PU ROL SÜ ?fia^ *nSnm>cndetv. eerste blad nbouw ZATEROAG 13 MAART 1937 DAGBLAD VOOR OE PROVINCIE ZEELAND 51e JAARGANG No. 138 aken relegrafie Neutraliteit en Bijbelsch Onderwijs. Buitenland. De komende verkiezingen. Ook voóc Üovpütm haat //Uotta*idec//! „HOLT AP"-KARPETTEN GORDIJNSTOFFEN Mfatdee's Manufacturenmagazijnen. Lange Vorststraat 34-36, Goes. Belangrijkste Nieuws Binnenland dat de Nb- teel t steeds goeden weg; Dolhuizen biedt voorziening te oege aard- ■den teleurstel- fruit en vree- -atste jaren als Waarde: f88.614000 - 75.058.000 - 66.027.000 - 48.583.000 - 37.854.000 - 34.539.000 -27.685.000 - 29.966.000 totaal gewicht met 2.1 pet., de opzichte van een achterstand zien. ouw, aldus ein- heden nog niet tmeenen opbloei den zal ons vak n moeten door van eenige wei- al kunnen wotr- voor den tuin- jevolgen van de in de conjunc- enen wijl ons er het doorwerken angzaam en ge- vsch-Vlaanderen den paarden- iaanderen meer men, en vooral bestond groote goede dekheng- uit deze streek ike prijzen be- c goede fokmer- aag, vooral van rERKOREN IN D. variëteiten een raard. am uit Londen feiten winterko- tien jaren door voor landbouw- en zijn beproefd, beveling van het over 1936 waar- t hier de Neder- liana" genoemd igen de afgeloo- resultaten heeft ilhelmina"-varië- rleend aan Sigaren- che Rechtbank 6 maanden defi- letaling verleend Sigaren- en T'a- rbank. iet kantoor der maand Februari oemd kantoor o'P egd f 117.256,29, >23,15. Derhalve betaald 39.733,14 het kantoor der maand Februari ïoemd kantoor otp legd f 147.352,02 78. Derhalve meer aid f66.294,24. EERBERICHT. n avond van 13 k wellicht toene- nd, betrokken tot nkelijk opklarend, veer regenbuien, temperatuur, iddag 3 uur: Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL j. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent. Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85. Bij contract belangrijke korting. Idag 3 u.: 750. r fietsen: Dit nummer bestaat uit 2 bladen Den laatsten tijd worden steeds meer stemmen gehoord, die aandringen op hét wederinvoeren van Bijbelsch onderwies op de openbare school, niet zoozeer door de „godsdienstleeraren", als wel door bet gewone onderwijzend personeel. Men wordt daarbij gedrongen eenerzijds door de overweging dat bet met de bijbelken nis van bet één-derde deel der kinderen onzes volks dat nog de openbare school bezoekt over bet algemeen treurig is ge steld en anderzijds door de begeerte de openbare school in bet oog van hen, die op godsdienstzin prijs stellen, nog wat te reieveeren. Aan een discussie over de mogelijkheid het Bijbelsch onderwijs onder de ver plichte leervakken der Openb. School op te nemen, dient vooraf te gaan een ant woord op de vraag: Laat de wettelijk vastgelegde neutraliteit der Openb. School zulk een maatregel toe? Men heeft met die neutraliteit der Op. gcbool vroeger vaak de hand gelicht. Vooral toen bet aantal R.K. scholen ge ringer was. Maar ook en dat is vooral in Zeeland nog bet geval op plaatsen, waar de kinderen van Hervormden huize nog de groote meerderheid vormen op de 0. S. b.v. te Wolf aartsdijk. Ook op an dere plaatsen, waar dit niet bet geval is o.a. te Nieuwdorp, te Nieuwland en el ders. Zelfs de Begeering werkte in die richting mede, reeds spoedig na de in voering der Schoolwet van 1878. Hoewel nog in 1881 (Min. van B. Z. 24 Juni 1881) de bepaling in een gemeente lijke verordening voor de O. L. school „dat de