Buitenland.
De strijd tusschen Japan
en China.
De dalende werkloosheid.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
DINDSAG 17 AUGUSTUS 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 268
Doch de Fransche regeering verklaart
verrast te zijn, dat over een dergelijke po
litieke verandering een 'besluit kon wor
den genomen zonder dat Londen en Parijs
elkaar geraadpleegd hadden. Frankrijk
voert een mandaat over Syrië en men kent
de beteekenis van de banden, welke in het
verleden en ook in het heden Syrië met
Palestina verbinden.
5
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Hevige gevechten bij Sjanghai.
Bombardementen uit de lucht.
Zooals gisteren reeds gemeld, zijn de
Japanners gistermorgen te Sjanghai
(zonder officieele oorlogsverklaring) tot
den aanval overgegaan.
Een iets vroeger verzonden telegram
uit Sjanghai meldde, dat het regenachtig
weer was, zoodat de vliegtuigen het moei
lijk zouden hebben.
De strijd te land was Maandag de
hevigste sedert het uitbreken der vijan
delijkheden en vooral is hij verwoed langs
den spoorweg van Sjanghai naar Woe
soeng. De Japanners spannen al hun
krachten in, om de wanhopige pogingen
der Ghineezen, naar het Japansche
hoofdkwartier op te rukken, te verijde
len.
In tusschen is de Japansche kruiser,
die halverwege Sjanghai en Woesoeng
ligt, begonnen met het bombardeeren van
de Ghineesche batterijen te Poetoeng,
teneinde dezen het zwijgen op te leggen,
voordat zij het vlaggeschip „Izoemo" tot
zinken kunnen brengen.
In den loop van den avond heeft zich
een geweldige ontploffing voorgedaan,
die alle gebouwen in het zuidelijke deel
van de stad op hun grondvesten deed
trillen.
Naar verluidt zou een met springstof
fen geladen boot, die door de Ghineezen
op het Japansche vlaggeschip was afge
zonden om dit te rammen en te vernieti
gen te vroeg in de lucht zijn gevlogen.
Maandagavond omstreeks negen uur is
de strijd opnieuw met groote hevigheid
opgelaaid, thans in Poetoeng, op den
rechteroever van de Wang Poe-rivier.
Ook langs de spoorlijn van Sjanghai
naar Woesoeng wordt verwoed gevoch
ten.
Terwijl de Ghineezen te Poetoeng tegen
het artillerievuur nagenoeg niets konden
uitrichten, schijnen zij meer succes te
boeken langs 'den spoorweg naar Woe
soeng, waar taf van Japansche gebou
wen ook het hoofdkwartier zou daar
toe behooren door hen zijn bezet of
verwoest.
'De toestand te Sjanghai ernstig.
Op last van de Japansche autoriteiten
is het oostelijk deel van de uitbreiding
der internationale concessie te Sjanghai
ontruimd. Maandagmiddag hebben de
Japansche troepen hier een blok van 600
huizen in brand gestoken.
De burgemeester van Sjanghai heeft
aan den correspondent van Reuter ver
klaard, dat hij bereid is te garandeeren
dat geen Ghineesche vliegtuigen meer
boven de internationale concessie zullen
vliegen, „mits het Japansche vlaggeschip
„Izoemo" niet langer de internationale
concessie als basis voor zijn operaties
zou gebruiken en naar elders wordt ver
legd."
Maandag hebben ruim 3000 vrouwen
en kinderen Sjanghai verlaten. In de
eerstvolgende drie dagen vertrekken 700
Amerikaansche vrouwen en kinderen uit
Sjanghai. 2000 Engelsche vrouwen ten
kinderen zijn aangemeld om hedenmid
dag om zes uur weggevoerd te worden.
De schepen, welke belaJst zijn met deze
evacuatie zullen worden geëscorteerd
door Britsche en Amerikaansche oorlogs
schepen.
