De tegenwoordige schoolstrijd.
De voorstellen tot wijziging
der Grondwet.
EERSTE BLAD
DINSDAG 23 MAART 1937
DAGBLAD VOOR OE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 146
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws
Binnenland
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11,
PoBtehfcque on Girorekening 4441)5,
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertontiën 30 cent per regel, Ingezonden
medcdcelingon AO cent per regel. Kleine
Advertontiën Dinsdags en Vrijdags *0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Pit rtummcr bestaat uit 2 bladen
OP A.S. VRIJDAG (GOEDE VRIJDAG)
ZAL ONS BLAD NIET VERSCHIJNEN.
Er zijn menschen die meenen dat na
de verkregen financieele gelijkstelling
van openbaar en bijzonder onderwijs in
1920, de schoolstrijd tot het verleden
behoort.
Wie ook op dit gebied meeleeft weet
echter wel beter.
De strijd heeft een ander karakter
gekregen, er is over het algemeen meer
waarüeering gekomen voor het bijzon
der onderwijs, maar daarom behoort de
schoolstrijd nog volstrekt niet tot het
verleden.
Van den tegenwoordigen schoolstrijd
spreekt een boekje van Ds G. A. Vreug-
denhil, die zich op dit gebied reeds
vroeger verdienstelijk maakte en welk
werkje werd uitgegeven door De Unie
„Een School met den Bijbel".
In een inleidend woord zegt Mr J. J.
Hangelbroek, secretaris van „Ee Unie"
o.m.
„Slechts oppervlakkigheid kan bewe
ren, dat de schoolstrijd met de totstand
koming der finantieele gelijkstelling is
beëindigd. D'e schoolstrijd, de strijd der
geesten om de school duurt voort met
felheid. De voorstanders van de School
met den Bijbel hebben hun plaats in te
nemen midden in dien strijd per-
s o on lijk! Deze brochure getuigt er
van, dat het onnoodig is weerloos te
staan en het hoofd te tuigen onder al
lerlei wind van aantijging. Dit wapen
tuig wordt aangeboden om het te ge
bruiken en daarom moet dit boekje in
veler handen komen."
Dit oordeel kunnen wij onderschrij
ven.
Ds Vreugdenhil typeert eerst de school
strijd zooals die vroeger was, vervolgens
handelt hij over den tegenwoordigen
strijd waarbij sprekende cijfers om
trent de „duurte van het bijzonder on
derwijs" worden verstrekt, terwijl ten
slotte wordt gewezen op de nieuwe ge
varen welke dreigen van den kant van
den nieuwen staat, de nieuwe theologie
en de nieuwe openbare school.
Een uitnemend propaganda
geschrift.
Nadere verdediging docr de Regeering.
Verschenen is de Memorie van Ant
woord aan de Eerste Kamer inzake de
voorstellen tot wijziging der Grondwet.
Daaraan is het volgende ontleend:
Zonder de beteekenis van de aanhan
gige voorstellen ook maar in het minst
grooter te willen zien dan zij inderdaad
is, staat de Regeering op het standpunt,
dat, in verband met de huidige tijdsom
standigheden, wijziging van de Grond
wet in den voorgestelden zin niet alleen
wenschelijk, maar zelfs geboden is.
D'e leden, die den staf braken over de
onderhavige voorstellen in verband met
hun geringe beteekenis, hadden een her
ziening in grooten stijl gewenscht.
De Regeering vindt in de vaagheid van
het betoog deteer leden een 'bevestiging
van de juistheid van haar standpunt, dal
de nieuwe denkbeelden met betrekking
tot staat en maatschappij, die onmisken
baar in wording zijn, nog niet voldoende
bezonken zijn om in de Grondwet hunne
verankering te vinden.
Indien de Regeering voorstellen had
gedaan, die nog niet in de volksovertui
ging hebben wortel geschoten, zou zij op
den^ tijd vooruitgeloopen zijn en de betee
kenis van de Grondwet hebben miskend.
