De achteruitgang der
openbare school.
Buitenland.
Het offensief
der Regeeringstroepen.
Binnenland
Bestrijding van den zwendel
Prins Bernhard bij de
Grenadiers en Jagers
Beiangrijkste Nieuws
DONDERDAG 8 JULI 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
Sle iAARGANO Uq, >ÈM
Vetwormpjes en huiduitslag?
Bandjir teistert
Zuid-Oost Borneo.
N
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emorgo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Tclofoonnummcr 11. t
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goss sn
V'issingon i 0.20. Loss® nissnsnsrs -5 eest.
Ad verton tlön SO cent per rsgsl. Ingesesdsa
mededcsllngon 00 cent per rsgsï, Klein®
Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter o! motto 10,85.
Bij contract belangrijke kestisg,
Evenals overal elders is ook te Amster
dam het aantal leerlingen der openbare
school sterk afgenomen, terwijl het aan
tal leerlingen, dat de bijzondere scholen
bezoekt, niet onbelangrijk is vooruit ge
gaan.
Het heeft echter de aandacht getrok
ken, dat de daling bij het openbaar onder
wijs veel sterker is geweest dan de toe
name bij bet bijzonder onderwijs.
Het bevolkingsverloop aan de Amster-
damscbe scholen was
de laatste jaren als
volgt:
Jaar
Openbaar
Bijzonder
Totaal
1931
64133
40587
104720
1932
62501
40785
103286
1933
59969
40882
100851
1934
57600
41970
98570
1935
55148
42901
97050
In vijf jaar tijds is dus het totaal der
schoolgaande kinderen met 7670 vermin
derd. En dat, terwijl in het
zelfde tijdsverloop de be
volking met 25000 zielen
is toegenomen.
De vermindering bij het openbaar on
derwijs bedroeg in dit tijdvak 8985; de
toename bij het bijzonder onderwijs 2314.
Nemen we een oogenblik aan, dat die 2314
leerlingen aan het openbaar onderwijs zijn
ontvallen wegens overgang naar de bij
zondere school, dan blijft er daarboven
nog een aobteruitgang bij het openbaar
onderwijs van 6671 kinderen.
De beer Van Meegeren, voorzitter van
den Ned. H. K. Bond voor Groote Gezin
nen, merkt in verband hiermede op:
„Deze vermindering laat zich voor een
groot deel verklaren door bet feit, dat
bet roode Amsterdam geen kinderen meer
wensebt.
Socialisme en Neo-Malthusianisme kun
nen in één adem genoemd worden.
Gemiddeld is bet openbaar onderwijs
in de laatste vijf jaar met 1800 leerlingen
per jaar achteruit geloopen; het bijzon
der onderwijs met 470 toegenomen. Ieder
jaar komen dus gemiddeld de totaal-be
dragen van beider richting met 2223
honderd dichter bij elkaar.
Het totaal verschil bedraagt nu nog
12246. Als bet Katholiek volksdeel en de
Prot. Chr. ouders trouw blijven aan hun
beginselen omtrent de huwelijksopvatting,
dan zullen we binnen een 5-tal jaren bet
feit beleven, dat ook in het roode Am
sterdam de bijzondere school het wint in
aantal leerlingen van de openbare.
Deze getallen zijn zeer leerrijk.
Ze laten duidelijk zien, dat de openbare
school kapot gaat aan het Neo-Malthusi
anisme".
Inderdaad.
Maar het openbaar onderwijs niet al
leen.
De aohteruitgang van bet liberalisme
en de betrekkelijke stilstand van het soci
alisme bij de verkiezingen, laten zich me
de verklaren uit het gemis aan kinderen.
Wat in Noord-Holland b.v. reeds jaren
voorspeld werd, dat vrijzinnigen en soci
alisten zichzelf verteerden, begint nu dui
delijk aan bet licht te treden.
En zij die zich, ook in Christelijke krin
gen zoo druk maken over de toenemende
invloed van Rome, zullen goed doen, ook
aan dezen kant van de zaak aandacht te
schenken.
