I Meerdere kostbare monumenten verkeeren in gevaar. iwbedrijf. ugustus a.s. gewerkt. 3UDEKERKE. DONDERDAG 29 JULI 1937 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND Ste JAARGANG No, 252 Buitengewoon Onderwijs op Christelijken grondslag. Buitenland. Het gebeurde te Alkmaar staat niet op zichzelf» Ook de Ned. Herv. Kerk te Tholen vertoont zeer ernstige gebreken. De vreeselijke ramp met de „Flamingo". Belangrljkste Nieuws ig in de Middelburg jenden kennis, rkplaatsen van IT BESTUUR. 'F zal ISTUS 1937, „Centraal" te verkoopen: l/2 R. BOUW- weg naar Big- k v. d. Priene (1 G. 25 R.) Straatweg n. zijde (Noord- 30 R.) BOUW- straatweg ten 2. n oogst 1937. iCHRIJVING Leer A. SINKE 3LS, mgaard bij de te Kloetinge. personen, die iigeslotenen E, n kantore van te Goes tot uur (N.T.) men 1422, welijnen 16, ©landers 15, limen 2'12, 13'17, Witte 635, Kruis- 039, Tram ellen 1523, uiven 3743, 0 kg.; Meloe- Kipeieren aks. per 100 bos; .00 pot; Een- Advertenties worden aan- verschillende Posterijen. van 27 Juli. Is 3.20, Gele auwe Eigenb. per 100 kg. 7 Juli. Groote -14,10, dubb. eigenh. 2,80, s per kg. 4047, eier- rkrieken 35, en 34, aard- roode bessen princeprui- madeleinen 6 i-ugurken 11, aardappelen 0.08 per kg., ik; Paarsput- enh. 33.10, igenh. 2.10 3. Alles per Aardappel - 2.89—3.13, ile en Blauwe lonken 2.19—1 v. 147125 kg. teren in het straat 3739 de volgende 2.903.95. iBERICHT. van 29 Juli: wind, betrok- lkt, weinig of ;ring in tern- ,g 3 uur: 3 uur; 757. tsen: üitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Yiissingea f 0.20, Losse nummers 5 cent Advertontiën 30 cont per regel ïngozonden mecledeeiingen 60 cent per regel. Kleine Adverieatiëa Dinsdags en Vrijdags fö,75. bij vooruitbetaling. Onder letter oi motto fü.85. Bij contract belangrijke korting. Eenigen tijd geleden hebben wij een artikel gewijd aan het Christelijk Buiten gewoon Onderwijs, waarvoor tot nu toe in Zeeland nog weinig belangstelling bleek te bestaan. Onze provincie bezit nog niet één school voor Christelijk Buitengewoon On derwijs. &>i Tweeërlei oorzaak valt hiervoor aan te geven. In de eerste plaats, dat de noodzake lijkheid en de onmisbaarheid van dit on derwijs in nog slechts betrekkelijk klei nen kring wordt gevoeld. Er is belangstel ling voor bet Gbr. Bewaarschool-, voot het lager- en het mulo-onderwijs, maar aan het Buitengewoon Onderwijs wordt uitzonderingen daargelaten 1 niet ge dacht. Hierbij komen dan nog de bezwaren van financieelen aard, die de ontwikke ling van dit onderwijs belemmeren. Dit komt mee, doordat de financieele gelijkstelling, hoewel sinds 1920 biji de wet in uitzicht gesteld, nog steeds niet ;s geregeld. Een groote moeilijkheid geeft al dade lijk het verkrijgen van het noodige stich tingskapitaal. Onoverkomelijk is dit bezwaar in de meeste gevallen niet omdat de gemeento bereid blijkt een schoolgebouw voor dit doel in bruikleen ai te staan. Men kan ook trachten bet benoodigde stichtings kapitaal te leenen, maar dan is bet ge volg dat de exploitatie door rente en af lossing niet weinig wordt gedrukt. Uit de publieke kassen wordt voor de exploitatie op twee manieren steun ver leend. Het Rijk geeft een bijdrage in den vorm van vergoeding van de aan het verplichte personeel uitbetaalde jaarwed den. Bovendien kan van de gemeent9 een bijdrage worden verkregen berekend naar f 15 per leerling per jaar. Het ge meentebestuur is evenwel bevoegd een hoogere bijdrage toe te staan. Hiermee zijn echter de exploitatiekos ten nog volstrekt