Het gaat om de grondslagen.
Wegzinkend Liberalisme.
EERSTE BLAD
Belangrijkste Nieuws
DINSDAG 11 MEI 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No *81*
Buitenland.
Werkverschaffing en steun
verlening.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting,
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Do Antirevolutionaire partij] verklaart
in haar Verkiezingsmanifest, dat zij meer
in 't bijzonder wenscht te bevorderen het
behoud van de grondslagen waarop het
Nederlandsche staatsleven steunt, met
name de eerbiediging van de vrijheid van
Godsdienst en geweten en de bewaring
van den rechtmjatigen volksinvloed op het
landsbestuur.
Het gaat bij deze verkiezingen, wij heb
ben daarop reeds meer dan eens gewe
zen, om de grondslagen.
Als het met de fundamenten, de grond
slagen, in orde is, dan is verdere opbouw
en uitbouw mogelijk. Dan is er nog hoop
voor de toekomst. Zijn echter de grond
slagen verwoest, dan kan er oogenschijn-
lijik nog veel goeds zijn, maar dan is toch
het staatsleven rijp voor den ondergang.
Evengoed als een huis waarvan de fun
damenten vergaan zijn, rijp is voor af
braak of ineenstorting.
Dat beseffen ook terdege zijl, die een
geheel ander staatsbestel wenschen. Daar
om zijn zij bereid, voorloopig althans,
van den bovenbouw nog wel veel intakt te
laten en stellen zij], wat zij begeeren te
doen als zeer onschuldig voor, in de we
tenschap, dat met de vernietiging van de
grondslagen, de rest wel vanzelf zal en
moet volgen.
Yan die grondslagen waarop het Ne
derlandsche staatsleven rust, worden in
het Manifest, nadat reeds in een afzon
derlijk artikel de handhaving van het
gezag is besproken, speciaal genoemd de
eerbiediging van de vrijheid van Gods
dienst en geweten en de bewaring van
den rechtmatigen volksinvloed.
Dat deze punten in 't bijzonder worden
genoemd, vindt hierin zijn oorzaak, dat
het juist deze grondslagen zijn die in
dezen tijd zware aanvallen hebben te ver
duren.
Er is een sterke beweging, of liever er
zijn sterke bewegingen, die de almacht
van den staat propageeren.
D'e grondslag van hun staatsbestel is
dat de staat alles kan en mag, dat voor
het vermeende staatsbelang alles, maar
dan ook alles moet wijken. Volgens
deze leer heeft de staat alleen rechten,
en heeft het volk alleen te gehoorzamen.
Volksinvloed in welken vorm ook, in
volksvertegenwoordiging of pers of ver
gadering, is uit den booze. De staat, of
liever de beheerschers van den staat, de
(dictatoren) heerschen naar welgevallen
over alle levenskringen.
Bij zulk een staatsbestel, dat is duide
lijk, past geen vrijheid van vereeniging en
vergadering, geen vrijheid van drukpers,
geen vrijheid van onderwijs, maar ook
geen vrijheid van Godsdienst.
Van twee zijiden wordt een dergelijk
staatsbestel voorgestaan, n. 1. door de
communisten en door de fascisten of na
tion aal-socialisten.
Omtrent de bijlzaken is er bijl deze par
tijen groot verschil van meening. Maar
wat de hoofdzaak betreft, de souve-
reiniteit van den staat, zijn ze het volko
men eens, en beide partijlen zullen zoo
lang ze vasthouden aan hun beginselen,
niet rusten en niet kunnen rusten,
voor de grondslagen waarop het Neder-
landsche staatsleven rust, volkomen
zijn verwoest.
God heeft ons in den loop der historie
rijke voorrechten geschonken.
Volksinvloed. V r ijl he id
van Godsdienst en gewe
ten.
Die voorrechten tracht men ons te ont-
rooven.
Krachtig verzet tegen dat heilloos
voornemen is geboden.
Daartoe roepen wijl, daartoe roept de
Antirevolutionaire partij1 het kiezersvolk,
mannen èn vrouwen, op.
Men bedenke het wel, het gaat om
de grondslagen van ons
staatsbestel.
Tragisch is de figuur van het eertijds
oppermachtige Liberalisme, bij deize ver
kiezingen.
Van de vroegere kracht is niets meer
overgebleven. Langzaam ma_ai_zeker boert
de Liberale partij, die eenmaal het poli
tieke leven volkomen beheerschte, achter
uit. Het is een aftakeling, die niet meer
te stuiten schijnt, omdat alle innerlijke
kracht ontbreekt.
