Wat is vrijheid van godsdienst 1
Weg-zinkend of wei-varend.
0P9'
BismaRex
EERSTE BLAD
Geeft acht!
Belangrijkste Nieuws
DONDERDAG 13 MEI 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No, 18?
Telefoonnummer 11,
Advertenliën 80 cent per regel. Ingebonden
mededeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Buitenland.
Na de kroning van het
Britsche Koningspaar.
Binnenland
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Bange Vorststraat 70, Goes,
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen 10,20, Losse nummers 5 cent.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Het is noodig deze vraag te stellen.
De propagandisten van de N.S.B. bij
voorbeeld, verklaren telkens weer in te
genstelling met wat in het program der
beweging is vastgelegd dat de H.S.B.
vrijheid van godsdienst voorstaat.
Vraagt men dan echter wat met vrij
heid van godsdienst bedoeld wordt, dan
doet men een merkwaardige ontdekking.
In een te Vlissingen gehouen vergade
ring verklaarde de spreker, de heer Nije
blijkens het verslag in de „Vliss. Crt.",
dat er in Düitschland volkomen vrijheid
van godsdienst ia
Spr., aldus het verslag, ontkende ten
sterkste dat de kerk vervolgd wordt. In
tegendeel, er heerscht in Düitschland vol
komen vrijheid van godsdienst en het is
misdadig om te zeggen dat de kerk in
Düitschland vervolgd wordt als in Rus
land."
Als van Düitschland verklaard wordt,
dat daar volkomen vrijheid van
godsdienst heerscht, dan verstaan
we het, dat de N.S.B. zegt vrijheid van
godsdienst voor te staan.
Maar dan is het tevens duidelijk dat
zulk een „vrijheid" door ons volk niet be-
geerd wordt, dat wij al het mogelijke
hebben te doen om te voorkomen, dat ook
hier zulk een „v r ij h e i d" wordt inge
voerd.
Op 26 Mei a.s. bestaat daartoe de gele
genheid.
Door te stemmen op Dr H. COLIJN.
De „Middelb. Crt" is het niet eens met
ons artikeltje van j.l. Dinsdag over het
wegzinkend Liberalisme.
Niet van weg-zinkend, maar van wèl-
varend Liberalisme kan naar zij meent
worden gesproken.
En dan wil zij niet in de eerste plaats
gelet zien op het getal, want wat dat
betreft floreert het Liberalisme niet in
deze dagen, maar op de doorwerking van
de liberale gedachte, op het liberale be
ginsel.
Maar dat was het ook juist waarop
wij doelden, toen we van weg-zinkend Li
beralisme meenden te mogen spreken. Het
getal zegt in dit verband wet iets, maar
volstrekt niet alles. Het is niet het voor
naamste.
Toen Groen van Prinsterer gehoond
werd als een veldheer zonder leger en als
de laatste vertegenwoordiger van een
wegstervend geslacht, begingen de libera
len een enorme fout, omdat zij geen oog
toonden te hebben voor de nooit overwon
nen kracht van de beginselen waaruit
Groen leefde.
Toen in 1905 de Antirevolutionaire
partij geslagen werd, meenden de libera
len dat zij reden hadden om het land van
hun gejuich te doen daveren, omdat ze
alleen oog hadden voor het getal.
Later is wel duidelijk geworden, dat de
Liberalen meer reden hadden om te treu
ren, dan de A. R. partij, wier beginselen
onaangetast waren gebleven, beginselen,
waarvan we de gave vruchten in deze
crisisjaren hebben kunnen zien.
Als thans Dr Colijn met grooten ernst
ons volk waarschuwt tegen het gevaar
van het nationaal-socialisme, dan is dat
niet vanwege het groote getal, dat thans
de vaan van Mussert volgt, maar omdat
achter deze beweging een heilloos 'begin
sel schuilt, dat, als het vat krijgt op ons
volk, niet anders dan ellende en onder
gang kan brengen.