niet gedekt. Het ver voer van de leerlingen b.v. naar een cen trale school brengt vrij groote uitgaven mee, terwijl ook de leermiddelen voor dit onderwijs benoodigd meer dan gewone uitgaven vragen. Maar ook al ziet men kans al deze be zwaren te overwinnen, dan is er nog de moeilijkheid dat de voorbereiding van de stichting eener streekschool, vrij groote uitgaven met zich brengt. Er moet propaganda worden gemaakt, de ouders moeten van de noodzakelijk heid van dit onderwijs worden overtuigd, de leerlingen moeten worden verzameld en door een deskundige worden onder zocht enz. De financieele bezwaren mogen dus niet worden onderschat. Maar ze mogen ook niet overschat worden. Wanneer in een bepaald rayon b.v. de besturen der Christelijke scholen samen werken, dan zal het zeker gelukken de moeilijkheden te overwinnen, temeer daar het bestuur van de Vereeniging tot bevor dering van Christelijk Buitengewoon On derwijs, steeds gaarne bereid is medewer king te verleenen en van voorlichting te dienen. De bezwaren die zich hier voordoen zijn, zooals ook in andere provinciën is gebleken, niet onoverkomelijk. Als er maar leeft het besef, dat ook gezorgd moet worden voor wat kan die nen tot tijdelijk en eeuwig voordeel voor die kinderen, welke van bun Schepper slechts één of misschien slechts een half talent ontvingen. HET JAPANSCH-CHINEESCHE CONFLICT. De Chineezen trekken terug. Dé opmarsch der Japanners naar Pei- ping schijnt langzaam maar zeker te vor deren. De gevechten rondom de oude keizer stad duurden Woensdagavond onvermin derd voort. Japansöhe vliegtuigen bestrooiden gis termiddag Chineesche troepenconcentra ties, 5 km ten Noorden van Peiping, her haaldelijk met bommen, om te verhinde- deren, dat 'het 29ste Ohineesche leger nieuwe versterkingen krijgt. De Chineezen blijkenaan- vankelijk inderdaad eeni- ge successen te hebben be haald, doch volgens de laat ste berichten trekken zij thans op verschillende punten terug. De militaire rapporten, welke te mid dernacht te Nanking zijn ontvangen, ge ven toe, dat de Chineesche troepen uit Langfangtai terug getrokken moesten wor den. Vermoedelijk zullen de Chineezen ook Nanjoean, dat hevig dor de Japansche artillerie en luchtvaart wordt bestookt, niet kunen houden. Ten Noorden en ten Zuiden van Peking werd gisteravond mitrailleur- en kanon vuur gehoord. De strijd in 'het gebied van Peking is dus in vollen gang. Wat van de vele krijgsberichten waar is, is niet uit te maken, evenmin als er iets valt na te gaan van de posities der beide partijen. De eenige zekerheid die de krijgsberichten geven, is dat er een guerilla aan den gang is. In het Engelsche Lagerhuis werd mi nister Eden gevraagd, of het conflict in het Verre Oosten bij den Volkenbond aan hangig zal worden gemaakt. D© minister antwoordde: „De toestand is ze ker zeer ernstig, maar ik ben niet bereid, in dit op zicht hot initiatief te ne men. W ij moeten er aan denken, dat twee mogend heden, die zeer veel belang bijl deze aangelegendheid hebben, Japan en de Ver eenig de Staten, geen lid van den Volkenbond zij n", AANSLAGEN IN NOORD-IERLAND. In verband met het Britsche koningsbezoek» Uit Belfast wordt door de „Un. Press." gemeld. Groepen gewapende lieden, waarvan men niet weet tot welke partij zij behoo- ren, hebben plotseling aanvallen onder nomen op verscheiden douane-kantoren van de Noord-Iersche grens. Zij haalden de beambten uit him wo ning, staken vervolgens de douanekanto ren in brand of deden ze met dynamiet in de lucht vliegen. Deze