Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD
Geen reden tot verheuging.
Kweekelingen met acte.
De strijd in China.
Britsch torpedojager aan
gevallen door een on
bekende duikboot.
Engelandenonze Defensie
politiek.
Belangrijkste Nieuws
Ds. van Duyl en de Eerste
Kamer.
D N S D AO 5 OCT. 1937
52e J .^üAiNÜ - 00. 4
Uitgave: N. V. Uitgever» - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, does
Postrekening 44455 Telefoon 11
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonneraentaprlja f2,50 pe?
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes es Ylissingert f 0.20
Losse nummers 5 eent
Advertent lën 30 cent per regel
Ingezonden medcdeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertenties Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertenties onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Pit nummer bestaat uit 2 bladen.
De berichten, die de laatste weken om
trent de N. S. B. verschenen zijn, geven
den indruk, dat de afbraak van deze be
weging in vollen gang is.
De borden met opschriften, die er op
berekend waren ons volk i te suggereeren,
dat „Mussert winti" zijn reeds lang bin
nengehaald, evenals de aankondiging, dat
Nederland zonder dezen man (Mussert)
geen toekomst heeft.
Het zijn nu niet meer de ontnuchterde
meeloopers, die in drommen den stan
daard met de wolfsklauw verlaten, maar
de kopstukken, mannen, die door den
„leider" bekwaam en geschikt waren ge
oordeeld om in de N. S. B. vooraan te
staan en in de Staten-Generaal zitting te
nemen, teneinde daar de nationaal-socia-
listische beginselen te verdedigen.
Dit is voor de N. S. B. en baar leider
een zéér bedenkelijk verschijnsel.
Voor ons echter, die deze beweging een
gevaar achten voor land en volk, is hier
weinig reden om te juichen.
Het is niet zonder belang dat de dwaas-
beid van bet leidersbeginsel ten aan-
scbouwe van heel 't volk gedemonstreerd
wordt en dat de voosheid van deze orga
nisatie voor ieders oog duidelijk blijkt,
maar al te groote beteekenis mogen we
daaraan toch niet toekennen.
Tot nu toe is er toch onder de vooraan
staande deserteurs niemand, die de N.
S. B. den rug beeft toegekeerd omdat hij
de b e g i n s e 1 e n die zij propageert
niet langer voor zijn rekening wenscbt te
nemen, omdat er bij hem een princi
pieel e verandering beeft
plaats gehad.
Alles wat den laatsten tijd gebeurde
draagt een sterk persoonlijk karak
ter.
Slechts één is er, voor zoover wij kon
den nagaan, die meer zakelijke motieven
voor zijn beengaan beeft aangegeven.
Het is de beef J. T. van Huls .van Ta
xis, oud-propagandaleider voor Neder
land van de Nat. Socialistische Studen
ten Federatie, die zijn uittreden als volgt
motiveert:
„Na vier jaar mijn beste krachten aan
uw beweging te hebben gegeven, ben ik
tot de overtuiging gekomen dat mijn ver
trouwen in de leiding dusdanig geschokt
is geworden, dat, wilde ik mijn zelfres
pect en idealisme bewaren, ik verder van
mijn lidmaatschap moet afzien.
Gij 'bohoeft slechts bet eerste bet beste
arbeiderslid in de beweging te vragen
boe en wanneer ooit wérkelijk deze ar
beiders systematisch in de leiding zijn in
geschakeld dan hoogstens als blokleider-
loopjongen of colporteur of knokploeglid.
De „solidariteit van alle bevolkingsklas
sen" is althans voor de leiding als zoo
danig een frase gebleken.
Van een beweging ter verovering van
het geheele volk is gekomen: een „takti-
sche hanteering", een massa papier en
woorden over en tegen Marxisme zonder
dat de Nederlandscbe arbeider één stap
verder kwam. Bijna nergens ging en gaat
de Leiding vóór in ware sociale daad
kracht.