Het is juist omdat wij niet in de eerste
plaats letten op het getal, dat wij van weg
stervend Liberalisme spraken.
De Liberale partij 'heeft eertijds machts
posities gekend, inderdaad, en er is nie
mand die zal ontkennen dat bet liberalise
me van beteekenis is geweest voor de ont
wikkeling van ons staatkundige leven.
Maar des te meer treft bet dan ook als
in een 'belangrijk tijdsgewrichtals
waarin wij nu leven, nu bet gaat om de
hoogste belangen, een partij die trots is
op baar adel, avondjes organiseert als
waarvan het „Vaderland" melding maak
te en waarbij do schoolstrijd, een hero-
isChe worsteling om vrijheid en recht,
waarbij 'het liberalisme helaas jarenlang
voor het onrecht op de bres stond, in een i
bespottelijk daglicht wordt gesteld.
Wij weten niet of er voor het Libera
lisme nog toekomst is. Blijkens de adver
tentiën in de liberale pers is men er in
leidende liberale kringen niet gerust op.
Verschijnselen als waarop wij de aan
dacht vestigden, wijzen in elk geval meer
op weg-zinken, dan op wèl-varen.
Een onvergetelijk huldebetoon.
Gisteren meldden wij nog, hoe de kro
ningsstoet onder uitbundig gejubel en on
vergetelijke geestdrift den langen weg
naar het Buckingham Paleis aanvaardde
Het was ongeveer kwart over twee, dat
de koninklijke rijtuigen de Abdij verlie
ten en om vier uur kwamen zij bij het pa
leis aan. Intussohen was het steeds har
der gaan regenen en om half vier stroom
de 't, zoodat de rijen toeschouwers schuil
gingen onder een glimmend dak van pa-
rapluies en zelfs de soldaten in den op
tocht de jassen moesten aantrekken. Maar
dit alles vermocht in geenen deele aan het
enthousiasme afbreuk te doen en onver
minderd steeg het gejuich op, zoodra de
Koninklijke familie in aantocht was.
Nergens klonk echter het gejubel zoo
sterk ais voor het Buckingham Paleis,
toen de koninklijke rijtuigen daar terug
keerden.
Nadat even over vieren de Koning en
de Koningin het paleis waren binnen ge
gaan was het geroep van: „We want the
King and Queen!" niet van de lucht.
Inmiddels hield de regen op. De menig
te hief weder het volkslied aan en einde
lijk zag men, dat de hertog van Gloucester
de twee groote deuren van het midden-
balcon opende.
Het gejuich werd over
stelpend. toen de Koning
en de Koningin met hun
kronen op en in hun kro
ningsmantels op het bal-
con verschenen. Herhaaldelijk
en naar alle kanten bogen de koning en
de koningin. Toen kwamen ook de prin
sesjes met bun gouden kroontjes op hei
balcon, waarna de massa weer begon te
jubelen. De koning klopte prinses Elisa
beth liefkozend op het hoofd en hij en de
koningin namen de kinderen tussohen
zich in. Daarna verschenen ook koningin
Mary en de hertogin van Kent op hei
balcon.
Weer werd gezongen, eerst het volks
lied en daarna het familiaire: „Por the
is a jolly good fel'low". Na vijf minuten
ging de koninklijke familie weer naar bin
nen.
Ongevallen.
Het aantal ongelukken met doodelijken
afloop is gelukkig niet groot geweest. Een
toeschouwer werd tijdens een gevecht ge
dood.
Op Saint James Square is een man op
leeftijd in het gedrang onwel geworden en
overleden.
In den loop van den ochtend is een
vierjarig meisje in een liftkoker gevallen
en om het leven gekomen. Het meisje ver
toefde bij lord Bearstead om den kro-,
ningsstoet te zien, terwijl haar ouders in
Westminster Abbey waren. Niettegen
staande de zorgen van vijf doktoren, over
leed het kind in de armen van haar
ouders, die in allerijl gewaarschuwd wa
ren.
