U bespaart tijd en geld
EERSTE BLAD
DINSDAG 20 APRIL 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 168
Godsdienstig besef en
liberalisme.
Buitenland.
De Oslo-besprekingen.
Handelsverdrag met België
wordt verlengd.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
Adm. van „De Zeeuw" Goes
Internationale Suiker-
Conferentie.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 80 cent per regel, Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel, Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De vorige week heeft Prof. C. W. de
Vries voor de afdeeling Groningen van de
Liberale Staatspartij D© Vrijheidsbond,
een rede gehouden over het verband tus
sehen de Christelijke grondslagen onzer
samenleving en het liberalisme.
Reeds meermalen hebben wij er op ge
wezen, dat er in vrijzinnige kringen wel
een mildere houding in geestelijke dingen
openbaar wordt, maar dat van een prin-
cipieele verandering toch niet kan wor
den gesproken.
Dat bleek ook weer uit het betoog van
Prof. De Vries.
Aan het verslag van zijn rede in het
„Vaderland" is het volgende ontleend:
„De liberalen stellen den Staat en de
Kerk niet in een verband van afhanke
lijkheid. Het gaat in het staatkundig le
ven niet om de kerk of een kerk, maar
om het Evangelie. Het godsdienstig besef
van Christenen en van Joden, om de be
spreking te 'beperken tot Nederland, geeft
leiding aan het persoonlijk en het staat
kundig leven. Men kan er niet mee vol
staan te zeggen, dat de liberalen toch im
mers christelijke deugden in toepassing
trachten te brengen.
Er is méér. De mensch wordt naar libe
raal inzicht geleid door een godsdienstig
besef, dat positieve waarde heeft voor
zijn leven, dus ook voor zijn staatkundig
leven. De mensch heeft ook den aanleg
om te komen tot een algemeen redelijk-
zedelijk inzicht in de zaken van deze we
reld. Tussehen dit besef en dezen aanleg
is een onverbrekelijk verband.
Do liberale politiek laat christenen en
Joden in dit eigen godsdienstig besef en
in de relatie tot het Opperwezen vrij,
maar tracht het redelijk-zedelijk inzicht
te leiden door stem en geschrift, door ini
tiatief en door op het juiste moment voor
een bepaalde strooming een bedding te
vinden".
Hieruit blijkt, dat het liberalisme aan
de geestelijke waarden van het staatkun
dige leven niet alle beteekenis ontzegt.
Het „godsdienstig besef', een zeker re
ligieus gevoel, geeft leiding ook aan het
staatkundige leven.
Maar op de vraag of we ons ook in
het staatkundig leven hebben te laten lei
den door het geopenbaarde Woord van
God, geeft ook Prof. de Vries een ontken
nend antwoord.
Op de vraag of Christus Koning is op
alle levensterreinen, luidt het antwoord
ontkennend.
Het liberalisme staat nog altijd op het
standpunt, dat zij, om met Mr v. Houten
te spreken, niet erkennen ©en Goddelijke
openbaring als kebbron van waarheid en
recht.
Er is meer waardeering voor religie en
religieus© gevoelens dan voorheen.
Maar van een principieele ver
andering kan niet worden gesproken.
Nog altijd is er de tegenstelling: rede
Openbaring.
Nog altijd is waar, Wat één der liberale
organen schreef naar aanleiding van de
beginselverklaring van de liberale staats
partij, waarin sprake is van de onver
vangbare waarden voor de vorming van
geest en karakter van het ethische en het
godsdienstige gevoelsleven, dat niet ver
geten mocht worden, dat wel degelijk een
breed' terrein, een onoverbrugbare kloof
bestaat tussehen hen voor wie de Bijbel
Gods Woord is en de aanhangers der
moderne wereldbeschouwing.
GROOTE HONGERSNOOD IN BILBAO.
Nieuw artillerie-bombardement van
Madrid.
Omtrent den strijd in Spanje wordt
het volgende gemeld
Met het oog op de ernstige bedreiging,
die de troepen van generaal Mola on
danks de door het sleehte weer veroor
zaakte pauze in den strijd nog steeds
voor de Baskische strijdkrachten vormen,
heeft de Baskische regeering de recru-
teering bevolen van alle dienstplichtige
jeugdige werkloozen.
In vrachtauto's en luxe-auto's worden
deze jonge mannen in allerijl naar bet
front gebracht, opdat zij daar nog arri-
veeren vóór een verbetering in de weers
gesteldheid intreedt, welke den nationa
listen een hervatting van hun offensief
zal mogelijk maken.
