Japansch offensief bij Peiping-
De bomaanslagen in Frankrijk.
DONDERDAG 16 SEPTEMBER 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 294
Buitenland.
De duikbootcontröle in de
Middellandsche Zee.
De oorlog in Spanje.
Typhoon voor Hongkong.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advcrtontiön 30 cont per regel. Ingezonden
mededeelingcn 00 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
De linkervleugel der Chlneezen tot
wijken gebracht.
Van Japansohe zijde wordt verklaard,
dat zij sinds het begin van hun offensief
ten Zuid-Westen van Peiping, 10 km zijn
opgerukt over een front van 125 km, dat
zich uitstrekt van de bergen ten westen
van de spoorlijn Peiping-Hankau tot een
punt van 50 km ten Westen van Tientsin.
In de nabijheid van Koean hebben de
Ghineezen de Japansche linies doorbro
ken. Na een feilen strijd, die den geheelen
dag duurde, werden zij tenslotte weer te
rug geslagen. Van Japansohe zijde wordt
gemeld, dat Koean, dat in de Chineesche
verdedigingslinie een rol van groote be-
teekenis speelt, door de Japansohe troe
pen ia veroverd.
Naar verluidt zijn verscheidene troe-
penafdeelingen der Ghineezen op de
vlucht geslagen. Tsjantsjan aan den
spoorweg Peiping-Hankau is door de Ja
panners omsingeld. Het schijnt den Ja-
panschen troepen te zijn gelukt, den lin
kervleugel der Ghineezen, langs de rech
terzijde van de Joenting tot den terug
tocht te dwingen.
Tafangsjan, 50 km ten Zuid-Westen
van Peiping, dat hardnekkig door de Ghi
neezen werd1 verdedigd, is in handen van
de Japansohe strijdkrachten gevallen. Ten
Westen van Matsjang hebben de Japan
ners Tantjao-Fusjen bezet.
Van Ghineesche zijde wordt evenwel ge
meld, dat de Ghineesche troepen Hsingtsji
hebben heroverd en thans naar Matsjang
oprukken.
Gistermorgen heeft boven Loyang het
eerste luchtduel tusschen Chineesche en
Japansohe vliegtuigen plaats gehad. Ja
pansohe vliegtuigen, die in formatie een
luchtaanval op Loyang, de hoofdstad van
de provincie Honan, ondernamen, wer
den op hun beurt aangevallen door acht
Ghineesche vliegtuigen. Deze werden ech
ter op de vlucht gedreven.
Naar voorts uit Hongkong wordt ge
meld, zijn de bewoners van Macao gister
avond getuige geweest van een aanval vein
Chineesche vliegtuigen op twee Japansche
torpedojagers, welke zich buiten de Por-
tugeesch© territoriale wateren bevonden.
De Ghineezen beweren, dat als resultaat
van het bombardement een der torpedo
jagers later op zee ter hoogte van Sjek-
wan bij Honkong is gezonken. Een Por-
tugeesche kanonneerboot daarentegen, die
in de omgeving der plaats van het ge
vecht patrouilleerde, meldt, dat de Ja
panners, voor zoover men van het schip
af heeft kunnen waarnemen, in het ge
heel geen verliezen hebben geleden.
Dertien veilige waterwegen vastgesteld.
De technische commissie van maritie
me experts, die bezig is verschillende dé
tails van de duikbootcontrole, door het
accoord van Nyon ingesteld, uit te wer
ken, heeft met algemeene stemmen twee
belangrijke beslissingen genomen.
Ten eerste heeft de commissie de ver
schillende zones in de Middellandsche
Zee vastgesteld, binnen welke de ver
schillende aan de Middellandsche Zee
grenzende staten militaire oefeningen
met duikbooten kunnen houden. Déze zo
nes vallen dus buiten de regelen van het
accoord van Nyon, dat wil dus zeggen,
dat duikbooten zich daarin vrij kunnen
bewegen.
Ten tweede heeft de commissie beslo
ten dertien waterwegen, die van O'ost
naar West en omgekeerd door de Mid
dellandsche Zee loopen, te erkennen als
waterwegen, welke door de Fransehe en
Britsche vlooteenheden gecontroleerd zul
len worden.