Gisteravond deelde de ambulance-bri
gade der Britsche hoofdstad mee, dat zich
op den kroningsdag 9595 ongevallen heb
ben voorgedaan. 160 gewonden moesten
in de hospitalen worden opgenomen.
Een dienstdoende officier van de am
bulance bevestigde tegenover een corres
pondent van de „Un. Press", dat 160 men-
sohen met gebroken beenen, armen, rib
ben of enkels, veroorzaakt door een val
bij bet klimmen op bekken of andere
hoogten, naar de ziekenhuizen moesten
worden overgebracht. 90 anderen, die,
onwel geworden of flauw gevallen waren
en daarom naar de hospitalen werden
vervoerd, bonden spoedig weer geheel
hersteld naar huis gezonden worden.
Radio-rede van den Koning.
Gisteravond heeft Koning George VI
via de radio het woord gericht tot alle
onderdanen van het Britsche Rijk.
„Het is met groote ontroering aldus
begon de Koning zijn radiotoespraak
dat ik hedenavond het woord tot u richt.
Nog nooit is het een pas gekroonden ko
ning gegeven op den diag van zijn kroning
te kunnen spreken tot al zijn onderdanen
in hun eigen huis. Nimmer heeft de kro
ningsplechtigheid zoo groote beteekenis
gehad, want de dominions zijn thans vrij
en gelijkwaardig met het Vereenigde Ko
ninkrijk en hedenmorgen heb ik gevoeld,
dat het gehetle BritsChe Rijk in waarheid
vereend was binnen de muren van West
minster Abbey.
Ik verheug mij, dat ik thans tot u allen
mag spreken, waar gij u moogt bevinden.
Ik groet oude vrienden in verre landen,
en, naar ik hoop, nieuwe vrienden in die
deelen van het gemeenebest, die ik nog
niet heb kunnen bezoeken. De Koningin
en ik wensohen u allen gezondheid en
voorspoed toe en wij vergeten op dit
oogenhlik niet degenen, die leven in de
schaduw van ziekte en ongeluk. Het voor
beeld van moed en goed staatsburger
schap, dat zij geven, staat ons steeds voor
oogen en vooral tot hen wil ik een woord
van medeleven richten.
Ik kan geen woorden vinden om u allen
te danken voor de aanhankelijkheid, de
Koningin en mij bewezen. Ik hoop, dat ik
in de komende jaren mijn erkentelijkheid
zal kunnen toonen door u te dienen.
Voor millioenen is de kroon het een
heidssymbool bij de gratie Gods en door
den wil van de vrij© volken van het ge
meenebest.
De uiterlijke vorm van de ceremonie
der kroning is ouderwetsch, maar haar
innerlijke beteekenis' en haar boodschap
zijn altijd nieuw, want de hoogste onder
scheiding is de dienst jegens anderen eD
aan den dienst van het koningschap, met
de Koningin aan mijn zijde, heb ik mij
in uw tegenwoordigheid gewijd met de
woorden van 'hooge plechtigheid.
Met de hulp van God zullen wij ons
trouw van onze plichten kwijten.
Degenen onder u, die nog jong zijn, zul
len, naar ik 'hoop, een aandenken behou
den aan een dag van geluk en zonder
zorgen.
Sommigen uwer zullen in de toekomst
van het een© deel van het gemeentebest
naar het andere gaan. Gij zult leeren,
welke groote beteekenis ons vrije bond
genootschap voor ons heeft en hoe onze
vriendschap voor elkaar en met andere
volken de zaak van den vrede en den
vooruitgang kan bevorderen
Mogen wij, de Koningin en ik, steeds
de welwillendheid waardig zijn, welke
ik ben er trotsc'h op ons aan het begin
van mijn regeering ten deel valt. Ik dank
u uit den grond van mijn hart en ik hoop,
dat God. u allen zegene.
