De tegenwoordige schoolstrijd. De voorstellen tot wijziging der Grondwet. EERSTE BLAD DINSDAG 23 MAART 1937 DAGBLAD VOOR OE PROVINCIE ZEELAND 51e JAARGANG No. 146 Buitenland. Belangrijkste Nieuws Binnenland Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11, PoBtehfcque on Girorekening 4441)5, Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent. Advertontiën 30 cent per regel, Ingezonden medcdcelingon AO cent per regel. Kleine Advertontiën Dinsdags en Vrijdags *0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85. Bij contract belangrijke korting. Pit rtummcr bestaat uit 2 bladen OP A.S. VRIJDAG (GOEDE VRIJDAG) ZAL ONS BLAD NIET VERSCHIJNEN. Er zijn menschen die meenen dat na de verkregen financieele gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs in 1920, de schoolstrijd tot het verleden behoort. Wie ook op dit gebied meeleeft weet echter wel beter. De strijd heeft een ander karakter gekregen, er is over het algemeen meer waarüeering gekomen voor het bijzon der onderwijs, maar daarom behoort de schoolstrijd nog volstrekt niet tot het verleden. Van den tegenwoordigen schoolstrijd spreekt een boekje van Ds G. A. Vreug- denhil, die zich op dit gebied reeds vroeger verdienstelijk maakte en welk werkje werd uitgegeven door De Unie „Een School met den Bijbel". In een inleidend woord zegt Mr J. J. Hangelbroek, secretaris van „Ee Unie" o.m. „Slechts oppervlakkigheid kan bewe ren, dat de schoolstrijd met de totstand koming der finantieele gelijkstelling is beëindigd. D'e schoolstrijd, de strijd der geesten om de school duurt voort met felheid. De voorstanders van de School met den Bijbel hebben hun plaats in te nemen midden in dien strijd per- s o on lijk! Deze brochure getuigt er van, dat het onnoodig is weerloos te staan en het hoofd te tuigen onder al lerlei wind van aantijging. Dit wapen tuig wordt aangeboden om het te ge bruiken en daarom moet dit boekje in veler handen komen." Dit oordeel kunnen wij onderschrij ven. Ds Vreugdenhil typeert eerst de school strijd zooals die vroeger was, vervolgens handelt hij over den tegenwoordigen strijd waarbij sprekende cijfers om trent de „duurte van het bijzonder on derwijs" worden verstrekt, terwijl ten slotte wordt gewezen op de nieuwe ge varen welke dreigen van den kant van den nieuwen staat, de nieuwe theologie en de nieuwe openbare school. Een uitnemend propaganda geschrift. Nadere verdediging docr de Regeering. Verschenen is de Memorie van Ant woord aan de Eerste Kamer inzake de voorstellen tot wijziging der Grondwet. Daaraan is het volgende ontleend: Zonder de beteekenis van de aanhan gige voorstellen ook maar in het minst grooter te willen zien dan zij inderdaad is, staat de Regeering op het standpunt, dat, in verband met de huidige tijdsom standigheden, wijziging van de Grond wet in den voorgestelden zin niet alleen wenschelijk, maar zelfs geboden is. D'e leden, die den staf braken over de onderhavige voorstellen in verband met hun geringe beteekenis, hadden een her ziening in grooten stijl gewenscht. De Regeering vindt in de vaagheid van het betoog deteer leden een 'bevestiging van de juistheid van haar standpunt, dal de nieuwe denkbeelden met betrekking tot staat en maatschappij, die onmisken baar in wording zijn, nog niet voldoende bezonken zijn om in de Grondwet hunne verankering te vinden. Indien de Regeering voorstellen had gedaan, die nog niet in de volksovertui ging hebben wortel geschoten, zou zij op den^ tijd vooruitgeloopen zijn en de betee kenis van de Grondwet hebben miskend. Voor zoodanige voorstellen zou zij ook stellig geen meerderheid in de Staten- Generaal hebben gevonden. De inhoud van onze Staatsregeling. Naar bet oordeel van de leden, die een Grondwetsherziening in grooten stijl voorstonden, is ook de inhoud van onze staatsregeling, zooals deze in de Grond wet is opgenomen, rijp voor een herzie- ning- Zij wezen in dit verband op de be trekking tusschen het Rijk en de gemeen ten. Indien de Regeering op één bedenking niet bedacht is geweest, is het wel deze,„ dat het vierde hoofdstuk van de Grond wet in den