De politie en militie hebben in Bilbao
buis na buis afgezocht, om jonge man
nen op te sporen, die „zonder reden"
zich niet vrijwillig gemeld hadden, hoe
wel zij zonder werk waren. Tot dusver
zijn reeds duizenden werkloozen opge
spoord en naar het front vervoerd.
Tegelijk met dit bericht komen berich
ten binnen, omtrent ernstige levensmid
delen-relletjes in Bilbao en Barcelona,
waar opgewonden vrouwen ware storm
aanvallen ondernamen op de markten en
winlkels in de buitenwijken uit woede
over bet feit, dat de kooplui de prijzen
in vergelijking tot 'het prijsniveau van
voor den burgeroorlog verdriedubbeld
hadden. Zij sloegen de winkelruiten in en
wierpen fruit en andere levensmiddelen
op straat, waar er verwoed om gevoch
ten werd. Vele -vrouwen verzamelden zich
-voor de regeeringsgebouwen, waar zij de
waarborging van stabiele levensmiddelen-
prijzen eischten en tenslotte ook verkre
gen.
In Bilbao is de levensmiddelencrisis
nog aanmerkelijk erger dan in Barce
lona. Vooral den laatsten tijd is de toe
stand uitermate ernstig geworden sinds
•generaal Franco den blokkade-ring van
nationalistische oorlogsschepen voor Bil
bao nog verdubbeld heeft.
De blokkade van de Baskische kust
wordt 'dagelijks doeltreffender. De laat
ste tien dagen is vermoedelijk geen, enkel
schip door de versperring heen gekomen.
HOE „VRIJ" DE STEMMING WAS.
De gouwleider van Saarbrücken heeft
op 10 April de volgende circulaire gepu
bliceerd:
„Bij de stemming voor of teg'en 'de ge
meenschapsschool, heeft een zeer klein
getal leeraars en hoofden van scholen
zich tegen deze school uitgesproken. Hier
door hebben dezen getoond, dat zij' zich
niet hebben kunnen onttrekken aan de
ban van de confessioneele gebondenen en
dat het geloof hun meer ter harte gaat
dan de gemeenschap van het volk.
De geweldige indruk van de resultaten,
die bij' de stemming behaald zijn, moet
niet verminderen, doordat men teveel
aandacht schenkt aan zulke godsdienst
leeraars. Zij zijn -de vrucht van een ver
keerde opvoeding, dikwijls ook van de op
hitsing door priesters, en wij' zullen hen
behandelen met de onbeduidendheid, die
zij' verdienen.
Hoofden van scholen daarentegen, die
zich uitgesproken hebben tegen de invoe
ring van de eenheidsschool, zijn mijns in
ziens niet in staat, om in,een dergelijke
school den geest van de gemeenschaps
school te brengen en zij zullen daarom
uit hun ambt ontzet worden."
DE AUTOMOBIELSTAKING IN
CANADA.
Amerikaansche arbeiders dreigen met
sympathiestaking.
D'e leiders der vakvereeniging van ar
beiders in de automobielindustrie beeft
gedreigd tegen Dinsdag een sympathiesta
king van 'honderdduizend arbeiders der
General Motors in de Vereenigde Staten
te zullen proclameeren, indien het geschil
met de Canadeesche directie over de er
kenning van de plaatselijke afdeeling de-
zer vakvereeniging te Oshawa voordien
niet wordt bijgelegd.
t
NIEUW TROTSKISTISCH COMPLOT
ONTDEKT.
Bi) de goudmijnen van de Lena.
Volgens berichten uit Moskou zou men
een nieuw Trotskistisch oompiot op het
spoor gekomen zijn, waarvan het doel
was sabotage te plegen in de goudmijnen
van de Lena. Verscheidene hooge per
soonlijkheden zouden er bij betrokken zijn.
Men verwacht talrijke arrestaties'.
Volgens het D'uitsche Nieuwsbureau
verluidt, dat in verband met de Jagoda-
affaire naar schatting reeds ongeveer 300
gepeoe-ambtenaren gearesteerd zijn waar
onder verschillende vooraanstaande per
soonlijkheden.
EEN OMVANGRIJKE COMMUNISTI
SCHE MILITAIRE ORGANISATIE IN
FRANKRIJK?
Sovjet-Russen zouden de leiding hebben.
De directeur van de „Giornale d'Italia"
te Rome publiceert onthullingen over het
bestaan in Frankrijk van een om
vangrijke communistische militaire orga
nisatie, die haar instructies ontvangt van
de Komintern en zich bezig houdt met
het recruteeren en opleiden van man
schappen en het inzamelen van wapens
voor het Spaansche roode leger.