Italië zwijgt over de kroning
van George VI.
De Italiaansche pers zwijgt over de kro
ningsfeesten te Londen. Alleen het agent
schap Stefani geeft een bericht van elf
woorden, waarin wordt medegedeeld, dat
koning George VI van Engeland is ge
kroond.
In hoofdartikelen bespreken enkele bla
den wel 'de spanning tussohen Engeland
en Italië.
FRANCO NADERT BILBAO.
Toledo bevrijd?
Uit Guernica wordt door de opstande
lingen gemeld: De reohtsche troepen in
het Baskenland zijn verder opgerukt bij
Amorbieta; zij hebben bun omsingeling
van deze plaats verbeterd. De troepen van
Franco staan thans voor het laatste
punt van verdediging voor Bilbao.
Zij hebben zich verder meester gemaakt
van het bergmassief Bizcargi, waardoor
de derde verdedigingslinie van Bilbao on
der het vuur van de rechtschen is komen
te liggen; verscheidene knooppunten van
de verdediging van Bilbao kunnen thans
onder vuur worden genomen.
Bij Toledo is een aanval van de regee-
ringstroepen afgeslagen; de aanvallers
verloren hierbij drieduizend dooden en
gewonden. De nederlaag, welke 'de re-
geeringstroepen hier hebben geleden, kan
vergeleken worden met die, welke zij
hebben geleden in het Casa del Cam-
po; zij werden gedwongen zich in hun
tweede loopgraaflinie terug te trekken.
BOMMEN-VONDST TE PARIJS.
De „Matin" meldt, dat na arrestatie
van den terrorist Stephan Marusic een
onderzoek in zijn kamer in een hotel en
met name de ontdekking van een aantee-
kenboekje met adressen heeft geleid tot
de arrestatie van een tweeden Oestadsji.
In zijn koffers hebben inspecteurs ne
gen bommen van 5 kg ieder gevonden.
Bij de ondervraging van den tweeden
Oestadsji kwam 'het den inspecteur voor,
dat verband bestond tussohen de ontdekte
helsohe machines en de geheimzinnige
ontploffing, welke zich op 5 Mei heeft
voorgedaan in den sneltrein Bordeaux-
Marseille in de buurt van Ales.
Het blad voegt er aan toe, dat de in
specteurs goede reden hebben te denken,
dat de ontploffing het gevolg is geweest
van een ongeluk tijdens het transport.
Het onderzoek heeft nog niet aan het
licht gebracht, welke plannen de terro
risten koesterden.
DE LES DER HINDENBURGRAMP.
Zal Düitschland, zoo lang het niet over
voldoende helium beschikt den lucht-
schependlenst staken
Van welingelichte zijd© wordt verno
men, dat Düitschland, indien wordt vast-
Vlugschriften. Verkiezingsplaten.
Wij vestigen de aandacht van onze kies-
vereenigingen op de aanbieding van het
Centraal Comité van A.-R. Kiesvereeui-
gingen, van vlugschriften en verkiezings
platen.
Naar wij vernemen zijn er nog ver
schillende plaatsen, waar geen onkel vlug
schrift is verspreid en waar geen enkele
plaat of biljet de aandacht vestigt op de
A.-R. candidaten.
Dat is onverantwoordelijk
Vooral nu vlugschriften en platen zoo
goedkoop ter beschikking worden gesteld.
Het wordt kort dag.
Maar het is nog niet te laat.
Wij doen daarom een dringend beroep
op onze kiesvereenigingen om van het
aanbod van het G. G. gebruik te maken.
gesteld, dat het gebruik van waterstofgas
uitsluitend de oorzaak of de voornaamste
oorzaak is geweest van de ramp met het
luchtschip „Hindenburg", waarschijnlijk
de luchtvaart met Zeppelins, wat com
mercieels doeleinden betreft, zaJl laten va
ren, zoo lang men niet in staat is, over
helium in voldoende hoeveelheden te be
schikken.
