QcatLs- i&ze+t!
Belangrijkste Nieuws
MAANDAG 14 JUNI 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 213
Zij, die zich met Ingang van
1 Juli 1937 op „De Zeeuw"
abonneeren, ontvangen de nog
In Juni verschijnende
nummers GRATIS.
Gevaarlijke „democratie".
Buitenland.
De Kabinetsformatie.
Binnenland
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingon f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advcrtcntilin 30 cent per regel. Ingezonden
mcdcdcelingcn 00 cent per regel. Kleine
Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Op goede gronden is het fascisme bij
de jongste verkiezingen als een gevaar
voor de democratie bestreden.
De overwinning van het fascisme be-
teekent inderdaad, zooals ook in andere
landen wel duidelijk is gebleken, de dood
voor de democratie, voor den rechtmati-
gen volksinvloed, voor de rechten en
vrijheden van het volk.
Er dreigen echter ook van andere
kanten gevaren.
Er zijn n.l. verschillende groepen, die
zich bij voorkeur als „democratisch" aan
dienen, terwijl ze in den grond der zaak
evenals de fascisten de dictatuur voor
staan.
Daarom moet men ook met bewegingen
als Eenheid door Democratie voorzichtig
zijn en dient men eerst precies te weten
wat onder democratie verstaan wordt.
Bekend is dat de communisten geen
bezwaar hebben om als beschermers van
de democratie te worden aangeduid, ter
wijl ze in werkelijkheid voor de doorwer
king van de democratische gedachte niet
minder gevaarlijk zijn dan de partijen,
die openlijk de dictatuur aanprijzen.
Ook de S.D.A.P. is wat dit betreft niet
geheel onverdacht. Meermalen is geble
ken, dat zij in critieke momenten zonder
eenig bezwaar het democratisch beginsel
losliet, of beter nog, duidelijk blijk gaf
van de democratie een opvatting te koes
teren, die alles behalve democratisch kan
worden geacht.
In verband hiermede verdient ook de
aandacht een uitspraak van den leider
van het Fransche Vakverbond, Jouhaux,
die in een redevoering verklaarde, dat
indien het Kabinet door het parlement
ten val werd gebracht, het Vakverbond
dat niet zal aanvaarden, maar zelf naar
de regeering zal grijpen. Het politieke
tijdperk, zoo zeide hij, is voorbij.
Hier wordt 'dus aangekondigd, dat, als
men dit noodig acht, de parlementaire
weg zal worden verlaten, om door mid
del van revolutie zijn wil door te
zetten.
Nu zijn er menschen, die met een be
roep op wat .in landen als Spanje en
Frankrijk gebeurt, als d e uitweg het fas
cisme aanprijzen.
Een geheel verkeerde voorstelling.
De valsche democratie zooals die in
deze landen geleerd wordt en daar
niet alleen vormt met het fascisme
geen tegenstelling. Zij- liggen veeleer in
eikaars verlengde.
Hier moet principieel stelling
worden genomen.
Tegen de revolutie in welken
vorm dan ook. Tegen de „roode" even
zeer als tegen de „zwarte" revolutie.
Door de belijdenis van de souvereini-
teit Gods. Door vast te houden aan
gezag en vrijheid.
DE VAL VAN BILBAO NABIJ?
Bres in de ijzeren muur.
De troepen van Franco zetten hun aan
vallen op Bilbao gestadig voort. Radio
Sevilla, één der posten van de rebellen,
deelt mede, dat de opstandelingen er in
geklaagd zijn. de „ijzeren gordel" om Bil
bao op twee plaatsen te doorbreken en
dat de bressen, in dezen gordel geslagen,
worden verbreed. Nog twee bergtoppen
scheiden de rebellen van den vrijen op-
marsoh naar deize stad. Berichten uit Bil
bao zelf erkennen, dat de opstandelingen
'bij den ijzeren gordel zijn aangekomen.
De toestand wordt door
Bilbao weliswaar niet als
verloren, maar toch wel
als kritiek beschouwd.
