MIDDENSTANDSBELANGEN
De toekomst van onze jonge
boeren en tuiniers.
Uit de Provincie
Kerknieuws
Predikbeurten.
Onderwijs
Verkorte cursus voor
officiers-opleiding.
Uit den Mlddelburgsohen Raad.
Sluiting van het kruldenlerabedrijf? Niet lange een
aohterdeur het behoefte-element binnenhalen.
b. bindend verklaring van collectief ar
beidscontract.
De studiecommissie ter voorbereiding
van do oprichting van een uitvoerbureau
voor de exportindustrle veraoekt ons be
kend te willen maken, dat »U thans een
«Itftriand uitvoerpian ontworpen heeft.
Dit plan wordt thans met de groote fa
brikanten besproken en aal binnen veer
tien dagen aan oen daarvoor speoiaal te
houden vergadering van schoenfabrikan
ten uit het heele land worden voorgelegd.
COMMUNISTISCHE CELLENBOUW?
Oprichting van plattelands-
kiesvereenigingen.
D'e heer R. Stenhuis, oud-voorzitter
van hot N.V.V., oud-Tweede-Kamerlid
der S.D.A.P., later leidende figuur van
de Communistische Partij Holland, heeft
zich na een verblijf te Amsterdam, waar
hij aan „De Tribune" was verbonden, on
langs als pluimveehouder te Beekbergen
(gemeente Apeldoorn) gevestigd. Aldaar
heeft hij dezer dagen zitting gekregen in
het bestuur van een pas opgerichte kies-
vereeniging, welke zich .zal beperken tot
het behartigen van het dorpsbelang en
niet zal deelnemen aan de algemeene po
litiek.
De heer R. Stenhuis had de leiding
der oprichtingsvergadering. De vereeni-
ging telt thans 25 a 30 leden.
De heer Stenhuis heeft medegedeeld
van geen enkele politieke partij meer lid
te zijn. Het bestuur had anders bezwaai
hem in zijn midden op te nemen om den
schijn naar buiten.
Overigens is het opmerkelijk, naar men
meldt, dat den laatsten tijd op het platte
land meer van dergelijke vereenigingeu
werden gesticht, waaraan partijlooze
voormalige communisten ijverig mede
werken. De verdenking rijst, dat hier een
nieuwe wijze van communistische celvor
ming wordt toegepast.
LTEUN AAN DE ZWEEFVLIEGERIJ.
Luchtverdedigingsfonds stelt f10.000
beschikbaar.
Het dagelijksch bestuur van het Lucht
verdedigingsfonds heeft besloten een be
drag van f 10.000 beschikbaar te stellen
ter bevordering van de zweefvliegerij.
INRUILING ONBRUIKBAAR
GEWORDEN BRIEFKAARTEN.
Van rijkswege uitgegeven briefkaarten,
die om de een of andere reden vo-or het
gebruik ongeschikt zijn geworden, kun
nen, zooals bekend is, worden ingeruild
tegen nieuwe formulieren van dezelfde
soort tegen bijbetaling van 1 cent pei
stuk.
In verband met de jongste tariefsver
laging behoeft voor de inwisseling van
dergelijke briefkaarten met een zegel af
druk van 5 cent, tegen nieuwe briefkaar
ten van 4 cent, geen bijbetaling te ge
schieden. Deze regeling blijft ook na 31
October van kracht.
Tot aan dezen datum kunnen geheel
gave, ongeschonden briefkaarten van 5
cent worden ingewisseld tegen briefkaar
ten van 4 cent, met terugbetaling van
1 cent.
Belangrijke opdracht.
Voor de oliepalmenonderneming S-oen-
gei Soepat (Zuid-Sumatra), welke door de
N.V. Moormann Go. in haar geheel
verkocht werd, is de bouw van een com
plete palmoliefabriek, voor een capaciteit
van 3500 ton olie per jaar, opgedragen
aan de machinefabriek Gebr. Stork Go
De fabriek zal Juni/Juli 1938 in bedrijf
gaan.
Veldpostkantoor tijdens de leger-
oefeningen.
