EERSTE BLAD
Vergelijking met Zweden.
Buitenland.
Anti-piratenconferentie
geopend.
De strijd in China.
Kanonnen op loodsbooten.
Belangrijkste Nieuws
Binnenland
ZATERDAG 11 SEPTEMBER 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 290
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Tolofoonnummor 11.
Postchöque en Girorokoning 4<1455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weokabonnoinonton voor Middelburg, Goes en
Vllssingon f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advortonliün 30 cont por rcgol, Ingezonden
medcdcolingon 00 cent per rcgol. Kleine
Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Gedurende den verkiezingsstrijd werd
door de Sociaal-democraten voortdurend
gewerkt met Zweden.
Daar zou, naar het werd voorgesteld,
de toestand heel wat heter zijn dan in ons
land.
Zweden was zoo ongeveer het land van
belofte.
De werkloosheid was daar veel minder
en veel meer dan in ons land werd daar
gedaan voor verbetering van maatschap
pelijke toestanden.
Herhaaldelijk is er toen op gewezen,
dat een vergelijking met Zweden niet op
gaat, o.m. ook, omdat daar de achterstand
veel grooter is dan in ons land, de loonen
lager zijn enz.
Deze opvatting wordt thans bevestigd
door een officiëel rapport over den socia
len toestand in Zweden, uitgebracht door
Prof. Myrdel.
Aan dit rapport is het volgende ont
leend:
„Terwijl elke werkende Zweed gemid
deld slechts ongeveer 1700 kronen per
jaar verdient 1), blijft bijna van hen
hij dit geenszins hooge niveau ten achter,
terwijl ruim de helft zelfs minder dan Kr
1000 per jaar heeft. Ruim één vijfde van
alle Zweedsctne gezinnen verdienen min
der dan Kr. 1000 per jaar en in Stock
holm, de duurste stad, bereiken maar 5
pet. van de gezinnen dit niveau. Deze cij
fers berusten op de belastingstatistiek
voor 1930.
Sedertdien zijn de gemiddelde reëele
loonen van de arbeiders slechts met onge
veer 4 pet. gestegen, terwijl de nomianle
loonen zelfs zoowat ongewijzigd bleven.
Wanneer voorts in het rapport wordt
geconstateerd, dat 13 pet. van de onder
zochte families met een jaarlijksch inko
men beneden de Kr. 1000 drie of meer
minderjarige kinderen ten haren laste
heeft, dan kan hieruit zonder meer de
vraag worden beantwoord naar de oor
zaak van de geboortedaling.
Niet ten onrechte constateerde de Mi
nister van Sociale Zaken kort geleden
dan ook, dat er duizenden ondervoede
kinderen in het land zijn. Ongetwijfeld
houdt dit ook ten deele verband met den
geringen duur van het schijnen van de
zon, vooral in de schrale streken van
Noorland.
Indien de gezinnen met kleine inko
mens en verscheidene kinderen in de ste
den tot 45 pet. van hun inkomsten moeten
besteden voor het koopen van levensmid
delen, blijft er natuurlijk weinig beschik
baar voor andere behoeften, zooals wo
ning en kleeding. Voor de kinderrijke ge
zinnen van de landarbeiders stijgt dit per
centage zelfs tot 55 pet. In de steden kun
nen gezinnen met ten minste drie kinde
ren, d.w.z. dus met ten minste vijf per
sonen, gemiddeld slechts iets meer dan
K.G. boter per maand koopen, ruim 1
K.G. margarine, 17 eieren, 1 K.G. versche
groente, nog geen 3 K.G. fruit, en nauwe
lijks 3Va K.G. vleesch. De toestanden zijn
iets gunstiger, wanneer het kinderaantal
kleiner is, doch ook dan zijn ze zeer on
gunstig.
Wat ten slotte de woningtoestanden be
treft, zoo is ook dit een zeer droevig
hoofdstuk.
Uit het rapport blijkt, dat onge
veer de helft van de stedelijke wonin
gen uit ten hoogste éénkamer
en een keuken bestaat, waarin
niet minder dan 40 pet. van alle gezinnen
met 3 of meer kinderen zijn gehuisvest.