Hun succes hebben de opstandelingen
te danken aan een bombardement met de
artillerie uit de lucht, dat vrijwel dirie da
gen onafgebroken heeft geduurd.
'Het fraaie weer werkte er toe mede, 'dat
de rebellen op groote sohaal van hunne
luchtmacht gebruik konden maken. Dat
het vernielingswerk door de Duitschers
tot stand gebracht is blijkt a.m. uit het
feit, dat één der neergeschoten bombarde
mentsvliegtuigen een 'Heinkel was; ook de
piloot was een Duitscher.
Al is de positie voor Bilbao dus kritiek,
de stad zelf 'behoeft nog niet onmiddellijk
gevaar te l'oopen, daar de ijzeren gordel
uit drie ringen bestaat. Alleen in de eer
ste ring 'is een bres geslagen. D'e z.g. ijze
ren 'gordel bestaat uit drie rijen van loop
graven. D'eze loopgraven zijn 2 m diep,
voorzien van ondergrondsohe schuilplaat
sen, die zijn ingericht op bet vuren met
automatische wapenen.
Alle prikkeldraadversperringen worden
door machinegeweren bestreken.
Ook Zondag is de strijd geen oogenblik
gestaakt. Zestig vliegtuigen van de op
standelingen 1 naar Reuter er bijvoegt:
Duitscbe en Italiaansdhe machines
voerden boven Bilbao verscheidene de
monstratievluchten uit. De sirenes ter
waarschuwing van de bevolking kwamen
niet minder dan 15 maal in werking.
Volgens een bericht der opstandelingen
zou de Basktoche regeering baar zetel
naar Santander, ten westen van Bilbao
hebben verplaatst. Havas heeft hiervan
echter nog geen bevestiging uit Bilbao
kunnen krijgen.
DE VIER TE LONDEN ZIJN
HET EENS.
Na langdurige besprekingen tussohen
den Britsoben minister van buitenland-
sche zaken, Eden en de Londensche am
bassadeurs van Duitschland, Frankrijk en
Italië is bet accoord betreffende de veilig
heid van de vloten, welke aan de inter
nationale controle rond Spanje deelne
men, onderteekend.
Het te Londen bereikte accoordi behelst
o.a. de 'bepaling, dat, indien zich een in
cident bij Spanje voordoet, tussChen de
vier mogendheden zal worden overlegd,
of, en zoo ja, hoe, moet worden opgetre
den.
Het recht van onmiddellijke verdedi
ging, ingeval een buitenlanctech oorlogs
schip wordt aangevallen, is nimmer in
twijfel getrokken. Echter zal niet
tot represaillemaatrege
len mogen worden overge
gaan, vóórdat tussohen de
vier mogendheden over.leg
is gepleegd.
Het overleg zou, naar men aanneemt,
te Londen geschieden en een diplomatiek
karakter dragen, zoodat een conferentie
der vlootvoogden niet noodig is.
Men verwacht niet, dat Duitschland en
Italië weder hun plaats in de niet-inmen-
gings-coimmisisie zullen innemen, vóórdat
de antwoorden van de heide partijen in
Spanje zijn binnen gekomen.
DE STATIONSBRAND TE HALLE.
D'e brand, die Donderdag gewoed heeft
op bet station te Halle, is de grootste ge
weest in de geschiedenis der Duitscbe
spoorwegen.
Het geheele station, 120 geladen war
gons met 360 ton goederen, 45 leege wa
gons, 400 ton opgeslagen goederen en vier
vrachtauto's werden een prooi der vlam
men.
Van de 80 arbeiders, die op bet station
werkten, konden 70 aan het vuur ont
snappen. Vijf zijn levend verbrand, de an
deren zijn nog niet terug gevonden. Men
'beschouwt hen als verloren.
De gevolgen zijn, van verkeersstand-
punt gezien, uitermate ernstig, want het
station vormde een zeer belangrijk knoop
punt in midden-Duitschland, dat voor het
goederenverkeer tusschen Noord- en Oost-
Duitsohland diende.