Hier ontbreekt de Daad
In plaats van de geestelijke beweging
tot vorming van nationaal socialisten: een
verwarrende veelheid van „probeersels",
een geestelijk proefveld met propagandis
tisch onkruid, zooals (in volgorde van
gebruik): 'Corporatieve Staat, Jodenvraag
stuk, Godsteouvereiniteit, de Kerk-univoca,
Zonneraderen en Runen, waarvan noch
ideologisch verantwoorde argumenten
noch duidelijk omschreven richtlijnen
werden opgesteld, ja zelfs toegelaten.
Hier ontbreekt de wil tot de 'gedachte,
het denken en de vaste lijn I
Des te vager de beginselen des te moei
lijker is de ontrouw 'der leiding aan die
beginselen te bewijzen in den geest en
metterdaad.
Daar waar de wedertrouw van de lei
ding verzaakt, vervalt de Gelofte van
Trouw der leden."
Ook hier geen loslating van de natio-
naal-socialistische beginselen.
Integendeel, de heer Van Huls verlaat i
de N. S. B., omdat hij aan het nationaal-
socialisme trouw begeert te blijven.
Hiermede moet ter dege rekening wor
den gehouden.
De kracht van het nationaal-socialis-
me schuilt in de beginselen, waaraan het
uitgaat.
Als die beginselen aanhangers
blij en vinden en verder worden gepropa
geerd, dan kan de N. S. B. desnoods ge
heel te irronde gaan, zonder dat daardoor
de nationaal-socialistische beweging
wordt geschaad. Zelfs 'kan zij daardoor
in kracht toenemen.
Daarom moeten we ons niet blind Ma
ren op de afbraak van de N. S. B.
Niet een meer of minder sterke orga
nisatie is de hoofdzaak, maar bet prin
cipe.
Op bet landsgevaarlijke, bet on-Neder-
landsche, het on-Christelijke van die be
ginselen moet daarom bij den voortduur
de volle nadru'k vallen.
Principieele bestrijding blijft noodig.
Tegenover de revolutie, ook in dezen
vorm, moeten wij blijven stellen, 'het
Evangelie.
Toen wij de vorige week enkele opmer
kingen maakten over de salarieering van
kweekelingen met acte, hebben we, naar
ons wordt medegedeeld, de zaak nog te
gunstig voorgesteld.
Zeker, bet komt voor, dat dergelijke
kweekelingen met een belooning van f 15
tot f20 per maand genoegen moeten ne
men.
Maar bet komt óók voor, dat ze geen
cent belooning ontvangen.
Zij hebben een eigen klas, waarvoor ze
de volle verantwoordelijkheid dragen en
waarin ze een volledige dagtaak hebben,
maar zij ontvangen zelfs niet een uiterst
bescheiden vergoeding.
Dit schijnt ons toch niet wel verdedig
baar.
Als een schoolbestuur zóó slecht bij kas
is, dat er voor een kweekeling geen cent
af kan, dan moet bet de groote klok lui
den en de ouders op hun plicht wijzen.
Van de bereidheid der kweekelingen om
desnoods zonder eenig salaris te werken,
mag geen misbruik worden gemaakt.
DE STRIJD IN CHINA.
Hevige strijd bij Tehtsjau.
Van Japansche zijde wordt gemeld:
'Langs het geheele front in en bij Sjang
hai rukken de Japansche troepen lang
zaam op. Zij: drijven de Ghineezen terug
uit de stellingen tusschen de Pangpoe en
Li tien, drie km ten Westen van den weg
naar Sjanghai.
Van het Noordelijk front wordt gemeld,
dat bij de stad Tehtsjau, in de provincie
Sjantoeng hevig gestreden wordt. Vol
gens de Japanners is genoemde stad reeds
door hen ingenomen.
Een onderhoud met Tsjaing
Kai-Sjek.
Uit Nanking wordt gemeld, dat Tajiang
Kai-sjek aldaar den correspondent van
Havas een interview heeft toegestaan.