Er is bij Rome een natuurlijke
groei en bij de andere groepen der bevol
king, ook reeds eenigszins bij Prot.
Christelijke groepen een onnatuur-
1 ij k e achteruitgang.
Want het is helaas waar, dat de in
vloed van het Neo-Malthusianisme niet
beperkt blijft tot de kringen die aan de
openbare school de voorkeur geven.
Ook in Christelijke kringen wordt vaak
uit het oog verloren, dat wij de kinderen
hebben te zien als een erfdeel des Heeren.
4000 man bij Madrid afgesneden.
Omtrent bet door de regeeringstroepen
bij Madrid ontketende offensief kan nog
gemeld warden, dat daaraan door naar
schatting 25000 man is deelgenomen. De
aanval werd ondernomen met steun van
veel artillerie, tanks en vliegtuigen.
Ondanks het spervuur van den vijand
drongen de regeeringstroepen tot de vij
andelijke linies door, waar zich een felle
strijid ontspon. Bijna overal waren de
troepen handgemeen.
De opstandelingen wisten zich goed te
handhaven. Na langen strijd moesten zij'
echter naar rechts en links wijken, waar
door een bres ontstond. De regeerings
troepen drongen met eenige bataillans
door deze bres heen, waarbijl zij, door
eenige tanks werden vergezeld.
De opstandelingen deden hierop tegen
aanvallen op de bres en slaagden erin,
hun linies te herstellen. Bijna 4000 man
regeeringstroepen bevonden zich toen
achter de witte linies. Versterkingen wer
den herwaars gezonden, juist op tijd,
want twintig minuten later gingen de re
geeringstroepen weer tot den aanval over,
omj de bres weer open te stooten. Tot
drie uur gistermiddag deden zij vergeefs
aanvallen.
Het is nog niet bekend, boe de strijd
is geëindigd, maar men acht het zeker,
dat de 4000 militiemannen, afgesneden
als ziji zijn, zich zullen moeten overgeven.
Naar raming hebben de regeerings
troepen bij dezen strijd verscheidene dui
zenden dooden verloren.
ENGELANDS PLANNEN MET
PALESTINA.
Een ingrijpende verandering.
De koninklijke com missie van onder
zoek in Palestina beveelt aan, een einde
te maken aan het huidige mandaat en on
derhandelingen te openen over verdragen
met de Arabieren en de regeering van
Transjordanië aan den eenen en de zio
nistische organisatie aan den anderen
kant, ten behoeve van een verdeeling van
Palestina in drie stukken:
1. een met Transjordanië
vereenigd Arabisch ge
deelte;
2. een Joodsch gedeelte;
3. een enclave onder E n -
gelsch mandaat, welke zich
zal uitstrekken van een
punt ten noorden van Je
ruzalem tot een punt ten
Zuiden van Bethlehem,
met een corridor naar de
zee, zich uitstrekkende
van Jeruzalem) tot Jaffa,
Ook zou een mandaat moeten worden
verleend voor het bestuur van Nazareth,
met de bevoegdheid de heiligheid der wa
teren en de oevers van het meer van Ti
berias te waarborgen, en de godsdienstige
eigendommen etc. te beschermen, welke
in de Arabische en Joodsche staten res
pectievelijk voor de Joden en de Arabie
ren heilig zijn.
Voor de Joodsche en Arabische staten
zijn de volgende grenzen getrokken: Van
Rasannaguera volgt de grens de tegen
woordige Noord-Oostelijke grenslijn van
Palestina tot het meer van Tiberias, loopt
door het meer tot den Jordaan, welke ge
volgd wordt tot een punt ten Noorden van
Beisan, vanwaar de grenslijn de vlakte
van Beisan passeert, langs den Zuid
rand van de vallei van Jezreel loopt tot
biji Megiddo, om over den top van Carmel
in Zuidelijke richting te gaan tot den
Oostrand van de zeevlakte, waar zij Wes
telijk afbuigt ter vermijding van Tulkarm
en door gaat tot den corridor Jeruzalem
Jaffa nabij1 Lydda.