Schooltijden dagelijks met een kort en gepast gebed of gezang op een eer biedige wijze ingericht, geopend en geslo ten moeten worden", in strijd werd geacht met het neutraal karakter der 0. S. en dus met de wet, bepaalde de Min. van Binn. Zaken reeds op 9 Jan. 1884, dat een dergelijke opening en slui ting der lessen niet in strijd met de wet is. Zulk een bepaling mocht dus zoowel in de plaatselijke verordening als in de instructie van bet onderwijzend personeel opgenomen worden. Naar aanleiding van een vraag in bet Voorl. Verslag der l'weede Kamer in 1908, antwoordde Mi nister Rink zelfs dat door de neutraliteit der O. S. „niet wordt uitgesloten het onderwijs in Bijbelsche Geschiedenis als onderdeel van de geschiedenis of het doen van verhalen uit de Bijb. Gescb. en evenmin het uitspreken van een gebed, wanneer een en ander kan geschieden zonder te kort te doen aan den eerbied, verschuldigd aan de godsdienstige begrip pen van andersdenkenden". In 1909 schreef minister Heemskerk dat de ver klaring zijner voorgangers niet het licht snoer zal hebben te strekken bijl vragen als bovenbedoeld. Hijzelf was van mee ning „dat de gemeenteraad niet be voegd is te bepalen dat op de 0. S. uit den Bijbel zal worden vouigelezen. 't Weekblad „De Gemeentestem" meende destijds dat door het zingen van psalm verzen in de School toe te laten, de geest der Wet wordt miskend. Volledigheidshalve relateer ik nog dat de Minister van Onderwijs in 1923 be sliste, dat op grond van art. 42 4o der Lageronderwijswet op de O. S. geen on derwijs mag gegeven worden tijdens de schooltijden in Bijbelsche geschiedenis en evenmin deze stof in het leerplan mag worden opgenomen, tenzij als deel van het vak „algemeene geschiedenis". Al deze vragen hangen samen met de kwastie of de neutraliteit der O. S. absoluut of relatief moet worden opgevat. Minister Six gaf reeds op 3 Mei 1881 onbewimpeld een antwoord in eerstge- noemden zin. In het Voorloopig Verslag van de Schoolwet van 1857 leest men: „De overgroote meerderheid (der Ka merleden) acht deze zinsnede, in verge lijking met het vroeger ontwerp, verbe terd voor zoover thans eerbied voor de godsdienstige begrippen van andersden kenden in het algemeen als plicht wordt opgelegd en de eerbied niet meer wordt beperkt tot de begrippen der ge zindte, waartoe de schoolgaande kinderen behooren." Dus: er moet rekening worden gehou den met de ouders der kinderen, die tot de schoolbevolking kunnen behooren. Hiermee is de kwestie opgelost. Waar het betrekkelijk wetsartikel (Art. 33, 35, 42) ongewijzigd is gebleven, is het opnemen van Bijbelsche Gescb. als leer vak op de O. S. uitgesloten. De Bond van Nederl. Onderwijzers, waartoe het gros der openbare onderwij- zers van bijstand behoort, nam in 1909 een motie aan, waarin werd uitgespro ken, dat het goede inzicht in de opvoe ding van het kind eischt, dat het gehou den wordt buiten de politieke en gods dienstige geschillen der volwassenen, ook wat betreft de monarchale of antimonar- chale geschillen. Deze Bond is dus consequent gebleven, nu hij onlangs weigerde de taak van het geven van Bijb. onderwijs op de O. S. op zich te nemen. Daartegenover valt een merkwaardig verschijnsel op te merken. Echte, over tuigde voorstanders der Ol. S., komen boe meer de O. S. in het gedrang komt, in de laatste jaren er hoe langer hoe meer toe er op aan te dringen dat met de absolute neutraliteit de hand worde