Koninklijk bezoek aan Zeeland.
EERSTE BLAD
De strijd in China.
VRIJDAG 3 SEPTEMBER 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 283
Buitenland.
De toestand in de Middel-
landsche Zee.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advortontiön 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of' motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Pit nummer bestaat uit 2 bladen.
MEER ENGELSCHE TORPEDO-
BOOTJAGERS.
Volgende week belangrijke kabinets
zitting.
Gisteravond meldde Reuter uit Athene,
dat opnieuw een koopvaardijschip in de
Middellandsche Zee is getorpedeerd en
tot zinken gebracht. Het was het Rus
sische schip Molakief, dat ter hoogte van
het eiland Skyros (in de Eegeïsche Zee,
nabij de Grieksche kust) werd aangeval
len door een duikboot, die de vlag der
regeering van Salamanca had geheschen.
Een nader bericht meldt dat 't vracht
schip Woensdagmorgen in de Griek
sche territoriale wateren een
duikboot ontmoette. Del duikboot gaf een
waarschuwingsteeken, waarop de kapi
tein van het vrachtschip de vlag van de
Sovjet-Unie 'heesch en zich vervolgens
met de 36 man de equipage en 3 vrouwen
in de booten begaf. De duikboot torpe
deerde daarop het vrachtschip na eerst
de vlag ivan de Spaansche opstandelingen
te hebben geheschen. Het schip zonk on
middellijk. Bij: de ontploffing werd een
lid van de bemanning gedood. De booten
zijn Woensdag den geheelen dag op zee
blijven rondzwalken.
Donderdag ontmoette men een Grielksch
schip, dat de booten tot de haven van
Kymi op sleeptouw nam.
De aanval op de Woodford.
Thans is 'komen vast te staan, dat 'het
Ehgelsche tankschip Woodford na de tor
pedeering door een onbekende duikboot,
inderdaad is gezonken. Het schip had
zich met zijn petroleumlading eerst naar
Barcelona begeven, maar om een of an
dere reden bleelk 'het daar niet mogelijk
te lossen, waarop men naar Valencia
stoomde. Halverwege, bij de Columbretes-
groep, had toen de aanval' plaats. Latere
berichten vermeldep, dat twee torpedo's
werden gelanceerd door een grijsgeschil-
derde duikboot, die verder geen en
kel onderscheidingsteeken
droeg. De bemanning een dertigtal
begaf zich in de booten en kon na
den geheelen dag op zee gedreven te heb
ben, de Spaansche kust bereiken. De
Woodford was eenige uren na den aan
val in de diepte verdwenen.
De Engelsche torpedobootjag^r Ha-
vock, die het doelwit is geweest van een
mislukten torpedoaanval, is gisteren te
Gibraltar aangekomen. De bemanning
deelde mee, dat na den aanval 5 diepte
bommen zijn geworpen, waarop olievlek
ken aan de oppervlakte van het water
verschenen. Dit kan een teeken zijn, dat
de tegenaanval succes heeft gehad en
dat de duikboot gezonken is.
Van officieele zijde te Londen was ech
ter geen bevestiging te krijgen omtrent
het zinken ivan de aanvallende duikboot.
In marinekringen was men van meening
onder erkenning van de berichten, dat
olievlekken waren waargenomen, dat de
ze niet van voldoende grootte waren ge
weest om met zekerheid te kunnen zeg
gen, dat de duikboot geheel buiten ge
vecht gesteld was.
Er wordt geconfereerd.
Minister Eden heeft den Franschen
zaakgelastigde medegedeeld, dat de Brit-
sche regeering accoord gaat met het voor
stel van Frankrijk, dat de Middellandsche
Zee-mogendheden de volgende week, wan
neer de Volkensbondsraad te Genève bij
eenkomt, den toestand in de Middelland
sche Zee zullen hespreken.
D'e Britsche regeering hoo.pt alsdan,
dat een internationaal plan zal kunnen
worden opgesteld, waardoor in de toe
komst aanvallen, zooals zich 'hebben
voorgedaan, kunnen worden vermeden.