De Zuidelijke grens van den corridor
gaat dan verder langs den rand van de
vlakte tot een punt op 10 mijl ten Zuiden
van Rehovot en slaat dan een Westelijke
richting in .tot aan de zee.
Haifa, Tiberias, Safad en Acre zouden
voor een zekeren tijd onder mandatair
bewind moeten worden gehouden, terwijl
de Arabische staat een uitweg naar
zee zou moeten vinden te Jaffa.
Al wil de commissie niet beweren, met
haar voorstellen den Arabieren en Joden
alles te geven wat zij wenschen, zoo is zij
er zich toch van bewust, dat de aanbeve
lingen den Arabieren a. de zoo ge-
wenschte nationale onafhankelijkheid
geeft.
De Joden krijgen een nationaal tehuis
in den meest volledigen zin van het
woord, waardoor zij het oorspronkelijke
doel van het zionisme bereiken en einde
lijk ophouden „het leven eener minder
heid" te leiden.
De Britsche regeering heeft ondanks
de talrijke ontmoedigende proefnemingen
al het mogelijke gedaan, om de samen
werking tusschen Joden en Arabieren
aan te moedigen, maar is tot de slot
som moeten komen, dat er een onver
zoenlijke tegenstelling bestaat tusschen
beider streven.
De corridor, die onder Britsch man
daat zou blijven, zal een belangrijken
spoorweg en de luchtbasis te Lydda om
vatten.
Havas seint uit Warschau, dat men in
Poolsche regeeringskringen ten zeerste
gekant schijnt tegen het Engelsche voor
stel tot verdeeling van Palestina en van
plan is, de Joden in hun eventueel verzet
tegen dit Engelsche ontwerpt te steunen.
In Jeruzalem en in alle
Palest ij1 nschehavensheersc h-
te in afwachting van de
publicaties van het memo
randum der Britsche ko
ninklijke commissie, groo
te spanning.
De bevolking hamstert levensmiddelen,
uit vrees voor onlusten.
In Haifa zijn verscheiden oorlogssche
pen aangekomen. Vliegtuigen cirkelen bo
ven Jeruzalem. Overal worden troepen
gereed gehouden, om, zoo noodig, ter
handhaving van de orde in te grijpen.
Korts Berichten.
Het aantal geesteszieken in Japan
is stijgende. Uit gepubliceerde statistieken
blijkt, dat in 1936 86.278 personen krank
zinnig werden, vergeleken met 76.039 in
1933; en 83.365 in 1935.
President Roosevelt heeft in een
persconferentie medegedeeld, dat hij al
len leiders van departementen en onaf
hankelijke regeeringshureaux heeft ver
zocht te trachten tien procent op hun uit
gaven te besparen. Hij hoopt hierdoor de
begrooting met vierhonderd millioen dol
lar te verlichten.
In een officieel communiqué wordt
medegedeeld, dat op bet oogenblik 25.000
arbeiders aan de voltooiing van zestig
vliegvelden in geheel Italië werken.
DE VERGADERINGEN VAN DEN
MINISTERRAAD.
Binnenkort op Maandagmiddag Inplaats
van op Dinsdagochtend.
Tot dusver werden de gewone vergade
ringen van den ministerraad in den re
gel op Dinsdagochtend gehouden.
Naar wordt gemeld ligt het in de be
doeling, dat deze vergaderingen, waar
schijnlijk te beginnen in September,
voortaan op Maandagmiddag gehouden
zullen worden.
De aanleiding tot deze verandering is
gelegen in de omstandigheid, dat het
meermalen is voorgekomen, dat op Dins
dagochtend in verband met de werkzaam
heden van de Staten-Generaal, een of
meer ministers niet in de gelegenheid
waren de vergadering van den minister
raad bij te wonen of deze moesten ver
laten, voordat zij geëindigd was.