geschetsten zin onbevredigend zou zijn, Het is der Regeering niet helder, hoe den ged'achtengang dier leden, het oi en recht der deelen beter gewaarborgd kan worden dan het nu is geschied met oehoud van de Rijkseenheid. Eenige leden hebben in de ontwerpen tot herziening van de Grondwet noode een voorstel gemist, waarbij, in het be lang van een gezonde werking van het vertegenwoordigend stelsel, de mogelijk heid zou worden geopend, dat in niet vol doende mate onafhankelijke vertegen woordigers van bepaalde groepsbelangen van de verkiesbaarheid worden uitgeslo ten. D'e Rpeering deelt dit standpunt niet, In het wetsontwerp tot wijziging van de Gemeentewet, in 1931 tot wet verheven, was een bepaling van de hier bedoelde strekking opgenomen met het oog op het lidmaatschap van den gemeenteraad. Dit voorstel is toen verworpen. De drukpersvrijheid. Zooals de Regeering reeds heeft uit eengezet, heeft zij, na ampele overweging gemeend, geen voorstel te moeten doen tot wijiziging van art. 7 der Grondwet. In de huidige tijdsomstandigheden, nu alles er op moet zijn gericht te vereenigen, mag riet zonder dwingende noodzaak een voorstel worden aanhangig gemaakt, dat niet kan nalaten te verdeelen. Te meer scheen de indiening van een ontwerp tot beperking van de vrijheid van de drukpers niet noodig, omdat reeds het bestaande artikel 7 zich tegen het treffen van een wettelijke regeling van het verbod van een bepaalde uitgaaf niet zou verzetten. De Regeering zou het "een stap in de goede richting achten, indien de verhou ding 50-100 voor de twee Kamers der Sta ten-Generaal werd lostrelaten, om plaats te maken voor een wisselend aantal leden, waardoor ook de onderlinge verhouding labiel zou worden. Een en ander zou con- selrwenties meebrengen, waarvan de draagwijdte der Psteering thans niet 1 scherp voor oogen staat. Revli'Hnnaire volksvertegen woordigers. Ten onrechte zijn sommige leden van meening, dat de aanleiding tot de indie ning van het vijfde wetsontwerp mogelijk heid tot vervallenverklaring van het lid maatschap van revolutionaire vertegen woordigers in vertegenwoordigende licha men is gelegen in 'het wangedrag van en kele communistische afgevaardigden in de vereenigde vergadering tot opening van de zitting der Staten-Generaal, eeni ge jaren geleden. Die aanleiding ligt dieper. De gebeurte nis, waarop de leden hier aan het woord doelen, is niet meer dan een druppel geweest in een emmer. Het voorstel zou weinig doeltreffend zijn, daar het niet is gericht tegen de ver kiesbaarheid van aanhangers van onge oorloofde beginselen, doch tegen reeds ge kozenen, Van andere zijde is er reeds op gewezen, dat voor uitsluiting van perso nen van revolutionaire gezindheid uit de Staten-Generaal moeilijk een bruikbare formule zou zijn te vinden. Naar de mee ning van de Regeering moet een beperk ter doel worden nagestreefd; uit de Volks vertegenwoordiging moeten worden ge bannen zij die kennelijk niet kunnen deel nemen aan de legale en constructieve taak die op de Staten-Generaal rust, daar zij revolutionaire beginselen tot uitdrukking, brengen en daardoor hun plicht met voe ten treden, waardoor zij het aanzien van het parlement schaden. Ook indien een lid van de Volksverte genwoordiging een streven tot uitdruk king brengt, gericht op verandering van bepaalde wetsartikelen, met toepassing of bevordering van onwettige middelen, zal hij van zijn lidmaatschap kunnen ver vallen worden verklaard. De Regeering deelt niet de vrees, dat de gekozen terminologie aanleiding zal ge ven tot willekeur. Zooals ziji reeds in de Tweede Kamer heeft gezegd, verwacht zij, dat van het artikel weinig of geen gebruik zal wor den gemaakt. Het feit alleen, dat een bepaling van deze strekking in de Grondwet staat zal ©en heihamepie- ventieve werking uitoe fenen. Het gaat in casu niet alleen om het geen gezegd wordt in de Kamer zelf, in tra muros, maar om de gedragingen van volksvertegenwoordigers, zoowel in sis buiten de mu_ren van het parlementsgebouw, ge dragingen, waardoor de waardigheid van het ambt wordt neergehaald. Uit de omstandigheid, dat het