Een eigen frisch geluid wordt bij de
zen verkiezingsstrijd niet gehoord.
In artikelen en advertenties tracht men
zich nog izoo'n beetje op te hijschen aan
de figuur van D'r Golijn. Steunt Colijn,
zoo heet het, door liberaal te stemmen.
Verder houdt men politieke koffietafels
en -diners en te Amsterdam en te 's-Gra-
venhage heeft men zelfs zijn heil gezocht
in het opvoeren van een politieke verkie
zingsrevue.
„Door het liberalisme bezield zoo
vertelt het „Vaderland" hebben de da^
mes en heeren, die de bezetting der revue
vormen, een schwungvolle, geestdriftige
propaganda voor het liberalisme gemaakt,
dat de zaal .in geestdrift zette en zij zal
haar uitwerking in deze weken zeker niet
missen".
Och arme!
Van de wijze, waarop voor het libera
lisme propaganda werd gemaakt en de
zaal in geestdrift gezet, vertelt bet blad
dan verder:
„Het begon met den filiaalhouder van
De Politieke Regenboog, die door de wer
kelijk nationalen op de vlucht in zijn
kraam werd gejaagd en ging crescendo
door het politieke tuintje, waarin Mej.
R. K. wel eerst inging op de verliefderig-
heid van de van rood naar oranje verscho
ten meneer S. D., met wien ze evenwel
kort daarna ruzie maakte om haar heil
tusschen de beide protestante partijen te
zoeken, die echter niet op haar gebrand
waren daarna door 't niet politieke
tuintje, om ons naar Eupatoria te voeren
waar de moderne keukenprinses het eten
voor de hooge gasten bedorven had, zelfs
het gemengd slaatje, waar van alles in
zat tot stukjes ordening en brokjes Plan
van den Arbeid toe, maar waar de oude
keukenmeid triomfeerde met haar keuri
ge liberale gerechten.
Natuurlijk kregen de drie zeer bijzon
dere kindertjes met hun afkeer van de
openbar© school een beurt met als tegen
stelling de drie gewone kleutertjes, die
boven op bet hek zaten en kwinkeleerden
dat het een lust was".
Natuurlijk sloeg dat in.
Vooral de voorstelling van de „bijzon
dere kindertjes" was prachtig, en hart
verheffend.
Maar er volgde nog meer.
„Laten we aldus weer het „Vader
land" 1 voor we verder vertellen den
V. B.-girls alle eer geven welke haar toe
komt en dat is heel wat, want ze hebben
gedanst, zoo pittig en keurig en Char
mant, dat 'het niet te verbeteren was. De
commère deelde uitstekende lessen uit ge
baseerd op de liberale beginselen. Krelis
wist in zijn praatje over het crisiswegge-
centraliseerde boerenbedrijf alleraardig
ste zetten uit te deelen, welke de drie ge
centraliseerde ambtenaren der Eieren-
centrale door den „man die klopt" maar
die zichzelf moest opendoen, kostelijk in
het zonnetje plaatsten, waaribdj de vakver-
eenigingsdictatuur de haar competente
portie kreeg.
Met „den held, die zotte pop" werd en
passant afgerekend en zoo voeren we
allerprettigst naar de veilige haven, de
driekleur in top, onder het vroolijk ge
zang van het heele gezelschap, welks V.
B.-girls zich niet onbetuigd lieten en op
de aansporende muziek van Cor Perez en
zijn band".
Zóó tracht bet Liberalisme, in dezen
hoogst ernstigen tijd, nu het om zoo groot
te goederen gaat, nu de hoogste belangen
op het spel staan, „het land gezond te
maken" en den Vrijheidsbond te sterken.
Wel diep moet het verval zijn van een
partij, die eens door groote mannen als
Thorbecke geleid werd, als zij met derge
lijke middelen moet pogen haar standje
op te houden.
DE WRIJVING TUSSCHEN ROME EN
i LONDEN.
D'e Britsche regeering heeft thans de
officieele bevestiging ontvangen van de
terugroeping der correspondenten van de
Italiaansche bladen te Londen.
Diplomatieke kringen weigeren zich
nog steeds1 over deze zaak uit te laten.
Ten aanzien van berichten, volgens
welke zekere Engelsche journalisten uit
Italië zouden zijn gezet verklaren zij even
wel, dat de Italiaansche autoriteiten daar
toe nog geen enkele aanwijzing hebben
gegeven. Men vermoedt derhalve, dat de
correspondenten van de Britsche pers te
Rome zullen blijven.
Sedert de terugroeping van de Italiaan
sche journalisten uit Londen onthoudt de
Italiaansche pers zich van inlichtingen
over Engeland.