PRINS BERNHARD VOOR VEILIG
VERKEER.
Z.K.H. onderwerpt zich aan een
chauffeurskeuring.
Het psychotechnische laboratorium van
de P.T.T., dat, zooals bekend, beschikt
over een inrichting voor keuring van
chauffeurs, heeft onlangs zijn 500ste
chauffeurskeuring verricht. Het beperkt
zich niet tot de keuring van het chauf-
feurspersoneel van de P.T.T., het staat
eveneens open voor keuring van particu
lieren of personeel van particuliere be
drijven.
Zoo zijn o.a. de chauffeurs van het Ko
ninklijke staldepartement te Soestdijk
psychotechnisch onderzocht en heeft ook
jhr Röell, de adjudant van den Prins,
zich dezer dagen aan een keuring onder
worpen.
Gisteren heeft ook de Prins zelf de
psychotechnische keuring ondergaan.
Z.K.H. stond er op, dat zij geheel zou
geschieden als voor iederen anderen
chauffeur, zoodat alleen zij, die de proef
afnamen, aanwezig waren.
LOONSVERHOOGING IN DE
KLEED ING INDUSTRIE.
D'e samenwerkende bonden in de kle
dingindustrie deelen het volgende mede:
In de collectieve arbeidsovereenkomst
voor het heerenbedrijf 1937 is een bepa
ling opgenomen betreffende een stijging
van de kosten voor levensonderhoud. In
deze bepaling is vastgesteld, dat twee
maal gedurende de contractsperiode van
15 Februari 1937 tot 15 Februari 1938
overleg zal kunnen plaats vinden over de
vraag of een verbooging der loonen rede
lijk is.
Het eerste overleg heeft dezer dagen
plaats gevonden en heeft geleid tot een
verhooging der loonen in de twee eerste
gemeenteloonklassen met IV2 cent per
uur en de overige drie gemeenteloonklas
sen met 1 cent per uur.
Vrijwel alle belangrijke gemeenten val
len in de eerste en tweede gemeenteloon-
D'e verhooging der loonen gaat in op 12
Juli a.s. Omstreeks 15 October 1937 zal
opnieuw overleg kunnen plaats vinden.
DE TOESTAND IN HET
KRUIDENIERSBEDRIJF.
Woensdag is te Apeldoorn de 24ste
algemeene vergadering van den Neder-
landschen Kruideniersbond, geopend met
een rede van den bondsvoorzitter, den
heer P. van de Linde. Deze stelde vast,
dat de vooruitzichten voor het kruide-
niersbedrijf niet meer zoo somber zijn als
voorgaande jaren.
D'e toestand van dit bedrijf is echter
nog allerminst rooskleurig. Het laatst
verschenen rapport van het economisch
instituut voor den middenstand meldde,
dat van de 97 onderzochte kruideniers-
Minister vraagt medewerking van de
burgemeesters.
Het komt den minister van Binnenland-
sche Zaken wenschelijk voor met nog
meer kracht op te treden tegen allerlei
zwendelprak tijken.
Hij heeft thans aan de burgemeesters
een circulaire gezonden, waarin bij er
op wijst, dat wel is waar de politieauto
riteiten, met medewerking van de pers,
eer bescherming van bet publiek, in de
dagbladen plegen te waarschuwen.
Naar het oordeel van den minister, dat
gedeeld wordt door den minister van
Justitie, zouden dergelijke waarschuwin
gen nog doeltreffender zijn, indien ook de
burgemeesters hieraan openbare bekend
heid geven door aanplakking van derge
lijke publicaties aan het Gemeentehuis
en op andere daarvoor geëigende wijze.
D'e minister geeft deze gedragslijn in
overweging.
zaken, 25 met verlies hadden gewerkt, 4
konden bet niet tot een brutowinst van
10 pet. brengen, 9 bleven beneden de 12
pet., terwijl totaal 47 beneden de 15 pet.
bleven.