Tijdens de a.s. oefeningen van de
Lichte brigade zal, in samenwerking met
den postdienst, een veldpostkantoor wor
den opgericht, dat van 15 t.m. 17 Sep
tember in De Steeg en van 18 t.m. 19
September te Holten zal zijn gevestigd.
Men wordt verzocht behalve den naam
van den geadresseerde en het legeronder
deel bij het adres te vermelden „veldpost
kantoor lichte brigade".
Van 20 t.m. 24 September worden le-
geroefeningen gehouden, waarbij1 de lichto
brigade zal optreden als „roode partij"
Daarvoor blijft het veldpostkantoor ge
durende dezen tijd te Holten gevestigd
Voor de „blauwe partij" zal van 20 t.m.
24 September een veldpostkantoor te
Vaassen zijn gevestigd. Gedurende deze
oefeningen is het gewenscht aan het
adres toe te voegen de aanwijzing „veld
postkantoor Holten" resp. „veldpostkan
toor Vaassen".
Voor de cadetten der infanterie
cn cavalerie, die in 1937 tot de K.
M. A. zijn toegelaten.
Van bevoegde zijde wordt aan het A.N.
P. medegedeeld, dat in afwachting van
een definitieve beslissing omtrent de ver
dors aanvulling van het offioierskorps
de cadetten der infanterie en der cavale
rie die in 1937 tot de Koninklijke Mili
taire Academie zijn toegelaten met be
stemming voor den dienst bij het leger
hier te lande in een verkorten cursus van
ongeveer één jaar zullen worden opgeleid
tot offioier.
Deze maatregel wordt genomen om
reeds in 1938 te kunnen voorzien in de
grootere behoefte aan officieren, welke 't
gevolg zou kunnen zijn van de reorgani
satie van die wapens.
De langs verkorten weg opgeleiden zul
len na hun officiersbenoeming door het
volgen van speciale cursussen worden be
kwaamd in de vakken, waarin zij geen on
derwijs of minder dan gewoonlijk hebben
ontvangen, zoadat deze offioleren in geen
enkel opzicht achter zullen staan hij hen,
die een normalen oursus aan de K. M, A,
hebben gevolgd,
De Raadsvergadering van Woensdag
middag begon met een korte rede van
den burgemeester, ter herinnering aan
de onthulling van het monument, opge
richt ter eerbiedige nagedachtenis van
Koningin Emma.
Verder zat er in de geheele zitting
weinig stof voor een overzicht, ware het
niet, dat we weer eens een schermutse
ling te zien kregen tusschen den Raad
en Ged. Staten. De slagen, die dan voor
Ged. Staten bestemd waren, werden op
gevangen door B. en W., hoewel uit alles
bleek, dat de verdediging door laatst
genoemd college niet van harte ging,
maar meer onder pressie geschiedde.
Het is met de aangelegenheid in kwes
tie, de vergoeding van de bedrijven aan
de gemeente te betalen, vreemd geloopen.
De Raad voelde er eenigen tijd geleden
wel voor, om de z.g.n, retributies (ver
goeding voor het leggen van kabels en
buizen in gemeentegrond) af te schaffen
en daarvoor in de plaats te stellen een
bijdrage in de beheerskosten. Maar Ged.
Staten hebben 's Raads liefde voor deze
bijdrage aardig doen bekoelen. Er werd
naar 's Raads meening te veel van het
bedrag, dat de Raad billijk achtte, afge
nomen, waarom vele leden dan toch maar
liever de retributies terug zagen.
Voorstellen daartoe werden gedaan of
aangekondigd, maar daartegenover werd
weer gewezen op het malle figuur, dat
de Raad dan zou slaan. Op advies van
den voorzitter verwierp de Raad met een
zeer groote meerderheid het voorstel van
B. en W., of wil men den eisch van Ged.
Staten, nadat de voorzitter zoo ongeveer
had toegezegd, dat B. en W. dan met
een retributievoorstel zouden komen. Er
werd reeds gemompeld van in beroep
te gaan bij de Kroon, als Ged. Staten
daartegen bezwaar zouden ontwikkelen.
De Raad van Middelburg wil dus deze
kwestie met de hoogere autoriteiten eens
uitvechten. Het klinkt dapper. Maar och,
wat heeft een gemeente, die haar begroo
ting sluitend moet maken met een extra-
bijdrage, tegenwoordig weinig te vertel
len. Men zou er klaagliederen van kun
nen maken!
