De RijksMshouding.
EERSTE BLAD
DINSDAG 28 SEPTEMBER 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 304
Buitenland.
De strijd in China.
De zegetocht van Mussolini
door Duitschland.
Het Prinselijk Paar naar
Reckenwalde.
De aardbeving op Java.
Belangrijkste Nieuws
I
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw",
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes,
Tolofoonnummor 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
j. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingon 10.20. Losse nummers 5 cont.
Advortontlün 30 cont por rogol. Ingozondon
modedcolingon 00 cont per rogol. Klolne
Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De vorige week hebben we een en an
der meegedeeld omtrent de begrooting
1937 en vorige dienstjaren.
Wij moeten thans onze lezers nogmaals
met enkele cijfers, ditmaal over de be
grooting voor het dienstjaar 1938 lastig
vallen.
Dit is noodig, omdat deze cijfers van
den grootsten invloed zijn op de houding
der Regeering ten opzichte van verschil
lende onderwerpen en ook.... omdat ze
niet gemist kunnen worden bij de b e-
oordeeling van de houding der Re
geering.
Niemand heeft het recht van de Re
geering te eischen wat zij niet geven k a u.
Omgekeerd staat sterk, wie bij het aan
dringen op het nemen van nuttige en ge-
wenschte maatregelen kan aantoonen, dat
het daarvoor benoodigde geld ook inder
daad beschikbaar is.
Het overzicht over het dienstjaar 1938
in de nota betreffende den toestand van
's lands financiën begint met de mede-
deeling, dat de ontwerp begrooting een
tekort aangeeft van f 13.245.656.
En daarbij komen dan nog de verschil
lende posten waarmee indertijd, mede met
'toog op den exoeptioneelen f i -
nancieelen toestand het budget werd
ontlast, zooals we de vorige week hebben
gezien tot een bedrag van f 71 millioen.
Nu zijn hierbij verschillende posten tot
een bedrag van bijna f 23 millioen, waar
van het nog niet heelemaal vaststaat, dat
ze in den gewonen dienst moeten worden
opgenomen. De Regeering zal binnenkort
nog een nader onderzoek instellen, maar
zoolang dit onderzoek niet is afgeloopem
meent zij het bedrag te moeten handha
ven, zoodat hetwerkelijke tekort
op de begrooting voor 1938 gesteld moet
worden op ruim f 84 millioen.
Als dus gesproken wordt van een te
kort van ruim f 13 millioen, dan is het
duidelijk, dat daarmee niet de feitelijke
toestand wordt weergegeven, maar dat
de begrooting in niet geringe mate is ge
flatteerd.
Voor de dekking van bet geraamde te
kort worden geen bijzondere maatregelen
aangekondigd. Voor 1937 waren verschil
lende z.g. peTSpectiefbesparingen in uit
zicht gesteld, waarvan nog resteert een
bedrag van f24.5 millioen.
Of deze besparingen inderdaad effec
tief zullen worden kan op goede gronden
worden betwijfeld, maar de Regeering
kan er in de gegeven omstandigheden in
berusten, dat ze als dekkingsmiddel wor
den aanvaard.
Hieruit volgt dus, dat nu wel een slui
tende begrooting is verkregen, dat er niet
meer is de aanhoudende en afmattende
strijd zooals we die de laatste jaren ge
kend hebben tegen dalende inkomsten
aan de eene, en stijgende uitgaven aan de
andere zijde, maar dat toch ook juist is
de uitspraak in de millioenennota, dat
nog een lange weg zalmoe-
ten worden afgelegd, vóór
en aleer het reëel slui
tend budget is verkregen.
Er zijn er, die zich door deze uitkomst
teleurgesteld gevoelen.
Men las de laatste maanden telkens
weer van het ruimer vloeien der midde
len aan de eene zijde en de dalende werk
loosheid aan den anderen kant, en zoo
waren er, die er al min of meer op gere
kend hadden, dat de Regeering nu weer
met royale hand zou kunnen en mo
ge n huishouden.