Voor zoodanige voorstellen zou zij ook
stellig geen meerderheid in de Staten-
Generaal hebben gevonden.
De inhoud van onze Staatsregeling.
Naar bet oordeel van de leden, die een
Grondwetsherziening in grooten stijl
voorstonden, is ook de inhoud van onze
staatsregeling, zooals deze in de Grond
wet is opgenomen, rijp voor een herzie-
ning- Zij wezen in dit verband op de be
trekking tusschen het Rijk en de gemeen
ten.
Indien de Regeering op één bedenking
niet bedacht is geweest, is het wel deze,„
dat het vierde hoofdstuk van de Grond
wet in den geschetsten zin onbevredigend
zou zijn,
Het is der Regeering niet helder, hoe
den ged'achtengang dier leden, het
oi en recht der deelen beter gewaarborgd
kan worden dan het nu is geschied met
oehoud van de Rijkseenheid.
Eenige leden hebben in de ontwerpen
tot herziening van de Grondwet noode
een voorstel gemist, waarbij, in het be
lang van een gezonde werking van het
vertegenwoordigend stelsel, de mogelijk
heid zou worden geopend, dat in niet vol
doende mate onafhankelijke vertegen
woordigers van bepaalde groepsbelangen
van de verkiesbaarheid worden uitgeslo
ten. D'e Rpeering deelt dit standpunt
niet,
In het wetsontwerp tot wijziging van de
Gemeentewet, in 1931 tot wet verheven,
was een bepaling van de hier bedoelde
strekking opgenomen met het oog op het
lidmaatschap van den gemeenteraad. Dit
voorstel is toen verworpen.
De drukpersvrijheid.
Zooals de Regeering reeds heeft uit
eengezet, heeft zij, na ampele overweging
gemeend, geen voorstel te moeten doen
tot wijiziging van art. 7 der Grondwet. In
de huidige tijdsomstandigheden, nu alles
er op moet zijn gericht te vereenigen, mag
riet zonder dwingende noodzaak een
voorstel worden aanhangig gemaakt, dat
niet kan nalaten te verdeelen.
Te meer scheen de indiening van een
ontwerp tot beperking van de vrijheid
van de drukpers niet noodig, omdat reeds
het bestaande artikel 7 zich tegen het
treffen van een wettelijke regeling van het
verbod van een bepaalde uitgaaf niet zou
verzetten.
De Regeering zou het "een stap in de
goede richting achten, indien de verhou
ding 50-100 voor de twee Kamers der Sta
ten-Generaal werd lostrelaten, om plaats
te maken voor een wisselend aantal leden,
waardoor ook de onderlinge verhouding
labiel zou worden. Een en ander zou con-
selrwenties meebrengen, waarvan de
draagwijdte der Psteering thans niet
1 scherp voor oogen staat.
Revli'Hnnaire volksvertegen
woordigers.
Ten onrechte zijn sommige leden van
meening, dat de aanleiding tot de indie
ning van het vijfde wetsontwerp mogelijk
heid tot vervallenverklaring van het lid
maatschap van revolutionaire vertegen
woordigers in vertegenwoordigende licha
men is gelegen in 'het wangedrag van en
kele communistische afgevaardigden in
de vereenigde vergadering tot opening
van de zitting der Staten-Generaal, eeni
ge jaren geleden. Die aanleiding
ligt dieper. De gebeurte
nis, waarop de leden hier
aan het woord doelen, is
niet meer dan een druppel
geweest in een emmer.
Het voorstel zou weinig doeltreffend
zijn, daar het niet is gericht tegen de ver
kiesbaarheid van aanhangers van onge
oorloofde beginselen, doch tegen reeds ge
kozenen, Van andere zijde is er reeds op
gewezen, dat voor uitsluiting van perso
nen van revolutionaire gezindheid uit de
Staten-Generaal moeilijk een bruikbare
formule zou zijn te vinden. Naar de mee
ning van de Regeering moet een beperk
ter doel worden nagestreefd; uit de Volks
vertegenwoordiging moeten worden ge
bannen zij die kennelijk niet kunnen deel
nemen aan de legale en constructieve taak
die op de Staten-Generaal rust, daar zij
revolutionaire beginselen tot uitdrukking,
brengen en daardoor hun plicht met voe
ten treden, waardoor zij het aanzien van
het parlement schaden.