Enkele leden spraken tijdens dit taaie
debat over den tijd, dat de gemeente
„weer vrij van het Rijk zal zijn". Heer
lijke toekomst. Ach, wanneer?
Een ander punt, dat ook met de hoo
gere autoriteiten zal moeten worden uit
gevochten, werd bereids aangeroerd, n.l.
de subsidiëering der bewaarscholen. Al
vast een aardig kluifje voor de begroo-
tingszitting, die practisch ook al bitter
weinig meer om 't lijf heeft.
Een derde punt werd zelfs al aange
kondigd, n.l. de verlaging van personeele
belasting voor de motorrijtuigen.
De befaamde grondverkoop aan de
Bleek schijnt nu afgedaan te zijn, nu
Ged. Staten het besluit tot verkoop van
grond goedkeurden.
Voor de uitmonding van diezelfde Bleek
aan de andere zijde schijnt nu ook een
oplossing gevonden te zijn. Aan belangstel
ling daarvoor ontbrak het niet, want toen
de heer Heemskerk vroeg, waarom op
de teekening een krom, in plaats van een
recht lijntje was aangebracht, stonden
in een minimum van tijd zes, zeven
hoofden gebogen over de teekeningl Zie,
dat is nu weer eens iets, wat alleen in
dezen Raad mogelijk is.
Het politiepersoneel kreeg nu ook de
kindertoelage. De S.D.A.P. ging noode
hiermee accoord, omdat ook andere groe
pen deze hadden. Eén der roode heeren
kon het echter niet zoover brengen, dat
hij vóórstemde. Een palstaanderl
Middelburg. Pas en geld verlo
ren. E'en alhier vertoevende Belgische
dame verloor gisteren haar pas en een
bedrag aan Belgisch geld. Aangifte op
het politiebureau is gedaan.
Arnemuiden. De Zaterdag alhier ge
houden bloemendag ten bate van het
T.B.G.-fonds „Draagt Elkanders L-asten",
afd. van het G. N. V. heeft opgebracht
een bedrag van ruim f 57. (Belangeloos.)
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Almen, B. G. Visser te
Okkenbroek. Té Huizen, D. van Ginkel te
Gouda.
Geref. Kerken.
D'rietal te Strijen, A. B. G. Hofland,
cand, te Naaldwijk, K. Kraan, cand. te
's Gravenhage en Ds E. Theunis te Oost-
zaan.
Bedankt voor Zaltbommel, 0. van
Noort te Schoonrewoerd.
Beroepbaar. Tot de evange
liebediening in de Ned. Herv. Kerk zijn
toegelaten, de theol. candidaten D. J.
Karres te Apeldoorn, G. P. Kleyn te
's Gravenhage, A. Vroegindewey te Wad-
dinxveen, G. Winters te Doetinchem.
In de Geref. Kerken is beroepbaar ver
klaard de heer Ph. Baardman, theol.
cand. te Amsterdam (Z.), Hoendiep-
str. 271
ZONDAQ ia SiPTBMBIR 1937.
Op Zuld« en Noord-Bavtland.
Ned, Herv, Kerk,
Baarland, nm, di van Burgelor,
Biezelinge, vin, en nm, d§ v. Steenbergen,
Bomelen, vin, en nm, de Elenbaas.
Colijnsplaat, va leesd., nm. ds Bons.
Driewegen, vm, ds van Burgeler.
Ellewo-utsdijk, nm. ds van Hulsbergen.
Geersdijk, vm. en nm. dhr de Jager.
's-Gravenpolder, vm. en nm. ds v. Hoog
straten.
's Heerenhoek, geen dienst.
Heinkenszand, 10 u. ds Homburg, 2.30 u. ds
v. d. Giesen.
's-Heer Arendskerke, vm. en nm. ds v. d.
Waa.
's-Heer Hendrikskinderen, 9.30 u. ds Koop-
mans, 2 u. geen dienst.
's Heer Abtskerke, vm. ds Hansen.
Hoedekenskerke, vm. ds van Hulsbergen,
nm. geen dienst.