terroristencampagne houdt blijk baar verband met bet bezoek van het Britsche koningspaar aan Noord-Ierland. Tegelijkertijd hebben onbekenden een dynamietaanslag gepleegd op de spoor wegbrug van Mount Pleasant, ten Noor den van DundaJk. Het verkeer er over is onmogelijk geworden, zoodat de Iersche bezoekers, die naar Belfast wilden, om den koning te zien, daar worden opge houden. Daar men vreest, dat ook elders mijnen zijn gelegd, worden alle bruggen en via ducten aan ©en nauwkeurig onderzoek onderworpen. De telegraafverbindingen tussehenZuid en Noord zijn op verscheiden plaatsen verbroken. In bevoegde kringen wordt aangenomen dat hier extremistische republikeinen aan het werk zijn, om het drukke verkeer naar Belfast, in verband met het koningsbezoek aan deze stad, te desorganiseeren. In het koninklijke jacht zijn de koning en de koningin gisternacht de Iersche zee overgestoken. Gistermorgen zijn zij te Belfast aangekomen. Het koninklijk bezoek duurt slechts één dag. Een ontzettende ontploffing beeft in de Aicademystreet te Belfast, op ongeveer een kwart mijl afstand van den weg, dien de koninklijke stoet volgde, kort nadat de Britsche souvereinen voorbij gereden wa ren. Binnen 300 yards in den omtrek werden alle ruiten verbrijzeld. Het is wel zeker, dat de explosie, die zich heeft voorgedaan, is veroorzaakt door ontplofbare stoffen. De politie ontdekte een samenzwering om den trein, die de bezoekers, die aan de feesten ter gelegenheid van het ko ninklijk bezoek hadden deelgenomen, naar buis terug bracht, te doen ontsporen. Nabij Patrik was de spoorlijn onder mijnd. BOOT MET LADING BENZINE IN BRAND GERAAKT. Vijftien personen om het leven gekomen? Volgens nog niet bevestigde berichten is de „José Antunes" in de nabijheid van Breves op de Amazone gezonken, nadat de lading benzine in brand was geraakt Vijftien personen zouden bij de ramp om het leven zijn gekomen, terwijl 20 an dere zouden zijn gewond. Eir waren 38 passagiers aan boord. Noodweer boven Zweden. Tengevolge van een hevig onweder zijn de plaatsjes Bastad en Malen, gelegen aan de kust van West-Zweden binneD zeer korten tijd volledig overstroomd. Gistermiddag werd het plaatsje Soe- dertau ten Zuiden van Stockholm, even eens tengevolge van een hevig onweder vol komen overstroomd. Het marktplein leek een woelige binnenzee. De aanklacht tegen Ds Niemöller. Het openbaar ministerie heeft bij de bijzondere rechtbank te Berlijn tegen den predikant ds Martin Niemöller uit Ber- lijn-Dahlem, die sedert 1 Juli in pre ventieve hechtenis is, een aanklacht inge- „Er zijn verscheidene kerken in ons land, voor de soliditeit waarvan ik onder geen voorwaarde eenige verantwoordelijk heid op mij zou willen nemen", zoo luidde de ontstellende mededeeling, die de heer J. K a 1 f, directeur van de Rijkscommis sie voor den Monumentenzorg, ons deed tijdens een onderhoud, dat wij dezer da gen met hem hadden naar aanleiding van het gebeurde met de kerk te Alkmaar. Speciaal de kerken te Tholen, Kampen en Bergum verkeeren in een toestand, dat een drama zich bij. wijze van spreken da gelijks zou kunnen vol trekken 1 „De kerk te Tholen verkeert in een deplorabelen toestand", aldus de heer Kalf. „De luchtbogen zijn slecht, de schipmuren hangen uit het lood en zitten vol scheuren, kortom ieder oogenblik kan een deel van de kerk instorten, evenals dit met de St Laurenskerk te Alkmaar het geval was. Nu zult u zich afvragen: Waarom wordt er niets aan gedaan? Het antwoord hierop luidt: er is geen geldl