De gistermiddag te Londen gevoerde
ministerieele besprekingen hebben bijna
een uur geduurd.
Inde bijeen komst der minis
ters is besloten 'het aan
tal Britsche torpedojagers
in het Westelijk deel der
Mi dd eiland sc he Zee uit te
breiden.
Naar Reuter meent te weten zal het
aantal toegevoegde torpedojagers echter
niet groot zijn; Havas spreekt van een
nieuwe flottielje van acht jagers.
Tevens is besloten dat
Woensdag a.s. een bijzon-
dere kabinetsraad gehouden
zal worden om den inter
nationalen toestand te be
ep r e k e n,
HET BEZOEK VAN MUSSOLINI EN
DE TORPEDEERING IN DE
MIDDELLANDSCHE ZEE.
Uit de Berlijnsche bladen krijgt men
in het algemeen den indruk, dat zij' er op
uit zijln den indruk te vestigen, dat de
duikboot, die de Woodford heeft getor
pedeerd, zeer wel een Sovjet-duikboot
kan zijn geweest.
Het bezoek van Mussolini aan Duitsch-
land krijgt door de veranderde omstan
digheden, waarin het plaats vindt, ook
een ander karakter. Het heeft dan meer
te beteekenen dan enkel maar een betui
ging van onveranderde vriendschap,
meent de N. R. Grt.
Het geldt thans als bevestigd, dat het
heele bezoek van Mussolini zich over 7
in plaats van 4 dagen zal uitstrekken,
omldat anders voor de afwikkeling van de
militaire schouwspelen, welke men den
Italiaanschen gast wil laten gadeslaan,
geen tijd zou zijn.
Hjierbijl moet in het oog worden ge
houden, dat de wind te Berlijn in een
voor Engeland minder gunstige richting
waait. Behalve de gebeurtenissen in de
Middellandsche Zee, waarbij! Duitschland
slechts secundair betrokken is, kan de
ontwikkeling in het Verre Oosten daarbij
ook een rol spelen.
HET JAPANSCHE OFFENSIEF
VORDERT NIET.
Op het oogenblik is de belangstelling
van de betrokken partijen in het Oosten
vooral gericht op het gevechtsterrein ten
Noorden en Noord-westen van Sjanghai.
Algemeen werd verwacht dat de Japan
ners, nadat ze nieuwe troepen zouden
hebben ontvangen, verder zouden trekken
in de richting van Sjanghai, of althans
den spoorweg van Sjanghai naar Nan
king zouden bezetten.
Maar zoover is het nog niet.
Het is mogelijk dat de berichten van
Ghineesche zijde den toestand voor hen
te gunstig voorstellen. Maar niet alleen
bij Woesoeng, ook bij Paosjan, Lioeho
en Lotien worden successen van de Chi-
neezen vermeld.
Het feit, dat de bevelhebber van de
Japans che troepen te Sjanghai, naar To
kio heeft getelegrafeerd om onmiddellijk
nog twee divisies te zenden, wij'st er wel
op, dat de tegenstand der Ghineezen
■grooter is dan men verwachtte.
Na verbitterde gevechten, aldus Havas,
zouden de Ghineezen de forten van Woe
soeng hebben heroverd. De strijd om het
dorp Lotien duurt voort.
De gevechten, welke gistermiddag bij
Lotien hebben plaats gehad, waren voor
de Japanners zeer verliesrijk. Van een
compagnie der 11de Japansche divisie
zijln nog slechts één officier en enkele
soldaten in leven.
Naar Renter uit Sjanghai meldt, meent
men dat de Japanners thans reeds drie
divisies te Sjanghai ontscheept hebben,
maar men vraagt zich af of dit voldoende
zal zijn, gezien de onverwachte kracht
van den Chineeschen tegenstand.
DS NIEMÖLLER IN VRIJHEID.
