Het „neen" van He Kerk.
MAANDAG 5 JULI 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 231
Buitenland.
Binnenland
0e derde herhalings
oefening.
Schip met Spaansche schatten te
Vlissingen in beslag genomen.
Belangrijkste Nieuws
Uw voeten stukgeloopen
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Tolefoonnummcr 11.
Postchèque èn Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg. Goes en
Vlissiagon f0.20. Losse nummers 5 eest.
Advcrtentiön -30 cent per tegel. Ingescndan
mededcelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter oi motto 0,35.
Bij contract belangrijke korting.
De strijd tegen de kerk gaat in Duitsch
land nog altijd door.
Zoo nu an dan scheen het, dat de vrede
getee'kend zou worden en dat de nationaal
socialistische machthebbers de vrijheid
van de kerk zouden erkennen, maar de
gebeurtenissen van den laatsten tijd heb
ben wel bewezen, dat dit niet meer dan
schijn was.
Met spanning wordt het verdere ver
loop van dezen strijd afgewacht.
De eind-uitkomst staat vast.
De poorten der hel zullen de Gemeente
des ïïeeren niet overweldigen. Als de
namen van de tegenwoordige kerkvervol-
gers reeds lang zullen zijn vergeten, dan
nog zal de Kerk standhouden.
Maar al staat de eind-uitslag vast,
daarmee is niet gezegd, dat de verdruk
king en vervolging niet veel scherper vor
men kunnen aannemen.
Kardinaal Faulhaber heeft er in een
gisteren te Munchen gehouden preek de
aandaoht op gevestigd, dat onlangs door
een hooge staalsautoriteit werd uitgespro
ken, dat de kerk in Duitschland thans
het eenige ontbrekende element vormt in
de eenheid van het Duitsohe volk. Die
woorden, voegde Faulhaber hieraan toe,
hebben ons de schellen van de oogen doen
vallen. „Er iis thans blijkbaar nog maar
één vijand en dat is de Kerk. Niets wordt
meer gezegd over bolsjewisme en staats
vijand no. 1".
Wonderlijke loop van za'ken.
We zouden het kunnen verstaan, als
de Duitsohe regeering een strijd op leven
en dood had te voeren met het tot voor
korte jaren zoo machtige Socialisme of
Communisme.
Van die zijde komt echter geen verzet.
Maarwat nu juist in Duitschland
niet verwacht werd, het is de kerk, die
tegenover het „ja"' van het nationaal-so-
cialisme, haar „neen" durft stellen.
Dit begint ook in buiten-kerkelijke krin
gen de aandacht te trekken.
Zoo verklaarde kort geleden de heer
Thomassen, de secretaris van de aid. Am
sterdam van de roode A. J. C.:
„Onze (dat zijn de Soo.-democratische)
jongens vragen naar de kerk. Veelal zijn
zij zich er niet bewust van, want zij ken
nen deze gemeenschap niet, omdat zij bui
ten elke kerk, 'buiten allen godsdienst zijn
opgegroeid.
Het gemis werd niet gevoeld, zoolang
de nafef-optimistische beschouwing: wij
geloo-ven, dat de mensch goed is, stand
kon houden. Maar het leven heeft deze
beschouwing stuk geslagen, men heeft ge
zien, dat het ontoereikend is, dat dit in
laatste instantie geen stand houdt. E n
tegelijk zagen de jonge
menschen, hoe in Duitsch
land de socialistische
jeugdbeweging, alles wat
het socialisme had opge
bouwd en geleerd, met één
streek kon worden wegge
vaagd, maar dat die oude
kerk getrouw bleef, dat zij
de eenige was die „neen"
zei op de menschenvergo-
ding, op het absolutisme.
Toen werd het hun duidelijk, dat er in
die kerk waarden moesten liggen, die zij
niet 'bevroedden, maar die waard waren
gekend te worden".
Merkwaardige uitspraak.
Waaruit blijkt, dat de strijd die thans
in Duitschland gestreden wordt, niet te
vergeefs is.