Ook indien een lid van de Volksverte
genwoordiging een streven tot uitdruk
king brengt, gericht op verandering van
bepaalde wetsartikelen, met toepassing
of bevordering van onwettige middelen,
zal hij van zijn lidmaatschap kunnen ver
vallen worden verklaard.
De Regeering deelt niet de vrees, dat de
gekozen terminologie aanleiding zal ge
ven tot willekeur.
Zooals ziji reeds in de Tweede Kamer
heeft gezegd, verwacht zij, dat van het
artikel weinig of geen gebruik zal wor
den gemaakt. Het feit alleen,
dat een bepaling van deze
strekking in de Grondwet
staat zal ©en heihamepie-
ventieve werking uitoe
fenen.
Het gaat in casu niet alleen om het
geen gezegd wordt in de Kamer zelf, in
tra muros, maar om de gedragingen van
volksvertegenwoordigers, zoowel in
sis buiten de mu_ren van
het parlementsgebouw, ge
dragingen, waardoor de waardigheid van
het ambt wordt neergehaald.
Uit de omstandigheid, dat het onder
havige voorstel niet is ingeuiend in 1933,
loen de S. D. A. P. tijdens en na de mui
terij op „De Zeven Provinciën" zioh sterk
revolutionair betoonde, noch toen vroeger
dezelfde partij de toepassin? van revolu
tionaire middelen herhaaldelijk aanprees,
hebben enkele leden afgeleid, dat de voor-
estelde bepaling niet is gericht tegen
hen. die werkelijk revolutionair zijn, doch
slechts de strekkin? heeft aan de heer-
schende partijen de gelegenheid te geven
haar onwelgevallige groepen uit te ban
nen. De Regeering acht die conclusie ge
waagd. In Februari 1934 heeft de regee
ring ingesteld de commissie Kooien. Na
dat deze commissie 18 Juni 1934 haar
rapport had uitgebracht, heeft de Regee-
ring het onderwerp in studie genomen.
Zij kwam tot de conclusie, dat zonder wij
ziging van de Grondwet geen doeltreffen
de regeling was tot stand te brengen.
Daarom is een voorstel, als thans aan
de orde gesteld, tot de eerstvolgende
Grondwetsherziening uitgesteld. Voor
de gedachte, dat de Regee
ring met opzet leden van
de S. D'. A. P. 'buiten den maat
regel 'heeft willen houden
bestaat daarom g een schijn
of schaduw van grond.
Wel verre, dat zij de stelling kan dee
len dat de vervallenverklaring van het
lidmaatschap der Volksvertegenwoordi
ging in strijd zou zijn met het democra
tisch parlementaire stelsel, zooals dit
hier te lande geldt, staat de Regeering
op het standpunt, dat het democratisch
parlementaire stelsel door invoering van
een maatregel als hier gedoeld, wordt ge
diend.
Alle stroomingen moeten in de Volks
vertegenwoordiging tot uitdrukking ko
men, zeker, maar de vertegenwoordigers
des volks mogen niet de revolutie' predi
ken. Zij mo'gien een geheel andere staats-
of rechtsorde dan de bestaande voorstaan
zij mogen hun standpunt te dien aanzien
met volkomen vrijheid uiteenzetten, maar
zij mogen niet grijpen naar onwettige
middelen.
Recht van vareeniging en vergadering.