De Japansche regeering
heeft op het verzoek van
de mogendheden, Sjanghai
niet tot het tooneel van den
strijd te willen maken, geant
woord, d a t z ij van plan is,
de militaire operaties te
Sjanghai en omgeving
voort te zetten.
Volgens een verklaring van het Ja
pansche ministerie van Buitenlandsche
Zaken zou het opgeven van de militaire
operaties bij de internationale concessie
aldaar op niets minder neerkomen dan
op het vrijwillig loslaten van een ver
dedigingsbasis, die Japan tot bescher
ming van zijn 30.000 te Sjanghai wonen
de onderdanen noodig heeft
Stijgende voedselnood.
De kosten van het levensonderhoud in
Sjanghai zijn met vijftig procent geste
gen door de moeilijkheid, levensmiddelen
aan te voeren. Tengevolge van het ver
bod, zich des nachts op straat te be
vinden, konden de groentehandelaren
gistermorgen vroeg de stad niet binnen
komen, zoodat gister een groot gebrek
aan levensmiddelen ontstond.
'Ook is er gebrek aan geld, aangezien
de banken gesloten zijn. D'e kooplieden
weigeren op crediet te verkoopen.
In verband met de ontzettende over
bevolking in de Fransche internationale
nederzettingen vreest men voor het uit
braken van epidemieën.
Medegedeeld wordt dat het aantal Ghi
neesche vluchtelingen in de beide ge
noemde nederzettingen ongeveer e'en mil-
lioen bedraagt. Deze vluchtelingen kam
peeren gedeeltelijk op de stadspleinen, in
poorten en de portieken der huizen. Alle
afval wordt zonder meer op de straten
geworpen waarop de gloeiende Augustus
zon den geheelen 'dag te branden staat,
zoodat de kans op bederf uitermate
groot is.
De stedelijke autoriteiten steilten voor
namelijk alles in het werk om de kinde
ren en vrouwen Sjanghai te doen ontrui
men.
Door de bomexplosies in Sjanghai is
de gasvoorziening reeds gestoord, terwijl
de voorziening van de stad met licht en
water ieder o ogenblik gestaakt kan wor
den.
Hevige luchtgevechten.
Maandagavond hebben zes Japansche
vliegtuigen opnieuw, en wel voor den vijf
den keer, getracht Nanking te bombar
deeren. Evenals de vorige keeren, slaag
den de Ghineesche luchtstrijdkrachten
er ook nu weer in den vijand te verja
gen, waarbij twee Japansche toestellen
werden neergehaald, terwijl geen dei
Ghineesche vliegtuigen noemenswaard
beschadigd werd.
Slechts twee Japansche vliegers wis
ten boven Nanking te komen, doch hun
toestellen vlogen op meer dan 3000 M.
hoogte, terwijl zij maar twee bommen
lieten vallen, die vrijwel geen sChade
aanrichtten.
In totaal zijn bij deze vijf mislukte raids
op Nanking acht Japansche toestellen
door Ghineesche jachtvliegtuigen omlaag
geschoten.
Uit Ghineesche bron verluidt, dat de
Japanners bovendien nog negen toestel
len verloren hebben bij luchtgevechten
boven andere plaatsen.
De Japansche admiraliteit erkent, dat
bij het bombardement van de Ghineesche
luchtbasis in Hangtsjau, Kwangtau en
Hoenghau op 14 Augustus acht Japan
sche vliegtuigen tengevolge van een hevig
onweer of van het Ghineesche afweer-
vuur verloren zijn gegaan. Daarentegen
werden twee en vijftig Ghineesche vlieg
tuigen door de Japansche luchtmacht
neergehaald of gebombardeerd.
In den vooravond hadden Japansche
vliegers Poetoeng verkend, waarna vijf
groote watervliegtuigen boven deze streek
verschenen, die, na eerst een groot aan
tal bommen te hebben geworpen, tot ge
ringe hoogte daalden om de naar alle zij
den dekking zoekende Ghineesche solda
ten met hun mitrailleurs te bestoken.