Als alles buigt, dan staat nog de kerk.
Als alles op hoog bevel „ja" zegt, dan
zegt de kerk als het moet „neen'' en zij
kan dat doen en zij kan het blijven doen,
omdat Gods Woord „neen" zegt.
Want niet aan een Führer of welke
machthebber ook, maar aan Christus,
de Koning der Kerk is gegeven alle macht
in hemel en op aarde.
DE OORLOG IN SPANJE.
Schepen aangehouden.
De rogeeringstroepen bij! Bilbao bieden
geen weerstand meer en men verwacht,
dat de regeering haar troepen in de on
middellijke omgeving van Santander her
groepeert.
Aan het Sierra front voor Madrid is
weer een zekere activiteit te bespeuren.
Sedert twee dagen oefenen de regeerings-
troepen druk uit hij1 Alto de Leon op de
stellingen van de opstandelingen.
De vloot van Franco heeft het Fran-
sche schip Tregastel aangehouden op het
oogenblik, dat het poogde de haven van
Santander binnen te loopen. De Almi-
rante Cervera loste vier kanonschoten op
de Tregastel, waarna het schip bijdraai
de. Vervolgens werd het naar Bilbao ge
leid.
De Spaansche regeering smeekt
om steun.
De minister-president van de Spaan
sche regeering, Negrin, heeft van Vrijdag
tot Zaterdagmorgen te Parijs vertoefd.
Zijn bezoek aan de Fransche hoofdstad
werd zorgvuldig geheim gehouden, doch
is thans toch bekend geworden.
Tijdens besprekingen met den Fran-
sqhen premier, Ghautemps, den minister
van buitenlandsche zaken, Delbos, en vele
partijleiders van de Fransche linkerzijde,
heeft Negrin dezen heeren aan het ver
stand trachten te brengen, dat de Valen-
cia-regeering den burgeroorlog niet lang
meer zal kunnen voortzetten, tenzij zij1 uit
het buitenland wapens en munitie ont
vangt.
IHiij deelde den Franschen politieken
leiders mede, dat Valencia geen gebrek
aan manschappen had. Daarentegen ver
keerde de roode regeering wat vliegtuigen
en machinegeweren betreft ten opzichte
van de strijdkrachten van Franco in een
hopelooze situatie.
DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND.
Na de arrestatie van ds Niemöller.
Gisterochtend ia te D'ahlem (Berlijn)
een kerkdienst gehouden, waar speciale
gebeden zijn uitgesproken voor ds Nie
möller, die dezer dagen is gearresteerd.
Eén diepe ontroering maakte zich van
de aanwezigen meester, toen de super-in-
tendant-generaal Otto D'ibelius den kansel
betrad, van waar af ds Niemöller, de
voorvechter van de belijdende kerk, nog
zoo onlangs met zooveel vuur en wel
sprekendheid heeft gepredikt.
De predikant las een verklaring vooi
van den broederraad der Evangelische
kerk van de oud-Pruisische Unie, waarin
betoogd wordt, dat Martin Niemöller en
de andere door de Gestapo gearresteerde
dominees slechts het christelijke geloof
hebben verdedigd.
De tegen hen in de pers geuite beschul
digingen, aldus de verklaring, zijn slechts
zuivere laster. Nooit heeft Niemöller tot
rebellie tegen den staat opgehitst. Hij
eischte voor de kerk slechts het recht
voortbestaan volgens het Evangelie en da
Schrift.
Superintendant D'ibelius sprak vervol
gens naar aanleiding van Psalm 126: „Zij
die in tranen zaaien, zullen met gejuich
maaien".
Spr. las hierna -den tweeden brief voor
van Paulus aan Timotheus, waarin Pau-
lus zijn lijden in de gevangenis te Tarse
beschrijft. Hij vergeleek Ds Niemöller bij
den goeden soldaat van Jezus Christus.
Na de pridicatie werd gecollecteerd.