Een derde deel van de voor slaap-
doeleinden gebruikte kamers van derge
lijke woningen, welke door gezinnen met
ten minste drie minderjarige kinderen
worden bewoond, herbergt 's nachts zelfs
vijfofmeer p e r s o n e n Op het
platteland moet zelfs 63 pet. van de leden
der in 'kleine woningen levende kinder
rijke gezinnen den nacht in éénkamer
°f keuken doorbrengen, welke als
slaapgelegenheid dient voor vier of
m e e r p e r s o n e n. Bij 12 pet. van deze
woningen was het niet mogelijk te
stoken. Bij 13 pet. lag de vloer direct
op de aarde, in 21 pet. van de kleine wo
ningen waren de kamers lager dan 2.1
M., 9 pet. werd als „in hooge mate voch
tig" gekwalificeerd, en niet minder dan
15 pet. van de onderzochte woonverblijven
Uit dit rapport, gebaseerd op officiëele
onderzoekingen, blijkt, dat Nederland een
vergelijking met het Zweedsche paradijs
zeer goed kan doorstaan.
Reeds jaren geleden werd van sociaal
democratische zijde o.a. door den heer
1) Een Kroon is thans ongeveer 461/a
cent.
werd als in staat van verval beschouwd."
Schaper erkend, dat ons land wat betreft
de sociale wetgeving en de sociale voor
zieningen aande spits staat.
En zoo is het nog.
Iemand die veel in het buitenland ver
toeft en wiens beroep meebrengt, dat hij
met allerlei groepen van de bevolking in
aanraking komt, verklaarde ons onlangs:
„Ik verbaas mij altijd weer, wanneer ik
zie hoe andere landen ten koste van ons
land worden verheerlijkt. Het gemiddelde
levenspeil is hier veel hooger dan in an
dere landen. Wie de sociale verhoudingen
en toestanden in vele andere landen door
nauwe aanraking met de bevolking kent,
zal altijd weer tot de conclusie komen, dat
wij hier leven in een rijk bevoorrecht
landl"
Let op Zweden! roepen de sociaal
democraten.
Wij zeggen het ook. Maar dan om op
te wekken tot dankbaarheid voor wat wij,
ondanks de crisisgevolgen, in ons land ge
nieten.
PRINCIPIEEL ACCOORD BEREIKT.
Gistermiddag te 16.40 uur is de Mid-
dellandsohe Zee-conferentie te Nyon ge
opend.
Omdat Frankrijk het initiatief tot de
conferentie heeft genomen werd Delbos
eenstemmig tot voorzitter gekozen.
Het gaat er om, aldus Delbos, een ein
de te maken aan een toestand, die on
dragelijk is geworden, de noodige maat
regelen te nemen en de regels van het
internationale recht met betrekking tot
de scheepvaart in de Middellandsche
Zee te versterken. De scheepvaart kan
niet overgeleverd blijven aan de genade
van de zeeroovers, die geen enkele vlag
ontzien en vrachtschepen torpedeeren
zonder waarschuwing, zonder onder
scheid van lading of plaats van bestem
ming, volgens methoden, welke lijnrecht
in strijd zijn met het protocol van 1936
over de humaniseering van een duik
bootoorlog.
De Rus Litwinoff, die na Delbos het
woord nam, zeide, dat eenige staten wei
geren aan onzen arbeid deel te nemen.
Het zijn die, welke, hoewel zij koopvaar
dijvloten bezitten, de zeerooverij niet
vreezen, hetzij omdat zij die zelf organi-
seeren, hetzij omdat zij met de zeeroovers
betrekkingen onderhouden, die intiem ge
noeg zijn voor een goede verstandhou
ding.
Ik betreur de afwezigheid van den
staat die het meest van deze zeerooverij
te lijden heeft, het republikeinsche
Spanje.