Verwacht China iets van de buitenland-
scbe mogendheden? vroeg de correspon
dent, waarop werd geantwoord: Wij ver
wachten van de vredelievende mogendhe
den de verdediging van de beginselen, die
in bet volkenbondspact zijn vastgelegd
en dus snelle toepassing
van economische sancties
tegen Japan.
Op de volgende vraag: Wijst de concen
tratie van Japansche troepen in Mand-
sjoerije niet op de mogelijkheid van Ja
pansche agressie tegen <®e Sovjet-Unie?
luidde het antwoord: Agressie is een be
smettelijke ziekte, die zich hier reeds ge
openbaard heeft. Het zou niet verwon
derlijk zijn, wanneer zij ook elders tot
uiting kwam.
De toekomst is aan den geduldigste en
China ontbreekt het niet aan geduld.
DE AANVAL MET PIFPTEBOMMEN
BEANTWOORD.
Naar de Britsche admiraliteit mede
deelt, is de torpedojager „Basilisk" Maan
dagmorgen voor de Spaansche Oostkust
door een onbekende duikboot aangeval
len.
Het Britsche oorlogsschip, dat deel
neemt aan 'het toezicht in de Middelland-
sche Zee, stelde op een ratrouilletocht in
zijn nabijheid de aanwezigheid van een
ondergedoken onderzeeboot vast, die kort
daarop een torpedo afvuurde, waardoor
de „Basilisk" evenwel niet getroffen werd.
J'e torpedojager beantwoordde den
aanval met het werpen ven dieptebom
men, waarvan de uitwerking niet be
kend is.
Evenmin is bet mogelijk eenige aanwij
zing te verkrijgen omtrent de nationaliteit
van den onderzeeër, die bet Britsche
schip trachtte te torpedeeren.
Het bericht van den aanval beeft te
Londen eenige ontsteltenis en aanzienlijke
verrassing gewekt. Men bad werkelijk bet
gevoel, dat, sedert bet accoord van Nyon
gesloten was, de piraten welke verder
bun nationaliteit ook zijn mocht van
bun activiteit hadden afgezien. Dit nieu
we incident bewijst evenwel, dat de instel
ling van bet patrouillesysteem niet alleen
een psychologische beteekenis had, 'doch
dat 'de practische nuttigheid er van. nu
duidelijker is dan ooit.
ITALIë ZAL VRIJWILLIGERS VOOR
EERST NOG NIET TERUGTREKKEN.
Van welingelichte kringen verluidt, dat
de 'bepalingen omtrent de deelname van
Italië aan de controle in de Middelland-
sche Zee waarschijnlijk nog deze week
bekrachtigd zullen worden. Ook bet ant
woord op de Fransch-Britsche nota be
treffende den toestand in Spanje wordt
nog in den loop der week verwacht.
Do oh welk antwoord Ita
lië ook op de nota geven
mag, van een werkelijk te
rugtrekken der Italianen
uit Spanje zal in geen ge
val vooreerst iets komen.
In Rome is men er niet weinig over
voldaan, dat de volkenbondsresolutie aan
gaande Spanje Zaterdag 1.1. te Genève
niet kon worden aangenomen, doordat
twee landen, Portugal en Albanië hebben
tegen gestemd en veertien andere staten
zich van stemming hebben onthouden.
OOGSTFEEST IN DUITSCHLAND MET
BOMMEN EN GRANATEN.
Duitschers moeten meer aardappelen en
minder brood eten.
Zondagmiddag arriveerde de Führer
op den Bückeberg. Daarna nam 't dank
feest voor den oogst een aanvang. Nadat
Hitier de afdeelingen van leger en partij:
had geïnspecteerd, werd begonnen met
de demonstraties van het leger, waaraan
werd deelgenomen door alle wapens, in
het bijzonder door de luchtmacht, waar
aan voor bet eerst een afdeeling para-
chutespringers deelnam. Tijdens de spie
gelgevechten toonde de luchtmacht, boe
een brug wordt vernield en tenslotte werd
een dorp, dat met dit doel was gemaakt,
door de artillerie in brand geschoten.