Professor Pachnin, de deken van de
parochie, las aan het einde van den
dienst een resolutie voor, waarin opnieuw
wordt betoogd, dat ds Niemöller nimmer
tot rebellie tegen den staat heeft opgezet,
maar dat hij gestreden heeft om hei
Lüitsche volk voor den Ghristelijken
godsdienst te behouden.
Deze resolutie zal worden overhandigd
aan den rijksminister van justitie Guert-
ner.
VERKEERSVLIEGEN OVER DEN
OCEAAN.
Vandaag de eerste vluchten.
Al geruimen tijd bestaan er plannen
om te komen tot een regelmatig verkeer
over het Noordelijk deel van den Atlan-
tischen Oceaan met verkeersvliegtuigen
tusschen Engeland en Amerika. Zoowel
van Engelsche, als van Amerikaansche
zijde worden deze plannen voorbereid.
Twee vluchten met enorme verkeers-
machines, vliegbooten, zullen vandaag
beginnen; een vlucht van Ierland naar
Amerika en een vlucht van New Found-
land naar E'ngeland.
In de laatste jaren is de vlucht nauw
keurig voorbereid. Daarbij' heeft men zeer
uitvoerige gegevens over de weersom
standigheden verzameld.
Met beide zijden in den Oceaan zullen
de vliegtuigen steeds in contact zijn.
Voortdurend zullen weerberichten wor
den gegeven en tevens zal het draadlooze
contact er voor zorgen, dat de vliegboot
precies haar koers blijft volgen.
Zeer binnenkort zullen, als deze eerste
proefvluchten geslaagd zijn, door de Im
perial Airways en de Pan-American re
gelmatige diensten, in combinatie, over
den Oceaan gaan uitvoeren.
SPOORWEGONGELUK TE GENT
Gistermorgen te aciht uur is een per
sonentrein op het station Gent-St Pieters
gederailleerd.
Het ongeluk geschiedde met een trein
die uit Oostende kwam. Er zijn 12 perso
nen gewond; twee hunner hebben zware
verwondingen bekomen.
WEER EEN AANTAL HOOGE
FUNCTIONARISSEN IN RUSLAND UIT
HUN AMBT ONTZET.
Volgens nieuwe berichten uit Moskou
duurt de zuivering in de kringen der cen
trale regeering, alsmede in wetenschap
pelijke, letterkundige en journalistieke
kringen voort.
Zoo zijn thans Yakowagranof, de
plaatsvervangende commissaris van bin-
nenlandscbe zaken en commissaris van
de staatsveiligheidspolitie, en Georgi Pro-
kofief, plaatsvervangend-commissaris van
het post- en electriciteitsbedrijf, alsmede
de volkscommissaris van den buitenland-
schen handel. Arkadi Rosenholz, uit hun
ambt ontzet. Verder zijn nog verschei
dene andere functionarissen afgezet,
Aanslag op den burgemeester van
Bethlehem.
De vrouw en beide dochters van dén bur
gemeester van Bethlehem zijn ernstig ge
wond door schoten, welke op de deur en
ramen van haar huis werden gelost. De
burgemeester zelf bleef ongedeerd.
Aanslag op Minister van Portugal.
Op het oogenblik, dat de Portugeesche
minister-president, Salazar, voor de wo
ning van een vriend te Lissabon uit zijn
auto stapte, ontplofte gistermorgen een
bom, welke in een riool was geplaatst.
Het trottoir werd vernield. Men verzeker
de, dat Salazar ongedeerd is.
Minister-president Salazar nam een
oogenblik de aangerichte schade op en
ging vervolgens naar binnen.
Korte Berichten.
11 Bij een demonstratie van het Duit
sohe arbeidersfront in Kölndeutsch op 30
Juni heeft dr Robert Ley een spoedige
opheffing van de R.K. gezellenvereeni-
gingen en van de arbeidersverenigingen
alsmede van alles wat nog bij1 gods
dienstige vereenigingen behoort aange
kondigd.
Tijdens een nationalen feestdag, die
gisteren te New York is gevierd zijn 140
personen om het leven gekomen.