Ieder van ons hier kent het doel van
de zeerooverij en den staat, die er voor
verantwoordelijk is, doch de naam van
dezen staat mag hier niet worden uitge
sproken, behalve door de mogendheden,
die het slachtoffer van den zeeroof zijhn
geworden.
Onder zeerooverij moet niet alleen ver
staan worden de actie van duikbooten in
de Middellandsche Zee, maar ook die van
andere schepen en van vliegtuigen.
De Sovjet-regeering kan de vernieling
van haar goed niet toestaan; zij zal zelf
de noodige maatregelen nemen om zich
te verdedigen.
Eden beperkte er zich toe, zijn leedwe
zen te uiten over de afwezigheid van ze
kere staten. De conferentie, aldus zeide
hij', zal hen zeker op de hoogte van den
arbeid willen houden. De Engelsche mi
nister verklaarde niet te wanhopen aan
de medewerking dezer staten.
De technische commissie der Middel
landsche Zeeconferentie heeft het con-
vooistelsel laten vallen. Zij houdt zich
thans bezig met het Britsche voorstel,
volgens hetwelk de Middellandsche Zee
wordt verdeeld in zones.
Practisch is een accoord tot stand ge
komen omtrent de volgende vier punten:
le. Inrichting van patrouillediensten
volgens zones.
2e. Aanbieding van een zóne aan Italië.
3e. De zones, waar Groot-Brittannië en
Frankrijk zullen patrouilleereni, zullen
het westelijk deel van de Middellandsche
Zee omvatten.
4e. De zones, waar de overige mogend
heden patrouillediensten zullen uitoefe
nen, zullen het oostelijk deel van de Mid-
la-ndsche Zee omvatten.
Het spreekt vanzelf, dat dit accoord
eerst aan de respectievelijke regeeringen
zal worden voorgelegd.
Litwinoff drong er op aan dat de
koopvaardijschepen in de Middelland
sche Zee steeds op hun reis door oorlogs
schepen vergezeld zouden worden. Het
schijnt, dat de Engelschen dit voorstel
practisch voor niet te verwezenlijken
hielden en dat de Engelsche opvatting
tenslotte heeft gezegevierd.
Lltwlnoff's dreigement.
In officieele kringen te Rome wordt
naar aanleiding van de rede, welke Lit-
wjnoff te Nyon gehouden heeft, ver
klaard, dat deze geen verrassing is. In
kringen, die in nauwe relatie met de re
geering staan, noemt men de rede van
den Sovjet-vertegenwoordiger een „twee
de sovjet-torpedo tegen den Europee-
schen vrede".
Naar aanleiding van de berichten, vol
gens welke Litwinoff op de conferentie te
Nlyon gedreigd heeft met repressaille-
maatregelen tegen de Italiaansche vloot-
eenheden, verklaart men in officieele
kringen te Rome, dat indien onder den
naam repressailles daden van geweld
zouden worden bedreven, zij door Italië
niet als zoodanig zouden worden be
schouwd, doch wel als daden van agres
sie, aangezien de Italiaansche vlooteen-
heden niets gedaan hebben, wat bedoelde
repressailles zou kunnen rechtvaardigen.
Trekken de Japanners terug?
In buitenlandsche kringen te Sjanghai
is groote verrassing gewekt door een me-
dedeeling van den woordvoerder der Ghi-
neesohe militaire autoriteiten, volgens
welke de Japansche troe
pen op verschillende plaat
sen van het front terug
trekken.
De woordvoerder verklaarde, dat de Ja
pansche troepen om onbekende redenen
begonnen waren, de Joekongwerf, welke
in het Oostelijk deel der internationale
dederzetting op den linkeroever van de
Wangpoe ligt, te ontruimen en zich in te
schepen op de Japansche oorlogsschepen.
Men meent op grond van deze feiten te
mogen aannemen, dat de voortzetting van
het groote Japansche offensief wordt uit
gesteld.
Andersluidende berichten.
In strijd hiermee is een bericht van den
Australisohen raadsman van Tsjang-Kai-
Sjek, Donald, aan da „Sydney Morning
Herald" dat Japan vandaag het groote of
fensief zal ontketenen, teneinde de Chi-
neezen uit hun loopgraven te verdrijven.