gelicht. Politici, als het Kamerlid Ling- beek, die ingevolge hun staatkundig standpunt de O. S. willen Christianisee- ren, trekken eenzelfde lijn. Personen, die tegen de kosten en moeiten van de op richting eener Chr. School opzien en deze worden er in den laatsten tijd niet minder op sluiten zich hierbij aan, voorbijziende dat omzetting van een openbare in een Chr. School in gemeen ten, waar men dit algemeen wenscht, practisch zeer wel mogelijk is. En wat is nu onze conclusie? Eenerzijds is volkomen juist wat Min. Heemskerk in 1909 zeide: „Doe er niet aan mede om te plaatsen een etiquette van Christelijkheid op de Openb. School en ook niet aan een poging om daaraan opzettelijk een ander karakter te geven. D'och ook anderzijds weersta men elke poging om, zonder dat de wet te dezen aanzien gewijzigd wordt, het Bijlb. onder wijs als verplicht leervak binnen den officieelen leertijd op de O. Sch. binnen te smokkelen. Gedienstigheden der prac- tijfc moeten geweerd en oneerlijke concur rentie buitengesloten warden. A. DE STRIJD IN SPANJE. Terwijl de colonne van generaal Mos- cardo ondanks de slechte weersomstan digheden voor Guadalajara is aangeko men, heeft de rechterflank van de 25000 man sterke Noordelijke armee der op standelingen onder commando van gene- neraal Mola haar stellingen meer naai het Zuiden verschoven. Beide legergroe pen vertenigden zich daarna te Torrije en brachten daar haar batterijen in stelling, waarmede de stad Guadalajara onder vuur werd genomen. In geheel Guadalajara wordt aan weers zijden druk gebruik gemaakt van de artil lerie. In het 'begin van den middag was de frontlijn nog ongewijzigd. Het schijnt, dat de troepen van Franco gisteren zijn over gegaan tot hergroepeeren na de zware verliezen, welke zij de afgeloopen dagen hebben geleden. Hiervan maakten de Volksfronttroepen gebruik om een flank- aanval uit te voeren. Het kanonvuur op de stad Madrid zelf hield aan tot gistermiddag vier uur. Er zijn twee granaten van groot kaliber op het centrum van de sad gevallen, waar door aanzienlijke schade is veroorzaakt. Journalisten ondervragen Italiaansche krijgsgevangenen. Buitenlandsche journalisten hebben de vier Italiaansche soldaten en den Ita'li- aanschen luitenant Caetano Burruzo, die door de regeeringstroepen gelvangen zijn genomen, ondervraagd. De luitenant verklaarde, dat het totaal aantal Italiaansche troepen in Spanje slechts 40.000 bedraagt, en voegde hieraan toe, dat de troepen zich vrijwillig hadden opgegeven voor Abessynië; veertien da gen vóór het vertrek deelde men hun mede, dat zij naar Spanje zouden gaan. Dit werd geaccepteerd. Hier onderbrak een van de soldaten den luitenant en zeide, dat hij dienst had genomen om zich in Abessynië te vesti gen, doch toen hij aan boord ging, werd hem medegedeeld, dat zij naar Spanje zouden gaan; hij kon niet anders doen dan vertrekken. Op de vraag, wat hij in Spanje kwam doen, zeide de luitenant„Een fas cistisch bewind instellen." Uit de iverdere antwoorden bleek, dat de Italianen naar Spanje waren gekomen met volledige oorlogsuitrusting. Een van de gevangenen zeide nog, dat de soldaten vijf lire per dag soldij ontvangen, terwijl de Italiaansche regeering aan hun gezin nen in Italië twintig lire per dag uit betaalt. Officieren ontvangen 60 lire per dag. De Italiaansche majoor Luciano An- tonia Sylvia, die eveneens krijgsgevangene was gemaakt, schatte het aantal Italia nen in Spanje