Nu heeft de Regeering ook inderdaad
met de veranderde omstandigheden reke
ning gehouden.
Op grond van de tot nu toe 'bekende cij
fers, heeft zij de middelen ongeveer f 60
millioen hanger geraamd. Een vooruit
gang van beteekenis.
Maar daar staat tegenover, dat belang
rijk grootere uitgaven noodig zijn door de
stijging der materiaalprijzen en dat voorts
de uitgaven van 's lands defensie zeer be
langrijk moesten worden verhoogd,
j Uitgaven, waarvan de noodzakelijkheid
door niemand kan worden ontkend.
Nu zal misschien gevraagd worden of
de Regeering höj bet ramen van de in
komsten niet al te voorzichtig is geweest,
fe Het zal wel niet gemakkelijk zijn hierop
een afdoend antwoord te geven.
Zooals reeds werd opgemerkt zijn de
cijfers gebaseerd op de tot nu toe be
kende gegevens.
En nu kan men zeker h o p e n op een
verdere verbetering van den toestand,
maar terecht waarschuwt de Minister van
Financiën tegen een te groot optimisme,
gebaseerd op de verbeterde conjunctuur
bier te lande, omdat duidelijk is gebleken,
dat deze conjunctuur in zekeren zin pa
rallel loopt met de ontwikkeling van de
wereldconjunctuur en er men lette
slechts op wat er in verschillende landen
gebeurt niet de minste ze
kerheid bestaat dat de ont
wikkeling der wereldcon
junctuur voor de naaste
toekomst in stijgende lijn
door zal gaan.
Nu is bet zeker mogelijk, dat er straks
meevallers zullen zijn te boeken.
Maar a 1 s dat het geval is, dan zal in
de eerste plaats moeten worden gestreefd
naar een werkelijk sluitend budget,
zoodat uitzetting der uitgaven slechts daar
zal mogen plaats vinden, waar ze als een
onvermijdelijke noodzake-
1 ij k h e i d is te beschouwen.
Nog steeds luchtbombardementen.
Na den luchtaanval in den morgen heb
ben Japansche vliegtuigen in den middag
gisteren weer een aanval op Nanking en
Poekau gedaan.
Ook op Kanton zijn weer twee lucht
aanvallen uitgevoerd. Tusschen 31 Aug.
en 25 September is Kanton vijftien maal
uit de lucht aangevallen.
De woordvoerder van het Japansche
ministerie van buitenlandsche zaken
heeft het van Cihineesche zijne afkomstige
bericht tegengesproken, volgens hetwelk
tijdens de bombardementen van Woens
dag en Donderdag j.l. te Kanton 2000
Ghineesche non-combattanten zouden zijn
gedood.
Hij: verklaarde, dat een nauwkeurig
onderzoek aan het licht had gebracht,
dat niet meer dan een twintigtal personen
bij de luchtraids op Kanton waren gedood.
Een krachtig protest te Genève.
De commissie van 23, die door het toe
treden van Australië en China thans een
commissie van 25 is geworden, heeft gis
teren te Genève een verklaring opgesteld,
die waarschijnlijk in de geheele wereld
veel weerklank zal vinden, namelijk een
protestverklaring tegen het
bombardeeren van steden in
China door de Japansche
luchtmacht.
De tekst van deze protestverklaring
luidt als volgt
„De raadsleden der commissie, de
kwestie van het bombardeeren van open
steden in China door de Japansche lucht
macht besprekend spreken hun
diepe ontroering uit over de
ze bombardementen, die den
dood van onschuldige perso
nen der burgerbevolking, met
inbegrip van een groot aan
tal vrouwen en kinderen ten
gevolge hebben gehad, verkla
ren dat er geenerlei veront
schuldiging voor dergel ij ke
handelingen bestaat, die in
de geheele wereld een gevoel
van afschuw en van veront
waardiging hebben opgewekt
en veroordeelen deze hande
lingen."