Indien de Japanners hierin slagen, zoo
werd er aan toegevoegd, zullen de Ghi-
neezen van stelling tot stelling blijven
strijden, tot asm de westelijke grenzen van
China toe.
De ontscheping van Japansche troepen
en oorlogstuig in Jang-Tse-Poe wordt
voortgezet. Onder meer zijn verscheidene
gemotoriseerde eenheden en 32 stukken
zwaar geschut aangekomen, hetgeen
een groot offensief in noor-
delijke richting, verbond en
met een aanval naar hetzuid-
westen door de troepen te
"Woesoeng doet verwachten.
De woordvoerder der Japansche marine
heeft medegedeeld, dat onder de Japan
sche troepen te Pausjan cholera in aller-
hevigsten vorm is uitgebroken. In drie
dagen heeft men 80 gevallen geconsta
teerd, waarvan 20 met doodelijken afloop.
De gezondheidsdienst heeft alle vereisohte
maatregelen genomen.
Japan zet door.
De Times verneemt uit Tokio:
De opgewonden toon, welke uit de ver
taling van de boodschap van minister
president Konoje tot het Japansche volk
spreekt, moet niet misverstaan worden.
Ziji beteekent niet, dat de regeering eeni
ge reden heeft te twijfelen aan de natio
nale eensgezindheid of vastberadenheid
en het is ook verkeerd er een waarschu
wing in te zien dat de regeering een lan
gen oorlog verwacht. Maar de strijd is
op grooter schaal ontbrand dan verwacht
was, toen het Kabinet besloot versterkin
gen naar Noord-China te zenden, en de
boodschap van prins Konoje is bedoeld
als een rechtvaardiging van de offers
welke van de natie worden geëischt. Zij is
ook een bevestiging van de verklaring
welke al eerder is afgelegd, dat Japan,
nu het eenmaal begonnen is, niet van op
houden wil weten totdat een beslissende
overwinning is behaald welke den weg
opent naar de regeling die het wenscht.
De Japanners, die van Tsjahar uit op
rukken, langs den spoorweg Peiping
Soejoeng, zijln tachtig kilometer de pro
vincie Sjansi binnengedrongen, waar
een sterke Chineesche troepenmacht ge
concentreerd wordt om te trachten den
Japanschen opmarsch tot staan te bren
gen.
Langs de spoorlijn PeipingHangkau,
waar de voornaamste Chineesche strijd
krachten geconcentreerd zijn, is de Ja
pansche opmarsch tot staan gekomen.
Verder wordt gemeld, dat de Japan
ners er in geslaagd zijn den spoorweg
WoesoengSjanghai te bezetten.
Nanking verzoent zich met de
Communisten.
Van officieele zijde wordt medegedeeld,
Machtsmiddel In den Nieuwen Waterweg.
Gemeld wordt, dat In verband met do
noodzakelijkheid, voor den Nieuwen Wa
terweg bij Hoek van Holland over eenig
machtsmiddel te beschikken, de |loods-
booten, die voor den Waterweg den
loodsdienst doen, van kanonnen zullen
worden voorzien.
Door middel van draadlooze telefonie
zal de buitengaats zijnde boot dan wor
den gewaarschuwd, wanneer daadwerke
lijk ingrijpen tegen een schip, dat zich
aan eenig misdrijf heeft schuldig ge
maakt, noodig is.
Het mag ongetwijfeld tot voldoening
strekken, zegt het „H b 1 d.", dat de Re
geering tot dezen maatregel heeft beslo
ten; zij heeft hiermee de consequenties
aanvaard van de pijnlijke gebeurtenis
sen in de vorige week op den Nieuwen
Waterweg.
De hier gevonden oplossing mag ze
ker handig worden genoemd, daar zij
naar ten volle mag worden vertrouwd,
aan h&t doel zal beantwoorden, n.l. in
overtreding zijnde schepen tot rede bren
gen, en tevens het land niet op groote
kosten zal jagen.
dat de Nankingregeering zich met den
rooden generaal, T'sjoe-Téh, heeft ver
zoend en hem den 22sten Augustus j.l.
benoemd heeft tot opperbevelhebber van
het achtste Chineesche leger.