onder havige voorstel niet is ingeuiend in 1933, loen de S. D. A. P. tijdens en na de mui terij op „De Zeven Provinciën" zioh sterk revolutionair betoonde, noch toen vroeger dezelfde partij de toepassin? van revolu tionaire middelen herhaaldelijk aanprees, hebben enkele leden afgeleid, dat de voor- estelde bepaling niet is gericht tegen hen. die werkelijk revolutionair zijn, doch slechts de strekkin? heeft aan de heer- schende partijen de gelegenheid te geven haar onwelgevallige groepen uit te ban nen. De Regeering acht die conclusie ge waagd. In Februari 1934 heeft de regee ring ingesteld de commissie Kooien. Na dat deze commissie 18 Juni 1934 haar rapport had uitgebracht, heeft de Regee- ring het onderwerp in studie genomen. Zij kwam tot de conclusie, dat zonder wij ziging van de Grondwet geen doeltreffen de regeling was tot stand te brengen. Daarom is een voorstel, als thans aan de orde gesteld, tot de eerstvolgende Grondwetsherziening uitgesteld. Voor de gedachte, dat de Regee ring met opzet leden van de S. D'. A. P. 'buiten den maat regel 'heeft willen houden bestaat daarom g een schijn of schaduw van grond. Wel verre, dat zij de stelling kan dee len dat de vervallenverklaring van het lidmaatschap der Volksvertegenwoordi ging in strijd zou zijn met het democra tisch parlementaire stelsel, zooals dit hier te lande geldt, staat de Regeering op het standpunt, dat het democratisch parlementaire stelsel door invoering van een maatregel als hier gedoeld, wordt ge diend. Alle stroomingen moeten in de Volks vertegenwoordiging tot uitdrukking ko men, zeker, maar de vertegenwoordigers des volks mogen niet de revolutie' predi ken. Zij mo'gien een geheel andere staats- of rechtsorde dan de bestaande voorstaan zij mogen hun standpunt te dien aanzien met volkomen vrijheid uiteenzetten, maar zij mogen niet grijpen naar onwettige middelen. Recht van vareeniging en vergadering. Een verscherping van den inhoud en de toepassing van de wet van 22 April 1855 tot regeling en beperking der uitoe- fening van het recht van vereeniging en vergadering, in het bijzonder met het oog op revolutionaire en half-revolutionaire groepen, hoewel onder omstandigheden zeker raadzaam, is in het algemeen toch niet zonder bezwaar. Zoodanige verscher ping levert steeds het gevaar op, dat de revolutionaire actie ondergrondsch wordt en voor de overheid ongrijpbaar, boven dien meer revolutionair en eerder tot uit barsting kam leiden. Intusschen blijft de Regeering op dit punt waakzaam. Onder den term „bestaande rechtsorde'J j valt ook de door het recht beschermde so- ciale en economische orde. Het aanspo- i ren van arbeiders tot het bezetten van de fabriek, ten einde de invoering der 40- urige werkweek af te dwingen, valt zon der den minsten twijfel onder dit artikel. Den Hoogen Raad zou de regeering wel een zeer ongeschikt college hebben geacht om te oordeelen over de vervallenverkla ring van het lidmaatschap der vertegen woordigende lichamen. Staatssecretarissen. De Tweede Kamer heeft er prijs op gesteld, dat in de Grondwet de mogelijk heid zou worden geopend, dat staats secretarissen worden benoemd. De Regee ring ontveinst zich niet, dat, wanneer van deze mogelijkheid gebruik zal wor den gemaakt, veel beleid geboden zal zijn. Wanneer men de klippen weet te omzeilen, die ongetwijfeld dit instituut omringen, dan kunnen daaraan inder daad voordeelen verbonden zijn. De er varing zal moeten leeren of het insti tuut in ons staatsbestel levensvatbaar heid zal hebben. DE OORLOG In SPANJE. Het offensief der regeeringstroepen. Havas meldt, dat generaal Franco overweegt op korten termijn een nieuwe regeering samen te stellen. Hij zou aan generaal Emilio Mola aangeboden heb ben chef van de nieuwe regeering te worden. Mola zou in beginsel geweigerd hebben, maar Franco heeft hem gevraagd eenige dagen over het voorstel na te denken. Naar Havas uit Madrid meldt, is de weerstand der opstandelingen in den sector ten Noorden van Guadalajara gisterochtend krachtiger geworden. De bedrijvigheid van het regeeringsleger is echter zeer groot. Ten Westen