De tekst is, zooals men ziet, heel wat
scherper dan mien den laatsten tijd bij
dergelijke ernstige internationale geschil
len van de zijde der volkenhondsorganen
pleegt te vernemen.
D'e Chineesche gedelegeerde, Wellington
Koo, had een rede gehouden waarin hij
er op wees, dat Japan sinds het beroep
van China op den volkenbond voortdu
rend steeds meer troepen naar China
heeft gezonden, zoodat er thans 350.000
Japansche soldaten in China zijn. Wel
lington Koo herinnerde ook er aan, dat
Japan sindsdien meedoogenloos open
steden heeft gebombardeerd. Hij verlang
de, dat de volkenbond, indien deze al geen
daadwerkelijken steun aan China kan
verleenen, althans openlijk den Japan-
sc'hen aanval en vooral de Japansche
luchtbombardementen zal veroordeelen en
China hij1 het verleenen van weerstand
zal aanmoedigen.
Pacific-conferentie te Londen?
Naar men meent te weten zullen de
Vereenigde Staten bereid gevonden wor
den deel te nemen aan een conferentie
der mogendheden, die de grootsite belan
gen in de Stille Zuidzee hebben. Men op
pert het denkbeeld, zulk een conferentie
in October te Londen te houden.
Zullen Mussolini en Hitier
Japan moreel steunen
De „Asahi" meldt uit Rome, dat Hitier
en Mussolini besloten 'hebben, Japan in
het conflict in het Verre Oosten moreel
te steunen.
Volgens een bericht aan de „Nitsji-
Nitsji" uit Berlijn, zou Mussolini het
voornemen te kennen hebben gegeven, toe
te treden tot het Duitsch-Japansc'he anti
communistisch pact.
Van Essen naar Berlijn.
De reis van Mussolini en Hitler van het
Roergebied naar Berlijn is een ware tri-'
omftocht geworden. Overal langs de
spoorlijn van Essen tot Berlijn toe, ston
den duizenden en duizenden toeschou
wers, die den beiden heerschers met don
derende ovaties hulde brachten. In de
steden en dorpen, waarlangs de treinen
passeerden, dromden ontzaglijke men-
schenmassa's rond de stations samen, of
zij stonden op de daken en balkons, om
de dictatoren te zien en hun een heil toe
te roepen. Feestelijk waren overal de
huizen nabij de stations versierd, en met
vlaggen getooid.
In Hannover, waar de beide treinen een
kort oponthoud hadden, leken het stati
onsplein en de omliggende straten één
deinende menschenzee en het jubelend
geluid dat uit die massa opsteeg, daver
de als een geweldige orkaan over de stad.
Namens de Neder-Saksische bevolking
werd hier aan Mussolini een kostbaar
renpaard ten geschenke gegeven en een
herinneringsoorkonde aangeboden.
Onbeschrijfelijk was de jubel rond het
Heerstrasse-station te Berlijn, waar, om
17 uur 39, de beide speciale treinen, die
van Mussolini en die van Hitier, tegelij
kertijd ieder op een eigen perron aan
kwamen.
Door Berlijn.
De tocht ging door eere-poorten, langs
fonkelende, vlammende zuilen, langs
troepen in het gelid, vlaggen en stan
daards zonder getal, en door een brui
sende menschenzee, die pleinen en stra
ten vulde en jubelde, aldoor jubelde met
eindeloos Heil-geroep.
Wat wij voorspeld hadden, schrijft het
Hdbld, is niet alleen uitgekomen, het is
nog verre overtroffen. Wij overdrijven
niet, als wij zeggen, dat op dit vijftien
kilometer lange huizenfront aan beide
zijden van den grooten, vrijwel kaars
rechten hoofdweg van het Westen naar
de City zich drie millioen menschen had
den opgesteld. Opgesteld in rijen op de
straat, tien, twaalf, twintig naast elkaar
opgesteld in de tienduizenden vensterra
men ,op ladders, op de daken, op de ver
keersmiddelen.
En die ontzaglijke menigte nu heeft
Mussolini een honderdvoudig „Ducel"
niet toegejubeld, maar toegebruld.
