de om
standigheden, dat -de inzittenden de auto's
verlaten hadden, dat niemand is gewond.
Gebleken is namelijk, dat verscheidene
kogels den wagen van den Britschen
luchtvaartattaché doorboord hebben bij de
plaats, waar bij gezeten had.
Naar later wordt gemeld hebben de
Ehgelsche auto's een anderen weg ge
volgd dan dien, welken bet plaatselijke
consulaat had aangegeven aan de Ja
pansche militaire autoriteiten. D'it schijnt
het gevolg te zijn geweest van een mis
verstand en de Britsche autoriteiten be-
.chouwen bet incident daarom als niet
es nstig.
De mand- en klauwzeer-epidemie
in België.
De mond- en klauwzeer-epidemie, welke
sedert geruimen tijd. de Belgische veesta
pel teistert, heeft de laatste dagen een
groote uitbreiding genomen. In totaal zijn
thans niet minder dan 502 gemeenten op
een totaal van ongeveer 2000 in het ge-
heele land besmet. De regeering heeft
dan o-ok gisteren in de Staatscourant ge
publiceerd, dat alle veemarkten gesloten
Binnenland.
Marinevliegtuig in Indië neergestort. Ne
gen dooden.
Nadere Ministerieels circulaire over den
B-steun,
Buitenland.
Madrid weer gebombardeerd.
No-talwisseling tusschen Duitschland- en
België.
Luchtgevechten boven Nanking.
Weer een Britsch-Japansch incident.
Italië's troepenconcentratie in Lybië.
moeten zijn met uitzondering alleen van
de markten voor slachtvee te Brussel,
Antwerpen, Brugge, Gent, Luik, Kortrijk
en eenige kleinere plaatsen.
Teveel winkels in België.
D'e Belgische regeering zal spoedig een
wetsontwerp indienen, waarin zekere
voorwaarden worden gesteld voor ieder
een, die een winkel wil openen. D'ie wet
zal geen beperking' van de vrijheid ople
veren, maar een eind maken aan de
„amateurwinkeliers".
Korta Berichten.
i President Roosevelt heeft het con
gres tegen 15 November a.s. in buitenge
wone zitting bijeengeroepen.
TT
ki
[Y
!S]
üsiia
DE OPBRENGST VAN DE ZOMER-
POSTZEGELS.
Blijkens de thans ontvangen officieele
gegevens heeft -de bruto-opbrengst boven
de frankeerwaar-de van de zomerpostze-
gels 1937 f 86.921.92 bedragen. Na aftrék
van de onkosten blijft als netto-opbrengst
ongeveer f 77.300 over.
Bovendien is wegens extra port, ge
plakt op voor den luisterwedstrijd van de
A.V.R.O. gebruikte briefkaarten f 9.131.30
beschikbaar.
De opbrengst van -den te verkoopen
voorraad gebruikte izomerzegels is nog
niet bekend.
DE UITBREIDING VAN DE
WEERMACHT.
De behoefte aan onderofficierskader.
Wanneer de plannen nopens de uitbrei
ding van de weermacht tot uitvoering ge
raken, zal zich een sterke behoefte aan
onderofficierskader doen gevoelen. Met
htt oog daarop worden reeds nu maat
regelen getroffen om in die behoefte te
voorzien.
Hiertoe zal worden nagegaan, wie 'der
dienstplichtige onderofficieren van de
verschillende regimenten of korpsen, be-
hoorende tot een der lichtingen 1934,
1935 en 1936 en geboren op of na 1 Ja
nuari 1914, alsnog genegen zijn om voor
den tijd van zes maanden op den voor
capitulanten geldenden voet, vrijwillig in
werkelijken dienst te komen (c.q. te blij
ven).
D'egenen onder hen, die zich tijdens
hun diensttijd goed hebben gedragen en
een nauwgezette plichtsbetrachting heb
ben getoond, kunnen voor het bekomen
van de vergunning tot dat verblijf in
werkelijken dienst in aanmerking worden
gebracht.
Zoodra belanghebbenden drie maanden
zullen hebben gediend, zal nader op hun
aanvraag worden beslist.
Het laat zich aanzien, dat alle voor
onderofficier-capitulant geschikt beoor
deelden mogen blijven.
Zij, die de functie van capitulant niet
begeeren, zullen er op hebben te rekenen,
dat zij' na ommekomst van de zes maan
den weder in het genot van groot verlof
zullen treden.
Voor bedoeld vrijwillig verblijf in wer
kelijken dienst komen ook in aanmerking
de dienstplichtige onderofficieren, die bij
de school voor dienstplichtige onderoffi
cieren der administratie tot administra
teur of fo-urier zijn opgeleid, alsmede zij',
die anders 'dan uit hoofde van een
minder gunstige beoordeeling in eerste
instantie niet als capitulant geplaatst
konden worden.
UIT DEN VRIJZ. DEM. BOND.
Mr M. Slingenberg candidaat voor het
voorzitterschap.
Uit den thans verschenen beschrijvings
brief voor de algemeene vergadering van
den Vrijz. D'em. Bond op 27 en 28 Novem
ber te Leeuwarden te houden, blijkt, dat
mr M. Slingenberg te Haarlem, de eenige
candidaat is ter vervulling van de vaca
ture ontstaan door de periodieke aftre
ding van prof. mr R. Kranenburg, als
voorzitter van de partij'. Mrs A. M. Joe-
kes en P. J. Oud, die eveneens candidaat
waren gesteld, hebben voor deze candi-
datuur bedankt.
Pi I
rw
1 'rf-'