Een verscherping van den inhoud en
de toepassing van de wet van 22 April
1855 tot regeling en beperking der uitoe-
fening van het recht van vereeniging en
vergadering, in het bijzonder met het oog
op revolutionaire en half-revolutionaire
groepen, hoewel onder omstandigheden
zeker raadzaam, is in het algemeen toch
niet zonder bezwaar. Zoodanige verscher
ping levert steeds het gevaar op, dat de
revolutionaire actie ondergrondsch wordt
en voor de overheid ongrijpbaar, boven
dien meer revolutionair en eerder tot uit
barsting kam leiden. Intusschen blijft de
Regeering op dit punt waakzaam.
Onder den term „bestaande rechtsorde'J j
valt ook de door het recht beschermde so-
ciale en economische orde. Het aanspo- i
ren van arbeiders tot het bezetten van de
fabriek, ten einde de invoering der 40-
urige werkweek af te dwingen, valt zon
der den minsten twijfel onder dit artikel.
Den Hoogen Raad zou de regeering wel
een zeer ongeschikt college hebben geacht
om te oordeelen over de vervallenverkla
ring van het lidmaatschap der vertegen
woordigende lichamen.
Staatssecretarissen.
De Tweede Kamer heeft er prijs op
gesteld, dat in de Grondwet de mogelijk
heid zou worden geopend, dat staats
secretarissen worden benoemd. De Regee
ring ontveinst zich niet, dat, wanneer
van deze mogelijkheid gebruik zal wor
den gemaakt, veel beleid geboden zal
zijn. Wanneer men de klippen weet te
omzeilen, die ongetwijfeld dit instituut
omringen, dan kunnen daaraan inder
daad voordeelen verbonden zijn. De er
varing zal moeten leeren of het insti
tuut in ons staatsbestel levensvatbaar
heid zal hebben.
DE OORLOG In SPANJE.
Het offensief der regeeringstroepen.
Havas meldt, dat generaal Franco
overweegt op korten termijn een nieuwe
regeering samen te stellen. Hij zou aan
generaal Emilio Mola aangeboden heb
ben chef van de nieuwe regeering te
worden. Mola zou in beginsel geweigerd
hebben, maar Franco heeft hem gevraagd
eenige dagen over het voorstel na te
denken.
Naar Havas uit Madrid meldt, is de
weerstand der opstandelingen in den
sector ten Noorden van Guadalajara
gisterochtend krachtiger geworden. De
bedrijvigheid van het regeeringsleger is
echter zeer groot.
Ten Westen van den weg naar Gua
dalajara zetten de regeeringstroepen
hun opmarsch voort. Op dit gedeelte
van het front is meer dan de helft van
het verloren terrein door de regeerings
troepen heroverd. Het vaak regenachtige
weer stelde de luchtmacht slechts tol
een actie van geringe omvang in staat.
Ten Westen van de hoofdstad is de rust
gistermorgen verstoord door een kleinen
aanval der opstandelingen bij den heu
vel Pardo', maar door convergeerend mi-
trailleurvuur werden zij gedwongen
naar hun verdedigingsstellingen terug te
keeren.
MUSSOLINI TERUGGEKEERD.
Een overhaast vertrek?
Volgens de „Daily Telegraph" zou Mus
solini zijin terugkeer naar Italië verhaast
hehben en zijn verblijf bij de vlootmano-
euvres in de Middellandsche Zee verkor
ten, teneinde met zijn militaire leiders
den toestand in Spanje te bespreken.
De bijzondere correspondent van de
„Daily Herald" te Rome bericht te dien
aanzien aan zijn blad, dat een zandstorm
het officieele excuus is voor den over
haasten terugkeer van den Duce, doch
ongetwijfeld hebben de gebeurtenissen in
Spanje invloed gehad op zijn besluit om
zoo spoedig mogelijk naar Rome teiug te
keeren.
Een officieele datum voor den terug
keer was niet vastgesteld, doch te Rome
wist men reeds een week, dat Mussolini
heden zou terug keeren; de veronderstel
ling, dat zijn terugkomst verhaast zou
zijn wegens diplomatieke of andere ge
beurtenissen, is hiermee in strijd.
DE STAKINGEN IN AMERIKA.