op 80.000 en het aantal Duitschers op 40.000. DE POLITIEKE VERWARRING IN BELGIE. De Maasbode schrijft Alsof de politieke verwarring in België nog niet groot genoeg was, zijn er thans nog de door den Rexleider Degrelle, in de hoofdstad uitgelokte verkiezingen bij gekomen. Niemand zou het op dit oogenblik dur ven wagen, een prognostiek te geven over den uitslag van het duel DegrelleVan Zeeland, dat eigenlijk een steekspel tus- schen de regeering en de Vlaamsche na tionalisten en Rex is. Bij de volledige verkiezingen van Mei 1936, werden in het Arrondissement Brus sel '(waar zich ook de plaatselijke verkie zing van 11 April 1937 zal afspelen) de volgende aantallen stemmen bekomen: socialisten 85.474, katholieken 78.799, liberalen 55.151, rexisten 53.582, commu nisten 34.739, Vlaamsche nationalisten 20.139, realisten 8.740, andere partijen 3.036. Logischer wijze mag men aannemen dat, in dezen gedachtengang, van Zeeland plm. 255.000 stemmen zal moeten behalen als socialisten, katholieken, liberalen en voor deze gelegenheid, ook de communis ten voor hem stemmen. RexV. N. V., zouden, om het status quo te handhaVen, ongeveer 74.000 stemmen moeten beko men. Het is echter een groote vraag, of de katholieken en onder hen vooral de Vlaamsche katholieken en ook de Fran- sche, die anti-rood zijn, als één man voor van Zeeland zullen stemmen. Men neemt het hem van die zijde erg kwalijk, dat hij de socialisten een overwegenden invloed in zijn regeering heeft laten veroveren. Bovendien gaat de katholieke middenstand nog zwaar gedrukt onder hooge belastin gen, welke men wel heeft beloofd te zul len verminderen, maar waarvan inmid dels nog geen cent is afgegaan. Boiven- dien mag niet uit het oog worden ver loren, dat veel kleine renteniers door de devaluatie en de conversie der Staats fondsen, zoo goed als geruïneerd zijn en zij zich hierom wel eens zouden kunnen wreken. Anderzijds wordt gezegd, dat Degrelle veel van zijn Invloed op de massa heeft (verloren en dat zijn gelederen zijn ge slonken. De aanstaande verkiezing wordt hier door uitsluitend een duel om cijfers. De verkiezing van den heer Van Zeeland is, als men de cijfers van 1936 voor oogen houdt, zoo goed als verzekerd. Degrelle weet zelf ook, dat de rexistische zetel van Brussel voor zijn partij van nu af aan als verloren moei worden beschouwd. Hij hoopt alleen maar op cijferwinst. BERLIJN EN ROME ANTWOORDEN LONDEN. D'e Duitsohe minister van buitenland sche zaken, baron von Neurath, heeft gisteren den Britschen ambassadeur te Berlijn, sir Eric Philips het memoran dum overhandigd in antwoord op de no ta inzake het sluiten van een nieuw pact voor West-Europa. Het memorandum zet het standpunt der rijksregeering uiteen ten opzichte van de voorstellen der andere bij deze aange legenheid betrokken regeeringen als ver volg op de tot nu toe gevoerde gedachten- wisseling. Deze stap geschiedt in overleg met de Italiaansche regeering, welke ook harer zijds de Britsche regeering gisteren een memorandum heeft overhandigd aan gaande een pact voor het Westen. Reuter meldt uit Londen, dat 'het ant woord van Italië op de Britsche nota door Giano aan den Engelschen ambassadeur te Rome is overhandigd. Het Italiaansche memorandum is een betrekkelijk lang document. In weerwil van het ontbreken van of- ficieele aanduidingen is men in diploma tieke kringen van oordeel, dat 'het uiting geeft aan Italië's verlangen om de groote