Van Ghineesche zijde wordt nog mede
gedeeld, dat bij een luchtaanval op de Ja
pansche oorlogsschepen in de Wang Poo
een Japansche torpedojager tot zinken
zou zijn gebracht.
Chineesche regeering schrijft een
leening uit.
Het Ghineesche ministerie van Finan
ciën heeft de uitgifte aangekondigd van
een „leening voor het nationale welzijn",
tot een bedrag van 500 millioen Ghinee
sche dollars pari.
Deze leening, die geen rente zal dragen
zal aflosbaar zijn in twintig jaar, begin
nend met het derde jaar na de staking
der vijandelijkheden.
Japansche prominenten bijeen
geroepen.
D'e Japansche regeering heeft tegen 22
en 23 Augustus een conferentie bijeen ge
roepen van de voornaamste politieke en
financieele persoonlijkheden uit andere
kringen, teneinde uiteen te zetten, dat
de oorlog noodzakelijk is
en dat het land ziohopeen
zware beproeving moet
voorbereiden.
De woordvoerder van het Japansche
ministerie van buitenlandsche zaken heeft
bevestigd, dat de Japansche regeering den
Japanschen ambassaderaad, Hidaku, en
■het personeel der ambassade te Nanking
heeft terug geroepen.
Het antwoord op de vraag, of de terug
roeping van Hidaka de verbreking der
diplomatieke betrekkingen met China be-
teökende, was ontwijkend. In de meeste
gevallen, aldus de woordvoerder van het
ministerie van buitenlandsche zaken, be-
teekent de terugroeping van diplomatieke
vertegenwoordigers de verbreking der di
plomatieke betrekkingen, doch in zekere
gevallen is dat niet noodzakelijk.
HET NED. S.S. „TASMAN" VERLAAT
DE HAVEN VAN SHANGHAI.
In de haven van Shanghai bevond zich
slechts één Nederlandsch schip, n.l. de
„Tasman" van de K. P. M., die daar 12
Augustus was gearriveerd voor een dok
beurt, welke tot 4 September zou duren.
In verband met de situatie, welke zich
dezer dagen heeft ontwikkeld, is het
waarschijnlijk, dat het schip thans naar
Hongkong zal gaan voor de halfjaaxlijk-
sche onderhoudsbeurt.
Het stoomschip „Tjikembang" van de
JavaChinaJapan Lijn, dat op 19
Augustus uit Dairen te Shanghai zou
aankomen, zal het al dan niet binnenloo-
pen van deze haven afhankelijk stellen
van de ontwikkeling van den oorlogs
toestand.
Nader verneemt Aneta, dat de „Tas
man" de haven van Snanghai moest ver
laten in verband met de luchtbombarde
menten. Het schip ligt thans voor het
quarantaine-station Wosung en wacht
instructies af, mede in verband met de
evacuatie van Nederlandsohe vrouwenen
kinderen uit Shanghai.
D'e directie van de K. P. M. ontving
Maandag het volgende telegram van den
kapitein van de „Tasman":
„Wij verstoomden om 17.00 uur naar
Grasseiland in verband met het inslaan
van granaten op 100 m afstand. Stoomen
morgenochtend om 8.00 uur terug naar
Woosung, waar Hollanders en Hongaren
embarkeeren.
Het bombardement begon om 17.00 uur
van Ghineesche zijde, gericht op de vlak
bij ten anker gegane Japansche vloot".
Het telegram eindigt: „Alles wel".
Aneta meldt uit Batavia
dat in Indië de gebeurte
nissen te Shanghai, mede
door het vertrek van Hr.
M s. „V a n G a 1 e n" m e t d e
grootste belangstelling
worden gevolgd, waarbij
het echter opgevallen is,
dat de kalmte allerwege
wordt bewaard. Er worden
geenerlei incidenten ge
rapporteerd.
DE STRIJD' IN SPANJE.
Reinosa door Franco's troepen
veroverd.