Ondanks het gerechtelijk ontruimings
bevel houden te Detroit 6000 „sitdown"-
stakers de Chryslerfabrieken bezet, waar
door 150.000 arbeiders in de automobiel
industrie tot werkloosheid zijn gedoemd.
Zooals men weet, heeft Homer Martin,
de president van de United Automobile
Workers of America, met algemeene sta
king gedreigd, indien de autoriteiten
doorgaan om de fabrieken met geweld
te ontruimen.
Door deze algemeene staking, die van
daag zou kunnen uitbreken, zou het aan
tal stakers met 100.000 toenemen. Vol
gens de leiders van den vakbond, zouden
zij 150.000 tot ,175.000 posters kunnen mo-
biliseeren „om de fabrieken te verdedi
gen".
Gisteren deelden de vakbonden mede,
dat voor Maandag de algemeene staking
in alle zaken, met uitzondering der
levensmiddelenbedrijven en apotheken,
zou worden afgekondigd.
Intusschen gaat de politie voort de
stakers, die de kleinere fabrieken bezet
houden, met geweld daaruit te verdrij
ven, ondanks de dreiging van een alge
meene staking.
DE EXPLOSIE-RAMP TE
NEW-LONDEN.
Sensationeele bekentenis van den
directeur der verwoeste school.
William Shaw, de directeur van de
door een gasexplosie verwoeste school te
New-Londen, heeft verklaard, dat de
schooldirectie een maand geleden, in de
meening de verwarmingskosten aldus te
kunnen verlagen, de gesbuizen van een
particuliere maatschappij, welke onder
het schoolgebouw liepen, heeft doen af
takken.
Op deze wijze werd, zonder medewe
ten van de betrokken maatschappij,
stookgas betrokken.
Shaw, wiens eigen zoon bij de explo
sie werd gedood, gaf toe, dat verschei
dene deskundigen hem tegen dit ge
vaarlijke gas gewaarschuwd hadden.
Bovendien meende hij, dat een groot
aantal der verwarmingsbuizen geen
ventiel hadden en eenvoudig in de mu
ren eindigden.
Een van de leerlingen verklaarde, dat
de ontploffing plaats had juist op het
oogenblik dat een van de leeraren een
schakelaar omdraaide. Hierdoor ont
stond een vonk, en het gas ontplofte.
De Normandie herovert het blauwe lint.
De directie van Compagnie Transat-
lantique te Parijs deelt mee, dat de Nor
mandie, die Donderdagochtend om elf
uur New-York verliet, gisteren om 6
uur 45 Bishop Rock passeerde, zoodat
het schip de reis van West naar Oost
volbracht heeft met een gemiddelde snel
heid van 31 knoop per uur.
Het vorige record vaii de Queen Mary
was 30.63 knoop, zoo-dat de Normandie
het blauwe lint voor den snelsten over
tocht over den Noordelijken Atlanti-
schen Oceaan heeft heroverd.
Een van de ambtenaren van de maat
schappij merkte op, dat het feit des te
merkwaardiger is, omdat het record in
den winter is behaald en het schip de
beide laatste dagen krachtigen tegen
wind had ontmoet.
Koning Leopold te Londen.
De koning van België is gistermiddag
te Londen aangekomen, waar hij' door
burggraaf Gromen aan het Victoria Sta
tion namens den Koning werd ontvan
gen. 's Avonds heeft de Koning Eden ont
moet op een banket in het Belgische ge
zantschapsgebouw en vandaag dineert de
vorst bij den Koning en Koningin op
Buckingham Palace. De Engelsche
avondbladen onderstrepen het feit, dat
de koning niet vergezeld is van eenig
minister, dus dat het bezoek volkomen
onofficieel is.
Binnenland.
Memorie van Antwoord inzakede voor
stellen tot grondwetswijziging.
Een landbouw-ordeningswet op komst.
Verkiezingen toch op 26 Mei?
Onze handelsmissie in Zuid-Amerika.
Het handelsverkeer met Joego-Slavië.
Buitenland.