Het communistische leger en de cen
trale regeering hebben elkaar tien jaren
lang bestreden. De huidige maatregelen
beteekenen een officieele beëindiging van
den strijd.
Het achtste leger, dat uit vijftig-dui
zend communisten bestaat, zou zich
thans in de nabijheid van Nankau be
vinden.
UIT SJANGHAI GEëVACUEERDE
NEDERLANDERS.
Op weg naar Batavia.
De „Tjisaroea" van de Java-China-
Japan lijn wordt met 177 Nederlandsche
onderdanen uit Sjanghai aan boord op
14 dezer in Tandjong Priok verwacht. D'o
autoriteiten treffen maatregelen voor eeD
zoo vlot mogelijke ontvangst en onder
brenging van de vluchtelingen enz.
Het Engelsche vakvereenigingscongres
hekelt Engeland, fascisme en volkenbond.
Gisteren waren de besprekingen van
het vakvereenigingscongres te Norwich
gewijd aan de internationale politieke
vraagstukken.
Eenstemmig is een motie aangenomen
voor versterking der politieke vakorgani
saties ten gunste van den strijd tegen het
fascisme.
Het congres nam er kennis van, dat de
terugtocht der Engelsche regeering voor
fascistische en imperalistisohe offensie
ven in China, Abessynië en Spanje aan
toont, dat de regeering aan den opmarsch
van het fascisme de voorkeur geeft boven
den vooruitgang der democratie.
In het verdere verloop der debatten ad
viseerde één der afgevaardigden den le
den, zich te onthouden van een bezoek
aan Duitschland, „toteen regee
ring van moreel en fatsoen-
1 ijk niveau te Berlijn aan
het bewind zal zijn."
Betreurd werd, dat de volkenbond zijn
gezag heeft verloren, „voor een groot deel
ten gevolge van 'het gebrek aan leiding
van Britsche zijde."
De raad is er van overtuigd, dat een
ooriog vermeden kan worden, indien een
Britsche regeering aan het bewind komt,
die haar politiek wil doen steunen op de
verklaringen der arbeidersbeweging.
De werkloosheid in Duitschland.
De Rijksinstelling voor arbeidsbemid
deling en werkloozenverzekering deelt
mede, dat het aantal werkloozen in
Duitschland, dat zich bij de arbeidsbu
reaus heeft aangemeld, eind Augustus
tot op bijna een half millioen is vermin
derd. Van de 6.014.000 werkloozen van
eind Januari 1933' zijn er nog 509.000
over. Het aantal werkloozen bedraagt
nog slechts 2.5 pet. van alle arbeiders en
beambten.
Men weet echter, dat men er in
DUitschland een eigenaardige werkloo-
zenstatistiek op na houdt. Werkloozen,
die in arbeidsdienst zijn of in de werk
verschaffing werken, tellen niet mee als
werkloozen.
De cholera in het Verre Oosten.
In Sjanghai zijn de afgeloopen week
29 gevallen van cholera geconstateerd,
waarvan er 9 een doodelijken afloop
hadden.
In de week daarvoor kwamen acht
gevallen voor, waarvan één noodlottig
verliep.
In Hongkong werden de afgeloopen
week 203 gevallen waai genomen, waar
van er 126 een doodelijken afloop had-
den.
Binnenland.
Kanonnen op loodsbooten.
Prins Bernhard op de Jaarbeurs.
Prinses en Prins zullen de opening der
Staten-Generaal niet bijwonen.
Buitenland.
Vandaag een Japansch offensief in
China?
De anti-zeerooverij-conferentie te Nyon
geopend.
PRINS BERNHARD OP DE
JAARBEURS.
Prins Bernhard heeft gisteren een be
zoek gebracht aan de Jaarbeurs te
Utrecht. Eerst woonde hij een bestuurs
vergadering en daarna een vergadering
van den raad van beheer bij'.