Zooals was aangekondigd, beeft de
Führer er bet woord gevoerd.
Als wijl verklaren, aldus Hitier, dat bet
een dwingende noodzakelijkheid is, onze
levensruimte met koloniën uit te breiden,
dan antwoordt hier of daar een slim
merd: Wat moet u met koloniën doen
Van koloniën zult u heelemaal geen nut
hebben. U kunt toch koopen wat u noodig
hebt. Zoo snugger zijn wij' ook. Maar dan
bad men ons niet eerst vijftien jaar moe
ten plunderen
„Rijke lui", vervolgde Hitier, „gevoe
len Soms bun rijkdom als een last, zij
weigeren echter iets van dien last op an
deren af te wentelen. Zoo gaat 'bet ook
met volken, die koloniën hebben. Zij wil
len de koloniën, welke zij' Duitscbland
hebben afgenomen, niet teruggeven, in
weerwil van alle eerlijkheidsidealen van
den volkenbond."
Duitscbland is weer een 'Moeiende tuin
geworden. Men zal zorgen, dat dit zoo zal
blijven. Niemand 'moet zich inbeelden,
nog in dezen tuin te kunneninbreken.
D'at mogen de internationale Joodsehe
bolschewistenlei'ders zich ivoor gezegd
houden.
Voor HitleT hadden Goebels en Darré
het woord gevoerd. Darré verklaarde o.m.,
dat vooral het gebrek aan landarbeiders,
dat zich steeds sterker doet gevoelen, een
moeilijkheid vormt voor het intensiever
maken van den landbouw.
„Ons pogen heeft echter reeds in zoo
verre succes, dat onze levensmiddelen-
invoer, die in 1932 nog 25 ipercent be
droeg, thans gedaald is tot 17 percent."
Minister Darré richtte zich "vervolgens
in het bijzonder tot de Duitscbe huis-
vrouw met het verzoek, baar huishouden
te bestieren met de producten van den
Duitschen bodem. D'uitscblandmag
■dit jaar hopen op een r ij k e n
aardappeloogst. Het is nood
zakelijk, dat de consument
zich hiervan rekenschap
geeft, in dien zin, dat hij het
gebruik van brood beperkt
ten gunste van den aardappel.
Hitier krijgt den Biickeberg
in eigendom.
Rijksminister Dlr Göbbels, heeft den
Führer op dep Bückeberg, ter gelegen
heid van bet oogstdankfeest 1937, een
oorkonde overhandigd van den volgenden
inhoud
„De plaats van bet feest van bet Duit
scbe boerenlvoük moet voor altijd op
waardige wijze worden bewaard. Het
Pruisische staatsministerie heeft besloten
den Bückeberg, voor zoover bij als Prui-
Toenemende vastbeslotenheid der
Nederlandsche regeering.
„De Times" plaatst een hoofdartikel,
getiteld „Dutch Empire Defences", waar
in opnieuw de aandacht wordt gevestigd
op het belang voor Engeland van de Ne
derlandscbe defensie-politiek. „Neder-
landsoh-Oost-Indië is rijk en strategisch
gelegen tusschen twee continenten en twee
oceanen, zoodat de verdediging ervan een
groote verantwoordelijkheid vormt voor
een klein land, en een zaak vormt van di
rect belang voor andere mogendheden
voor Engeland het meest.
De eilanden vormen een halven cirkel
om Singapore, en liggen midden over de
voornaamste Britsche verbindingen met
het Verre Oosten en Australië. Hun pro
blemen van handel en defensie komen
overeen met die van Indië, Malakka en
Hongkong in het Noorden, en van Austrar
lië en Nieuw-Zeeland in het Zuiden.