DE STRIJD IN SPANJE.
De opstandelingen naderen Bilbao.
Mola's voorhoede heeft Bilbao reeds in
't zicht. Overrompeld door de snelheid
van Mola's opmarsch, hebben de Bas-
kische troepen zeven stukken zwaar ge
schut van de kustverdediging in den
steek moeten laten.
Het was de bedoeling der Basken ge
weest, deze kanonnen naar Bilbao te ver
voeren en ze daar in stelling te brengen
voor de verdediging der stad. Mola ver
ijdelde met zijn snellen opmarsch dit
plan.
Het opperbevel der Baskische strijd
krachten heeft bevel gegeven tot krachti
ger verzet en een tegenoffensief bij den
Sol'lube. Inderdaad zijn de Basken tot
een, volgens berichten uit Bilbao succes
vollen tegenaanval overgegaan. Franco's
leger-communique meldt intusschen, dat
alle aanvallen werden afgeslagen.
HET BOMBARDEEREN VAN
OPEN STEDEN.
Schandelijke moraal.
Het Militaire weekblad, het oudste
Duitsche militaire tijdschrift, behandelt
in zijn laatste aflevering de kwestie van
het bomhardeeren van open steden naar
aanleiding van het beweerde bombarde
ment van Guernica. „Geen enkele staat",
aldus het orgaan, „is op het oogenblik
in staat af te zien van een bombarde
ment van open steden, hetwelk tot nog
toe in strijd was met het volkenrecht.
Immers, indien men daarvan afstand zou
doen, dan zou men het doel van den oor
log daarmede benadeelen. Tot nog toe
spaarde men het vijandelijk gebied voor
zoover dit achter de frontlijn lag en men
kon dit zonder bezwaar doen, omdat dit
gebied practisch niet aan te vallen was.
Maar de techniek heeft den volken 't wa
pen der luchtvaart gegeven, waarmede
men in oorlogstijd de volkshuishouding
van den vijand achter het front kan aan
vallen." En dan zoekt het tijdschrift een
rechtvaardiging van de noodzakelijkheid
van een bombardement van open steden
in den aard van den totalen oorlog.
„Deze wordt gevoerd tusschen volken en
omvat niet alleen de militaire strijd
krachten."
„D'e oorlog van volk tegen volk neemt
den vorm aan van een oeconomischen
strijd; hij' bepertk er zich niet toe den te
genstander wapens te onthouden, maar
bedreigt eveneens door honger en gebrek
de burgerbevolking van den vijand zon
der rekening te houden met leeftijd of
kunne."
„Deze oorlog vindt zijn grond in het
hooge niveau van onze beschaving", ein
digt het weekblad dan zijn beschouwing.
Het is wel ongehoord, om na zulk een
goddeloos betoog, te durven spreken van
het hooge niveau van onze beschaving.
DE HINDENBURG-RAMP.
Verhoeren te Lakehurst begonnen.'
Gistermorgen is de door bet Ameri-
kaanscbe ministerie van handel benoem
de commissie van onderzoek naar de oor
zaken van de ramp met het luchtschip
„Hindenburg" voor de eerste maal bijeen
gekomen.
Als eerste getuige werd gehoord de
commandant van het marinestation La
kehurst, Rosendahl.
Rosendahl beschreef de landingsma
noeuvre van het luchtschip „Hinden
burg", welke hij „normaal" noemde en
wees erop dat de atmosferische omstan
digheden tijdens de landing volkomen be
vredigend waren. Hij' had tijdens de lan
dingsmanoeuvre niets bijzonders opge
merkt.
Bij de landingspoging scheen het hem
toe, dat de „Hindenburg" een weinig ge
makkelijker steeg dan gewoonlijk. Overi
gens vond het naderen van het vliegveld
door den luchtreus op normale wijze
plaats.
Om 6.12 uur Oostelijken standaardtijid
had hij het luchtschip per radio doen
mtdedeelen, dat de landingsvoorwaarden
gunstiger waren gewoiden en dat de lan-
dingsmanschappen gereed stonden.
„Op dat oogenblik, aldus comman
dant Rosendahl, bevonden zich onweers
wolken boven het vliegveld. Ik wist even
wel, dat zij voorbijgedreven zouden zijn
vóór de landing van de „Hindenburg"
plaats had.
D'e „Hindenburg" liet zijn motoren zoo-
als gewoonlijk bij de landingsmanoeuvre
achteruitdraaien".
Vervolgens beschreef commandant Ro'-
sendahl de catastrofe: „Uit het bovendek
STOPZETTING GEDURENDE DE
ZOMERMAANDEN?