van den weg naar Gua dalajara zetten de regeeringstroepen hun opmarsch voort. Op dit gedeelte van het front is meer dan de helft van het verloren terrein door de regeerings troepen heroverd. Het vaak regenachtige weer stelde de luchtmacht slechts tol een actie van geringe omvang in staat. Ten Westen van de hoofdstad is de rust gistermorgen verstoord door een kleinen aanval der opstandelingen bij den heu vel Pardo', maar door convergeerend mi- trailleurvuur werden zij gedwongen naar hun verdedigingsstellingen terug te keeren. MUSSOLINI TERUGGEKEERD. Een overhaast vertrek? Volgens de „Daily Telegraph" zou Mus solini zijin terugkeer naar Italië verhaast hehben en zijn verblijf bij de vlootmano- euvres in de Middellandsche Zee verkor ten, teneinde met zijn militaire leiders den toestand in Spanje te bespreken. De bijzondere correspondent van de „Daily Herald" te Rome bericht te dien aanzien aan zijn blad, dat een zandstorm het officieele excuus is voor den over haasten terugkeer van den Duce, doch ongetwijfeld hebben de gebeurtenissen in Spanje invloed gehad op zijn besluit om zoo spoedig mogelijk naar Rome teiug te keeren. Een officieele datum voor den terug keer was niet vastgesteld, doch te Rome wist men reeds een week, dat Mussolini heden zou terug keeren; de veronderstel ling, dat zijn terugkomst verhaast zou zijn wegens diplomatieke of andere ge beurtenissen, is hiermee in strijd. DE STAKINGEN IN AMERIKA. Ondanks het gerechtelijk ontruimings bevel houden te Detroit 6000 „sitdown"- stakers de Chryslerfabrieken bezet, waar door 150.000 arbeiders in de automobiel industrie tot werkloosheid zijn gedoemd. Zooals men weet, heeft Homer Martin, de president van de United Automobile Workers of America, met algemeene sta king gedreigd, indien de autoriteiten doorgaan om de fabrieken met geweld te ontruimen. Door deze algemeene staking, die van daag zou kunnen uitbreken, zou het aan tal stakers met 100.000 toenemen. Vol gens de leiders van den vakbond, zouden zij 150.000 tot ,175.000 posters kunnen mo- biliseeren „om de fabrieken te verdedi gen". Gisteren deelden de vakbonden mede, dat voor Maandag de algemeene staking in alle zaken, met uitzondering der levensmiddelenbedrijven en apotheken, zou worden afgekondigd. Intusschen gaat de politie voort de stakers, die de kleinere fabrieken bezet houden, met geweld daaruit te verdrij ven, ondanks de dreiging van een alge meene staking. DE EXPLOSIE-RAMP TE NEW-LONDEN. Sensationeele bekentenis van den directeur der verwoeste school. William Shaw, de directeur van de door een gasexplosie verwoeste school te New-Londen, heeft verklaard, dat de schooldirectie een maand geleden, in de meening de verwarmingskosten aldus te kunnen verlagen, de gesbuizen van een particuliere maatschappij, welke onder het schoolgebouw liepen, heeft doen af takken. Op deze wijze werd, zonder medewe ten van de betrokken maatschappij, stookgas betrokken. Shaw, wiens eigen zoon bij de explo sie werd gedood, gaf toe, dat verschei dene deskundigen hem tegen dit ge vaarlijke gas gewaarschuwd hadden. Bovendien meende hij, dat een groot aantal der verwarmingsbuizen geen ventiel hadden en eenvoudig in de mu ren eindigden. Een van de leerlingen verklaarde, dat de ontploffing plaats had juist op het oogenblik dat een van de leeraren een schakelaar omdraaide. Hierdoor ont stond een vonk, en het gas ontplofte. De Normandie herovert het blauwe lint. De directie van Compagnie Transat- lantique te Parijs deelt mee, dat de Nor mandie, die Donderdagochtend om elf uur New-York verliet, gisteren om 6 uur 45 Bishop Rock passeerde, zoodat het schip de reis van West naar Oost volbracht heeft met een gemiddelde snel heid van 31 knoop per uur. Het vorige record vaii de Queen Mary was 30.63 knoop, zoo-dat de Normandie het blauwe lint voor den snelsten over tocht over den Noordelijken Atlanti- schen Oceaan heeft heroverd. Een van de ambtenaren van de maat schappij merkte op, dat het feit des te merkwaardiger is, omdat het record in den winter is behaald en het schip de beide laatste dagen krachtigen tegen wind had ontmoet. Koning Leopold te Londen. De koning van België is gistermiddag te Londen aangekomen, waar hij' door burggraaf Gromen aan het Victoria Sta tion namens den Koning werd ontvan gen. 