Ds Niemöller, de Duitsche predikant,
die was gearresteerd, is weer in vrijheid
gesteld. Men vermoedt, dat het proces te
gen den predikant der Belijdeniskerk zal
worden afgelast.
DE NATIONALE BANK VAN BELGIE.
Het bewind gehandhaafd.
De aandeelhoudersvergadering van de
Nationale Bank heeft de mandaten van
'gouverneur 'Franck, de directeuren en de
censoren vernieuwd.
Voordat dit besluit genomen werd, was
een voorstel van Van Dieren en Degrelle,
strekkende tot 'het door den koning doen
ontheffen uit zijn functie van den gou
verneur, verworpen met 242 tegen 26 st.
en 29 st. blanco. Onder een onbeschrijfe-
klijk tumult gaf gouverneur Franck een
uiteenzetting betreffende de credieten,
waartoe men hem verweet toestemming
te hebben gegeven voor de banken, die
gecontroleerd werden door Julius Bar-
mat, die zich thans voor 'het gerecht te
verantwoorden heeft. Franck gaf toe, dat
de Nationale Bank in deze aangelegen
heid bedrogen en benadeeld is. Hij legde
er evenwel'den nadruk op, dat in twaalf
jaar, dat hij de leiding heeft, deze zaak
de eenige is 'die niet geslaagd is.
De zitting was uiterst ru
moerig en verschillende ma
len werd gouverneur F ra nek
do or verontwaardigde aan
deelhouders met de vuist be
dreig d.
ERNSTIGE ONGEREGELDHEDEN
IN FRANSCH MAROKKO.
Vijftien deoden.
De Paris Soir geeft een uitvoerig ver
slag van de ongeregeldheden te Meknes,
een plaats ongeveer 200 km ten Oosten
van Casablanca in Franseh Marokko.
Tengevolge van de droogte was het wa
ter te Meknes gerantsoeneerd. De bevol
king, opgeruid door eenige raddraaiers
heeft tengevolge daarvan een betooging
gehouden, maar de plaatselijke autoritei
ten slaagden er in de menigte te kalmee-
ren. Eenige leiders werden echter gear
resteerd. Toen de bevolking vernam dat
deze leiders verhoord zouden worden, ver
zamelde zij zich voor het gerechtsgebouw
waar de politie niet in staat bleek alleen
de orde te 'handhaven. De te hulp gesnel
de troepen slaagden er echter in het plein
te ontruimen. Dë menigte keerde daarop
terug en begon met steenen naar de sol
daten te gooien. Toen demonstranten ver
volgens ook schoten losten, zagen de troe
pen zich genoodzaakt 'het vuur te beant
woorden. Spoedig was de zaak ten twee
den male ontruimd. Aan de zijde der op
standelingen vielen 15 dooden, de regee-
ringstroepen .hadden 50 gewonden.
Dë rust is thans hersteld.
Van Zeeland voornemens af te treden?
De diplomatieke oorr. van de Daily Tel.
heeft vernomen, dat Van Zeeland ver-
scheidenen van zijn particuliere vrienden
heeft meegedeeld, dat hij voornemens is
de volgende week af te treden, hoe ook
het besluit van het parlement moge uit
vallen.
Korte Berichten.
De ex-president van Tsjecho-Slo-
wakije, Masaryk, is ernstig ziek.
BOTER- EN MARGARINEPRIJZEN.
Do aanpassing aan de verlaagde heffing.
De Regeering is paraat.
Van verschillende zijden worden ons
mededeelingen gedaan, zegt de R o t-
t e r d.over de kleinhandelsprijs van bo
ter en margarine.
Verschillende kleinhandelaren, die het
officieele persbericht hadden gelezen, ver
laagden Maandag reeds de prijs in goed
vertrouwen, dat de prijsdaling inderdaad
een feit geworden was. "Wat de boter be
treft is de verlaging van de heffing voor
een goed deel ongedaan gemaakt door de
verhoogde marktprijs van verleden week.