En voor een restauratie is veel geld noo- dig. De methode die te Alkmaar gevolgd is, noem ik een lapmiddel en de f 20.000, die nu in allerijl aan de noodzakelijk gewor den reparatie gespendeerd worden, zijn m.i. te beschouwen als weggegooid geld. Hoe men voor de kerk in Tholen ooit de benoodigde gelden bijeen zal kunnen bren gen is voorloopig nog een open vraag. De kerk biedt plaats aan 1500 personen, maar over bet algemeen is het aantal kerkgangers per predikbeurt niet veel grooter dan 100. Het gevolg is, dat nau welijks in het gewone onderhoud van de kerk kan worden voorzien, om van een restauratie maar niet te spreken. Op de vraag, hoe het gevaar, hetwelk ivoor verschillende monumenten dreigt in de toekomst bestreden zal kunnen worden luidde het antwoord: „Waar wij het meest behoefte aan ge voelen is bet tot stand komen van een Monumentenwet, zooals men die ook over al in bet buitenland aantreft. Voorts zouden er beperkende bepalin gen gemaakt kunnen worden inzake bet autoverkeer. De zware vracht auto's hebben een zeer nadee- ligen invloed uitgeoefend op de fundeeringen van de gebouwen, oude zoo wel als nieuwe. Er zullen tenslotte maxi mumgrenzen moeten worden vastgesteld voor het gewicht van auto's, wil men niet het risico loopen, dat op den duur vele gebouwen met instorting bedreigd wor den. Dé alarmklok dient geluidl Tallooze fraaie, historische bouwwerken worden met instorting bedreigd. Nog is Neder land de gelukkige bezitter van vele prach tige kerken; nog trekken bouwwerken als het stadhuis te Middelburg en Veere, de Domkerk te Utrecht, de St Pieterskerk te 's-Hertogenbosch en vele andere, duizen den belangstellenden. Maar naar ruïnes komt men niet kijken en alleen door de zaak onmiddellijk krachtig-~4er hand te nemen kan men voorkomen dat het zoo ver komt. diend wegens overtreding van de wet op „arglistige aanvallen", wegens het mis bruik maken van den kansel, wegens op ruiing tot ongehoorzaamheid jegens ver ordeningen en wegens overtreding van de ministerieele verordening van 18 Fe bruari 1937. Korts Berichten. In de Kilnhurst-mijh bij Rotherham is een liftkooi van een hoogte van 610 M. omlaag gestort. Van de zeventien mannen, die in de kooi vervoerd werden, kwam er één om het leven, terwijl de andere zes tien gewond werden. Als een donderslag. De oorzaak nog een raadsel. Op Schiphol is gistermiddag het be richt van de ramp met de „Flamingo" als een donderslag ingeslagen. Men trof juist de voorbereidingen voor een feeste lijke plechtigheid, n.l. de onthulling van een wandschildering, voorstellende de overwinning van 'het kleine Nederland over de elementen. Vlaggen werden uitgestoken en vele autoriteiten, o.w. de directeur 'van de K. L. M., de beer Plesman, waren aanwezig om deze feestelijkheid bijl te wonen. Toen bereikte de K.L.M. 'het eerste be richt van de ramp. De vlaggen, welke voor het feest waren uitgestoken, werden weer gestreken en aan den inigang van het vliegveld werden de Nederlandsche en de Amsterdamsche vlag halfstok geheschen. Toen begreep men den vollen omvang van den slag, welke de K.L.M. en ons land weer had getroffen. En met ontstelde gezichten bespraken de K.L.M.-bemanningen het gebeurde met elkaar. Met de „Flamingo" is het vijfde Dou- glas-toestel van de K.L.M. verloren ge gaan. De vorige Douglastoestellen, die veron gelukt zijn, waren de „Uiver", de „Gaai", de „Maxaboe", en de „Lijster". 