De voorzitter wees op bet belang van
samenwerking bij den strijd tegen de
groote concurrentie, de uitbreiding der
filiaalbedrijven, de ontwikkeling der coö
peraties, de eenheidsprijzen-winkels, de
venters, de landbouwcoöperaties en de toe
nemende knoeierijen met merkartikelen.
DE SALARISSEN DER
ONDERWIJZERS.
Een adres van de Onderwijscentrale.
D'e Onderwijscentiale (Federatie van
N eder landsch Onderwijzersgenootschap,
Vereeniging van hoofden van scholen,
Unie van christelijke onderwijzers en on-
dtr wijzer essen, Vereeniging van Mulo,
Vereeniging van leeraren en onderwijzers
in lichamelijke opvoeding en de bond van
onderwijzeressen bij het voorbereidend
onderwijs), beeft zich tot den Minister
van Binnenlandsche Zaken gewend met
een adres, waarin gezegd wordt, dat de
salarissen der onderwijzers in den loop
der laatste jaren door de achtereenvol
gende verlagingen en kortingen op een
dergelijk peil zijn gekomen, dat verschei
dene onderwijzersgezinnen met ernstige
financieele moeilijkbeden te kampen heb
ben en dat tengevolge van de prijsstijging
van verschillende artikelen het komendo
winterhalfjaar door velen met groote zorg
tegemoet gezien wordt. Den minister
wordt verzocht, in afwachting van een
algebeele verbetering der onderwijzerssa
larissen, op korten termijn bij het geor
ganiseerd overleg een voorstel aanhangig'
te maken, waardoor de laatste toegepaste
korting van 5 procent met ingang van 1
Juil 1937 zal komen te vervallen.
Burgemeesters.
Bij K. B. is met ingang van 1 Aug. be
noemd tot burgemeester der gemeente
Soest mr W. A. J. Visser, met toeken
ning van gelijktijdig eervol ontslag als
burgemeester der gemeente Avereest. De
nieuw benoemde burgemeester behoort tot
de Chr.-Hist. Unie.
Aan mr A. G. baron van der Feltz is
op zijn verzoek met ingang van 15 Aug.
a.s. eervol ontslag verleend als burge
meester der gemeente Voorst.
Z. K. H. ontvangt de sabel van Koning
Willem III.
Gisterochtend beeft Prins Bernhard
ter gelegenheid van den 108sten verjaar
dag van de Grenadiers en Jagers aan
beide regimenten een bezoek gebracht.
Precies half elf kwam de Prins te
paard bij bet kamp Waalsdorp aan. Hij
droeg de uniform van kapitein der gre
nadiers en was vergezeld van majoor
Phaff, adjudant van H. M. de Koningin,
en van jhr Röell, adjudant van Zijn Ko
ninklijke Hoogheid.
T'oen de Prins met zijn gezelschap on
der de poort doorreed zette de kapel bot
Wilhelmus in en werd de standaard van
den Prins geheschen.
Na de inspectie van de eerewacht had
op het plein de inspectie en het défilé
van de troepen plaats.
Na het défilé stelden de troepen zich
rondom het monument van de beide re
gimenten op, welk monument is opgericht
voor de grenadieis en jagers, in den
Tiendaagschen Veldtocht gesneuveld.
Aan den voet van dit monument legde
do Prins een palmtak met witte lelies
neer, waaraan op een wit lint een gou
den, gekroonde B prijkte.
D'e Prins heeft hier enkele woorden ge
sproken, met duidelijke stem zeide Z.K.H.:
„Ik stel er prijs op de in 1830 geval
len grenadiers en jagers mijn hulde te be-
Binnenland.
Prins Bernhard bij de grenadiers en ja
gers.
Het kort geding te Middelburg inzake de
Thorpehall.
Een bandjir teistert Z.O. Borneo.
Bestrijding van den zwendel.
De landdagen te Zierikzee.
Buitenland.
Het verdeelingsplan van Palestina.
Het offensief der regeeringstroepen bij
Madrid mislukt.