DE SPELLINGSKWESTIE IN BELGIë.
Geen boeken in Marchant-spelling,
De Belgische minister van Openbaar
Onderwijs, Hoste, heeft aan alle autori
teiten van Rijk, provincie en gemeente op
onderwijsgebied een schrijven gericht,
waarin wordt betoogd, dat er geen sprake
van kan zijn, dat op Belgische scholen
Nederlandsohe boeken kunnen worden ge
bruikt, waarvan de spelling afwijkt van
die van D'e Vries en Te Winkel.
Uitzondering wordt gemaakt voor ver
eenvoudigingen als: een, geen, mijn, baar,
hun, die de oude verbogen vormen ver
drongen hebben.
TERUGGEKEERD HEIDENDOM.
Viering van het Zonnewendefeest.
Voor het eerst sedert bet aan de macht
komen der nationaal-socialisten zal het
oude heidensche feest der zonnewende
officieel in Duitschland gevierd worden.
Minister Göbbels zal op 21 Juni in het
olympische stadion voor de organisaties
der partij het woord voeren.
RUSSISCHE LEGERLEIDERS
TERECHTGESTELD.
Uit Moskou wordt gemeld: D'e acht ter
dood veroordeelde legerleiders zijn naar
officieel wordt medegedeeld Zaterdag te
rechtgesteld.
Bijzonderheden worden niet medege
deeld. ook niet wat de wijze van executie
en de plaats betreft.
Eenige uren na de officieele mededee-
Iing van de terechtstelling, beeft de volks
commissaris van landsverdediging, Wo-
rosjilof een legerorder uitgevaardigd,
waarin hij het proces bespreekt.
Worosjilof noemt de terechtgestelde
officieren „schoften uit de bende van Si-
nofjef-Kamenef-Trotsky". Hij beschuldigt
hen tot eiken prijs en met alle middelen
het sovjet-regiem te hebben willen om
verwerpen en de regeering der arbeiders
en boeren te hebben willen vernietigen
om het land weer te plaatsen onder het
juk van de grootgrondbezitters". Hiertoe
wilden ziji de leiders van de partij1 ver
moorden. Ziji wachtten biervoor op de
hulp van hun meesters, d.w.z. de fascis
tische militairen van een buitenlandsche
mogendheid.
Het roode leger beeft echter snel de
zweer, welke zich aan zijn gezond li
chaam had gehecht, afgesneden.
Ondertusschen vraagt men zich nog
steeds af, wat er eigenlijk in Rusland
gaande is. Tal van berichten
s pi reken van groote op
winding te Moskou en vrees
voor een opstand.
In sommige kringen wordt aangeno
men, dat Stalin bevreesd is voor een aan
slag op zij'n leven en zelfs voor een revo
lutie.
De slechte gezondheid van den sovjet-
dictator Stalin, wordt, naar de Weensche
correspondent van de „Daily Express"
meldt, in de medische kringen der Oos-
tenrijksche hoofdstad beschouwd als een
der oorzaken van Stalin's meedoogen-
loos optreden.
Stalin's gezondheidstoestand moet er
barmelijk slecht zijn. De normale bloed
druk bedraagt 120. Stalin's bloeddruk
was tot 200 gestegen.
Stalin lijdt aan angina pectoris. Hij
leeft in voortdurende doodsangst voor een
herhaling van de uiterst pijnlijke aanval
len waarmede deze ziekte gepaard gaat
Eén Weensche specialist heeft ver
klaard: „Het psychologisch gevolg van
angina is, dat de lijders wantrouwend en
vreesachtig worden. Zij' zijn geneigd, de
menschen in bun omgeving ervan te ver
denken, dat zij hen bedriegen of vervol
gen. Het is in werkelijkheid een soort
vervolgingswaanzin."
DE STAKINGEN IN AMERIKA.
Vrees voor botsingen.
Het toenemend aantal arbeidsconflic
ten in alle deelen der Vereenigde Staten
begint bet economisch herstel, dat viel
waar te nemen, ernstig in gevaar te bren
gen.