Dezelfde overwegingen welke Engeland
ertoe gebracht hebben een basis te vesti
gen in Singapore hebben Nederland het
besluit doen nemen zijn vloot te verster
ken, de olievelden van Borneo te omgeven
met een defensiering, en onderzeeboot- en
watervliegtuig-bases aan te leggen in N.-
Guinea, en nieuwe Aimerikaansche bom
bardementsvliegtuigen en Dornier-vlieg-
booten te zenden naar Java.
De nieuwe maatregelen vormen een be
wijs van de vastbeslotenheid van de Ne
derlandsche regeering bet Imperium te
beschermen zooveel in baar macht ligt,
en zullen de ongerustheid en het ongeduld
dat men in Ned.-Oost-Indië voelt, ver
zachten.
Langen tijd heeft de schaduw van Sin
gapore het volk in Ned.-Oost-Indië een
gevoel van zekere veiligheid gegeven voor
een gevaar dat volgens hem zoowel Enge
land als Nederland als Imperium in het
Verre Oosten bedreigde. Toen kwam de
verovering van Abessynië en de leering
daarvan. Engeland moest zich meer en
meer bezig houden met Europeesche pro
blemen. D'e wensch nam toe zich te be
wapenen voor een individueelen weer
stand gedurende 'n langere periode dan
vroeger noodzakelijk werd geacht, om de
woorden van de „Locomotief" aan te ha
len.
De regeering in Den Haag maakt than3
alle mogelijke haast met de versterking van
de defensie van haar Imperium en haar
vaste wil om de noodzakelijke middelen
te vinden zal geëvenaard worden door de
vastbeslotenheid van de onderdanen van
Koningin Wilhelmina in den Oost om de
integriteit van hun bezittingen te bescher
men als zij ooit daartoe geroepen moch
ten worden".
sisch staatsbezit tot het 'domein Ohsen
behoort, den Führer in bezit te 'geven,
die hierover naar vrijen wil mag be
schikken."
DE WOELINGEN IN PALESTINA.
Telefoondraden doorgesneden.
Opstandige elementen hebben alle te
lefonische en telegrafische verbindingen
tusschen Jerusalem en Jaffa verbroken
door de draden stuk te snijden. In de na
bijheid van Ramleh hebben de onruststo
kers rotsblokken op de spoorlijn gelegd.
Toen de spoorwegbeambten de obstakels
aan het wegruimen waren, werd er op
hen geschoten. Slechts ternauwernood
konden zij aan den dood ontkomen.
Uit Amman wordt nog gemeld, dat de
Irok-petroleumleiding op verschillende
plaatsen in brand gestoken is.
DE KERKELIJKE STRIJD IN
DUITSCHLAND.
D's Wilhelm Niemöller, een broer van
den bekenden predikant, die nog steeds
op de behandeling van zijn rechtzaak
wacht, heeft Zondag bij den dienst, dien
hij leidde, een lijst voorgelezen van 97
predikanten en parochianen, die zich nog
in hechtenis bevinden.
In zijn preek zei do Wilhelm Niemöl
ler, dat de oppositie in de Evangelische
kerk vele ervaringen heeft opgedaan,
waarvan zij' gebruik zal weten te maken.
Hij hoopte, dat de kerk zou blijven voort
bestaan als Christelijke kerk en eigendom
des Heeren.
Reuter teekent hierbij aan, dat het aan
tal predikanten en gemeenteleden, dat
zich in hechtenis bevindt, onlangs nog
ver over de honderd bedroeg, zoodat do
laatste tien dagen verscheidene^ uit de
hechtenis moeten zijn ontslagen.
MINISTER-PRESIDENT VAN
ZEELAND NAAR ITALIë?
Naar verluidt, zal de Belgische minis
ter-president Van Zeeland eerstdaags
een maand vacantie nemen.
Vermoedelijk zal Van Zeeland in Italië
Binnenland.
Maatregelen voor de mosselkweekers.