Tegen twaalf uur maakte de Prins
vervolgens, begeleid door de heeren Fen-
tener van Vlissingen en Graadt van Rog
gen, resp. voorzitter en secretaris-gene
raal van den raad van beheer een rond
gang over de parterre en de paviljoens,
waarbij Z. K. H. vooral voor de zuivel-
afdeeling groote belangstelling aan den
dag legde.
Bij de kaasstands van „D'e Producent"
te Gouda proefde Z.K.H. met veel smaak
van de kaasproducten.
Verschillende standhouders, wier in
zendingen in oogenschouw werden geno
men, werden aan den Prins voorgesteld.
Het bezoek geschiedde tamelijk onop
vallend. Alleen in de nabijheid van Prins
Bernhard was het even drukker doordal
vele bezoekers Z.K.H. herkenden.
Tégen 1 uur begaf de Prins zich naar
het Jaarbeurs-restaurant, waar hij da
lunch gebruikte.
In de middaguren bezocht hij o.m. de
Indische afdeeling, waar hij werd rond
geleid door prof. ir Cosquino de Bussy,
voorzitter der Indische afdeeling, en den
heer J. W. Gonggrijp. Ook heeft de Prins
een rondgang over de beurs gemaakt,
waarbij hij o.m. de stands voor de statis
tiek en van tal van firma's heeft bezich
tigd.
Tegen vier uur begaf Prins Bernhard
zich weer naar het administratiegebouw,
waar hij afscheid nam van zijn begelei
ders en waarna hij weer met zijn beken
de groene Ford naar Soestdijk terug
keerde.
DE OPENING DER STATEN-
GENERAAL.
De Prins en de Prinses zullen niet
aanwezig zijn.
Naar verluidt zal het Prinselijk echt
paar de plechtige opening van de nieuwe
zitting der Staten-Generaal, op Dinsdag
21 dezer, niet bijwonen.
DE „GELDERLAND" NAAR DE WEST.
Onderzeebooten tegen Nieuwjaar terug.
De beide onderzeebooten, welke Hr Ms
„Johan Maurits van Nassau" in de West-
Indische wateren tijdelijk vervangen, zul
len, naar de Telegraaf verneemt, in het
najaar worden vervangen. Te dien eindo
zal Hr Ms „Gelderland" begin November
van Nieuwediep vertrekken, waar de bei
de O-booten dan tegen Nieuwjaar worden
terugverwacht.
Het ligt voorshands in de bedoeling,
dat de „Gelderland" tot Maart 1938 in de
West gestationneerd zal blijven. De „Jo
han Maurits" blijft voorloopig nog met
den konvO'Oidienst in de Straat van Gi
braltar belast.
BEZOEK UIT DUITSCHLAND AAN
DE WERKVERSCHAFFING.
Naar men verneemt, zal in den loop
der volgende maand een Dhitsche regee
ringsdelegatie ons land bezoeken om
door bemiddeling van het departement
van sociale zaken kennis te nemen van
de organisatie der Rijkswerkverschaf
fing. Werkkampen en werkverschaffings-
werken zullen onder deskundige leiding
bezichtigd worden. Onder meer staat en
bezoek aan het jeugdwerkkamp De Kuil,
te Beekbergen (gemeente Apeldoorn) op
het progTammaa.
Huldiging burgemeester L. J. Lucasse.
Vrijdagmiddag is de heer L. J. Lucasse
te Reeuwijk in verband met zijn zilveren
jubileum als burgemeester gehuldigd.
De jubilaris zelf opende in de keurig
veisierde raadszaal de bijeenkomst, her
innerde aan het feit, dat hij thans 25
jaar geleden tot burgemeester van Ril-
land-Bath werd benoemd.
Wethouder v. Leeuwen beantwoordde
de rede en bracht hulde voor alles wat
de burgemeester voor de gemeente heeft
gedaan. Hij sprak den wensch uit, dat
de burgemeester nog vele jaren werkzaam
zal mogen blijven in het belang van de