Bovendien neemt de angst toe, dat de
stakingen tot ernstige botsingen zullen
leiden. D'oor de militaire autoriteiten zijn
omvangrijke voorzorgsmaatregelen geno
men.
In Michigan zijn ruim 43.000 arbeiders
in de auto-industrie werkloos wegens het
gebrek aan staal of doordat zij staken
uit sympathie met de arbeiders in de
staalnijver'heid.
In Flint zijn 14.000 arbeiders zonder
werk, te D'etroit 85.000, te Pontiac 9700,
te Sagninaw 5500.
In Youngstown zijn de arbeiders in de
fabrieken der Bethlehem Steel Corpora
tion met de staking begonnen. De fabrie
ken zijn omringd door een gordel sta-
king'sposten. Bij deze staking zijn in
totaal 15.000 man betrokken.
TEGEN HET COMMUNISME IN
ZWITSERLAND.
Bij de volksstemming in het Zwitser-
sche kanton Genève over het constitutio
neel wetsontwerp, Waarhij de communis
tische organisaties verboden worden en
waarbij machtiging wordt gegeven tot het
verbieden van andere vereenigingen, aan
gesloten bij een internationale of buiten
landsche organisatie, welker optreden ge
vaarlijk zou zijn voor 'den staat, en over
de nieuw© bepaling in het wetboek van
strafrecht betreffende bet opnieuw vor
men van verboden organisaties, to hier
voor een meerderheid verkregen van min
stens 3000 stemmen. Alle gemeenten in
bet kanton hebben zich uitgesproken ten
gunst© van de 'beide wetsontwerpen be
treffende verbod van organisaties, die ge
vaarlijk zijn voor den staat.
DE HANDEL MET TURKIJE.
Reeds eenige verruiming.
Naar men verneemt, is er juist dezer
dagen tot eenige verruiming van de com-
pensatiemogelij'kheden op bet gebied van
den Nederlandsch-Turkschen handel be
sloten en wel wat betreft zekere Ned.-
Indische producten. Er zal daaromtrent
binnenkort een mededeeling verschijnen.
Een van de grieven van den handel,
waarover wij hebben geschreven, was dus
reeds opgeruimd; men was althans reeds
begonnen ze gedeeltelijk uit de wereld te
helpen.
Korte Berichten.
Een postvliegtuig van de lijn Keu
lenBerlijn is tijdens een onweder tegen
een hoogspanningskabel gevlogen en neer
gestort. De drie inzittenden kwamen om
het leven.
De hitte welke Polen gedurende
eenige dagen teistert heeft Zaterdag een
hoogtepunt bereikt. Het was toen op ver-
Geen oplossing te wachten voor het einde
van de volgende week.
Het A.N.P. heeft getracht van dr Golijn
inlichtingen te verkrijgen omtrent den
stand van de kabinetsformatie. Deze was
niet bereid, bij den huidigen stand van
zaken, eenige zakelijke mededeeling te
verstrekken. Wel uitte hij de verzuchting,
hierbij blijkbaar op de Pers doelende, dat
er zoo veel mede-formateurs waren, die
slechts tot vertroebeling van de zaak aan
leiding gaven, door allerlei controversen
naar voren te brengen.
De eenige concrete mededeeling, die wij
van den formateur konden los krijgen,
had betrekking op den tijdsduur. Voor het
einde der volgende week was geen oplost
sing te verwachten.
De Maasbode voegt hieraan nog
toe:
Er to reeds uiting gegeven aan het ver
moeden, dat dr Golijn na het tot stand ko
men van de grondwetsherziening „minis
ter zonder portefeuille" zal worden. Het
wordt echter ook niet uitgesloten geacht,
dat de formateur, bij eventueel slagen,
uitvoering zou geven aan een denkbeeld,
dat 'hij reeds vroeger moet hebben gehad,
n.l. de instelling van een departement
voor„Algemeene Zaken", waaronder en
kel en alleen de hoofdstukken I en II van
de Rijksbegrooting (I. Huis der Konin
gin; 0. Hooge colleges van Staat en Ka-
bine der Koningin) zouden vallen.