Handelsschepen, die deze dertien rou
tes volgen, vallen dus onder de interna
tionale bescherming, welke zij van de
Britsche en Fransehe vloten tegen ge
heime duikbootaanvallen genieten.
De technische commissie zet haar
werkzaamheden voort- en hoopt nog voor
het einde dezer week met het annex op
het rapport van Nyon gereed te komen.
Het onderzoek wijst naar Buitenlandsche
invloeden. Scherpe controle op
vreemdelingen.
In verband met de aanslagen is in bet
departement Ariège een Italiaansch arna-
chist, Tomburini gebeeten, in arrest ge-
De man was uit Toulouse verdwenen toen
hij vernam, dat ©en onderzoek in anar
chistische kringen zeu warden ingesteld
in verband met den aanslag te Parijs.
Nader wordt gemeld, dat de justitie is
overgegaan tot een verhoor van den anar
chist Tamburini,
Reeds thans echter is vastgesteld, dat
hij Vrijdag 10 September Toulouse verla
ten heeft, terwijl de aanslag den volgen
den dag te Parijs gepleegd is. Vervolgens
heeft men het spoor van Tamburini eerst
op den 14den September terug gevonden
te Carcasone. Hij zal dus inlichtingen
moeten geven omtrent den tijd van 1014
September, waarbij hem vooral verklarin
gen zullen worden gevraagd van de woor
den, die hij uitgesproken 'heeft, eenigen
tijd geleden te Toulouse, toen hij zeide:
„Mijn vertrek zal gerucht veroorzaken".
Tijdens een persgesprek betreffende bet
onderzoek naar de aanslagen te Parijs,
heeft Chautemps verklaard, dat de arbeid
actief wordt voortgezet, hoewel in geheim
zinnige kringen naar de daders moet ge
zocht worden.
„De regeering, aldus de minister-presi
dent, kan zich niet tevreden stellen met
opsporing en bestraffing der schuldigen".
Ghautemps verklaarde getroffen te zijn
door het feit, dat men bepaalde politieke
bewegingen, uit bet buitenland afkomstig,
moet volgen. Onder de millioenen vreem
delingen in Frankrijk zijn er volmaakt
eerlijken die men gaarne gastvrijheid ver
leent, maar er zijn er ook te veel, die zich
aan politieke drijverij wijden, of wier ge
drag te wenschen laat. Sedert eenigen tijd
zijn daden van geweld gepleegd; men
heeft bommen gelegd op vliegvelden en in
treinen; tegen vreemdelingen gepleegde
misdaden zijn ongestraft gebleven.
Wij moeten dan ook, aldus Ghautemps,
onze politiek ten .aanzien der ongewensch-
te vreemdelingen wijzigen.
D'e regeering wil een statuut vaststellen,
dat den eerzamen vreemdelingen goede
waarborgen biedt en streng is tegenover
hen, die van de Fransehe gastvrijheid
misbruik maken. Er is een commissie in
gesteld, die zoo spoedig mogelijk teksten
zal ontwerpen, die aan de regeering zul
len worden voorgelegd.
Een wedloop met den komenden winter.
Een United Press-correspondent van
bet Asturische front meldt, dat de na
tionalisten, die van het Leonfront uit
naar Gijon oprukken, een wedloop tegen
den winter zijn begonnen. Het weer is
reeds aanmerkelijk kouder geworden en
de militaire autoriteiten verwachten, dat
het in dit bergland reeds in het mid
den van October zal beginnen te sneeu
wen, waardoor de operaties spoedig on
mogelijk zouden worden.
De troepen rukken daarom in koorts
achtige haast aan weerskanten van den
weg LeonOviedoGijon op.
Aan den linkeroever van dit front ope
reert een andere nationalistische colonne
onder aanvoering van generaal Mujica.
Deze troepen hebben een aanval onderne
men op den hoogen top van den Los Gel-
Ier os van het Pajara-gebergte, dat aan
de linkerzijde van den weg LeonOviedo
gelegen is. De Asturiërs hebben zich in
deze bergen uitstekend weten te ver
schansen en verdedigen zich hardnekkig,
in weerwil van het feit, dat de nationa
listen hen voortdurend met machinege
weren en handgranaten bestoken.