Zaterdagavond is een verkeersvlieg
tuig, dat plaats biedt aan zes passagiers,
neergestort op den Patrickheuvel nabij
Morris. Het toestel vloog in brand. De
vier inzittenden kwamen om het leven.
PRINS BERNHARD
EN DE JOHANNITERORDE.
De installatie als eereridder en
rechtsridder.
Zaterdag is Prins Bernhard op kasteel
Doorwerth als eere-ridder en rechtsridder
van de Johanniterorde geïnstalleerd.
Er waren reeds vroeg in den morgen
vele belangstellenden. De politie had de
toegangswegen naar -het kasteel, waarvan
de vlaggen wapperden, afgezet. Vijftig
kinderen van het huis Heelsum van het
Centrale Genootschap hadden een plaats
je gekregen om den hoogen gast te kun
nen zien.
Prins Bernhard kwam om half twaalf
met zijn Maibach aan, die door een chauf
feur werd bestuurd. De Prins werd ver
welkomd door Jhr E. H. van Loon, die
de overige leden van het convent der
coinmenderij Nederland aan Z. K. H.
voorstelde.
In het kasteel volgde daarop de instal
latie, waarbij de, waarnemende commen-
dator, Mr W. J. baron van Lynden, de
instal'latierede uitsprak en aan den Prins
het eere-teeken van de orde uitreikte.
Na de plechtigheid is een noenmaal ge
houden in het kasteel.
EEN BEDRIJFSRAAD VOOR HET
BOUWBEDRIJF.
Naar „Het Volk" verneemt, heeft de
minister van sociale zaken thans aam de
werknemers- en werkgeversorganisaties
in het bouwbedrijf een schrijven gezon
den, waarin hij mededeelt, dat hij over
weegt over te gaan tot instelling van een
bedrijfsraad voor het bouwbedrijf.
D'e bewindsman heeft de organisaties
verzocht hem te berichten, wie harerzijds
als lid en plaatsvervangend lid in den
raad kunnen worden benoemd.
Nieuw Tweede Kamerlid.
De voorzitter van het centraal stembu
reau heeft in de vacature, ontstaan door
het bedanken van mr Steenberghe, be
noemd verklaard tot lid van de Tweede
Kamer den heer J. C. M. Sweens te
Gilze-Rijen.
Arbeiders naar Duitschland.
Uit Oost-Groningen is in de laatste
maanden een groo-te trek van arbeiders
naar Duitschland geweest. Door bemidde
ling van de districtsarbeidsbeurs te Win
schoten zijn in het tweede kwartaal van
dit jaar 317 personen uit elf Oost-Gro-
ningsche gemeenten over de grens te
werk gesteld; hiervan waren 199 veen
arbeiders, die in de Oidenburgsche venen
en in de venen bij Bremen werk hebben
gevonden, terwijl 118 landarbeiders ge
plaatst zijn op landbouwbedrijven in
Mecklenburg.
Opkomst van de lichtingen 1923 tot en
met 1927.
Naar „D'e Maasbode" vernam, zullen de
manschappen, onderofficieren en officie
ren van de lichtingen 1923 tot en met 1927
in de maand October in verband met de
organisatie der strategisch© veiligheid
enkele dagen onder dienst geroepen wor
den. De oproepen daartoe zijn reeds uit
gegaan.
De manschappen komen in totaal voor
drie dagen en de onderofficieren voor tien
dagen in dienst.
(De bestemmingsplaatsen zijn de mobi
lisatiebestemmingen zooals die in 't zak
boekje zijn aangegeven. Ter plaatse zul
len dus de verschillende regimenten ge
formeerd worden.
Op 30 September komen de onder-offi
cieren, 4 October de reserve-officieren, 7
October de manschappen.
Op 9 October is de oefening weer afge-
loopen.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
is door den officier van justitie te Mid
delburg in beslag genomen het Engelsche
stoomschip „Thorpehall", welk schip op
de reede van Vlissingen lag en een lading
in had van kisten met waardegeld en ju-
weelen, welke door de regeeringstroepen
in Spanje in beslag waren genomen in
particuliere banken in Bilbao, voordat
deze stad door de troepen van Franco
was ingenomen.