Er zouden dan nog slechts een paar
luchtschepen met waterstofgas voor mili
taire doeleinden worden gebruikt.
Na een onderbreking van één dag, in
verband met de rouwplecbtigheid van
Dinsdag voor de slachtoffers van de
„Hindenburg", heeft de commissie van
onderzoek gisteren haar werkzaamheden
hervat.
Als eerste getuige verklaarde luite
nant Tyler, de commandant van de lan-
dingsploeg o.a., dat de brand naar zijn
meening te wijten is aan een ontploffing
Aangezien hij de steekvlam vlak voor het
hoogteroer heeft waargenomen, houdt hij
het reeds hierom voor uitgesloten, dat de
explosie een gevolg zou kunnen zijn van
na-ontsteking in de uitlaatbuizen der mo
toren, die reeds stilstonden.
De landingstouwen zijn beslist droog
geweest. Zij konden dus niet in aanmer
king komen als geleiders van eventueel
opgehoopte statische electriciteit.
SPANNING IN DIPLOMATIEKE
KRINGEN.
In gezaghebbende kringen
te Weenen verluidt, dat een
officieele Duitsche trein, be
staande uit vijf wagens, Zater
dag 15 Mei a.s. Innsbruck zal
passeeren op weg naar Vene
tië. Van daar zal deze trein 17
Mei te 15 uur naar Berchtes-
gaden vertrekken.
Blijkens d© berichten, welke in offi
cieele Oostenrijksche kringen zijn ontvan
gen, schijnt een wijziging te zijn gekomen
in de plannen, betreffende een onderhoud
tusschen Hitler en Mussolini.
Berichten uit Rome bevestigen, dat se
dert eenige dagen sprake is van een be
zoek van den duce aan Hitier, doch niets
wijst er op, dat dit bezoek reeds de eerst
volgende dagen zou worden gebracht.
Verder betwisten de inlichtingen, wel
ke door Oostenrijksche officieele kringen
uit Berlijn zijn ontvangen, dat de spe
ciale trein, wel'ke Zaterdag a.s. Inns
bruck zal passeeren een officieel karakter
heeft.
Naar aanleiding van dat bericht uit
Weenen over een ontmoeting tusschen
Mussolini en Hitier gedurende de Pink
sterdagen wordt van bevoegde Italiaan
sche zijde 'verklaard, „dat de door ge
noemd agentschap gemelde toebereidse
len der Oostenrijksche spoorwegen wel
licht verband houden met het tegen
Pinksteren verwachte vreemdelingenver
keer. Zeker hebben deze toebereidselen
niets te maken met een ontmoeting tus
schen Mussolini en Hitler, want dien
aangaande staat nog niets vast."
De kwestie van den specialen trein is
echter nog onopgelost. In gezaghebbende
kringen te Weenen bevestigde men, dat
de trein in ieder geval is aangekondigd
en dat zij bericht hebben ontvangen, dat
deze trein moet dienen voor bet vervoer
van een vooraanstaande Duitsche per
soonlijkheid, zoodat speciale veiligheids
maatregelen noodig zijn.
Men heeft evenwel geen nadere mede
deelingen ontvangen.
Officieele regeeringspersonen te Rome
weigerden de berichten, volgens welke
Hitier en de duce elkaar Maandag a.s.
te Venetië zouden ontmoeten, te bevesti
gen of te ontkennen.
Koning Christian's zilveren jubileum.
Nauwelijks is het feestgedruisch van
de kroning van koning George VI ver
stomd of een nieuwe feestelijkeid in een
lepeltje BISMA-
zal onmfc
REX zal onmiddellijk
het beklemde gevoel na
den maaltijd wegnemen en
overtollig maagzuur neutra-
Useeren. Het bestrijdt oprisping en
Indigestie en beschermt den maag-
wand. Gebruik eenigen tijd BIS-
.-REX en U zult weer voedsel
kunnen verdragen, dat U
;ich jarenlang heeft moe
ten ontzeggen. U kunt
I ...v het probeeren met een
proef flacon van 25 ct.