'Ook zijn verongelukt de „Leeuwerik" en de „Kwikstaart". Een brandende fakkel. Op een aardappelveld in de nabijheid van Halle, bij: Brussel, te mid'den van golvende graanakkers, liggen de overblijf selen van de trotsche Douglas. En daar omheen, in een omtrek van meer dan 50 meter, de deerlijk verminkte lijken van bemanning en passagiers, in het hoog te velde staande graan. 'Een sterke politiemacht houdt het tal rijke publiek op een afstand, terwijl de heeren van het parket, bijgestaan door een vertegenwoordiger van de K. L. M., den heer Houtbraken, het onderzoek naar de oorzaak van de ramp instellen. Zoover men tot dusver heeft kunnen vaststellen, ishet vliegtuig door totnu toe on bekende oorzaak op circa 400 meter hoogte ontploft, waarbij de gebeele cabine uiteen ia gerukt. Dit blijkt uit het feit, dat men op grooten afstand in het rond voorwerpen uitde cabine lampen, bekleed sel van de stoelen enz. i alsmede afgerukte ledema ten enanderelic'haamsdeelen van de bemanning en van de passagiers heeft terug gevonden. 'Het toestel heeft bij bet neerkomen een geweldige kuil van ettelijke metera in den grond geslagen. De beide motoren zijn twee meter diep in de aarde gedrongen en rechtop te mid den van deze ruines van rookende en ver wrongen metaaldeelen staat het staart stuk met de beide hoogteroeren. Het geheel biedt een troosteloos beeld van verwoesting. Letterlijk niets van het toestel is heel gebleven. Het geheele vliegtuig ia uiteen gerukt. Wat door de ontploffing in de lucht gespaard was gebleven, is bij' bet neerstorten op den grond aan stukken gegaan en bet laaiende vuur beeft de rest gedaan. Boerenvrouwen en land arbeiders, die op het land aan het werk waren en de ramp hebben zien geschie den, verklaarden aan het Hdbld, dat het vliegtuig als een brandende fakkel was neergestort. De lijken, die men in wijden kring rond om bet verongelukte toestel in het graan heeft gevonden, zijn voor het meeren- deel verkoold, of deerlijk verbrand, wat er op wijst, dat de ontploffing en de daar op gevolgde brand reeds hun vreeselijk werk hadden verricht, vóór bet toestel neerviel. Naar de landarbeiders vertelden, be merkten zij dadelijk, toen de Douglas- aankwam, dat er iets niet in orde was. De motoren werkten onregelmatig, met zon derlinge korte ploffen en knallen. Plotseling zagen zij een steekvlam uit een der motoren slaan, en onmiddellijk daarop fladderde het toestel als een ge wonde vogel omlaag, met een breeden staart van rook en vlammen achter zich aan. Vier landbouwers, die op het land aan bet werk waren op het oogenblik, waarop het ongeluk gebeurde, verklaarden, dal het vliegtuig brandend uit een wolk te voorschijn was gekomen, en met groote snelheid naar beneden schoot. Trouwens, uit de wijze, waarop de „Flamingo" is neergekomen, valt duidelijk op te maken, dat de machine niet meer bestuurd werd, zoodat men aanneemt, dat de piloot op bet oogenblik, waarop het vliegtuig bran dend omlaag schoot, reeds dood of be wusteloos moet zijn geweest. De lijken der slachtoffers zijn zeer ver minkt, zoodat het zeer veel moeite gekost heeft, de slachtoffers te identificeeren. Tot dusver is men hierin pas bij zeven lij- Binnenland, j De ramp met de Flamingo. Italiaanscb fruit op onze markten. Buitenland. De Japanscb-Ghineesche gevechten. Ontploffingen in Ierland. ken geslaagd. Het terrein rondom het wrak, alsmede do velden, waar de „Flamingo" onmiddel lijk voor de catastrophe overheen was ge vlogen, werden zorgvuldig afgezocht, wat met groote moeilijkheden gepaard ging daar de geheele streek één onafzienbaar graanveld is en het graan reeds hoog