Dit brengt den kleinhandelaar in een
moeilijk parket, want de boterkoopende
huisvrouwen hebben in de krant gelezen
van verlaagde heffing en dit dadelijk om-
gedacht in verlaagde prijzen.
Wat de margarine aangaat vernemen
we van verschillende zijden, dat de fabri
kanten niet genegen zijn om onvermengde
margarine af te leveren, hoewel de minis
terieele bepaling 'hun daar recht toe geeft.
Integendeel willen ze nu alléén maar
melange met 15 pet. boter leveren. Deze
komt echter 3 cent duurder, dan de mar
garine van verleden week, ondanks het
feit dat de minister de heffing zoo heeft
gesteld, „dat de prijs van de door den
fabrikant af te leveren margarine met
5 cent wordt verlaagd", volgens het offi
cieel bericht. Dit is voor vele kleinhande
laren een onhoudbare toestand geworden.
Krachtig ingrijpen van de regeering is
wat de margarinemanupulaties betreft
wel op zijln plaats, daar bij dit product de
prij'zen door de fabrieken eigenmachtig
bepaald worden.
Wat de boter aangaat is de prijs na
tuurlijk afhankelijk van de wereldmarkt
die geregeld wordt door vraag en aanbod.
De N. R. G r t„ die mede aan dit on
derwerp aandacht schenkt, wijst ei op,
dat de noteering op de Goesche
markt Dinsdag voor boter precies ge
lijk was aan die van vorige week.
Wijl hebben naar aanleiding hiervan,
zegt het blad, te bevoegder plaatse in
lichtingen ingewonnen. Wat den boter-
prijs te Goes betreft, deelde men ons me
de, dat markttechnische factoren, o.m. de
aanwezigheid van voorraden waarop de
oude heffing nog is betaald, een rol spe
len.
Men verzekerde ons echter tevensdat
de regeering er op bedacht is zooals
ook uit de mededeelingen van Zondag
reeds was af te leiden dat de verla
ging van de heffing ook inderdaad aan
de consumenten ten goede komt.
DE BESTRIJDING VAN DE
WERKLOOSHEID.
Conferentie op het ministerie van
Sociale Zaken.
Gisteren heeft de minister van sociale
zaken een conferentie gehouden met ver
tegenwoordigers van werkgeversvereni
gingen, arbeidersverenigingen en mid-
denstandsvereenigingen, over maatrege
len die kunnen strekken tot bestrijding
van de werkloosheid.
Verscheidene van de aanwezigen heb
ben hun standpunt ter zake uiteengezet,
waarbij vele belangrijke kwesties ter
sprake kwamen.
De minister is voornemens, na deze be
spreking verder overleg te doen plegen
door een in te stellen werkcommissie, be
staande uit vertegenwoordigers van de
centrales en het departement van sociale
zaken met de vertegenwoordigers van de
bedrijven, waarin het nemen van bepaal
de maatregelen mogelijk wordt geacht.
TOENEMENDE VRAAG NAAR
INDISCHE STEENKOOL
Uit Batavia wordt gemeld:
Bij' aanvullende begrooting is een be
drag van f 100.000 aangevraagd voor de
aanschaffing van een graafmachine, ter
verhooging van de productie der gouver-
nemients-steenkolen-mijnen, in verband
met de toenemende vraag op de Oost-
Aziatische markten, tengevolge van de
economische opleving.
DE NEDERLANDSCH-INDISCHE
STAATSFINANCIËN.
Ontvangsten in de eerste zeven maanden
sterk gestegien.
De opbrengst der landsmiddelen be
droeg over Juli f48.800.000 (v.m.
f45.900.000', v.j. f 36.700.000). Over de
eerste zeven maanden van dit jaar was
de opbrengst 289.100.000, (vorig jaar
f221.800.000).
De route door Dordrecht.
Morgen wordt de Leuvebrug te Dor
drecht wederom opengesteld, waardoor
het doorgaande verkeer van het Zwijn-
drec'htsche veer naar de Moerdijkbrug de
'binnenstad van Dordrecht kan vermijden.