In deze banken waren ook Engelsche
en Fransche belangen vertegenwoordigd.
Deze schatten waren in drie schepen ge
laden welke schepen hebben zee gekozen
met onbekende bestemming. Twee dezer
schepen zijn intusschen in de haven vau
Larocherre, in Frankrijk, in beslag geno
men, doch het derde schip, namelijk het
onder Engelsche vlag varende Spaansche
schip „Thorpehall", heeft kans gezien,, te
ontsnappen en kwam Vrijdagmiddag aan
op de reede van Vlissingen, alzoo op ter
ritoriaal gebied.
Hier wachtte het schip op orders, waar
heen het de schatten moest vervoeren. In
tusschen waren de bewegingen van het
schip goed nagegaan, met het gevolg, dat
Vrijdagavond op het bureau van politie
te Vlissingen een conferentie werd gehou
den tusschen den officier van justitie te
Middelburg, baron Van der Feltz en den
commissaris van politie te Vlissingen,
den heer Gasinjet, terwijl mede aanwezig
waren een Fransche advocaat, ter ver
dediging van de belangen van de banken
van Bilbao, die terzijde werd gestaan
door een Nederlandsche collega, mr Van
der Beke Callenfels.
Besloten werd, beslag te leggen op de
„Thorpehall". Daar de mogelijkheid niet
was uitgesloten, dat het schip zich niel
aan 't Nederlandsche gezag zou onder
werpen, is door de justitie de hulp inge
roepen van de militaire autoriteiten,
waarna de ondercommandant van de ma
rine te Vlissingen, kapitein ter zee Van
der Stad, H. M.'s „Brinio" ter beschik
king stelde, onder commando van den
luitenant ter zee eerste klasse, Van Nieu-
wenhuizen.
D'e officier van justie en commissaris
van politie en de Britsche consul zijn
daarop tegen middernacht met de zee-
sleepboot „Goliath" naar het schip geva
ren, aan boord waarvan geconfereerd is
met den Enge-lschen kapitein.
Intusschen voer H. M.'s „Brinio" rond
het schip, zoo nu en dan haar felle zoek
lichten op 't schip richtende voor even-
tueele gevallen van tegenstand en ter be
veiliging van de aan boord zijnde autori
teiten. Door een deurwaarder is daarop
beslag op het schip gelegd en is dit door
twee sleepbooten onder begeleiding van
de „Brinio" naar de buitenhaven te Vlis
singen gesleept, waarna het schip naar
één der binnenhavens is overgebracht,
't Schip is aldaar onder strenge bewaking
van de politie gesteld,
D'e „Thorpehall" heeft een Engelsche
kapitein, maar een Spaansche beman
ning, die tot de regeeringsaanhangtrs be
hoort. D'e politie wenscht deze Spanjaar
den niet op Nederlandsch grondgebied
toe te laten en in afwachting van hetgeen
verder staat te gebeuren blijft het schip
onder voortdurende politiebewaking.
Bij onderzoek is gebleken, dat de
„Thorpehall" geen nationaliteitspapieren
bezit. D'eze zouden, naar men verklaarde,
in Spanje zijn achtergebleven, een bewe
ring, waaraan de autoriteiten niet veel
waarde hechten. Men is nog zeer be
nieuwd naar den inhoud van de ruim
130 kisten, die men aan boord heeft aan
getroffen en waarin zich de Spaansche
schatten moeten bevinden. i
Binnenland.
D© -derde herhalingsoefening.
Spaansch schip te Vlissi .gen in beslag
genomen.
Duitsche ministers in ons land.
Buitenland.
Weer arrestaties in Rusland.
Verkeersvluchten over den Oceaan.
Vraagt de Spaansche regeering om hulp?
Purol verzacht en geneest.
(Adv.)
Het gevolg van deze inbeslagneming zal
zijn, dat verscheidene processen zullen
worden gevoerd over de vraag, wien do
schatten, welke het schip aan boord heeft,
zullen worden ter hand gesteld.