Ierseke, 9.30 u. ds Engelsma. 2 u. dhr v. d.
Vrede.
Kapelle, vm. en nm. dr Schmidt.
Kamperland, 10 u. leesd,, 3 u. ds Tonsbeek.
Kattendijke, vm. ds Bons.
Kats, nm. ds Hansen.
Krabbendijke, vm. en nm. dhr Overgaauw.
Kortgene, vm. en nm. ds v. d. Most van
Spijk.
Kloetinge, vm. en nm. ds Boersma.
Kruiningen, 10 en 2.30 u. ds Mortier.
Nieuwdorp, vm. en nm. ds Wagner.
Nisse, vm. dhr Kousemaker, nm. g. d.
Oudelande, vm. en nm. ds Matzer van Blois.
Ovezande, nm. leesdienst.
Rilland, 10 en 2.30 u. ds Sickesz.
Schore, vm. geen dienst, 3 u. N. T. d3
Engelsma.
Waarde, vm. en nm. ds Hoogenraad.
Wemeldinge, vm. en nm. ds Snoep te Hoorn.
Wissenkerke, 10.30 u. leesd., 3 u. ds Koop-
mans.
Wolfaartsdijk, vm. ds v. Dijk, nm. ds
De Vries.
Wilhelminadorp, vm. ds de Vries, nm. g. d.
Op Walcheren.
Aagtekerke, 9.30 en 2 u. ds Panhuise.
Arnemuiden, 9.30 en 6 u. dhr van Barneveld
te Delft, 2 u. ds Kelder.
Biggekerke, 9.30 u. ds Oosthoek.
Domburg, vm. en nm. ds NicolaL
Gapinge, 2 u. ds van Duyne.
Grijpskerke, 9.30 u. ds van Duijne.
Kleverskerke, 2.30 u. ds Fagel (H. Doop.)
Koudekerke, 9.30 u. ds Kelder, 2 u. cand.
de Ru.
Meliskerke, 9.30 en 2 u. ds Bakker.
N.- en St. Joosland, vm. dhr de Visser te
Vlissingen, 6.30 u. ds Simoons.
Oostkapelle, 9.30 en 2 u. ds Don.
Ritthem, vm. nm. ds de Ru.
Serooskerke, 9,30 u. ds Warners, 2 u. ds
Simoons.
St. Laurens, vm. ds Simoons, nm. ds War
ners.
Oos't-Soubug, 9.30 u. cand. de Ru, 2 u. ds
Spijkerboer.
Veere, 9.30 u. ds Fagel.
Vrouwepolder, 2 u. ds Hietkamp.
West-Souburg, 10 ds Spijkerboer.
Westkapelle, 9.30 en 2 u. ds Reus.
Zoutelande, 9.30 u. ds Jonker, 2 u. ds Oost
hoek.
't Zandt, 10 u. ds de Ru, 2 u. ds Dippel.
Middelburg (Geref. Bond), Vrijz. kerk
Geref. Kerken.
Arnemuiden, 9.30 en 2 u. ds Scholing.
(H. Av. en Dankz.)
Baarland, vm. en nm. ds Leene.
Borsselen, 9 u. leesd., 2 u. ds Fransen.
Driewegen, 9.30 u. ds Fransen, 2 u. leesd.
Domburg, 9.30 u. leesd., 2.30 u. ds Oussoren.
Gapinge, vm. ds Tunderman, nm. leesd.
Goes, 9.30 en S.30 u. ds v. d. Vegt.
's Gravenpolder, vm. en nm. leesd.
Heinkenszand, 10 en 2.30 u. ds Booij.
Ierseke, vm. en nm. ds van Egmond.
Kapelle, 10 en 2.30 u. ds Scheele.
Krabbendijke, vm. en nm. ds Ros.
Kamperland, 10, 3 en 7 u. leesd.
Kruiningen, 10 en 2.30 u. ds Koolstra.
St Laurens, vm. en nm. ds Koning.
Meliskerke, 9.30 en 2 u. ds VreugdenhiL
Nieuwdorp, vm. en nm. ds Beukema.
Oostkapelle, 9.30 en 2 u. cand. Kreuzen te
Laren.
Rilland, 10 en 2.30 u. ds v. Herwijnen.