internationale onderhandelingen weder om aan te knoopen met het oog op de organisatie van den vrede tusschen hei Fransch-Britsche en het Italiaansch- Duitsohe politieke stelsel. Ongetwijfeld bevatten de overwegingen die de nota behelst, de reserves en be zwaren die zij formuleert, moeilijkheden, welke moeten worden opgelost; met name zal het bezwaar dat wordt gemaakt tegen bet Fransch-Russische pact de onderban- Een nieuwe groep gevormd voor de Kamerverkiezingen. Naar het H b 1 d. verneemt is, als ge volg van een aantal vergaderingen die de laatste weken in verschillende plaatsen van ons land gehouden zijn, een federatie van een aantal organisaties tot stand ge komen, die met een eigen lijst aan de a.s. Tweede Kamerverkiezingen zal deel nemen. In een Donderdag te Utrecht gehouden vergadering is daartoe definitief besla ten. Tot de federatie zijn thans reeds toe getreden de „Nationale Boeren-, Tuin ders- en Middenstanderspartij, waarvoor de heer mr Vervoorn in de huidige Twee de Kamer zitting heeft, de organisatie „Maatschappelijk Herstel", waarvan voorzitter is dr ir M. D. Dijt uit Haarlem, „Algemeene Tuindersbond", het „Comité van Actie voor de kleine boeren", groep- TromtPt liet „Nationaal Verbond Alge meen Belang", de „Kleine boeren-actie in Drente", alsmede nog eenige organisaties, die nog geen definitieve toezegging tot toetreding hebben gedaan. Voorloopig treedt als secretaris op de heer Jac. Welleman. De definitieve sa menstelling van de lijst van candidaten voor het lidmaatschap van de Tweede Kamer kan dezer dagen worden ver wacht. Omtrent de candidaten zelve is reeds overeensteming bereikt. Alleen omtrent de volgorde van plaatsing moet nog een besluit worden genomen. Verwacht kan worden, dat ook een zeer groote groep uit de organisatie „Landbouw en Maatschappij" tot de nieuwe federatie zal toetreden, hetgeen noodwendig tot een scheuring in deze or ganisatie moet leiden. delingen moeilijk waren, maar het schijnt dat zelfs ondanks dat de weg niet zou zijn afgesloten. De Nazi-acile In de Ver. Staten. De democraat Dickstein heeft in de wetgevende kamercommissie voorgesteld, een onderzoek te doen instellen naar de ondergrondsche buitenlandsche propa ganda in de Vereenigde Staten. Hij verzekerde, dat hij honderd buiten landsche spionnen kon noemen, wier stre ven erop is gericht, in de Vereenigde Sta ten een fascistisch regime in te stellen. Dickstein verklaarde verder, dat hij in het bezit is van documenten, aan de hand waarvan hij kan bewijzen, dat Fritz Kuhn, chemicus van de Ford-fabrieken, leider is der Hitlerianen in de Vereenig de Staten. Ook legde hij aan de vergadering foto's voor van een, naar hij' toelichtte, ge heime vergadering te New-York gehou den, waar acht honderd buitenlanders of genaturaliseerden den eed van trouw zwoeren aan de nazi-regeering. „Wij weten allen", aldus Dickstein, „dat Hitier tracht een wereldoorlog te ontketenen. De nazis zijn ook in Ame rika doende met den opbouw van een leger dat reeds 200.000 man sterk is en voor het einde van dit jaar een millioen man zal tellen". Reeds zijn de nazis in veertien staten georganiseerd, verzekerde D'ickstein, en Kuhn beschikt over millioenen dollars voor propagandadoeleinden. Tenslotte toonde spreker de vergade ring nog een anti-semietisch boek, dat naar hij zeide aanvankelijk bij Ford, thans echter te Hamburg wordt gedrukt en vandaar in de Vereenigde Staten wordt ingevoerd. Dickstein