Een vertegenwoordiger der Baskische
regeering deelt mede, dat de in beslag
genomen lading van de „Thorpehall", o.a.
bestaande uit juweelen en goud, hel
eigendom is van de Baskische regeering.
Dfe wettige grondslag van dit eigendom
berust op het op volkomen normale en
legale wijze tot stand gekomen regeerings-
decreet van 3 Mei j.l. Dit decreet behelst
de verplichting, voor alle Spaansche on
derdanen der Baskische regeering, de
zich in hun bezit bevindende juweelen en
goudswaarden in te leveren, waarna hen
door de regeering de tegenwaarde dezer
goederen in peseta's is uitbetaald.
Op deze wijze is de Baskische regee
ring in het bezit der Zaterdag j.l. in be
slag genomen voorwerpen gekomen. Deze
maatregelen zijn wettelijk en normaal ver
antwoord door het feit, dat tengevolge
van den oorlogstoestand, die de regeering
is opgedrongen, een nijpend gebrek aan
deviezen is ontstaan juist op het moment,
dat de behoefte aan buitenlandsche beta
lingsmiddelen sterk is toegenomen.
Inzake een inventarisatie van de zich
aan boord bevindende schatten 1 geld,
juweelen en waardepapieren is nog
geen beslissing genomen. Hiermede zou
den zeker vele weken gemoeid zijn. Vol
gens een ruwe raming echter zou de la
ding van het schip een bedrag van een
millioen gulden vertegenwoordigen.
Uit het nader onderzoek is gebleken,
dat het schip met vijftig vluchtelingen uit
Bilbao was vertrokken. D'eze zijn in
Frankrijk, in La Falis, de voorhaven van
la Rochelle, van boord gegaan. Tot de
vluchtelingen behoorde ook een der Bas
kische ministers en zijn familie. Men ver
moedt, dat te La Falise een gedeelte vau
de waardevolle lading het schip verlaten
heeft.
Van de bemanning maakt ook een Ne
derlander deel uit, een 57-jarige hof
meester uit Rotterdam, die zes maanden
geleden met hetzelfde schip van Rotter
dam naar Bilbao was vertrokken. D'e be
manning bestond toen uit nog eenige
Nederlanders, een aantal Arabieren en
ten Engelschman. Het schip had zich te
la Falise spoedig uit de voeten gemaakt
toen bleek, dat de Fransche politie de
beide andere schepen in beslag had ge
nomen.
De politie zorgt er streng voor, dat de
Spaansche opvarenden niet in aanraking
komen met menschen op den wal. Aan
den hofmeester is echter verlof gegeven
het schip te verlaten en huiswaarts te
keeren, doch de man wenschte van dit
recht geen gebruik te maken en bleef aan
boord.
Zooals men weet, is het voorloopige
beslag van zuiver civielen aard en hou
den de politiemaatregelen uitsluitend ver
band met de bepalingen der vreemdelin
genwet. Op een nadere beslissing van de
rechtbank wordt gewacht. De belangen
van de tegenpartij zijn in handen gegeven
van mr P. Dieleman te Middelburg.
EEN SPAANSCHE TREILER TE
TERNEUZEN.
Een Spaansche treiler, behoorende tot
de regeeringspartij, stoomde Zondagmor
gen, tot verrassing der wandelaars, die
zich op de Scheldekade bevonden, de
Middelhaven te Terneuzen binnen. Het
vaartuig nam ligplaats bij1 den steiger van
den Prov. Stoombootdienst op de "Wes-
terschelde. Het houten schip was geschil
derd in de bekende grijze oorlogskleur en
had geen loods aan boord, terwijl het
vaartuig sporen van averij! vertoonde.
Aan boord waren 12 opvarenden. Een
tweetal hunner, die ruim van bankpapier
voorzien waren, togen aan den wal voor
inwisseling van eenig geld. Te voren had
men echter de nationaliteitsvlag bijgezet,
n.l. de kleuren rood, geel en paars. Po
gingen, om met de bemanning te con-
