k.LM.-vliegtuig
De Spechtverongelukt
Hulp voor dc wcrkloozen in de komende
wintermaanden.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De strijd in China.
WOENSDAG 6 OCT. 1397
52e JAARGANG - No. 5
Oproep van Minister Romme
voor het Kleedingfonds.
j Belangrijke giften van de Koninklijke Familie.
Christelijke politieke en
maatschappelijke organisa
ties.
Opzienbarende rede van
President Roosevelt.
Belangrijkste Nieuws
Rheumaf iek
laat" LI toch wrijven
akkers Kioosferbalsem
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, Qoes
Postrekening 44453 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en VHssingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertenties Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertenties onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
De Minister van Sociale Zaken, prof.
mr Romme, heeft gisteravond half acht
over beide zenders namens de regeering
een oproep gericht tot het Nederlandsche
volk om een bijldrage te geven voor het
Kleeding-, Schoeisel- en Dekkingsfonds
voor werkloozen.
De minister zeide o.m. het volgende:
„In de Troonrede heeft de regeering,
zooals u bekend is, onlangs uitgesproken,
dat zij het temperen van de gevolgen der
werkloosheid voor hen, die daarvan
slachtoffers blijven, beschouwt als een
harer voornaamste plichten.
„De maatregelen van materieelen aard,
welke ten behoeve van de werkloozen
bestaan, zijn te onderscheiden in twee
deelen: die, welke beoogen de werkloozen
in staat te stellen, hun noodzakelijke kos
ten van dagelijksch levensonderhoud te
bestrijden, en daarnaast die, welke die
nen ter nadere voorziening in de behoefte
aan kleeding, schoeisel en dekking.
Wat dit laatste betreft, de overheid
is reeds gedurende een aantal jaren er
toe overgegaan, om voor deze nadere
voorziening in de behoefte aan kleeding,
schoeisel en dekking telken jare een be
drag beschikbaar te stellen, omdat uit de
maatregelen ter bestrijding van de nood
zakelijke kosten van dagelijksch levens
onderhoud, de steungelden en de werk-
verschaffingsloonen, ook al zijn tiental
len millioenen daarmede gemoeid, onmo
gelijk door de werkloozen te bekostigen
is de aanschaffing van kleeding, schoei
sel en dekking in eenig genoegzame mate.
Hoewel nu het aanvankelijk hiervoor
uitgetrokken bedrag voor een paar jaar
niet onbelangrijk is verhoogd waar
door b.v. voor 1937 in totaal, d.i. van rijk
en gemeenten tezamen, voor dit doel be
schikbaar was f 2.100.000 is toch niet
voorkomen kunnen worden een achter
stand voor wat betreft deze artikelen, een
wezenlijk tekort. Het is, in verband met
andere factoren, vooral de lange duur
der werkloosheid, waaronder duizenden
en nogmaals duizenden gebukt gaan, die
een zoodanige verarming teweeg heeft
gebracht en een zoodanige verder door
vretende verarming teweeg dreigt te bren
gen, dat een voorziening hierin een drin
gende noodzakelijkheid moest worden ge
noemd.
„De regeering heeft daarom besloten,
om voor de resteerende drie maanden
van 1937 en voor het jaar 1938 in samen
werking met de gemeenten te komen tot
verhooging van het jaarbedrag ten be
hoeve van deze voorziening met rond vijf
tig procent. Dit beteekent niet een besluit
om meer dan het noodige te doen; dit be
teekent zelfs niet een besluit wanneer
men het op zichzelf beziet hetwelk
het noodige op tijd kan verschaffen.
Maar het beteekent wel een besluit, dat
ertoe kan leiden om tot het noodige te
komen mits ook gerealiseerd wordt
waartoe de regeering in dit verband te-
vens het initiatief heeft genomen.
„Want, zooals gij1 weet, is niet volstaan
met deze verhooging voor de aanschaf
fing van kleeding, schoeisel en dekking,
is niet volstaan met dienovereenkomstig
deze uitkeering te verhoogen, en daarmee
basta. Dien te eenvoudigen weg heeft
de regeering met de kennis van zaken,
welke zij1 heeft, èn om tot het meest doel
treffende resultaat voor de betrokkenen i
te geraken niet willen volgen.