Eén aantal vluchtelingen, die op 12
September Gijon verlaten hebben, deelde
aan een Havas-correspondent mede, dat
blijkbaar de extremisten te Gijon het heft
in handen hebben en er weer dooden
vallen. De extremisten, zoo zeggen zij,
vervolgen thans de socialisten en de Rus
sen. De Sovjet-Russische consul en .ver
scheiden Russische officieren zouden
naar het omringende bergland gevlucht
zijn.
FRANCO ROEPT 29-JARIGE
MANNEN OP.
Anarchistische actie in Asturiê.
Door een decreet van Franco worden de
29-jarige mannen (lichting 1929) voor
den militairen dienst opgeroepen, met uit
zondering van vaders van meer dan vier
kinderen en arbeiders hij de spoorwegen
en de bewapeningsindustrie.
De „Voz de Espana" meldt, volkens Ha-
vas uit Santander, dat de anarchisten in
Asturië talrijke gemeentebesturen hebben
afgezet en gemeentelijke functionarissen
hebben gefusilleerd. De republikeinsche be
sturen werden door anarchistische com
missies vervangen.
NIEUWE AANVAL OP EEN BRITSCH
SCHIP.
Door schip en vliegtuig der Spaansche
nationalisten.
Bij zijn terugkeer heeft het Britsche
patrouilleschip „Fanes" gemeld, dat een
schip der Spaansche opstandelingen
Maandag bij Gyon geschoten heeft op het
1535 ton metende Britsche schip „Hill-
fern".
Later werd genoemd schip nog eens
door een vliegtuig der opstandelingen be
stookt.
De „Hillfern" werd echter geen van
beide malen getroffen.
TEGEN DE BIJZONDERE SCHOOL IN
DUITSCHLAND.
Staatsscholen verplicht gesteld voor
kinderen van rijksambtenaren.
De minister van binnenlandsche zaken
'heeft den rijksambtenaren gelast hun
kinderen onderwijs te laten volgen aan de
Staatsscholen. Een uitzondering wordt
o.a. gemaakt voor de diplomaten, wier
kinderen onderwijs zullen kunnen volgen
aan particuliere scholen.
Dit besluit wekt geen verwondering.
Het is een logisch uitvloeisel van de
Nat. Soc. levensbeschouwing, zooals die
ook in ons land wordt gehuldigd.
EEN NIEUWE DUITSCHE GRANAAT.
Die ijzer en staal doet smelten.
De Duitsche schrijver en vroegere lei
der van de Duitsche Katholieken, prins
Hubertus Löwenstein, heeft, naar de
„Daily Telegraph" meldt, in een verkla
ring over het bezoek, dat hij1 onlangs aan
Spanje heeft gebracht, medegedeeld, dat
„de troepen van Franco gebruik maken
van een nieuw wapen van Duitsch fabri
kaat.
Het is een soort granaat met een la
ding termiet van speciale samenstelling,
welke door het normale anti-tankg'eschut
wordt afgeschoten. D'eze granaten, die in
het inwendige van de tank ontploffen,
ontwikkelen een hitte van 4000 graden
Gëlcius, waardoor ijzer en staal natuur
lijk smelten als sneeuw".
Ds NIEMöLLER REEDS TIEN
WEKEN GEVANGEN.
Naat Reuter aangaande het voorgeno
men proces tegen ds Niemöller verneemt,
is de zaak nog steeds in onderzoek. Er
schijnen nog getuigen te moeten worden
gehoord.
Ds Niemöller bevindt zich in tusschen
reeds meer dan tien weken in de ge
vangenis van Moabit.
ONBEKEND! VLIEGTUIG IN ZEE
VERDWENEN.
Raadselachtige gebeurtenis voor de kust
van Yorkshire.