Het blijkt dat het geheele Fransche
grondgebied door de communisten ver
deeld is in zeven groote militaire distric
ten. In elk van deze districten wordt het
bevel gevoerd door een Russischen kola
nel, 'die rechtstreeks onder de bevelen van
de Komintern staat en aan het hoofd is
geplaatst van een regiment, waarvan het
kader en de manschappen in groepen uit
Moskou komen.
Deze strijdkrachten zijin op het oogen-
blik verdeeld over Parijs, Toulouse, Tou
lon en Marseille, De organisatie van Tou
louse, die bestuurd wordt door een Sov
jet-Russische generalen staf, omvat vijf
tien honderd man van de Spaansche
anarchistische partij. Zijl zijn van wapens
en andere oorlogsuitrusting voorzien, be
schikken over geld en leven met andere
roode miliciens, verspreid en verborgen
in particuliere woningen in de wijken
Saint Oharles en Armand Bernard.
GOERING A.S. WOENSDAG IN ITALIë.
Een onderhoud met den duce?
In officieele Duitsche kringen wordt
verklaard, dat Goering op 21 April a.s.
een „strikt particulier" 'bezoek aan Rome
zal brengen en met zijin echtgenoote een
reis naar Napels zal maken.
Het is echter een feit, dat ook zijn
vroeger bezoek aan Italië „strikt particu
lier" werd genoemd en toch is Goering
to-en met verschillende regeeringsleden
bijeen gekomen.
Men is van meening, dat bij een ont
moeting met Mussolini zal hebben en
met hem zal spreken over Oostenrijksche
en Spaansche kwesties.
Reeds den volgenden dag begeeft de
duce zich per vliegtuig naar Venetië om
daar Schuschnigg te ontmoeten.
DE 40-UREN WEEK IN ITALIË
AFGESCHAFT.
Met één pennestreek heeft Mussolini
Zaterdag voor 'bijna de helft der arbei
ders ©en einde gemaakt aan d© 40-uren-
week, die hij' in 1935 onder luid trompet
geschal in Italië had ingevoerd.
Decreten van het ministerie van Cor
poraties schorten de kortere werktijd op
voor alle industrieën, waar het econo
misch herstel heeft geleid tot een groote
toeneming van orders. D'e arbeiders moe
ten hier 48 uur en langer werken. Men
schat, dat ongeveer 40 pet. der Italiaan-
eche arbeiders afstand zal moeten doen
van de voordeelen der 40-urenweek.
Douglas in Zweden.
De Zweedsche Luchtverkeersmaat-
schappiji A. B. A. heeft gedurende het
vorige jaar ongeveer 150.000 passagiers
vervoerd, hetgeen 18 pet. meer is 'dan in
1935. De A. B. A. heeft de beschikking
over 14 verkeersvliegtuigen. Binnenkort
zal zij' drie Douglas-vliegtuigen van het
type DC 2' in gebruik nemen. Zoodra
deze Douglas-vliegtuigen in gebruik zijn
genomen, zal de A.B.A. 'haar luchtlijn
naar Amsterdam tot Croydon doortrek
ken en de geheele route tussehen Stock
holm en Londen gedurende de zomer
maanden met haar eigen vliegtuigen vlie
gen. Zooals bekend, vliegt de A. B. A.
thans in samenwerking met de K. L. M.
tot en met Schiphol.
Korte Berichten.
Zaterdag is het laatste deel van het
Wo'lga-Moskwa-kanaal met water gevuld,
zoodat thans het geheele kanaal, dat een
lengte van 128 kilometer heeft, bevaar
baar is.
In het Poolsche dorp Czeloniec zijn
dertig boerenhofsteden afgebrand, in het
dorp Falkowicz bij Wilna zeventien en in
bet dorp Mejluna zes.
Volgens Minister Gelissen
„klein doch positief resultaat".
Bij de installatie van het bestuur van
de Noordelijke Economisch-Technologi-
sche Organisatie heeft Minister 'Gelissen
gisteren te Groningen, bij het bespreken
van de taak der regeering in verband met
den economischen opbloei, voor het eerst
m het openbaar medegedeeld, dat de bij
eenkomst van de Oslo-Staten te Brussel
positieve, zij het bescheiden, resultaten
beeft opgeleverd.
D'e minister kon uit den aard der zaak
hierop niet verder ingaan, doch bij wees
er op, dat dit weer een symptoom is van
een kentering ten goede.