Schoondijke, 10 en 3 u. ds de Vries.
Serooskerke, 9.30 en 2 u. ds Lindeboom.
Souburg, 9.30 en 2 u. ds Bavinck.
(Herdenking Jub. Zending).
Veere, vm. en nm. ds v. d. Guchte.
Westkapelle, 9.30 u. leesd., 2 u. ds Heij.
Wemeldinge, vm. en nm. ds van Dijk.
Wolfaartsdijk, 10 en 2.30 u. ds v. Heiningen
Geref. Gemeenten.
Aagtekerke, 9.30, 2 en 6 u. leesd.
Biezelinge, vm., nm. en av. leesd.
Goes, 9.30, 2 en 6 u. leesd.
's-Gravenpolder, 9, 1.30 en 5.30 u. leesd.
Ierseke, vm., nm. en av. leesd.
Krabbendijke, vm., nm. en av. ds v. d. Berg.
Kruiningen, 9, 1.30 en 5.30 u. leesd.
Chr. Geref. Kerk.
Biezelinge, 9.30 en 2 u. O. T. ds Franssen.
Vlissingen, 9.30 en 5,30 u, ds Kleisen.
Middelburg (Gasthuiskerk) 10 u. leesd., 2 u.
ds Kleisen.
Vrije Evang. Gemeente.
Goes, 7.30 u. bidst,, 9.30 en 2 u. ds v. d. Vis.
Maandagav. 8 u. bidstond (Bijbellezing).
Wemeldinge, 9.30 en 2 u. ds Werges.
Ierseke, vm, en nm. ds Mooij.
Geref. Kerk (H. V.).
Middelburg, 10 u. leesd., 6 u. geen dienst.
Leger des Heils,
Goes, 7.30 u. Bidstond, 10 u. Heiligingsdienst.
4 u. openluchtmeeting, 8 u. verlossings-
samenkomst. Leider maj. Looii.
In hot G e n t r u m wordt een lans Re-
broken voor de tijdelijke sluiting van het
krutdenlcrshedrijf.
Het blad toont zich verheugd, dat zon
der goedkeuring van den Minister van
Economische Zaken thans geen nieuwe
slagersbedrijven meer mogen worden op
gericht en het meent, dat nu de kruide
niers aan de beurt moeten komen.
„Behalve de slagerijen, aldus het Cen
trum, hebben ook andere levensmidde-
lenbedrijven en onder deze vooral de
kruidenierszaken hevig te lijden gehad
van de onbeperkte en onverantwoorde
vestigingsmogelijkheden, terwijl het voor
uitzicht op een mogelijk vestigingsver
bod de economisch reeds moeilijk te be-
concurreeren grootbedrijven in deze bran
che heeft aangespoord tot een waarlijk
tropisch snelle uitbreiding van hun fili
alen en winkels, waardoor soms kleine
eigen bezitters tot filiaalhouders werden
gedegradeerd of zelfstandig en onafhan
kelijk gebleven kruideniers hun bestaans
mogelijkheid zagen verdwijnen.
Het is dringend noodzakelijk, dat ook
in het kruideniersbedrijf zoo spoedig mo
gelijk een zij het dan ook voorloopige
vestigingsregeling tot stand komt, opdat
een aantal geruïneerde kleine bezitters
niet het leger van werkloozen en arm
lastigen gaat versterken.
Wij meenen, dat de grootbedrijven in
deze branche zeker reden van bestaan
hebben, voorzoover zij goede levensmid
delen goedkoop onder het bereik bren
gen van het minst koopkrachtige publiek,
maar evenzeer meenen wij, dat de ver
houding tusschen groot- en kleinbedrijf
zóó geregeld moet zijn, dat het eerste hel
tweede niet alle levenskansen ontneemt
en een min of meer monopolistische po
sitie gaat innemen. Na de slagers moe
ten nu de bona fide, geen onredelijke
winst zoekende kruideniers aan de beurt
komen. Hoe eerder hoe heter."
In het artikel, waarin het noodzakelijke
van een dergelijken maatregel wordt
betoogd, staat veel, waarmee we ons van
harte kunnen vereenigen.