Den geheelen dag hebben gisteren red-
dingtsbooten, visschersschepen en twee
toestellen der Britsche luchtmacht de zee
voor Yorkshire afgezocht naar een
vliegtuig, dat daar zou zijn neergekomen
en gezonken. Zij hebben echter geen
spoor van het toestel kunnen vinden en
tot dusver wordt, althans in Engeland,
geen enkele machine vermist.
Drie bewoners van het kustplaatsje
Whitby houden echter vol, dat zij het
vliegtuig in zee hebben zien neerkomen.
Het was op dat ©ogenblik' mistig, doch
het water was volkomen kalm. Het toe
stel verhief zich nog even, doch zonk
toen steeds dieper weg, tot het geheel on
der den zeespiegel verdwenen was. On
middellijk sloegen de drie mannen alarm,
doch tot dusver staat men, zooals gezegd,
voor een raadsel.
DE KONINGIN VAN DENEMARKEN.
Toestand bevredigend.
Het laatst gepubliceerde bulletin luidt,
dat de gezondheidstoestand van koningin
Alexandrine vrij goed is en dat er geen
complicaties te vreezen zijn.
JAPANSCHE TROEPEN DOOR
CHOLERA GETEISTERD.
De woordvoerder der Japansche ma
rine te Sjanghai heeft aan een vertegen
woordiger van Havas medegedeeld, dat
200 Japansche soldaten door cholera zijn
aangetast, van wie 65 zijn bezweken.
De epidemie zou echter beperkt geble
ven zijn tot de streek van Pausjan.
De Japansche autoriteiten hebben
krachtige voorzorgsmaatregelen geno
men, om te voorkomen, dat de te Sjang
hai heerschende cholera zich uitbreidt tot
de Japansche gebieden. De schepen, wel
ke uit Sjanghai in Japan aankomen,
moeten in quarantaine gaan.
SNEEUW IN DE PYRENEEëN.
Lage temperatuur in Zuid-Frankrijk.
Over geheel Frankrijk, met name in
het Zuiden, zijn voor dezen tijd van het
jaar buitengewoon lage temperaturen ge
registreerd. Volgens een bericht uit P'er-
pignan is in de Pyreneeën reeds sneeuw
gevallen. Ook het departement Haute
Loire meldt sneeuwval, terwijl verschil
lende bergtoppen in het Oosten eveneens
met een versche witte vacht zijn bedekt.
Te Le Püy (dep. Haute Loire) staat de
temperatuur op het nulpunt.
De „Van Heutsz" bij wilde zee en
ontzettende windkracht gestrand.
De gezagvoerder van de „Van Heutz",
de heer D. J. Huyer, heeft, zoo meldt
Aneta, bij de directie van de K. P. M. te
Batavia een uitvoerig rapport ingediend
over de stranding tijdens den typhoon.
Het vrij zwaar beladen schip was op
1 September des ochtends van Swatow te
Hongkong aangekomen. In verband met
de weervooruitzichten meerde men op den
typhoonboei en trof de noodige maatre
gelen. Des nachts om 1.40 uur nam de
windkracht toe bij vallenden barometer.
De machines stonden stil; de beide anker
kettingen hielden zich goed. Te 3.25 uur
kreeg de wind de kracht van een orkaan.
De machines draaiden toen langzaam
vooruit om den trek op de kettingen te
verminderen, doch om 3.40 brak de ket
ting, zoodat 'het schip op drift kwam. Om
3.52 uur volgde een aanvaring met een
ander schip, dat later bleek te zijn de
„Gertrude Maersk" en waarvan de boeg
dwars aan stuurboordzijde de „v. Heutsz"
indrong. Er werd echter geen schade aan
gericht onder het hoofddek.
In dezen vreeselijken storm werden de
reddingsbooten in gereedheid gebracht.
Alle passagiers werden nogmaals gewekt
en ontvingen order de zwemvesten aan
te gorden. Het was toen onmogelijk ge
worden in den wind te staan. Bovendien
was er absoluut geen licht, zoodat men
niets kon zien. Vijf minuten na de aanva
ring om 3,57 uur dook midschips aan
stuurboordzijde eensklaps de steven op
van de „Hai Li". Door volle kracht ach
teruit te stoomen werd een aanvaring ter
hoogte van de machinekamer voorkomen,
doch de 'botsing greep plaats ter hoogte
van ruim II, waar het water met groote
massa's binnen stroomde. Toen verdween
de „Hai Li" als een schim.