Purol reinigt en zuivert de huid.
(Adv.)
tuigen door het neerleggen van een palm
tak bij dit monument, dat te hunner eere
is opgericht."
De brigadecommandant, kolonel Van der
Bent, betuigde den Prins biervoor zijn
eerbiedigen dank en verzekerde hem, dat
de grenadiers en jagers van 1937 even
bezield zijn als die van 1830 waren.
Dé commandant der grenadiers kreeg
daarna gelegenheid den Prins de sabel
aan te bieden, die Koning Willem III als
kolonel der grenadiers beeft gedragen en
die de Koningin-Moeder indertijd aan
bet museum van de grenadiers en jagers
heeft geschonken.
Luitenant-kolonel J. van Voorthuysen,
de regimentscommandant, bood de sabel
aan en zeide tot den Prins, dat bet hem
een eer was deze grenadierssabel, die
Z. M. Koning Willem III, die bij bet re
giment zoo geëerd en geliefd was, als ko
lonel der grenadiers gedragen heeft, te
mogen aanbieden.
Nadat de Prins zijn sabel had afgelegd
en de nieuwe sabel had omgegespt, sprak
Z. K. H. als volgt:
„Voor dit zeer bijzondere geschenk be
tuig ik u mijn grooten dank en ik be
schouw bet als een buitengewone eer de
sabel van Z. M. Koning Willem III bij
deze uniform te mogen dragen. Ik voel
bet als een nieuwe versterking van de
banden tusschen deze beide regimenten
en het Huis van Oranje."
De Prins heeft vervolgens het kamp
bezichtigd. Hij bezocht het christelijk mi
litair tehuis, waar hij werd ontvangen en
rondgeleid door den veldprediker, da
Westenburg.
In de keukens proefde de Prins de
soep, die hij zeer smakelijk vond. Dé sol
daten- en onder-officieren-cantine werden
niet overgeslagen. In de onder-officieren-
cantine werden de oudste onder-officie
ren van elke categorie aan den Prins
voorgesteld.
In het vereenigingslokaal der grena
diers heeft Prins Bernhard, namens H.
M. de Koningin, een schilderij' aangebo
den, bestemd voor het museum van de
grenadiers en jagers, voorstellende Ko
ning Willem III, gezeten te paard in de
uniform van kolonel der grenadiers.
Voorts werden enkele barakken bezocht
en de officierscantine.
Om 10 minuten voor één verliet de
Prins het kamp om nog eenbezoek te
brengen aan het R.K. Militair Tehuis.
Reeds 21 dooden geteld. Alle verbindingen
verbroken.
E'en bandjir, de zwaarste sinds men-
schenheugenis, heeft Woensdagnacht om
één uur, volkomen onverwacht, de omge
ving van Martapoera geteisterd. In de
kampong Sei Alang zijn één en twintig
menschen gedood; het kamponghoofd en
zijn gezin wonden vermist. Vooral de
plaatsen Tambakanjar, Toedjoengmoe-
rong en Bintjau hebben zwaar geleden
van de geweldige watermassa.
Hoe groot het aantal slachtoffers is,
dat hier gevallen is, ikon nog niet vastge
steld worden, daar men het geteisterde
gebied nog nielt bereiken kan. Gemeld
wordt echter dat tientallen woningen
weggespoeld zijn, zoodat gevreesd moet
worden, dat nog meer dooden te betreu
ren zijn.
Aneta seint dat alle verbindingen, ook
de telegrafische en telefonische, met het
binnenland verbroken zijn. De postweg
is op tien plaatsen weggeslagen. In Mar
tapoera, dat ongeveer 30 K.M. ten Oosten
van Bandjermassin ligt, staat bet water
ter hoogte van de huisdeuren. Een ijlze-
ren brug, die door bet water scheefgesla-
gen is, levert gevaar op. Ook het land-
hoofd van de Stamboelbrug is wegge
spoeld. Met man en macht heeft men hel
reddingswerk ter hand genomen.