Mogelijkheid voor sommige gemeenten
niet uitgesloten.
Op de vragen van den heer D r e e s
betreffende het tijdelijk stopzetten van
werkverschaffing en steunverleening
heeft minister Slingenberg geantwoord:
Een circulaire, waarin aan gemeente
besturen in overweging wordt gegeven oin
de werkverschaffingen en de steunverlee
ning van 5 Juli tot 25 September geheel
stop te zetten is niet verzonden.
De minister wenscht, in verband met
de gestelde vragen, het volgende mede te
deelen:
Evenals vorige jaren, zal ook dit jaar
door de rijksinspecteurs voor de werkver
schaffing worden nagegaan, of en in 'hoe
verre in bepaalde gemeenten de werkver
schaffing en/of de steunverleening gedu
rende eenigen tijd in de zomermaanden
geheel of gedeeltelijk zouden kunnen wor
den stopgezet.
Waar dit jaar voor het eerst na een
aantal jaren van voortdurende stijging
de werkloosheid niet onbelangrijk daalt,
is de minister van meening, dat er dezen
zomer in een aantal gemeenten inderdaad
aanleiding zal kunnen zijn om de werk
verschaffing en/of steunverleening gedu
rende eenigen tijd te beperken of stop te
zetten.
Bij de zich in vele streken des land's
vertoonende opleving en de daarmede ge
paard gaande uitbreiding der normale
werkgelegenheid, is het streven van den
minister er op gericht te bevorderen, dat
de arbeiders zooveel mogelijk werk in het
vrije bedrijf zullen vinden; in sommige
gevallen vormt, vooral gedurende de zo>-
mermaanden, werkverschaffing een belet
sel, althans een rem voor de arbeiders om
vrij werk te zoeken.
D'e minister heeft aan de rijksinspec
teurs opdracht gegeven, de hierboven
vermelde mogelijkheden zorgvuldig en met
groote voorzichtigheid na te gaan en tel
kens overleg te plegen met de betro'kken
gemeentebesturen.
Aangezien het hier geen voorziening
van algemeenen aard betreft, noch een
wijziging in het algemeen beleid, is er
geen aanleiding om met contactcommis
sies overleg te plegen.
van het luchtschip aan het bek sloeg een
kleine steekvlam omoog.
Ik had terstond de zekerheid, dat dit
het einde van het luchtschip beteekende.
Het vuur verspreidde zich snel over
het geheele hek van het schip, hulde wel
dra het middenschip in vlammen en vrat
langzaam naar den boeg.
Ik was verbaasd, dat er geen geweldige
explosie ontstond, doch slechts een aan
tal kleine onptloffingen, welke waar
schijnlijk door het verbranden van ver
scheidene Waterstofgascellen werden ver
oorzaakt".
Tijdens de middagzitting werd Frede
rick von Meister, vice-president van de
American Zeppelin Go. als getuige ge
hoord, die de volgende verklaring af
legde:
Plotseling zag ik een licht, dat op een
der staartvinnen van het luchtschip weer
kaatste. D'it werd gevolgd door een zeer
sterk licht op de bovenste vin van bet
luchtschip en bijna tegelijkertijd sprong
een vlam omhoog. Het luchtschip zonk
langzaam naar den grond en het geheele
geraamte zakte in elkaar.
BRAND IN DE HAVEN VAN
SAN FRANCISCO.
Reeds 2C0.000 dollars schade.
In het havencomplex van San Fran
cisco woedt een reusachtige brand.
Ondanks de wanhopige pogingen van
meer dan vierhonderd brandweerlieden,
vreet het vuur langzaam verder.
Twee kaden zijn volkomen door de
vlammen verwoest en thans reeds
wordt de materieele schade op ruim
200.000 dollars geschat.
Bij het b'lusschingswerk liepen ver
scheidene brandweerlieden rookvergifti
ging op, terwijl velen hunner min of
meer ernstige brandwonden kregen.
BUSSTAKING TE LONDEN DUURT
VOORT.
Na de conferentie van de gedelegeer
den van het autobuspersoneel verklaarde
Bevin, de secretaris van den Transport-
arbeidersbond, dat de autobusehauffeurs
en conducteurs mededeeling hebben ge
daan van het besluit, dat op de bijeenkom
sten van hun afdeelingen is genomen. Het
voorstel van den Transport Board werd
met 47 tegen 3 stemmen verworpen. Het
voorstel, de staking tot de andere dien
sten uit te breiden, is voorgelegd aan den
uitvoerenden raad van den Transportar
beidersbond. De stakers willen hun eisch
inzake een werkdag van 71/» uur niet
Binnenland.