Wij kunnen ons waarlijk niet herinne
ren, in onze verslaggeversloopbaan ooit
tevoren iets dergelijks op het gebied van
volksuitbarstingen te hebben beleefd.
Eén ding valt op: dat dit bezoek een
zeer geprononceerd militair karakter
draagt. En dat de Duitschers het er op
aanleggen, Mussolini er van te overtui
gen, dat het Duitsche volk een scherp
zwaard aan het smeden is, figuurlijk en
na het bezoek aan Krupp ook letterlijk,
om als bondgenoot van beteekenis naar
waarde te worden geschat.
„Un. Press" meldt nog:
De menigte om het station trachtte de
cordons te verbreken. Verschillende toe
schouwers werden onder den voet geloo-
pien en door S.S.-mannen weggebracht.
Vele toeschouwers hadden trapjes mee
gebracht en op verscheiden plaatsen vie
len die trappen met hun kijklustigen last
om, midden tusschen de menigte.
Vele toeschouwers wuifden met papie
ren vlaggen in de Italiaansche kleuren.
Meer dan 50.000 S.S.-mannen hielden
de menigte, die overigens zeer welgemoed
was, in bedwang.
Intusschen was de intocht, boe triom
fant ook, voor tienduizenden een teleur
stelling. De reden was, dat tengevolge
van de ietwat verlate aankomst de op
tocht te laat onderweg ging en dientenge
volge overvallen werd door een te vroege
en snel-invallende duisternis. Het gevolg
was, dat velen na urenlang wachten
slechts heel vluchtig een schimp opvin
gen van de beide leiders.
Gala-receptie.
Gisteravond was het gala-recepitie.
De aankomst van de gasten bood den
B'erlijhers een nieuw en prachtig schouw
spel.
Den geheeleni dag trouwens hadden
auto's af en aan gereden, uitgelezen wij
nen en toebehooren voor het souper bren
gend. Zeldzaam kostbare bloemen waren
per vliegtuig uit Italië ontvangen.
De gasten werden bediend door een
schare speciaal uitgekozen S.S.-mannen,
die in plaats van in het gebruikelijke
ziwarte uniform, wit fluweelen kuitbroe
ken en zijden rok droegen.
Toespraken van Hitier
en Mussolini.
Aan het staatsbanket, dat gisteravond
werd gehouden, bracht Hitier de volgen
de toast uit:
In een tijdperk, dat de wereld vol span
ningen is, vol onrust en verwarring, en
de gevaarlijkste elementen der samen-
H.K.H. reist per trein, Z.K.H. per auto.
Ter gelegenheid van het bezoek van
Prins Bernhard aan de Parijsche we
reldtentoonstelling hebben het Neder
landsche tentoonstellingscomité en de
commissaris-generaal gistermiddag in
het Nederlandsche paviljoen een zeer ge
slaagde thee aangeboden.
Op hetzelfde uur, dat Prins Bernhard
in het Nederlandsche paviljoen de Pa
rijsche Nederlanders ontving, heeft het
Parijsche comité van ontvangst namens
de Nederlandsche kolonie te Parijs aan
Prinses Juliana bloemen doen aanbie
den. Toen de Prins dit vernam, toonde
hij zich zeer getroffen door deze attentie
Naar wij vernemen vertrekt H.K.H'.
Prinses Juliana van avond met den trein
van 21.19 van het station Amersfoort
naar Reckenwalde. H.K.H. reist per ge
wonen slaapwagen en wordt vergezeld
van Haar hofdame jonkvrouwe A. H. de
Brauw en Haar secretaris mr J. G. ba
ron Baud.