Om zeven uur gisteravond hebben de
zenders der opstandelingen bekend ge
maakt, dat de troepen van generaal
Franco welke uit het Zuiden naar San
tander oprukken, om twee uur Reinosa
hebben veroverd.
Het luchtwapen en de artillerie speel
den bij deze operaties een beslissende rol.
Overal waar de regeeringsstrijdkrachten
den opmarsch der opstandelingen poog
den tegen te houden, nam de artillerje
der opstandelingen de stellingen van den
vijand onder vuur, terwijl talrijke bom
bardementsvliegtuigen honderden bom
men omlaag wierpen.
EEN REVOLUTIE IN IRAK?
Het kabinet afgetreden.
Reuter meldt uit Kaïro: Het kabinet
van Irak is afgetreden.
Uit Jeruzalem wordt gemeld: Hard
nekkige geruchten doen hier de ronde,
dat ernstige troebelen in het leger van
Irak zouden zijn uitgebroken. Deze ge
ruchten zijn niet bevestigd. Naar het
schijnt zijn echter de telefoonverbindin
gen verbroken.
DE BELGISCHE GARNALEN-
VISSCHERS KLAGEN.
D'e Belgische garnalenhandelaren en
-visschers klagen over de crisis, welke
in hun bedrijf heerscht, o.m. tengevolge
van de buitenlandsche concurrentie.
De ministerieele commissie voor de be
scherming van de belangen der kleine
kustvisscherij vergaderde te Ostende om
zich met het probleem bezig te houden.
D'e vertegenwoordigers van de visschers
en handelaren merkten op, dat het bewa
ren van garnalen met borax in België is
verboden, maar in Nederland wordt toe
gelaten en dat de in Nederland chemisch
behandelde garnalen wel in België mo
gen worden ingevoerd. De Belgische
handelaars vragen nu om ook in België
de chemische behandeling toe te laten;
de visschers meenen daarentegen, dat de
invoer van de met borax behandeldo
garnalen moet worden verboden.
Er werd een program uitgewerkt tot
bevordering van het gebruik van garna
len, o.m. in leger en staats-instellingen.
DE KWESTIE-PALESTINA.
De Fransche regeering ontstemd.
De Fransche regeering heeft omtrent
de Palestijnsche kwestie een lang memoi-
randum aan Londen gezonden.
Het document geeft toe, dat Groot-Brit-
tannië het recht heeft te beslissen, welke
politiek, zoowel in het belang van den
vrede als in dat van het Britsche rijk ten
aanzien van Palestina het best kan wor
den gevolgd.
Percentage In Juli opnieuw lager
Be directeur van den rijksdienst dor
werkloosheidsverzekering en arbeidsbe
middeling deelt mede, dat ip de week van
25 tot en met 81 Juli 1937 bij gesubsidi
eerde vereenigingen met werkloozenkas
waren aangesloten 465.500 personen (de
landarbeidersbonden met 74.700 leden zijn
hierin niet begrepen).
Van deze 465.500 verzekerden was in
genoemde week de gebeele week werkloos
22.8 pet. (in de vorige verslagweek, 5 tot
en met 10 Juli 1937, was dit percentage
23.3).
Het werkloosheidspercentage voor hen,
die de gebeele week werkloos waren, was
in de tweede verslagweek van de maand
Juli in de laatste jaren als volgt:
1934 24.4; 1935 27.2; 1936 29.5; 1937
22.8 pet.
Bij 1053 organen der openbare arbeids
bemiddeling stonden op 31 Juli 1937 in
totaal 329.667 werkzoëkenden ingeschre
ven, onder wie 311.166 mannen.
Van deze werkzoekenden waren er
312.220 werkloos, onder wie 298.997 man
nen.
De daling van de werkloosheid, welke
uit bovenstaande cijfers blijkt, is ook te
zien uit de aantallen ingeschrevenen bij
de organen der arbeidsbemiddeling, wei-
we over de tweede verslagweek van Juli
als volgt waren (tusschen haakjes zijn
vermeld de aantallen werkloozen onder de
ingeschrevenen):
1934 318.084 (295.091); 1935 352.090
(333.932); 1936 393.175 (373.269); 1937
329.667 (312.220).
DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND
Meer dan tachtig predikanten en leden
van den kerkeraad der Evangelische
Kerk bevinden zich thans in arrest, al
dus meldt een Reuter-telegram uit Ber
lijn; 29 anderen zijn uit hun parochies
verbannen, terwijl aan 25 predikanten
verboden is te preeken of in het open
haar het woord te voeren. D'e namen de
zer predikanten zijn Zondagmorgen door
Ds Jacobi, die onlangs uit zijn gevangen
schap werd ontslagen, in de kerk te D'ah-
lem voorgelezen van den kansel, waar
op Ds Niemöller altijd optrad.
Duitsche ambtenaren moeten vroeg
trouwen.
De Dtuitsche regeering beeft een nieu
we wet uitgevaardigd, welke tot doel heeft
de Duitsche ambtenaren aan te sporen
vroeger in het huwelijk te treden.
De wet bepaalt o.a., dat de gehuwde
ambtenaren van de verschillende catego
rieën maandelijks 37, 54 of 85 mark meer
zullen ontvangen dan bun ongehuwde
collega's.
Korts Berichten.
i Bad Gastein is op het oogenblik het
verzamelpunt van tal van bekende per
soonlijkheden. Daar bevinden zich mo
menteel o.a. ex-kroonprins Wilhelm van
Duitschland, Litwinov, de moeder van
president Roosevelt, de Hongaarsche pre
mier Daranyi, terwijl de Duitsche minis
ter van oorlog, generaal Von Blomberg,
eerstdaags wordt verwacht.
Naar uit Lucknow wordt gemeld, is
een deel van Britsch-Indië door geweldi
ge overstroomingen geteisterd. Velen zijn
om het leven gekomen, ruim 2000 dorpen
zijn door de golven vernield of geïsoleerd.
H. M. de Koningin brengt bezoek aan
Soestdijk.
H. M. de Koningin heeft gisteren van
Apeldoorn uit per auto een bezoek aan
Soestdijk gebracht. Tegen half vier arri
veerde H. M. weder ten paleize Het Loo.
CONTROLE OP STEUNVERLEEN ING.
Rijksbijdrage in de kosten.
Van het departement van Sociale Za
ken is een circulaire aan de gemeente
besturen uitgegaan over de bijdrage van
het rijk in de kosten van controle van
hen, die onder de steunregeling vallen.
Het Rijk zal volgens de nu vastgestel
de regeling, wélke voortvloeit uit de des
betreffende bepalingen van het Werk-
loosheidssubsidiefonds, opnieuw vijftig
procent van die kosten vergoeden, gelijk
ook nu het geval is.
Oüder controle wordt verstaan de
straat- en huiscontrole, de zoogenaamde
buitencontrole, maar niet het administra
tieve deel ervan. De regeling zal voor
1937, 1988 en 1930 gelden.
CONTINGENTEERING VAN
STEENKOLEN.
Ingediend is ©en wetsontwerp, waarbij
wettelijke sanctie wordt gegeven aan het
K. B. van 26 Juni, waarbij de beperking
van den invoer van steenkolen met in-
Binnenland.
Driemaal per week per vliegtuig naar
Indië.
Gunstige opbrengst der rijksmiddelen in
Juli.
D'e dalende werkloosheid.
Buitenland.
Hevige gevechten tusschen Japanners en
Chinezen.
De kerkstrijd irt Duitschland.
Successen der Spaansche opstandelingen.
Revolutie in Irak?
gang van 1 Juli voor het tijdvak van zes
maanden is verlengd.
De verbetering in den toestand van de
Nederlandsohe mijnen hield sedert de vo
rige verlenging der invoerbeperking aan.