Memorie van Antwoord over de nieuwe
regeling van de pacht.
Gunstiger Indische begrooting voor 1938.
Stopzetting werkverschaffing en steun
regeling in den zomer
Buitenland.
Het onderzoek naar de oorzaak van de
Hindenburg-ramp.
Brand te San Francisco.
De busstaking te Londen duurt voort.
De wrijving tusschen Engeland en Italië.
Wie adverteeren wil gebruikt daarvoor
„DE ZEEUW".
Dat is verstandig.
Wie iets wil verkoopen adverteert.
Dat is logisch.
prijsgeven. D'e staking van het c.'Aobus-
personeel duurt dus voort.
Het is thans vrijwel zeker, dat Londen
het op den dag der kroning zonder auto
bussen zal moeten stellen. Intusschen is
de kans van een uitbreiding van de sta
king tot andere vervoermiddelen grooter
geworden.
WEER EEN OCEAANVLUCHT.
D'e Oceaanvliegers Merrill en Lambie
zijn gisteren om 17 uur 58 Amsterdam-
schen tijd op Groydon geland.
Tevoren hadden zij een landing gemaakt
te Northwald, in Essex, en het oponthoud
van enkele minuten aldaar medegerekend,
hebben zij de vlucht New-York naar Groy
don volbracht in 21 uur en 33 minuten.
D'e vliegers verklaarden, dat de weers
omstandigheden zeer ongunstig waren en
dat zij met een gemiddelde uursnelheid
van 256 K.M. hadden gevlogen.
Spionnage ontdekt in Tsjecho-Slowakije.
D'e Tsjecho Slowaaksehe politie heeft
twee spionnage-affaires ontdekt.
Het onderzoek wordt met groote dis
cretie voortgezet. Het zal, naar men ver
zekert, tot zeer sensationeele arrestaties
leiden.
Bij talrijke personen zijn huiszoekingen
verricht.
D'e leiders van het zwarte front zijn bij
de politie ontboden. Hun organisatie is
ontbonden.
Volgens de „Prager Mittag" zouden de
leiders der „D'uitsohe sociaal-democratie"
in verband met de houding der Tsjecho-
Slowaaksehe autoriteiten er over denken,
te verhuizen naar een der Noorsche lan
den, waar zich reeds een deel der archie
ven bevindt.
STALIN'S MOEDER NAAR DE KERK.
De moeder van den Sovjet-Russischen
dictator, Stalin, die te Tbilisi '(vroeger
Tiflis) woont, verscheen op het Russi
sche Paaschfeest in de orthodoxe kerk
om er de godsdienstoefening bij te wo
nen.
De thans 78-jarige vrouw was sinds
twintig jaar niet meer in de kerk gezien.
Haar verschijnen veroorzaakte een hevige
paniek in de kerk, aangezien vele geloo-
vigen in haar een handlangster van de
Gepoe zagen en daarom de kerk in allerijl
verlieten.
De oude vrouw had met haar bezoek
evenwel in het geheel geen kwade bedoe^
lingen, hetgeen zij bewees door een gift
van duizend roehei tot verfraaiing van
het kerkgebouw.
De terugkeer van Stalin's moeder tot
de kerk heeft geweldig opzien gehaard.
De Gepoe heeft haar zoon, den dictator,
terstond er van op de hoogte gesteld en
Stalin heeft bevel gegeven, dat zijn moe
der Tbilisi moet verlaten en zich vesti
gen in een plaats, waar haar kerkbezoek
geen sensatie wekt.
Korte Berichten.
In de Zuid-Braziliaansche staten
zijn militaire voorzorgsmaatregelen, ter
handhaving van de orde, genomen.
Prins Karei van Zweden, een neef
van den Zweedschen koning en broeder
van wijlen koningin Astrid van België,
beeft zich verloofd met de Zweedsche
gravin Elsa von Rosen. Het huwelijk zal
dezen zomer te Brussel worden voltrok
ken.
1 Volgens inlichtingen uit zeer goede
bron zou Hongarije besloten hebben, eer
lang den verplichten militairen dienst
weder in te stellen.
Hongarije heeft den staten der kleine
entente zijn voornemen, om binnenkort
tot dezen maatregel over te gaan, nog
niet officieel kenbaar gemaakt.
i De Belgische spoorwegen melden
over 1936 een verlies van 151 millioen
francs, waardoor het verlies stijgt tot 370
millioen francs.
De netto bedrijfswinst van de Deut
sche Reichshahn bedroeg over 1936 R.M.
472 (v. j. 152) millioen.