Terecht wordt er op gewezen, dat tus
schen de „hoogere of leidende standen"
en de „lagere, hoofdzakelijk werknemen-
de of vergeefs werkzoekende standen" de
middenstand een maatschappelijk uiterst
belangrijke schakel, een onmisbare brug
vormt.
In verband hlermedo wordt gewezen
op Spanje, waar een geestelijk en stof
felijk solieden middenstand geheel ont
breekt.
De Spaansche burgeroorlog moge niet
I uitsluitend te verklaren zijn als een strijd
van kop tegen staart, mogelijk geworden
door het ontbreken van een deze beiden
ver genoeg van elkaar verwijderd hou
dend gezond lijf,
„zeker is het, dat in dien burgeroorlog
de sociale verhoudingen, of liever wan
verhoudingen, een groote oorzakelijke rol
hebben gespeeld en dat, wanneer het
vacuum tusschen de rijkelijk bezittenden
en de slechts bezit begeerenden er meer
substantieel zou gevuld zijn geweest met
een degelijken middenstand van kleine
öezitters, neringdoenden, nijverheid-
beoefenenden enz., de interne geschiede
nis van Spanje een anderen en minder
schokkenden loop zou hebben genomen".
Wij willen niet twisten over de vraag
of de hier verkondigde opvatting juist
is, maar wel kan als vaststaand worden
aangenomen, dat een gezonde midden
stand voor het volksleven van zeer groo
te beteekenis is, dat zulk een stand een
zeer te waardeeren stuk volks
kracht vertegenwoordigt.
Wij hebben het dan ook toegejuicht,
aal aan de middenstandsvragen steeds
meer aandacht wordt geschonken en dat
o.a. een wet is tot stand gekomen nopens
het vestigen van middenstandszaken.
Toch zouden we niet gaarne zien, dat
zonder uiterste noodzaak voor bepaalde
bedrijven een z.g. spertijd werd vast
gesteld.
De Vestigingswet is van de goede ge
dachte uitgegaan, dat bij het stellen van
vestigingseischen het initiatief moet uit
gaan van het georganiseerde bedrijf zelf.
Bovendien moet het ook zeer ongcwenscht
i worden geacht, dat het behoefte-element,
dat terecht officieel is afgewezen, langs
een achterdeur wordt binnengehaald.
Niet ten onrechte schreef indertijd Mr
van Wijnbergen: De sluiting der
gilden blijve ook aan onzen
tijd ter waarschuwing voorge
houden.
-Bij beschikking van den minister
van economische zaken is voor het tijd
vak van 1 October 1937 tot 1 October
1938 wederom benoemd tot leeraar aan
de rijkslandbouwwinterschool te Goes, E.
Visscher te Middelburg.
Tijdelijk benoemd tot leeraar aan de
rijks hoogere burgerschool te Middel
burg: H. P. H. Teesing te Groningen.
Rede van ir dr B. de Hoogh voor den
Bond van Chr. jonge boeren- en
tuindersorganisaties.
In de sociëteit Amicitia te Amersfoort
heeft Woensdag de Bond van Chr. jonge
boeren- en tuindersorganisaties in Ne
derland haar jaarüj'ksche vergadering
gehouden onder leiding van mr W. Rip
te 's Gravenhage, die in zijn openings
woord wees op den gestadigen groei van
den bond.
Ir dr B. de Hoogh, directeur der Rijks
landbouwwinterschool te Winterswijk,
heeft hier een rede gehouden over De
toekomst van onze jonge boeren en tuin
ders.
Aan. die rede is het volgende ontleend:
In landbouwkringen en ook onder de
boerenjeugd neemt de bezorgdheid voor
de toekomst toe. Het wordt hoe langer
hoe moeilijker voor jonge boeren en tuin
ders zich zelfstandig te vestigen. Dit is
geen crisis-verschijnsel, doch wordt wel
door de crisis verscherpt. De oorzaak
ligt in den groei onzer bevolking in ver
band met de beperktheid van onzen cul
tuurgrond.
Doordat de crisis der laatste jaren de
afvloeiing van het platteland naar de
steden, waar reeds groote werkloosheid
was, remde, is de moeilijkheid nog ver
groot. Het bevolkingsvraagstuk van het
platteland is het centraal agrarische
vraagstuk van den tegenwoordigen tijd.