te velde staat, zoodat men de landerijen als het ware meter na meter moest naspeu ren. Op ruim 1200 meter afstand van het wrak van het vliegtuig vond men o.a. met bloed besmeurde glasscherven, afkomstig van een der vensters van de cabine. Men maakt daaruit op, dat zich boven deze plaats 'het een of ander inoet hebben voorgedaan, dat de passagiers met schrik heeft vervuld en dat een hunner aanlei ding heeft gegeven, om een ruit stuk te slaan, hetzij om zich lucht te verschaffen, dan wel om uit het vliegtuig te springen. Een rookende staart. De stationschef van Brages, de plaats waar de „Flamingo" is neergestort, ver klaarde, dat hij zich in het station be vond, toen het geluid van motoren van een betrekkelijk laag vliegend vliegtuig zijn aandacht trok. Op korten afstand zag hij toen een machine, waarvan „de staart rookte". Al spoedig ging het toestel dalen. Plotseling stond 't geheele vlieg tuig in vlammen en viel het midden in het veld neer. Nauwelijks was het op den grond of een hevige ontploffing deed zich gelden. Nog nooit een dergelijke ver woesting gezien. Dé „Telegr." had een onderhoud met ir. von Baumhauer van den Rijksstudie dienst voor de Luchtvaart en met den in specteur van dezen dienst, den heer J. v. d. Heiden. We waren juist op Schiphol in ver gadering bijeen, toen het bericht van de ramp binnenkwam. Dé K.L.M. heeft ons onmiddellijk een toestel met Hondong ter beschikking gesteld en daarmede zijn wij naar Brussel gevlogen. Ik kan u wel zeggen, dat ik nog nimmer een dergelijke ra va ge heb gezien, maar wat de oorzaak van deze ramp is geweest, we weten het niet. Vast staat wel, dat er in de lucht brand is ontstaan, maar hoe en waardoor zou den we niet kunnen zeggen. Evenmin hoa de brand zich in bet toestel heeft ont wikkeld. Er zijn getuigen, die verklaard hebben, dat er tijdens of even voot bet ongeluk een onweersbui boven bet land heeft ge woed, een wel is waar zeer korte bui, maar vrij hevig. In ieder geval staat wel vast, dat men aan den staart van het vliegtuig rook heeft waargenomen en dat wijst op brand in de machine. Hoe die brand is ontstaan zal i als het kan nog moeten wordeu nagegaan. De oorzaak. Buitengewoon moeilijk zal het onder zoek naar de oorzaak wel zijn, omdat slechts één groote puinhoop van het toe stel is overgebleven. Eén piloot van de Sabena acht het het meest aannemelijk, dat de machine door een onweerswolk is gevlogen en dat toen benzinedamp door een electrische ontla ding is ontvlamd. Daarna zou de piloot, die den brand constateerde, het gas heb ben afgesloten en een landingsterrein hebben opgezocht. De brand zou echter zoo snel om zich hebben heengegrepeu, dat de piloot den dood vond in de vlam men. waardoor het toestel onbestuurd den grond naderde en te pletter sloeg. De Belgische experts denken voorloo pig aan bliksem-inslag als oorzaak van de ramp. Dé K.L.M. kan zich op dit oogenblik nog niet over de oorzaak uitlaten. Dé geheel metalen Douglas-machines bieden in bet algemeen weinig mogelijk heden voor het inslaan van bliksem, om dat de electrische lading zich onmiddel lijk over het metalen oppervlak gelijk matig verspreidt. Op een vraag van het „Hbld." ant woordde de heer Guilonaxd, onderdirec teur der K.L.M., sceptisch te staan te genover de veronderstelling, dat bliksem inslag de ramp heeft veroorzaakt. Brand in een benzinetank oorzaak? Ook de heer A. Plesman, directeur der K.L.M., deelde mede, dat blikseminslag

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1937 | | pagina 1