Niettemin leek het ook thans, mede om
handelspolitieke redenen, gewenscht de
contingenteering vooralsnog te handha
ven.
Het ligt in de bedoeling ook in de toe
komst de ontwikkeling van het prijsniveau
hier te lande nauwkeurig te volgen.
HARING VOOR RUSLAND.
D'e Reedersvereeniging voor de Neder
landsohe Haringvisscherij heeft haar eer
ste contract gesloten met Rusland voor de
levering van 'haring vangst 1937.
Het betreft hier een partij van 26.000
Schotsphe vaten. Hiervan moeten 13.000
vaten worden geleverd in de eerste helft
van September, het restant in de tweede
helft van die maand.
LUITENANT DE BRUIN NAAR
NEDERLAND TERUG.
Aan boord van het gisteren te Marseille
aangekomen s.s. „Ville d'Oran" bevond
zich luitenant De Bruin, de waarnemer
van de niet-inmengingscommissie aan
boord van bet Italiaansche s.s. „Mon-
gioia', dat onlangs ter hoogte van Algiers
is gebombardeerd.
Luitenant De Bruin zal per vliegtuig
naar Amsterdam terug keeren.
HET BEWIJS VAN
NEDERLANDERSCHAP GELDIG VOOR
ZWITSERLAND.
De A. N. W. B. meldt:
In aansluiting op een vorig bericht in
zake de geldigheid van Bewijzen van Ne
derlanderschap voor een reis naar Zwit
serland, kunnen wij thans mededeelen, be
richt te hebben ontvangen, dat ook die
Bewijzen, welke de vermelding dragen,
geldig te zijn voor België en Luxem
burg en/of Frankrijk, door de Zwitser-
sche autoriteiten zonder bezwaar erkend
zullen worden als geldig identiteitsbewijs.
Vacantiegangers, die zulk een Bewijs
van Nederlanderschap bezitten of die er
dezer dagen een aanvroegen en daarop de
bovengenoemde 'vbrmelding aantreffen
(omdat de gemeente-secretariën officieel
nog niet op de hoogte zijn gesteld van de
ze Zwitsersche faciliteit) kunnen zonder
kans op moeilijkheden, via Frankrijk 'hun
reis naar Zwitserland met dit document
maken.
LANGERE OVERGANGSTERMIJN
VOOR AUTO-KOPLAMPEN.
Ook latere datum voor het verplichte
rijwielachterlicht?
Naar men aan de „Telegr." van bevoeg
de zijde mededeelt, wordt momenteel een
wijziging van het motor- en rijwielregle
ment voorbereid, aangezien 't in deprac-
tijk niet mogelijk zal zijn alle auto-kop
lampen voor 1 .Januari 1938 te keuren.
De eergisteren in de Staatscourant ge
publiceerde keuringseischen gelden name
lijk alleen voor nieuwe koplampen. In be
voegde kringen staat men uiterst scep
tisch tegenover de vraag, wie de lantaarns
zou moeten keuren van de bijna 200.000
auto's en motorrijwielen, die al in ge
bruik zijn. O'ok zou het vaststellen van
eisehen voor die keuring in de practijk
op schier onoplosbare moeilijkheden stui
ten. Daarom ligt het in de bedoeling om
den overgangstermijn, welke thans nog
slechts ruim 4 maanden bedraagt, voor-
loopig tot medio 1938 te verlengen.
Het is zeer waarschijn-
lijk, dat men bij deze gele
genheid tevens een late-
ren datum zal vaststellen
voor de invoering van het
verplichte rijwielachter-
li o li t, zoodat dit niet met
ingang van 1 Januari 1938
op onze fietsen zou moe
ten zijn aangebracht.
MEER GELD VOOR DE WEGEN.
D'e K.N.A.G. heeft in een adres aan den
minister van Waterstaat aangedrongen
op het beschikbaar stellen op de Rijks
begrooting 1938 van een grooter bedrag
dan het wettelijk minimum voor den aan
leg en verbetering van Rijkswegen.