In den hevigen regen, welke zich mid
delerwijl ontlastte, had daarna weder een
aanvaring plaats met de Gertrude Maersk
en wel zoodanig, dat er gevaar voor de
passagiers begon te dreigen, daar de slag
zij van de „Van HeutSiz" steeds grooter
werd. De „Gertrude Maersk" schoof weg
en even later strandde de „Van Heutsz"
bij wilde zee en ontzettende windkracht.
Hoe verschrikkelijk het was, moge hier
uit blijken, dat het observatorium van
Hongkong de kracht van den wind schatte
op 164 mijl!
Bij 'het aanbreken van den dag bleek,
dat het schip, waarop zich nog vele pas
sagiers bevonden, gestrand was op Green
Island.
Langzaam nam de storm toen in hevig
heid af, doch het schip bleek in zeer on
gunstige positie te verkeeren. Alhoewel de
radio beschadigd was, slaagde de marco
nist er toch in, een hulpsein uit te zenden
Twee veerbooten snelden te hulp en een
daarvan slaagde er op schitterende wijze
in, langszij te komen en de overgebleven
passagiers op te nemen. Des middags ar
riveerden de Nederlandsche consul-gene
raal, de vice-consul en de agent van de
K. P. M.
DE WINTERDIENST VAN DE K. L. M.
In het binnenlandsch luchtnet drie
lijnen in exploitatie.
De K. L. M. zal in haar binnenlandsch
luchtnet in den komenden winter drie lij
nen in exploitatie houden, te weten de
Zeelandlijn (AmsterdamRotterdam'1
HaamstedeVlissingen)Amsterdam
Texel en AmsterdamEindhoven, welke
laatste verbinding over Rotterdam gelegd
wordt, daar op het vliegveld Waalhaven
vele internationale doorverbindingen tot
stand kunnen worden gebracht. Alle dien
sten worden tweemaal daags uitgevoerd,
terwijl naar Eindhoven en naar Vlissin
gen, Douglas-materieel van het type DG 2
wordt ingezet.
De Texellijn zal niet langer met Fokkers
F 7 a worden gevlogen, doch met Fokkers
van het type F 8.
EEN NIEUWE „PELIKAAN".
Binnenkort in dienst.
D'e K.L.M. is weer in het bezit van een
„Pelikaan". De nieuwste D.G. 3, door
Fokker geleverd, heeft namelijk den
naam „Pelikaan" gekregen. De machine
is heden door verschillende K.L.M.-pilo-
ten ingevlogen en zal binnenkort op de
Europeesche lijnen in dienst worden ge
steld.
IN HOEVERRE FAALDE DE
VEEHOUDERIJ-CENTRALE?
Vragen van mr Pont over de prijs
reductie voor dr Deterding.
Het Eerste Kamerlid, de heer Pont,
heeft vragen gesteld aan den minister van
Economische Zaken betreffende de kwes
tie van de levering van varkens door de
Veehouderijcentrale en de reductie aan
ZIJ. DIE ZICH MET 1 OCTOBER A.S.
OP ONS BLAD ABONNEEREN, ONT
VANGEN DE TOT DIEN DATUM VER
SCHIJNENDE NUMMERS GRATIS.
Binnenland.
Wijziging steunregeling werkloozen.
Nieuwe vragen over de Veehouderij-
centrale.
Buitenland.
Japansch offensief bij Peiping.
De bomaanslagen in Frankrijk.
De duikboot-contiole in de Middelland
sche Zee.
dr Deterding. Allereerst wil de heer Pont
den naam weten van het Zwitsersch im
portconsortium en verder vraagt hij',
waarom, indien aan dit consortium werd
verkocht, de facturen ten name van de
N.V. Zilversmit en Pinto's Handelmaat
schappij te Rotterdam zijn uitgeschreven.