Dit zou veel lijken op de positie van
den Bngelschen eerste-minister, die een
departement beeft zonder practiscbe be-
teekenis.
Tot een ministerschap zonder porte
feuille behoeft het dan niet te komen.
scheidene plaatsen 36 graden Celsius in
de schaduw. Uit alle deelen van het land
komen berichten binnen over branden en
boschbranden, waardoor veel schade is
ontstaan.
WERKVERSCHAFFING EN STEUN
REGELING.
Maatregelen inzake vermindering of
stopzetting.
In antwoord op het telegrafisch ver
zoek van de drie vak-centralen, het
N.V.V., het R.K.W.V. en het C.N.V., aan
den minister van Sociale Zaken om een
audiëntie over de maatregelen inzake ver
mindering van plaatsing bij, resp. stop
zetting van de werkverschaffing en steun
regeling in verschillende gemeenten, heeft
de minister medegedeeld, dat binnen en
kele dagen het antwoord op de te dezer
zake door het Tweede-Kamerlid Drees ge
stelde vragen wordt bekend gemaakt,
In verband daarmede verzoekt de mi
nister de vakcentralen na kennisneming
van dit antwoord te beoordeelen, of een
audiëntie alsnog noodzakelijk wordt ge
acht.
BESPREKINGEN NEDERLANDSCH-
DUITSCH ZAKENLEVEN.
Op uitnoodiging van dr Fentener van
Vlissingen, voorz. van de internationale
kamer van koophandel, heeft op 11 en 12
dezer in Dten Haag een bijeenkomst plaats
gehad van leidende figuren uit hetNeder-
landsche en Duitsehe zakenleven.
Dé bedoeling van deze bijeenkomst was,
na persoonlijke kennismaking, eenige we-
derzijdsche oeconomische vraagstukken te
behandelen.
Men is in de betreffende kringen voor
nemens, dit eerste contact in de toekomst
te vervolgen.
BRIEFKAARTEN VAN 10 CENT VOOR
HET VERKEER MET NED.-INDIë.
In verband met de tariefswijziging in
het verkeer met Ned.-Indië worden brief
kaarten aangemaakt, voorzien van een ze-
gelafdruk van 10 cent en van de gedrukte
aanwijzing: Luchtdienst Amsterdam
Bandoeng. D'e datum van verkrijgbaar-
stelling zal nader worden bekend ge
maakt.
De briefkaarten met een zegelafdruk van
10 cent van een vroegere uitgifte (vóór 1
November 1928) kunnen voor dit doel
slechts met aanvulling van de frankeering
worden gebezigd, omdat deze voor de
frankeering en inwisseling slechts een
waarde van 7Vs cent hebben.
De bij het publiek voorhanden gave en
ongeschonden postzegels van 36 ets. kun
nen tot een gelijk geldswaardig bedrag
worden ingeruild tegen postzegels van an
dere waarde van de tegenwoordige uit
gifte.
GEEN VERLAGING VAN CRISIS
HEFFINGEN OP VLEESCH.
De minister overtuigd van moeilijken
toestand fn slagersbedrijf.
Dé minister van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart heeft zich thang gericht tot
Binnenland.
Geen verlaging van crisisheffingen op
vleesch.
Het Koninklijk bezoek aan Amsterdam.
Buitenland.
Terechtstelling van officieren in Rusland.
Overeenstemming inzake de controle in
de Spaansche wateren.
De positie van Bilbao critiek.
alle belanghebbende organisaties en par
ticulieren, die gedurende den laatsten tijd
aan Zijne Excellentie verzocht hebben, de
ciisisheffing op rund- en kalfsvleesch af
te schaffen of te verlagen.
De minister geeft in zijn antwoord te
kennenen, dat uitvoerig overleg met zijn
ambtgenoot van Landbouw en Visscherij
tot zijn leedwezen tot de conclusie voerde,
dat het althans voorshands niet mogelijk
is tot afschaffing of verlaging van crisis
heffing op rundvleesch over te gaan.