Wat toch is het geval? Het is een eer-
bied-afdwingend feit, dat er tal van huis
moeders van werklooze gezinnen in Ne
derland zijn, die, welke moeite het moge
kosten, van den steun, hoe sober ook,
toch regelmatig wekelijks een klein be
dragje ter zijde leggen, om af en toe, bui
ten de rechtstreeksere verkrijging van
kleeding, schoeisel en dekking, eens een
stukje goed te kunnen koopen, huismoe
ders die sparen van het wekelijksche in-
komentje, om aan wat ook noodzakelijk
is voor het levensonderhoud kleeding,
schoeisel en dekking nu en dan iets te
kunnen besteden, i an de levenshouding,
welke danru;t spreekt, brengt de Neder
landsche regeering een eere-saluut.
Dat voorbeeld is het, welke haar in
sterke mate ertoe heeft bewogen, om aan
de verhooging van het uit de overheids
kassen beschikbare bedrag voor kleeding,
schoeisel en dekking te verbinden de door
haar ontworpen spaarregeling, volgens
welke de werklooze, die een gezin heeft
met twee of meer kinderen, en die een
kwartje per week van zijn steun of werk-
verschaffingsloon door het gemeentebe
stuur laat reserveeren, van overheids
wege daarnaast gelegd krijgt per week
een tweede kwartje, wanneer zijn gezin
twee tot vier kinderen, en veertig cent,
wanneer zijn gezin vijf of meer kinderen
telt. En dat gezamenlijk gevormd, en door
die gezamenlijkheid sneller groeiend be
drag, kan uitsluitend worden aangewend
voor een extra aanschaf van goederen
aan kleeding, schoeisel en dekking.
Nu is het natuurlijk mogelijk niet al
leen, maar ook werkelijkheid, dat er ge
vallen zijn, waarin het uitgesloten is,
zelfs dat 25 cent op zij wordt gelegd. Ook
al moet de ontworpen spaar-regeling
worden bezien in het licht van dezen an
deren en voor de betrokkenen in zich veel
belangrijkeren maatregel, welken de re
geering onlangs ook getroffen heeft
toen zij n.l. invoerde een nieuw element
in de regeling van steun en werkver
schaffing, door daarin ook te betrekken
de oudere bij werklooze vaders inwo
nende kinderen, die op hun beurt ook
werkloos geworden zijn, na vroeger door
hun arbeid bijgedragen te hebben tot de
verdiensten van het gezin toch is het
een feit, dat bij den huidigen stand van
zaken er gezinnen zijn, waar zelfs een
kwartje niet op zij1 kan worden gelegd.
Voor die bijzondere gevallen is het, dat
ik de liefdevolle attentie vraag van diaco
nieën, parochiale armbesturen en liefda
digheidsver eenigingen, om hier te willen
doen wat het betrokken gezin zelf onmo
gelijk kan: dat kwartje voor hem te wil
len sparen.
Maar, nu zijn we er nog niet. De werk
looze zelf spaart, de overheid legt er het
hare bij maar voordat botje bij botje
leidt tot een bedrag, waarvoor men tot
den extra-aanschaf, om op den achter
stand in te loopen, kan overgaan, ver
strijkt tijd, meer tijd, dan waarop kan
worden gewacht, omdat Koning Winter
voor de deur staat, die zich aan een mi-
ministerieelen raad, hoe goed bedoeld en
hoe weloverwogen, geen oortje gelegen
laat liggen. De verhooging van de over-
heids-bijdragen per jaar met vijftig pet.
beteekent voor 1938 de volle vijftig pet,
maar beteekent voor de resteerende drie
maanden van 1937 uit den aard der zaak
niet meer dan twaalf en een half pet. En
daarom heeft de regeering gezegd: „Wil
mijn regeling slagen, d.w.z. wil het mo
gelijk zijn, dat de sparende werklooze
met den overheidsbij'slag tijdig op zijn
achterstand aan kleeding, schoeisel en
dekking gaat inloopen, dan moet ik voor
éénmaal de medewerking verkrijgen van
een derden bondgenoot, op wien ik ver
trouwen kan."
„Die bondgenoot, op wien ik vertrouw,
zijt gij, zijl gij en elk uwer en gij1 allen
gezamenlijk, leden van de groote Neder
landsche volkseenheid, gij1 die de ramp
van den gedwongen lediggang niet of
niet meer kent, gij die behouden zijt,
goddank, voor den geesel, welke zoovelen
der onzen striemt.
Ik heb de gemeentebesturen uitgenoo-
digd en op voorhand zeg ik hun, voor
wat zij ten deze zullen doen, van harte
dank om de inzameling van wat het
Nederlandsche volk wil geven te organi-
seeren. Het ligt in de bedoeling, dat dit
zal geschieden in den loop dezer October-
maand.