's Avonds heeft de Koning Eden ont moet op een banket in het Belgische ge zantschapsgebouw en vandaag dineert de vorst bij den Koning en Koningin op Buckingham Palace. De Engelsche avondbladen onderstrepen het feit, dat de koning niet vergezeld is van eenig minister, dus dat het bezoek volkomen onofficieel is. Binnenland. Memorie van Antwoord inzakede voor stellen tot grondwetswijziging. Een landbouw-ordeningswet op komst. Verkiezingen toch op 26 Mei? Onze handelsmissie in Zuid-Amerika. Het handelsverkeer met Joego-Slavië. Buitenland. De schoolramp te New-Londen. Het offensief der regeeringstroepen in Spanje. Hongersnood in China. Korte Berichten. Het Japansche mailschip Meijoe Maroe is in de haven van Reisni in Ko rea gezonken. Vijf en twintig opvarenden konden worden gered, 55 passagiers verdronken. Tengevolge van den aanhoudenden regen is het peil van de Rhone sterk gestegen. Op verscheidene plaatsen zijn de dijken doorgebroken. Reeds zijn drie 'dorpen van de buitenwereld afgesloten. i Krachtens een decreet van Hitier zullen voortaan geen joden meer tot den „arbeidsdienst" worden toegelaten. Het zelfde decreet bepaalt, dat half-joden bij den arbeidsdienst geen rangen zullen kunnen behalen. In diplomatieke kringen verluidt, dat von Papen mogelijkerwijze spoedig zijn post als ambassadeur te Weenen verlaten zal, hetgeen verband zou hou den met de huidige spanning tusschen Berlijn en Weenen. Door de geheime staatspolitie te Berlijn zijn eenige exemplaren van de pauselijke encycliek in beslag genomen. DE NEDERLANDSCHE HANDELS MISSIE IN ZUID-AMERIKA. Een Koningin Wilhelminastraat te Rio de Janeiro. Uit Rio de Janeiro wordt d.d. 16 Maart aan het A.N.P. gemeld (per luchtpost): In de 'Braziliaansche hoofdstad had he denochtend een korte, doch bijzonder treffende plechtigheid plaats. De gemeen teraad van het federale district, waarin de bonds'hoofdstad Rio de Janeiro ligt, had n.l. besloten aan een straat den naam van Rua Reinha Guilhermina te geven, en had Jhr Mr Dr H. A. van Karnebeek, hoofd van de Nederlandsche handelsmis sie, welke Zuid-Amerika bezoekt, uitge- noodigd, het naambordje te onthullen. Des ochtends te elf uur stelde een mili tair muziekkorps zich op naast de beide natievlaggen, welke van de Straathoeken woeien. Aan beide hoeken was een naam bordje aangebracht, resp. door de Brazi liaansche vlag en door die van het fede rale district bedekt. Een groot aantal hooggeplaatste Brazilianen, waaronder de Minister van Buitenlandsc'he Zaken en de voornaamste gemeentelijke autoriteiten, had zich verzameld, om de Nederlandsche handelsmissie ter plaatse te begroeten. De prefect '(burgemeester) van het fede rale district, Kannunnik Olympio de Mello, hield een toespraak, waarin het wijze landsbestuur en de groote gaven van geest en hart gememoreerd werden, welke zulk een onverbrekelijke band gelegd heb ben tusschen het Nederlandsche volk en zijn Souvereine. Hij verzocht aan het,hoofd der missie de naambordjes te onthullen. Hierop nam Jhr van Karnebeek het woord, en wel eerst in het Portugeesch De stad Rio de Janeiro, aldus spr., had, ter gelegenheid van het bezoek van de Nederlandsche handelsmissie, geen tref fender hulde aan Nederland kunnen bren gen dan door aan een harer straten den naam van onze beminde Koningin te geven. Zij, wier doorluchte naam deze straat zal sieren, is 't symbool van onze geschie denis en van onze beste tradities. Haar leven is gedurende een bijna 40-jarige re geering, die moeilijke tijden gekend heeft, een voorbeeld geweest van Koninklijke plichtsbetrachting en toewijding. Ik kan U de verzekering geven dat uw 'hoffelijk gebaar in mijn land weerklank zal vinden en er toe zal bijdragen, Bra zilië en Nederland, die juist in het Hu's van Nassau hun vroegste verbinding heb ben gevonden, ook in de toekomst te doen samengaan.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1937 | | pagina 1