'In het vervolg van zijn rede wees de
minister er op, dat Nederland is gewor
den en in de toekomst nog meer zal wor
den een industrie-land. Nederland mag
zich gelukkig prijzen zulk een industrie
te bezitten, die aan zoovelen werk geeft
en de grondstoffen daarvoor uit eigen bo-
dem kan betrekken.
Zooveel mogelijk, zeide bij, moet de
overheid zich onthouden van het zelf-op-
richten van bedrijven. Echter, waar het
noo'dig is, doch het particulier initiatief
te kort schiet, is het soms wenschelijk,
dat de overheid wel tot oprichting over
gaat. Spr. wees in dit verband op de
staatsmijnen en de publieke verzorgings-
bedrijven.
Besprekende, wat de overheid in dit
opzicht tot nu toe heeft gedaan voor den
economischen opbloei van ons land, wees
spreker allereerst op de handelspolitieke
maatregelen. Hij achtte de contingentee-
rings- en clearings-maatregelen van be
teekenis voor het werkbehoud en de
werkvermeerdering en meende, dat de
contingenteeringen niet zoo prijsopdrijvend
hebben gewerkt als men wel aangenomen
heeft.
In ieder geval zijn contingenteeringen
en clearing een noodzakelijk kwaad. In
dit verband wees hij op de kleine licht
punten, die thans verschijnen, en op het
kleine doch positieve resultaat, dat de
bijeenkomst der Oslo-staten in Brussel
hfc/etf geboekt.
Enkele wijzigingen ncodig.
Naar bet „Volksblad'' verneemt, zal
het Nederlandsch handelsverdrag met
België, dat 30 April a.s. afloopt, met drie
maanden worden verlengd. Rechtstreek-
sche besprekingen zullen zeer waarschijn
lijk niet plaats hebben, daar de wijzigin
gen, die beide regeeringen noodig ach
ten, van dien aard zijn, dat zij schriftelijk
kunnen geschieden.
Gelijk men zich zal herinneren, werd
■dit verdrag het vorige jaar op 6 Mei af
gesloten.
DE BURGEMEESTER VAN SOEST
OVERLEDEN.
Mr G. D'eketh, burgemeester van Soest,
die na een door hem gehouden rede tij
dens de intocht van het Prinselijk Paar
j.l. D'onderdag ongesteld werd, is van
nacht, na sinds Zaterdag het bewustzijn
te hebben verloren, overleden.
DE NEDERLANDSCHE
HANDELSMISSIE IN ARGENTINIË.
Teekening van een immigratie-verdrag.
Uit Buenos Aires werd gisteren door
Un. Press geseind, dat heden de onder-
teekening zou plaats hebben van een im-
migratieverdrag tussehen Nederland en
Argentinië.
Het blad deelt verder mee, dat over
soortgelijke verdragen zal worden onder
handeld met Zwitserland, Denemarken en
Hongarije.
NA DE STAKINGEN OP DE SCHEEPS
WERVEN.
Een conferentie van werkgevers en
werknemers.
Vanmiddag zouden vertegenwoordigers
van den Metaalbond (werkgevers) in de
Industrieele club een conferentie houden
met de vertegenwoordigers van de me-
taalarbeidersOTganisaties, naar aanlei
ding van de stakingen op de scheepswer
ven. De belangen van de arbeiders, werk
zaam bij de Nederlandsche D'okmaat-
schappij en de Amsterdamsehe Droogdok-
maatschappij zullen hier behandeld wor
den. Waarschijnlijk zal thans nog niet
gesproken worden over de arbeiders van
de Nederlandsche Scheepsbouw Maat
schappij, aangezien hier nog een aantal
nageljongens in staking is.
WERKLOOZENSTEUN AAN
REDDERS.
De Minister geeft voorschriften.
Minister Slingenberg heeft een circu
laire gezonden omtrent de werkloozen-
steunregeling aan een aantal kustge-
meenten als Vlissingen, Egmond, Zand-
voort, Terschelling, enz., waar reddings
brigades zijn gevestigd.
Werkloozen, 'die van een reddingsploeg
deel uitmaken, ontvangen daarvoor ver
goeding. Deze kan drieërlei zijn en wel:
een vaste jaarlijksche vergoeding, een
vergoeding voor eiken oefentocht en een
voor eiken reddingstocht.
De minister heeft nu bepaald, dat bij'
het toekennen van steun met de jaar
lijksche vaste vergoeding wel rekening
moet worden gehouden. De vergoedingen
echter, die per tocht worden gegeven, die
nen de gemeenten niet van den steun af
te trekken.
Tot nu toe bestonden voor deze geval
len geen voorschriften, zoodat de betref
fende gemeentebesturen incidenteel kon
den 'handelen.