Engeland en onze defensie-politiek.
De Londensche suikerovereenkomst.
De distributie van goedkoope levensmid
delen.
Buitenland.
Düikbootaanval op een Engelsche torpe
dojager.
Dé woelingen in Palestina.
Weer hevige gevechten in China.
Het Centraal-stembureau zal niemand
anders aanwijzen.
Naar gemeld wordt, heeft het Centraal
Stembureau in zijn gisteren gehouden
vergadering met algemeene stemmen be
sloten, dat het terugkomen door ds van
Düyl op zijn aanvankelijke aanneming
van zijn Eerste Kamerzetel geen effect
kan hebben. Het Centraal Stembureau
heeft dus vastgesteld, dat, daar ds van
Duyl eenmaal heeft verklaard, de zetel te
aanvaarden, deze aanvaarding een feit is.
In overeenstemming hiermee zal het Cen
traal Stembureau niemand andera voor
den zetel aanwijzen.
Thans blijft dus nog de kwestie, welke
de Elerste Kamer raakt, namelijk of ds
van Duyl als Eerste Kamerlid ontslag
kan nemen, alvorens zich te hebben laten
beëedigen.
gaan uitrusten. Het is niet uitgesloten,
dat hij daar leidende persoonlijkheden
uit het politieke en economische leven zal
ontmoeten.
ONDERWIJZERS STAKEN TE
WARSCHAU.
Het onderwijzend personeel van 147 la
gere scholen te Warschau is in staking
gegaan voor den tijd van 24 uur uit soli
dariteit met het personeel van den bond
van Poolsche onderwijzers dat sedert vijf
dagen de bureaux van den bond bezet
houdt uit protest tegen het benoemen
van een commissaris, welke toezicht op
hen moest uitoefenen.
Deze bezetting is gisteren geëindigd,
doordat de politie de bureaux heeft ont
ruimd.
Minister-president generaal Sklad-
kowski, heeft een communiqué gepubli
ceerd, waarin den bond van onderwij
zers wordt verweten, communistische ac
tie te voeren.
Alle bladen, die de laatste dagen be
richten over deze staking hebben gepu
bliceerd, zijn in beslag genomen.
Poolsche gravin te Berlijn gearresteerd.
Gravin Borigia Wielopolska, lid van
een zeer bekende Poolsche familie, is hier
in hechtenis genomen. De gravin, die uit
Frankrijk kwam, zou er van beschuldigd
worden bij een spionnage-affaire betrok
ken te 'Zijn. Zoowel in Poolsche als in
Duitsche kringen bewaart men het diep
ste stilzwijgen over deze arrestatie.
Korte Berichten.
Het aantal werkloozen in Engeland
bedroeg op 13 September' 1.339.204, het
geen 13.586 meer is dan 23 Augustus van
dit jaar. Hierbij zijn niet inbegrepen de
personen, die ingeschreven staan op de
werkloozenlijeten, doch die werkten op
den dag, dat de statistiek werd opgesteld,
anders zou het aantal werkloozen zijn toe
genomen met 29.979.
MINISTER VAN BUITENLANDSCHE
ZAKEN.
De nieuw benoemde minister van Bui
tenlandse he Zaken, Mr J. A. N. Patijn,
heeft zich gisteren naar Het Loo begeven,
waar hij om half één door H. M, de Ko
ningin werd beëedigd.
NEDERLAND EN SPANJE.
Vragen van den heer De Visser
beantwoord.
Op vragen van den heer De Viseer
betreffende intrekking van den algemee-
nen Maatregel van Bestuur van 11 Juni
1937 in zake het dienst nemen bij: een der
strijdmachten in Spanje 'heeft de heer
Goseling, minister van Justitie, o.m. ge
antwoord
Zooals de minister van Staat, minister
van Buitenlandse'he Zaken a.i. reeds
mededeelde in antwoord op de tot hem
door den heer De Visser gerichte vraag