is ervan overtuigd, dat Ford van de activiteit van Kuhn op de hoog te is. Oceaanvliegtuig der Lufthansa verongelukt. Het gewone postvliegtuig van de Deut sche Lufthansa, dat op weg was van D'uitschland naar Zuid-Amerika, heeft gisteren wegens dikke grondmist niet de luchthaven van Bathurst (in Britsch Gam bia, Afrika) kunnen bereiken. Het toe stel werd vernield. Men vreest, dat de uit vier personen bestaande bemanning om het leven is gekomen. Bijna de ge- heele post kon geborgen worden. D'e poststukken zullen met de gewone post- vliegboot naar Zuid-Amerika worden overgebracht. Havas meldt nog, dat het toestel des morgens te drie uur in de rivier viel. Wrakstukken zijn op het strand aange spoeld. Korte Berichten. Thans ontvangen 400.000 tot 600.000 boerengezinnen in Amerika ondersteu- Wij brengen een prachtsorteering in de nieuwste dessins, vanaf 4.2S tot 27.50. Onze collectie is zeer uitgebreid en voordeelig. Reclame-aanbieding MARQUISETTE met kantje, 90 cM. breed, in wit en ecru, per el 27. Heeft U met de a.s. schoonmaak REPARATIE AAN BEDDEN OF MATRASSEN 7 Laat dit nu verzorgen I Straks is het te druk, terwijl wij U nu op tijd kunnen bedienen 1 Gaarne wachten wl] Uwe orders. Binnenland. De toestand van den tuinbouw. H. M. de Koningin op de Jaarbeurs. Twee Nederlanders benoemd bij de con trole op Spanje. Buitenland. De rol van Italië in Spanje. Berlijn en Rome antwoorden Londen. ning. Ieder gezin wordt maandelijks ge middeld 20 uitbetaald. De Fransche Kamer heeft in eerste lezing het wetsontwerp aangaande on gerechtvaardigde prijsopdrijving aange nomen met 381 tegen 197 stemmen. ONZE VERTEGENWOORDIGING BIJ DEN VOLKENBOND. Bij Kon. Besluit is Mr G. Ridder van Rappard, thans H. Ms. buitengewoon ge zant en gevolmachtigd minister te Ber lijn, ontheven van zijn functie van per manent vertegenwoordiger van Neder land bij den Volkenhond onder dankbetui ging voor de als zoodanig bewezen dien sten. Benoemd tot permanent vertegen woordiger van Nederland bij den Volken bond is D'r A. Loudon, H. Ms. buitenge woon gezant en gevolmachtigd minister te Bern. DE REIS VAN DE JAVA VERSNELD. Negien dagen eerder uit Algiers. Hr. Ms. kruiser „Java" zal Port Said aandoen op 21 Maart inplaats van op 26 Maart, Algiers van 25 t/m 26 Maart, inplaats van 31 Maart tot 3 April, Als gevolg hiervan zullen de nage- noemde brievenmalen voor de „Java" worden verzonden: naar Port Said op 13 Maart met den trein van 6.31 van Rotter dam naar Utrecht; naar Algiers op 23 Maart met den trein van 10.04 van Am sterdam naar Antwerpen. DE CONTROLE AAN DE SPAANSCHE GRENZEN. Vice-admiraal Van Duim en schout-bij-nacht Olivier benoemd. Naar Havas uit Londen meldt, heeft de niet-inmengingscommissie in haar bij eenkomst van gistermiddag den Neder- landsöhen vice-admiraal, M. H. van Duim 'benoemd tot algemeen chef vein het con trolebureau, den Nederlandschen schout bij-nacht J. S. C. Olivier tot Chef van de controle ter zee, en den Deenschen kolo nel Lunn tot chef van de controle aan de Fransch-Spaansche grens. Naar het A. N. P. meldt, hebben vice- adimiraal Yan Duim en sohout-bij-nacht Olivier, hun benoeming aanvaard. De heeren Van Duim en Olivier zijn voornemens Maandagavond naar Londen te vertrekken. Wie Iets wil verkoopen adverteert Dat ls logisch. Wie adverteeren wil gebruikt daarvoor „DE ZEEUW". Dat is verstandig.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1937 | | pagina 1