Daarnaast is er echter gelegenheid op
de postgiro nu alvast een bedrag te stor
ten.
De giro-naam is: „kleeding-, schoeisel
dekking s-fonds, Den Haag, het post-giro-
nummer is: 141400.
„Wilt gij liever per postwissel of per
aangeteekenden brief uw zending verzor
gen, dan weer dezelfde naam: „kleeding-,
schoeisel-, dekkings-fonds, en het adres:
Bezuidenhout 30, Den Haag."
Met warme erkentelijkheid en diere
dankbaarheid zoo vervolgde de Minister,
mag ik, door H. M. de Koningin daartoe
gemachtigd, tenslotte melding ervan ma
ken, dat onze geëerbiedigde en, meer dan
dat, onze geliefde Landsvorstinne mij
heeft doen kennnen haar besluit, haar
volk ook in dezen voor te gaan en met de
Koninklijke gift van twee duizend vijf
honderd gulden het kleeding-, schoeisel-
en dekkings-fonds zijn eersten materieelen
inhoud te geven, Koninklijk voorbeeld,
dat onmiddellijk gevolgd is en ook
daarvan doe ik mededeeling met innigen
dank en hooge waardeering door H. K.
H. Prinses Juliana en Z. K. H. Prins
Bemhard, die hunne vorstelijke gave van
een duizend vijf honderd gulden daarbij
hebben gevoegd.
„Volk van Nederland! toont u dit Ko
ninklijke voorbeeld waardig. Luisterende
landgenooten! neemt deel aan den tocht,
den tocht van een koningsvolkl
DRIE DOODEN. EEN ZWAAR
GEWONDE.
BATAVIA. Hedenmorgen is het K. L.
M.-toestel de „Specht" bij de start op het
vliegveld van Palembang verongelukt. Het
toestel was denzelfden morgen uit Bata
via vertrokken en was op weg naar Sin
gapore. Van de bemanning zijn de gezag
voerder dhr Stork, de boordmecanicien,
Ruben, en de marconist, Stodieck, gedood.
De tweede bestuurder, Groeneveld, bleef
ongedeerd. Van de 7 passagiers is de
heer Schoch zwaar gewond, de overige
passagiers bleven ongedeerd.
De post van het vliegtuig is onbescha
digd. Bijzonderheden omtrent de oorzaak
ontbreken nog.
Nader wordt gemeldt, dat bij aankomst
van het toestel een der motoren stopte,
waardoor het toestel neerstortte en ver
ongelukte.
Volgens een nader bericht zou het aan
tal dooden vier bedragen.
Men zie verder onder telegrammen.
NIEUW OFFENSIEF DER
JAPANNERS.
Chineezen houden stand.
Nadat de Ghineesche stellingen Maan
dag den geheelen dag uit de zware Ja-
pansche artillerie met granaten waren
bestookt, zijn de Japansche troepen gis
termorgen om vier uur over een breed
front tot het offensief overgegaan.
D'e Chineezen ontvingen hen met hand
granaten en een regen van mitrailleur
kogels. De gevechten waren langdurig en
zeer bloedig, doch de Chineezen lieten
zich niet uit bun stellingen verdrijven.
Gezien het feit, dat de Japansche strijd
krachten gebruik maken van het modern
ste oorlogsmateriaal, beschouwen buiten-
landsche militaire waarnemers het voort
duren van den Ghineescben tegenstand
als buitengewoon merkwaardig. Zelfs in
dien de huidige Ghineesche linies bij
Sjanghai op een gegeven oogenblik niet
meer gehouden kunnen worden, zullen,
naar men meent, landmijnen en tankval
len in zulk 'n omvang door de Chinee
zen worden benut, dat de gemotoriseerde
Japansche eenheden uiterst moeilijk zul
len kunnen oprukken. Reeds thans stuit
de opmarsch der Japansche tanks en ar
tillerie op ongewone moeilijkheden, wijl
zich in het Noorden der stad vóói de Ja
pansche troepen een uitgestrekt moeras
achtig gebied bevindt en de weinige we
gen, welke er door leiden, zijn opgeblazen.
Gisteren is op alle punten aan het front
van Sjanghai verwoed gevochten, zonder
dat in de stellingen der Chineezen en
Japanners noemenswaardige veranderin
gen zijn gekomen.