Waar ik overtuigd ben, zoo vervolgt de
minister, van den moeilijken toestand
waarin het slagersbedrijf verkeert, geef ik
u de verzekering, dat ik de ontwikkeling
der situatie met aandacht zal blijven vol
gen en dat, zoodra de omstandigheden dit
toelaten, ik opnieuw met voornoemden
ambtgenoot overleg zal plegen, ten einde
na te gaan in hoeverre aan uw verzoek
voldaan zal kunnen worden.
DE OMZETBELASTING.
Een verzoek om het percentage te
verlagen.
'De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken te Groningen heeft zich tot den Mi
nister van financien gericht met het ver
zoek een vermindering van 'het percentage
van de omzetbelasting te willen bevorde
ren.
De Kamer wijst er op, dat de wet tot
invoering van een omzetbelasting en van
een bijzonder invoerrecht volgens het be
paalde van art. 40 met ingang van 1 Ja
nuari 1939 zal vervallen. Handel en nij
verheid zien reikhalzend naar dat tijd
stip uit, omdat deze wet heel wat admi
nistratief werk meebrengt en geldelijke
lasten voor verschillende bedrijven ten ge
volge heeft.
Hoewel de wet uitgaat van het begin
sel, dat in het algemeen de belasting door
den fabrikant op den kooper behoort te
worden verhaald, heeft de ervaring ge
leerd, dat dit beginsel in de practijk lang
niet altijd opgaat. Deze belasting is een
crisis-maatregel en het to rationeel, dat
zij na een zekeren tijd weer verdwijnt.
Hoewel de Kamer gaarne zou zien, dat
het tijdstip daardoor werd vervroegd, be
grijpt zij ten volle, dat de regeering thans
het volle bedrag, dat door deze heffing
wordt verkregen, niet kan missen.
Toch bestaat er, naar de meening der
Kamer, aanleiding om reeds thans te ko
men tot vermindering van het percentage,
desgewenscht geleidelijk, tot op 1 Januari
1939 de belasting geheel vervalt. Sedert de
invoering van deze belasting zijn de prij
zen der grondstoffen niet onbelangrijk ge
stegen, zoodat verlaging van 'het percen
tage niet gepaard behoeft te gaan met een
belangrijke verminderiing van de oor
spronkelijke opbrengst, die over 1934
f 54.416.000 en over 1936 f 62.274.000 be
dragen heeft.
Samenwerking der drie Prot. Christelijke
Patroonscentrales.
Op de dezer dagen gehouden vergade
ring van het Comité van samenwerking
der drie Protestantsch Christelijke Pa
troons oentrales werd breedvoerig van
gedachten gewisseld over de betrekking
tusschen landbouw, handel en industrie,
naar aanleiding van een door Mr W. Rip,
secretaris van den G. B. T. B., uitgebracht
prae-advies. In deze bespreking werd te
vens betrokken het onlangs gepubliceerde
voorontwerp Landbonw-ordeningswet '37.
De prae-adviseur stelde zich op- het
standpunt,dat, ook al heeft men critiek
op onderdeelen van het voorontwerp, de
gedachte welke aan het voorontwerp ten
grondslag ligt, ons sympathiek moet zijn.
Bij de discussie werd om. de vraag ge
steld of de voortzetting van de hulp aan
landbouwbedrijven een afdoende regeling
van het pachtwezen niet dringend nood
zakelijk maakt. Ook werd betwijfeld of
hef reeds thans het juiste moment is om
de tijdelijke crisismaatregelen te veran
deren in een wettelijke regeling van per
manent karakter en of de belangen van
handel en industrie bij de voorgenomen
regeling wel voldoende gewaarborgd zijn.
In een volgende vergadering zal worden
getracht tot het formuleeren van een ge
meenschappelijk standpunt te komen.
Voorts werd besloten om met het chris
telijk nationaal vakverbond in nader over-