.'.Ss^si De groote flacon k
|i] li fel 1.25 ls voordeeliger
voor regelmatig ge
bruik.
BH Apothekers
en Drogisten.
Rexan MAAGPOEDER
Verkrijgbaar o.a. te Goes: A. G. v. d. Rest,
Ass.-Apotheker, Lange Kerkstraat, Fa
Gehr. Mulder, Korte Kerkstraat, Fa J. M.
den Herder, Kade; en te Middelburg: Fa
Sohulte T'hieme, Lange Delft, i's. F. H.
J. D'amen, Korte Noordstraat, ia P. van
Sluijs, Vlasmarkt. (Ingez. Med.)
Binnenland.
Het Prinselijk paar in Engeland.
Reorganisatie Spoorwegbedrijf.
Relletjes op de Bossche veemarkt.
Buitenland.
De kroning van het Biitsche koningspaar.
Spanning in diplomatieke kringen?
L>e les van de Hindenburgramp.
Die burgerstrijd in Spanje.
Europeesch koningshuis komt de aan
dacht vragen: Zaterdag 15 Mei kan ko
ning Christiaan X van Denemarken op
een regeeringsperiode van een kwarteeuw
terugzien. Het wordt een nationaal feest
voor Denemarken, dit zilveren jubileum
van zijn populairen koning.
Korte Berichten.
1 Op een zijrivier van de Dwina is een
veerboot, waarop zich 17 personen be
vonden, tengevolge van bet onstuimige
water, omgeslagen, waardoor 10 perso
nen om bet leven kwamen.
Tengevolge van de opleving in de
industrie en door meer werkgelegenheid
in de bouwnijverheid en den landbouw is
de werkloosheid in Zwitserland sterk afge
nomen.
Het aantal werkzoekenden bedroeg
eind April 70.793 tegen 89.346 eind
Maart van dit jaar en 89.370 eind April
1936, zoodat het aantal van eind April
van dit jaar 21 pet. gunstiger is dan één
jaar geleden.
HET PRINSELIJK ECHTPAAR IN
ENGELAND.
Gedurende de Pinksterdagen de gasten
van Sir John Maffey.
Naar uit Londen gemeld wordt, zullen
na afloop van de kroningsplechtigheden
Hunne Koninklijke Hoogheden Prinses
Juliana en Prins Bernhard, met de hen
vergezellende leden der hofhouding, de
Pinksterdagen in Norfolk doorbrengen
op het landgoed van den onlangs afgetre
den onderstaatssecretaris van koloniën,
sir John Maffey, oud-gouverneur van
Soedan.
D'aarna zullen Hunne Koninklijke
Hoogheden nog eenige dagen de gasten
zijn van Hr. M.'s gezant te Londen, Jhr
de Marees van Swinderen.
DE EERSTE KAMER.
Tegen Woensdag bijeengeroepen.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen te
gen Woensdag 19 Mei 's middags half 2.
Aan de orde zijn dan o.m. de wetsont
werpen tot wijziging van de Lager On
derwijswet, wijziging van de Crisispacht
wet, betreffende de collectieve arbeids
overeenkomsten, betere verdeeling van
den beschikbaren arbeid, reorganisatie
van den rijksstudiedienst voor de lucht
vaart, reorganisatie van bet spoorwegbe
drijf.
NATIONAAL FONDS
VOOR BIJZONDERE NOODEN.
Het dagelijks bestuur van het nationaal
fonds voor bijzondere nood en herdacht
Dinsdag in zijn 53ste vergadering het feit,
dat juist voor een jaar dit fonds werd ge-
stidht.
In dit jaar werden reeds in meer dan
250 gemeenten commissies van samenwer-