De gevechten in de zone van Sjapei
worden gekenmerkt door hevigen strijd
van man tegen man. Dag en nacht wordt
gevochten en bet aantal slachtoffers is
groot. Intusschen bombardeeren de Ja
pansche oorlogsschepen Poetoeng zonder
ophouden, doch volgens bet Ghineesche
De drie Prot. Chr. Patroonscentrales
wenden zich tot de A. R. en C. H.
partij en tot de Chr. Jeugdvereenigingen.
Het comité van samenwerking van de
drie Protestantscb Christelijke patroons
centrales in Nederland, samengesteld uit
den Chr. Boeren- en Tuindersbond in Ne
derland, den Chr. Middenstandsbond en
het Verbond van Prot. Gbr. Werkgevers
in Nederland, beeft zich tot de A. R. en
C. H. partij en de Gbr. jeugdorganisaties
gericht met een brief, waarin er op wordt
gewezen, dat zeer vele Christelijke pa
troons nog aangesloten zijn bij de z.g.
neutrale organisaties, zonder dat de nood
zaak daartoe dringt, en de christelijke or
ganisaties hun hulp en steun dringend
behoeven.
Dat in de Christelijke politieke partijen
nog tal van personen leidende plaatsen
innemen, die tegelijkertijd belangrijke
functies bekleeden in de neutrale organi
saties, kunnen de schrijvers van den brief
slechts verklaren uit de omstandigheid,
dat de betrokkenen onvoldoende 't belang
en de principieele noodzaak van de Chr.
patroonsorganisaties inzien.
Het comité is van oordeel, dat de
kracht van het Christelijk volksdeel ver
zwakt wordt, wanneer er zoo groote te
genstrijdigheid is tusschen datgene wat op
politiek en maatschappelijk terrein ge
schiedt.
Alle Christelijke arbeid moet worden
gezien als een eenheid. Dit alles dringt
bet comité er toe te trachten, de Christe
lijke politieke partijen en de maatschap
pelijke organisaties in nauwer verband
met elkaar te doen werken.
Ten aanzien van de jeugd wordt o.m.
opgemerkt, dat het een taak is van de
Chr. Jeugdvereenigingen bij de voorlich
ting, wJke aan de leden wordt verstrekt,
ook aandacht te schenken aan de Chris
telijke patroonsorganisaties.
militaire 'hoofdkwartier te Sjanghai dra
gen de Japansche kanonnen niet ver ge
noeg om de Ghineesche batterijen in Poe
toeng te treffen.
Volgens het Ghineesche telegraafagent-
sdhap „Central News" hebben sterke af-
deelingen Japansche mariniers opnieuw
een aanval gedaan op de Ghineesche stel
lingen langs de spoorlijn Sjanghai-Woe-
soeng. Zij1 werden echter met groote ver
liezen teruggeslagen.
Het bombardement van Sjapei en de
infanterie-jgevec'hten in deze zone duurden
bij1 bet aanbreken van den dageraad nog
steeds voort, zonder dat de Japanners
bier evenwel eenige vorderingen hadden
gemaakt.
Elf Japansche vliegtuigen hebben giste
ren de haven Joejoe aan de Jangtse, 100
km. ten Zuiden van Nanking, gebombar
deerd. Cbineeiscbe toestellen versperden
den terugweg bij, Tangtoe. Tijdens' het
luchtgevecht dat hier ontstond werd een
Japansch vliegtuig neergeschoten.
Naar uit zeer betrouwbare bron ver
nomen wordt, zijn uit Indo-China twee
honderd Fransche vliegtuigen van het
modernste type in Zuid-China aangeko
men. Zij zouden reeds naar verschillende
steden zijn doorgezonden, o.a. naar Nan
king.
Lang de spoorlijn Peilping-Hankou blij
ven de Japanners oprukken. Hun voor
hoede bevindt zich thans op ongeveer 80
km. ten Zuiden van Pao ting.
President Roosevelt doet beroep op alle
vredelievende naties om gezamenlijk
den vrede te verdedigen.
President Roosevelt, die op bet oogen
blik een reis door de Vereenigde Staten
maakt, beeft gisteren te Chicago een re
devoering over den internationalen poli
tieleen toestand gehouden.
Spreker verklaarde, dat de politieke
situatie bij1 alle volken die in vrede en
vriendschap met elkaar wenschen te
leven ernstige ongerustheid wekt. Er
heerscht thans een terreur en de minach
ting voor het internationale recht is zoo
groet geworden, dat de fundamenten der
beschaving daardoor -bedreigd worden.