Hedenmiddag vertrekt Z.K.H. Prins
Bernhard, vergezeld van zijn broeder
Aschwin van Parijs per auto naar
Reckenwalde, terwijl het gevolg van
Z.K.H. per trein naar Nederland terug
keert. Het ligt in de bedoeling, dat de
Prins en de Prinses elkaar te Berlijn
zullen ontmoeten, om dan gezamenlijk
naar Reckenwalde te gaan, waar zij veer
tien dagen hopen te blijven.
leving trachten, de oude cultuur van Eu
ropa te vernietigen, hebben Italië en
Duitschland de handen tot politieke sa
menwerking ineen geslagen.
Wijl zijn van meening, dat onze politie
ke arbeid tot de beveiliging van den vre
de en den bloei der Europeesche cultuur
niet kan worden opgevat als een tegen
andere Europeesche staten gerichte blok
vorming.
Integendeel, wij zijn overtuigd, dat wij
door onzen gemeenschappelijlken arbeid
niet enkel de belangen onzer beide landen
dienen, maar daarbovenuit bet ons bei
den ter harte gaande doel der algemeene
internationale overeenstemming.
In dezen geest zullen Italië en Duitsch
land, zij aan zij, de politieke problemen
onderzoeken en behandelen, ten einde
aldus iedere eventueele poging te weren,
om de beide naties te schenden of te
gen elkaar uit te spelen-
Op de tafelrede van Hitier antwoordde
'Mussolini o.m.:
Sinds ik den Duitschen bodem betrad,
heb ik overal de geestelijke atmosfeer
om mij heen gevoeld van een groot be
vriend volk.
Ik groet in den Führer den herschep
per van het volk, waarmede het fascis
tisch Italië door zoo vele banden van
geest en arbeid verbonden is.
De fascistische revolutie en de natio-
naal-socialistische revolutie waren en
zajta scheppende revoluties.
De Duitsch-Italiaansche solidariteit is
een levende en actieve solidariteit. Zij is
geen resultaat van politieke berekenin
gen of diplomatieke spitsvondigheden,
doch de uitdrukking en het resultaat van
door de natuur gegeven saamhoorigheid
en gemeenschappelijke belangen. Zij is
niet en wil niet zijh een in zich gesloten
bloc, dat zich wantrouwend en angstig
tegen de overige wereld afsluit. Italië en
Duitschland zijn bereid, met alle andere
volken samen te werken, die van goeden
wil zijn.
Wat zijl verlangen is eerbiediging en
begrip van 'hun behoeften, hun nooden
en hun gerechtvaardigde aanspraken.
Als eenige voorwaarde voor hun
vriendschap verlangen zij slechts, dat
men de principes van onze roemrijke
Europeesche cultuur niet poogt aan te
tasten.
De besprekingen streng geheim.
Volgens een eigen bericht van het D.
N.B. zij:n alle berichten in de 'buitenland
sche pers met nadere bijzonderheden
over den inhoud van de besprekingen tus
schen Benito Mussolini en Adolf Hitler,
alsmede over een uitnoodiging van Mus
solini aan Hitier om een bezoek te bren
gen aan Italië of over een aanstaand
beroep van beide staatslieden op de
Westelijke mogendheden, voortijdige
voorspellingen, welke op zuiver fantasie
berusten. De besprekingen tusschen den
Führer en zijta. gast worden streng ge
heim gehouden.
VOORLOOPIG TWEE DOODEN EN
DRIE GEWONDEN GEMELDl
Belangrijke materieele schade.
Omtrent de aardbeving op Java, waar
van wij gisteren melding maakten, wordt
uit Soerabaja nog nader gemeld
Gistermiddag te 4.27 uur ia (hier
Binnenland.
De aardbeving op Java.
Prinses en Prins naar Reckenwalde.
Het mond- en klauwzeer in ons land.
Buitenland.
Protest van den Volkenbond tegen de
luchtbombardementen der Japanners.
D'e intocht van Mussolini in Berlijn.
Een kleine advertentie in de rubriek
„Vraag en Aanbod" kost slechts 75 cent
bij vooruitbetaling.
een aardbeving waargenomen, die 10 se
conden aanhield.