ALGEMEEN NEDERL. VERBOND.
Vergadering van de groep Nederland.
D'e groep Nederland van het Algemeen
Nederlandsch Verbond beeft Zaterdag
haar voorjaarsvergadering gehouden te
Leiden. Er waren 14 afdeelingen verte
genwoordigd.
Uit het door den secretaris, den heer
D. Roes'ingh van Iterson uitgebrachte
jaarverslag bleek, dat het ledental met
löl vermeerderd was, dë eerste opleving
na 1932. Vooral de afdeelingen Rotter
dam, Middelburg en 's-Gravenhage wa
ren vooruitgegaan.
Binnenland.
Minister Colijn spreekt te Rotterdam
voor ruim 11.000 mtenschen.
Candidaatstelling voor de Tweede Ka
mer.
Buitenland.
Wereldconferentie voor economische sa
menwerking?
De Internationale Suikerconferentie.
Hongersnood in Bilbao.
Tekort aan slachtvee in Zwitserland.
door uw advertentiën in
andere bladen te plaatsen
door bemiddeling van de
Te Goes werd een nieuwe afdeeling op
gericht.
'De voorstellen Middelburg, in
verband met de herdenking van den ge
boortedag van Marnix van St Aldegonde
en tot steun van een publicatie van Ne
derlandsche aardrijkskundige namen in
het buitenland, zijn aangenomen, evenals
een voorstel Den Haag om te komen tot
een Nederlandsehen zangwedstrijd. Het
voorstel Oost-Zeeuwsch-Vlaan-
deren, om op den groepsdag een
stamvraagstuk te laten inleiden door een
daartoe bevoegd persoon, is eveneens
aangenomen.
ZWAAR WEER OP JAVA.
Rivieren buiten haar oevers.
Verbindingen verbroken.
Uit verschillende plaatsen in Midden-
Java zijn 'berichten binnen gekomen om
trent zwaar weer, dat daar Zondag heeft
Zoo brak, tengevolge van de regens en
bandjirs, in het district Kendal-Zuid
(tussehen Semarang en Pekalongan) de
dijk door van de Kali Blorong, waardoor
de streek nabij Kaliwoengoe onder water
werd gezet. De dijk was pas sinds eenige
maanden gereed gekomen. Er is verder
geen schade aangericht en het water is
weer weggezakt.
Ook in Solo en omgeving heerschte
noodweer. In de Kotta Solo zijn talrijke
hoornen ontworteld. Op zeven plaatsen
zijn de electrische geleidingen en de tele
foondraden vernield. Op verschillende
plaatsen in Solo staan stadskampongs on
der water. D'e verbindingen door middel
van de hoofdwegen naar Wonogiri en
Jocja zijn gestremd. De Solorivier is bui
ten haar oevers getreden, het water staat
op vele plaatsen een meter hoog. Bij Gro-
gol zelfs 1.70 m.
Ook uit de buurt van Klaten werd nood
weer gemeld.
'In den dijk van de Oedjoeng-rivier is
een gat van 60 m geslagen, waardoor de
desa's in die buurt zijn overstroomd.
In een tabaksloods van de onderne
ming Polanghardjo is de bliksem inge
slagen, waardoor drie kamers met tabaks
zijn verbrand.
Uit Jocja wordt gemeld, dat de brug te
Tegalfond'o in de hoofdweg Joojo-Solo
gisteravond geheel is doorgezakt. Het ver
keer werd via Magelang, Ambarawa en
Salatiga geleid.
D'uurtebijslag op werkloozensteun.
De leiders der rechtsehe raadsfracties
te Leiden, de heeren Th. B. J. Wilmer
(r.-k.), Jac. Wilbrink (c.-h.) en G. Bee
kenkamp (a.-r.) hebben een voorstel bij
den raad ingediend, luidende als volgt:
D'e raad, comstateerende een stijging van
de prijzen der eerste en noodzakelijke le
vensbehoeften, verzoekt het bestuur van
de Vereeniging van Nederlandsche Ge
meenten er bij de regeering ten spoedig
ste krachtig op aan te dringen een duur-
tebojslag op den werkloozensteun te ver-
ieenen.
Geen reden tot optimisme..1 Nederland
zou verdere concessies moeten doen.
D'e Londensche suikerconferentie is
thans, naar uit Londen gemeld wordt, in
een kritiek stadium gekomen. Er schijnt
weinig reden te bestaan voor optimisme.
Gisteren werd door de onderhandelingsi-
cornmissie, bestaande uit Mr Mc. Donald,
i Mr Norman D'avis en minister Spinasse
aan de leiders der verschillende delega-