De schoolramp te New-Londen.
Het offensief der regeeringstroepen in
Spanje.
Hongersnood in China.
Korte Berichten.
Het Japansche mailschip Meijoe
Maroe is in de haven van Reisni in Ko
rea gezonken. Vijf en twintig opvarenden
konden worden gered, 55 passagiers
verdronken.
Tengevolge van den aanhoudenden
regen is het peil van de Rhone sterk
gestegen. Op verscheidene plaatsen zijn
de dijken doorgebroken. Reeds zijn drie
'dorpen van de buitenwereld afgesloten.
i Krachtens een decreet van Hitier
zullen voortaan geen joden meer tot den
„arbeidsdienst" worden toegelaten. Het
zelfde decreet bepaalt, dat half-joden bij
den arbeidsdienst geen rangen zullen
kunnen behalen.
In diplomatieke kringen verluidt,
dat von Papen mogelijkerwijze spoedig
zijn post als ambassadeur te Weenen
verlaten zal, hetgeen verband zou hou
den met de huidige spanning tusschen
Berlijn en Weenen.
Door de geheime staatspolitie te
Berlijn zijn eenige exemplaren van de
pauselijke encycliek in beslag genomen.
DE NEDERLANDSCHE HANDELS
MISSIE IN ZUID-AMERIKA.
Een Koningin Wilhelminastraat te
Rio de Janeiro.
Uit Rio de Janeiro wordt d.d. 16 Maart
aan het A.N.P. gemeld (per luchtpost):
In de 'Braziliaansche hoofdstad had he
denochtend een korte, doch bijzonder
treffende plechtigheid plaats. De gemeen
teraad van het federale district, waarin
de bonds'hoofdstad Rio de Janeiro ligt,
had n.l. besloten aan een straat den naam
van Rua Reinha Guilhermina te geven,
en had Jhr Mr Dr H. A. van Karnebeek,
hoofd van de Nederlandsche handelsmis
sie, welke Zuid-Amerika bezoekt, uitge-
noodigd, het naambordje te onthullen.
Des ochtends te elf uur stelde een mili
tair muziekkorps zich op naast de beide
natievlaggen, welke van de Straathoeken
woeien. Aan beide hoeken was een naam
bordje aangebracht, resp. door de Brazi
liaansche vlag en door die van het fede
rale district bedekt. Een groot aantal
hooggeplaatste Brazilianen, waaronder de
Minister van Buitenlandsc'he Zaken en de
voornaamste gemeentelijke autoriteiten,
had zich verzameld, om de Nederlandsche
handelsmissie ter plaatse te begroeten.
De prefect '(burgemeester) van het fede
rale district, Kannunnik Olympio de
Mello, hield een toespraak, waarin het
wijze landsbestuur en de groote gaven van
geest en hart gememoreerd werden, welke
zulk een onverbrekelijke band gelegd heb
ben tusschen het Nederlandsche volk en
zijn Souvereine.
Hij verzocht aan het,hoofd der missie
de naambordjes te onthullen.
Hierop nam Jhr van Karnebeek het
woord, en wel eerst in het Portugeesch
De stad Rio de Janeiro, aldus spr., had,
ter gelegenheid van het bezoek van de
Nederlandsche handelsmissie, geen tref
fender hulde aan Nederland kunnen bren
gen dan door aan een harer straten den
naam van onze beminde Koningin te
geven.
Zij, wier doorluchte naam deze straat
zal sieren, is 't symbool van onze geschie
denis en van onze beste tradities. Haar
leven is gedurende een bijna 40-jarige re
geering, die moeilijke tijden gekend heeft,
een voorbeeld geweest van Koninklijke
plichtsbetrachting en toewijding.
Ik kan U de verzekering geven dat uw
'hoffelijk gebaar in mijn land weerklank
zal vinden en er toe zal bijdragen, Bra
zilië en Nederland, die juist in het Hu's
van Nassau hun vroegste verbinding heb
ben gevonden, ook in de toekomst te doen
samengaan.