Even later werd uit Magelang bericht
ontvangen, dat daar een vrij sterke aard
beving gevoeld was, die ongeveer twee
minuten aanhield en zich in de richting
■NoordZuid voortplantte. Deuren en ra
men kletterden en loshangende voorwer
pen slingerden heen en weer. Een merk
waardige bijzonderheid is, dat de gouver
neur-generaal zich juist te Magelang be
vond.
Men acht het niet onwaarschijnlijk, dat
deze aardbeving in verband staat met
vulkanische werking van den Merapi.
Aneta meldt nog, dat te Klaten twee
personen zijn gedood, één zwaar gewond
en twee 'licht gewond door het instorten
van huizen.
Voorts gaf Aneta nog de volgende be
richten over de materieele schade, die is
aangericht
Te Magelang is eten 'huis ingestort.
Te D j o c ij' a zijn bijna alle huizen ge
scheurd; het stationsgebouw aldaar ver
toont scheurtjes van weinig beteekenis.
Ook te Tjilatjapi zijn vele muren
van 'kantoren en woonhuizen gescheurd;
de dalken van een aantal huizen zijn ver
schoven.
Te Demakidjoe is een schoorsteen
omgevallen. De schoorsteen van de sui
kerfabriek Medarie te Pefcaiongan
is zwaar gescheurd; de fabriek zelf 'heeft
echter geen schade opgeloopen. Van de
suikerfabriek Beran (in de buurt van
Jocja'karta) is een deel van den voor
gevel ingestort.
Berichten dat de aardbeving gevoeld is
zijn nog ontvangen uit Batavia, Ban
doeng, Madioen, Solo, Randja-Ekek
(Priangan), Kediri (waar de menschen
de straat op vluchtten), Wonosobo en
Cheribon.
Het spoorwegverkeer heeft van de
aardschokken geen hinder ondervonden.
Ook in de Bilt waargenomen.
Gistermorgen om negen minuten over
negen werd de aardbeving in het Seis-
mografisöh observatorium van het Meteo
rologisch Instituut te De Bilt geregis
treerd. D'e seismograaf noteerde op dat
moment een matige aardbeving op elf- a
twaalfduizend kilometer afstand en het
duurde enkele uren eer de bodem weer
geheel tot rust gekomen was. Het was
zeer zeker niet een van de 'zwaarste he
vingen, welke in De Bilt zijn geregis
treerd; er zijn hier in den loop der jaTen
verschillende aardbevingen, waarvan de
baard in Ned.-Indië lag, opgeteekend, die
een veel grootere beroering in den bodem
veroorzaakten.
DE OORLOG IN SPANJE.
Hernieuwde activiteit.
De druk der opstandelingen in de Oos-
tersöhe sectoren bij Santander is gisteren
toegenomen. De afdeelingen die langs de
kust optrekken, hebben Belmonte bezet.
Het offensief der regeeringstroepen in
Aragon, dat verwacht werd, is gisteren
met een aanzienlijke troepenmacht op de
linies tusschen Jaca en Teruel ingezet.
Tijdens den aanval die de opstandelin
gen gisteren op de stellingen der regee
ringstroepen voor Toledo hebben onder
nomen, zijn zij er in geslaagd, zich van
het op ongeveer 4 km ten Zuiden der stad
gelegen Gasa de la Legua meester te ma
ken.
■D'e hevigheid en 'het verrassende karak
ter van den aanval der troepen van Fran
co noodzaakte de regeeringstroepen, hun
linies in dezen sector eenigszins te recti-
ficeeren.
GERUCHTEN OVER EEN OPSTAND IN
ABESSYNIE.
De correspondent van de „EVening
Standard" meldt uit Dzjibuti, dat reizi
gers uit Abessynië de hardnekkige ge
ruchten bevestigen, dat de Italiaansche
garnizoenen en Italiaansche burgers te
Aldoea, Aksoem en verscheidene andere
steden in het noorden van Abessynië zijn
uitgemoord. D'e geheele provincie Tigre
moet in opstand zijn en de verbinding
tusschen Asmara in Erytrea en Addis
Abeba moet zijn verbroken.