D'e weg over de Leuvebrug bet,eekent te
vens een aanzienlijke bekorting.
In verband met de zeer drukke bezet
ting ivan het Zwijndrechtsc'he veer, waar
uit somsi lange wachttijden voor het ver
keer voortvloeien, wijst de K. N. A. G.
nogmaals op de mogelijkheid om gebruik
te maken van het veer 'e-Gravendeel-
Wieldreoht. In 'dit veer vaart sinds begin
Juli een der groote ponten, die vroeger bij
den Moerdijk dienst heeft gedaan en wel
ke een capaciteit beziit van ongeveer 22
personenauto's'. De tarieven voor het veer
te 'si-Gravendeel zijn gelijk aan die van
het Zwijndreohtsche veer. Zoolang de
brug te Dordrecht nog niet zal zijn open
gesteld, hetgeen niet voor eind 1938 kan
worden verwacht, is het ter vermijding
van verkeersopstoppingen ten zeerste ge-
wenscht, dat het verkeer Rotterdam-
Moerdijk over heide veren zal worden ver
deeld.
NEDERLANDSCHE ARBEIDERS IN
DUITSCHLAND.
De Minister van Sociale Zaken 'heeft
ten vervolge op de 'beantwoording van
vragen van den 'heer De Visser betreffen
de de verplichting van Nederlandsche
werkloozen arbeiders uit grensplaatsen
om in Duitschland te gaan werken, nog
het volgende medegedeeld
De Minister is' slechts een geval be
kend, waarin een moeilijkheid, als door
den heer De Visser genoemd, is ontstaan.
Voor zoover hem 'bekend is, 'heeft tot
heden geen van de in Dditschland te werk
gestelde Nederlandsche arbeiders eenige
moeilijkheid wegens zijn politiek inzicht
ondervonden, noch heeft hun eenig ge
vaar gedreigd.
Als „principieele reden" ziet de Minis
ter niet het enkele bestaan ivan een afwij
kend politiek inzicht.
Uit een ter zake ingesteld onderzoek
is gebleken, dat ook in het bedoelde geval
geen moeilijkheden te duchten waren;
zulks spreekt wel heel -duidelijk uit 'het
feit, 'dat de andere arbeiders, die door
'het gemeentebestuur voor het werk wa
ren aangewezen, niets onaangenaams
hebben ondervonden, terwijl ook -zij kun
nen worden beschouwd een zelfde politiek
inzicht te hebben als de door den stel
ler -der vragen bedoelde arbeider.
DE NIEUWE BELGISCHE GEZANT.
Tot Belgisch gezant te Den Haag is be
noemd J. baron Herry, die tot dusver
België aan het Luxemburgsche hof ver
tegenwoordigde. Baron Herry is thans
49 jaar.
Of, zoo merkt de N. R. Grt op, de Bel
gische regeering echter met deze benoe
ming ten volle tegemoet is gekomen aan
de verwachting, dat de nieuw te benoe
men gezant 'het Nederlandsch volkomen
machtig zou zijn, is niet zeker, aangezien,
zoo verneemt het blad, baron Herry bezig
is zich in onze taal te bekwamen.
Het „Blijde gebeurtenis"-speldje.
Op de a.S. Jaarbeurs komt de firma Po
lak 'Go-, te Naar den met een nouveauté,
dat belangstelling zal trekken.
Met het oog op de komende blijde ge
beurtenis ten hove heeft zij een speldje
vervaardigd, dat op de revers gedragen
kan worden, als het heugelijk nieuws mag
worden verspreid.
Het speldje (stevig karton, met een
flinke speld even stevig bevestigd) ver
toont de kleuren rood-wit-Mauw. In het
Binnenland.
Bestrijding van de werkloosheid.
De boter- en margarineprijzen.
Stijgende opbrengsten der Indische
landsmiddelen.
De positie van de Van Heutsz.
Buitenland.
De incidenten in de Middellandsche Zee.
Belangrijke besprekingen te Londen.
De reis van Mussolini naar Duitschland.