Indien het juist is, dat verwachtingen
omtrent toekomstig gunstiger transacties
met Zwitserland den bedongen prijs aan
nemelijk deden zijn, hoe vallen deze ver
wachtingen dan te rijmen met de door de
regeering gevoerde politiek van produc
tiebeperking, waardoor een blijvende ver
overing van nieuwe markten wegens een
alsdan noodwendig te voorzien tekort
aan varkens tot de onmogelijkheden be
hoort? Derhalve schijnt het verkoopen
van de betreffende partijen tegen prijzen
belangrijk lager dan die, welke elders
konden worden gemaakt, weinig zakelijk.
Was dr Deterding op het oogenblik,
dat hij genoegen nam met een prijsre
ductie van f 0,03 per K.G. (de helft van
het verschil tusschen f 0,40 en f 0,34) er
mede bekend, dat de Veehouderijcentrale
ook voor fO,32 en f 0,30 had verkocht?
Zoo neen, is hier dan wel sprake van een
correcte hal veering van het prijsverschil?
Is de minister niet van oordeel (nu zijn
ambtsvoorganger uit waardeering voor
dr Deterding's ingrijpen op deze reductie
van f 0,03 is ingegaan), dat een derge
lijke handelwijze in het algemeen afkeu
ring verdient, in het bijzonder wanneer
personen, die als dr Deterding
zich voor hun vaderland zeer verdienste
lijk hebben gemaakt, daarvan het slacht
offer worden?
Is de minister verder niet van oordeel,
vraagt mr Pont, dat, bij'aldien dr Deter
ding geen recht kan doen gelden op een
berekening der varkens tegen den laag-
sten prijs, waarop' ze aan welken „bui-
tenlandschen" afnemer dan ook zouden
worden verkocht, de alsdan onverplicht
toegestane reductie van f 0,03 feitelijk het
karakter draagt van een geschenk ten
koste van de Landbouwcrisiscentrale,
derhalve van de boeren-leveranciers, tot
wier steun dr Deterding's aankoopen
juist zouden strekken?
Indien daarentegen dr Deterding
krachtens gemaakte overeenkomst wel
.aanspraak kon doen gelden op dezen
laagsten prijs, is dan dezen maatstaf niet
slechts op de varkens zijl het ook ach
teraf en slechts ten deele - toegepast,
doch ook op de overige door of namens
hem aangekochte producten?
Is de regeering niet van oordeel, aldus
luidt de laatste vraag, dat, waar uit het
antwoord van den minister wel is geble
ken, hoezeer de Veehouderijcentrale op
belangrijke punten gefaald heeft, het in
het welbegrepen landsbelang moet wor
den geacht ten spoedigste tot liquidatie
der Veehouderijcentrale te besluiten?
DE WERKLOOSHEID IN DEN
TUINBOUW.
Bedrijfsraden confereeren.
Dezer dagen kwam de bedrijfsraad voor
het tuinbouwbedrijf in Noord-Holland te
Alkmaar in vergadering bijeen.
Een bespreking vond plaats over de
werkloosheid in het bedrijf en over
de vraag op welke wijze de bedrijfsraad
te dien aanzien verbetering zou kunnen
bewerkstelligen.
Besloten werd aan den bedrijfsraad
voor het tuinbouwbedrijf in Zuid-Holland
voor te stellen, dit vraagstuk gezamen
lijk onder oogen te zien, teneinde zoo mo
gelijk ten aanzien van de verder te vol
gen gedragslijn tot eenzelfde opvatting te
komen.
Reeds Maandag j.l. is te Haarlem deze
gecombineerde vergadering gehouden
Eenparig was men van meening, dat in
tegenstelling met de industrie en den
landbouw, de aanvankelijke verbetering
in den toestand voor het tuinbouwbedrijf
weer voorbij is. Er dient dus alles op ge
zet om door bijzondere maatregelen de
werkloosheid te doen beperken.
Besloten werd een verzoekschrift to
richten tot den minister van Sociale Za
ken om een deputatie uit beide raden
voor een bespreking te willen ontvangen.
Voorts werd een bespreking gewijd aaa
den vrouwen- en kinderarbeid
in den land- en tuinbouw. Algemeen wa-