Zonder oorlogsverklaring, zonder waar
schuwing of rechtvaardiging van eenigen
aard, worden non-combattanten, onder
wie vrouwen en kinderen, meedoogenloos
door vliegtuigbommen vermoord. In z.g.
„vredestijd" worden schepen door duik-
booten aangevallen en vernield, zonder
eenige reden en zonder waarschuwing.
Onschuldige volken worden wreed opge
offerd aan begeerten naar macht en he
gemonie; welke ieder gezond verstand
Binnenland.
Radiorede van Minister Romme.
Ohgeluk met een K.L.M.-vliegtuig.
Buitenland.
Opzienbarende rede van Roosevelt.
Hevige gevechten in China. De Chineezen
houden stand.
jDe Volkenbondscommissie veroordeelt
houding van Japan.
Laai U niel kwellen
door rheumatische
pijnen, die U oud
maken vóór Uw tijd.
met den geneeskrach-
tigen Kloosterbalsem
die ze snel verdrijft.
dringt tot diep in de weefsels doorl
vreemd zijn.
Indien wij! een wereld, waarin wij vrij
mogen ademen en waarin wij1 zonder
vrees in vriendschap kunnen leven, wil
len behouden, moeten de vredelievende
naties gezamenlijk de wetten en beginse
len, waarop de ware vrede steunt, verde
digen.
Het is noodzakelijk, aldus spreker, dat
bet geloof in bet gegeven eerewoord en
in de waarde van bet gesloten verdrag
terugkeert.
Het is voor de Vereenigde Staten van
bet grootste belang, dat bet heilige ka
rakter der internationale moraal hersteld
worde.
Na een zinspeling te hebben gemaakt
op het hooge percentage der begrootingen
in de verschillende landen, dat voor 'be
wapeningsdoeleinden bestemd is, ver
klaarde Roosevelt, dat dit voor de Ver
eenigde Staten veel lager is, n.l. 11 of 12
pet.
Wij zijn vast besloten, aldus vervolgde
de President, buiten den oorlog te blijven.
Toch kunnen wij ons niet tegen de heil-
looze gevolgen van den oorlog en tegen de
kans, dat wij erin worden meegesleept,
verzekeren.
Vrede, vrijheid en veiligheid van 90
pet. van de bevolking der wereld worden
bedreigd door de overige 10 pet. Doch
deze 90 pet. moeten en kunnen de wegen
vinden om hun vredeswil door te zetten.
Havas meldt nader, dat 50.000 perso
nen naar de redevoering van den presi
dent luisterden, die verder door de radio
over bet geheele land werd uitgezonden.
In welingelichte kringen is men van
meening, dat de rede door Roosevelt te
Chicago gehouden, één der belangrijkste
redevoeringen is, welke hij over den bui-
tenlandschen toestand heeft uitgespro
ken.
Men legt de rede algemeen uit als een
aanwijzing, dat de Vereen. Staten bereid
zouden zijtn, zonder voorbehoud elke ge
meenschappelijke poging te steunen, tot
herstel der handhaving van den wereld
vrede.
Men is ook van meenir.g, dat de rede
ten doel had, den volkenbond aan te spo
ren tot het nemen van krachtiger en
practiscber maatregelen tegen de aanval
lers, maatregelen, die ten volle door de
Vereen. Staten zouden gesteund worden.
De indruk te Genève.
Afgevaardigden naar de volkenbonds
bijeenkomsten begroetten ds rede van
Roosevelt als een goed middel tot bet
bepleiten van een actie der volken in bet
Verre Oosten.
De rede zou verder op bemoedigende
wijze de voorgenomen Pacific-conferentie
beïnvloeden.
Men leest uit de rede, dat de president
zich tot den volkenhond richt, met de ver
maning: „Doe uw deel van de taak, wij
zullen niet verzuimen, ons deel te doen."
Dat wil zeggen: men verwacht, dat de
Vereen. Staten actief aan de conferentie
inzake het Verre Oosten zullen deelne
men, wanneer deze zich oprecht beijvert,
aan de vijandelijkheden een einde te ma
ken.
Wat Londen, Parijs, Rome, Berlijn
en Moskou ervan denken,
Van Britsche regeeringszijde wordt
verklaard, dat de rede een volkomen ver
rassing is geweest.
In diplomatieke kringen zou het geen
verwondering wekken, wanneer Roose
velt zijn rede door een diplomatiek con
tact nemen te Londen, Parijs en elders
zou laten volgen.