Krachtige tegenstand der Chineezen.
Ernstige ongeregeldheden in Franseh
Marokko.
wit prijkt de ooievaar, op de kop een
Oranjekroon.
Algemeen bestuur Chr. Nat. Vakverbond.
Woensdag j.l. werd te Utrecht een bij
eenkomst gehouden van het alg. bestuur
van het G.N.V.
In deze vergadering werden o.m. de
richtlijnen uitgestippeld voor een inten
sieve propaganda-campagne welke D.V.
in November van dit jaar zal gehouden
worden, en bestaan zal uit een reeks pro-
papanda-bijeenkomsten alsmede een spe
ciaal opgezette huisbezoek-actie. De
hoofdbesturen der aangesloten organisa
ties zullen aan deze campagne medewer
ken, terwijl over het aandeel dat de over
het geheele land verspreide christelijke
besturenbonden in de actie zullen hebben,
gesproken zal worden in de kaderverga
deringen die in September met bestuur
ders van deze besturenbonden en de
daarbij aangesloten afdeelingen worden
gehouden.
DE NEDERLANDSCHE HANDEL MET
SOVJET-RUSLAND.
Men schrijft aan het A.N.P.: Een aan
zienlijke vooruitgang valt te constateeren
in de bestellingen door Sovjet-Rusland in
Nederland geplaatst.
Deze bestellingen bedroegen in de eer
ste acht maanden van 1936 totaal
f 16.558.000; in dezelfde periode van 1937
was dit bedrag f2:9.338.000. De voor
naamste post hiervan is de aankoop van
tin, (f 15.467.000), daarna volgt rubber
f 3.778.000).
Dit jaar werden in Nederland voor
plm. f 3.000.000 meer goederen gekocht
van niet-Nederlandschen oorsprong.
Het totale bedrag van de bestellingen
gedurende het geheele jaar 1936 bedroeg
f 23.863.000.
D'e Commissaris der Koningin zond de
volgende circulaire aan de burgemees
ters:
Terwille van de organisatie van mas
saal huldebetoon, ook met het oog op de
kranslegging, heeft het Provinciaal Co
mité de volgende maatregelen getroffen.
1. De vereenigingen uit uw gemeente
staan bij elkaar opgesteld tijdens intocht
en vertrek van Hare Majesteit.
2. De vereenigingen moeten zich uiter
lijk half twee bevinden op de aangegeven
plaats en plaatsnemen achter het bordje,
waarop de naam uwer gemeente staat
vermeld.
In verband met het groote aantal deel
nemers zullen deze opgesteld moeten
staan in rijen van 6.
4. Deze opstelling en ook de volgorde
blijven gehandhaafd tijdens de verplaat
sing naar het Molenwater (waar H. M.
andermaal passeert) en ook tijldens het
défilé.
5. Billijkheidshalve worden op het Mo
lenwater die rijen vóóraan geplaatst, die
eerst achteraan stonden en omgekeerd.
6. Tijdens het passeeren van H. M. mo
gen geen bloemen worden aangeboden.
7. Tijdens het zich verplaatsen der ver
eenigingen mag niet worden gemusiceerd
of gezongen, opdat de onthullingsplech
tigheid ongehinderd kan plaats hebben.
8. Vereenigingen, die alleen of in com
binatie met andere een krans of bloemen
wenschen te leggen bij het monument,
kunnen één afgevaardigde met krans of
bloemen naar den Dam zenden. Deze af
gevaardigde, voorzien van legitimatiebe
wijs, moet zich uiterlijk twee uur op het
daarvoor bestemde gedeelte van den Dam
bevinden (ingang door de Korte Delft).
9. De leider van de opstelling en ver
plaatsing van den stoet is de hopman der
padvinders, dhr Meij'boom (oranje band
om rechterarm); hij wordt bijgestaan
door 18 hulpleiders (rood, wit, blauwe
hand om rechterarm).
10. Het Comité doet een dringend be
roep op aller medewerking, m.a.w. komt