Vervolgens besprak de inleider de mo
gelijkheid tot plaatsing van de bevolking
van het platteland.
In verband met het gelijk erfrecht voor
alle kinderen, volgens Nederlandsch
recht, is een groot aantal landbouwbe
drijven in twee of meer kleinere gesplitst,
waardoor plaats ontstond voor meer
landbouwersgezinnen. Hierdoor daalt in
ons land de gemiddelde grootte der be
drijven.
Tegenover de geldende meening, dat
deze splitsing, gepaard met sterke inten-
siveering in de achterliggende 30 jaren,
geleid heeft tot tewerkstelling in den
landbouw van een groot aantal meer per
sonen, toont spreker duidelijk aan, dat
het aantal landbouwers wel grooter is ge
worden, doch het aantal landarbeiders
afgenomen. Van verdere splitsing, die te
vens in vele streken een daling beneden
de economische minimum-grootte zou
veroorzaken, kan dus voor de plaatsing
van den bevolkingsgroei weinig worden
verwacht.
Overgang tot den tuinbouw, die weinig
grond en betrekkelijk veel arbeidskrach
ten vraagt, kan in tijden met belemmer
den uitvoer van tuinbouwproducten,
waarin eerder aan inkrimping van den
tuinbouw moet worden gedacht, jammei
genoeg geen uitkomst bieden.
Betere resultaten, speciaal voor de
boerenbevolking der zandgronden, zijn te
verwachten van de ontginning vanwoe>to
gronden, die van 1915 tot 1925 gemiddeld
per jaar 7000 h.a. nieuwen cultuurgrond
opleverde.
Hoewel aan de versnelling van het
ontginningstempo door de beperktheid
der beschikbare oppervlakte van voor
ontginning geschikte woeste gronden, een
grens gesteld is, kan een snellere ontgin
ning in de eerste tientallen jaren ertoe
bijdragen den groei der boerenbevolking
uit de zandstreken plaats te verschaffen.
Ook de verbetering van minderwaar
dige cultuurgronden, b.v. door doogleg-
ging en ruilverkaveling, kan nog plaats
voor nieuwe bedrijven op groote schaal
scheppen.
De indijking van polders, speciaal de
droogmaking der Zuiderzee, kan even
eens bijdragen tot verruiming van het ex
pansiegebied onzer boerenbevolking.
De emigratie, die langen tijd stilstond,
schijnt weer meer kansen te bieden om
elders een bestaan te vinden, voorloopig
in Z.-Afrika en Z.-Amerika. De regee
ring zal hier door voorlichting, goede or
ganisatie van de kolonisatie in groeps
verband en door aubsidieering, stimu-
leerend kunnen werken.
Al zullen deze middelen niet toerei
kend zijn om alle kinderen der landbou
wers in het landbouwbedrijf een plaats
te doen vinden, dit zal ook niet noodza
kelijk zijn, daar evenals vroeger, steeds
een deel tot andere beroepen zal over
gaan. De laatste jaren is dit door de
crisis eenigszins geremd; naarmate de
oeconomische opleving voortschrijdt, is
hier ook verbetering van te verwachten.
De ouderen zullen goed doen steeds goede
aandacht aan deze mogelijkheid te schen
ken en een deel hunner kinderen, na de
lagere school, een passende vakopleiding
te doen genieten. De regeering kan dit in
de hand werken door op het platteland
de stichting van scholen voor U.L.O., nij
verheids- en handelsonderwijs te bevor
deren.
Voor den landbouw is ook met het oog
op de toekomst der boerenkinderen, een
bloeiende nijverheid en handel van grool
belang.
Spreker memoreerde dan de lezing in
1936 door Prof. Dr G. Minderhoud ge
houden voor het Kon. Ned. Landbouw-
comité, waarin deze uiteenzette, dat hij
voor de landbouwers slechts dan een wel
varende toekomst mogelijk achtte, wan
neer door een ingewikkeld stelsel van
i dwingende bepalingen, de concurrentie
bij den koop en de pacht van gronden
werd uitgeschakeld en ook de productie
door de overheid geregeld bleef. Tot deze
