OFLEVINB IN Nil «LH HEVEN.
van
Dinsdag EKaart »©37
DAGBLAD VOOR OE PROVINCIE ZEELAND
In handel en Industrieels een]|grootere bedrijvigheid te constateeren.
De buitenlandsche spanningen een waarschuwing tegen
voorbarig optimisme.
Buitenland.
Handhaving van onze
zelfstandigheid.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
linnen der 0, L tl
De saneering van den
brandstoffenhandel.
§«e J«arg®ï?s IV©, «84
Goes.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg 40, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Aan den vooravond van de opening
van de 36ste Jaarbeurs beeft de Secre
taris-Generaal de beer Graadt van Rog
gen, voor de pers een rede gehouden, die
in opgewekten toon was gesteld.
Er is, aldus Spr., opleving in het Ne
derlandsche zakenleven en waar zij nog
niet is, wordt zij: verwacht.
In handel en industrie is een grootere
bedrijvigheid te constateeren met .uitzicht
oip gunstiger bedrijfsresultaten.
Naar Vondel's woord kan worden ge
tuigd: „Het gaet naer onzen
wensch; wij: zijn dienhoeck
te b o v e n!"
Vanwaar die snelle ommekeer? Twee
factoren deden hun invloed gelden: d e
verbetering van de wereld
conjunctuur Indië niet te verge
ten en de depreciatie van den
gulden.
Beiden hebben niet alle economische
problemen ter zijde gesteld. Een defi
nitief herstel heeft solider basis
noodig.
Er zijn er, die voor ons land het begin
van het herstel willen doen samenvallen
met den val van den gulden. Maar reeds
vóór September '36 was ten onzent een
opwaartsche beweging ingetreden.
l'e dien aanzien is de statistiek van den
uitvoer over 1936 teekenend. In Ja
nuari '36 blijft de uitvoer nog 4 millioen
ten achter bij' Januari '35; de maand Fe
bruari geeft voor beide jaren een gelijk
bedrag aan, doch in Maart '36 stij'gt voor
het eerst het cijfer van den uitvoer bo
ven dat van '35.
Vrij' geregeld met uitzondering van
Mei zet zich dan het hoóger cijfer voor
1936 voort, doch steeds met een beschei
den verschil: 7 millioen, 2 millioen, 6
millioen en weer 2 millioen, tot in de
maanden September, October, November
en December de groote sprongen
beginnen; de uitvoer in September 1936
overtreft September 1935 met 12
millioen; October, November en Decem
ber overtroffen de correspondeerende
maanden van '35 resp. met 6, 7 en 28
millioen guldens. Dezelfde sprongsge
wijze verbetering zet zich dan verder in
1937 voort: de uitvoer in Januari 1937
bedroeg 22 millioen méér in waarde
dan in Januari van he' vorige jaar.
Ook aan de hand van andere gegevens is
eenzelfde ontwikkelingsgang aan te too-
nen: vóór September 1936 een zwak sta
gende lijn; na September 1936 een ster
ke stijging.
Naast beide factoren mag ook de
„Aanpassing" worden genoemd.
Door deze „aanpassing" werd reeds vóór
de depreciatie de brug geslagen, waar
door het daarna de opleving moge
lijk werd, haar zegetocht zoo glorieus
voort te zetten. De wijziging in de mone
taire politiek bracht ons bedrijfsleven on
tegenzeggelijk in verbeterde concur
rentiepositie tegenover het buitenland.
De vraag rijst: Zal men in Nederland
reeds mogen rekenen met een defini
tief herstel?
Voor de opleving in Nederland zijln de
buitenlandsche spanningen een donkeren
achtergrond en een waarschuwing
tegen voorbarig optimis-
m e. De gevolgen van de crisis worden
nog in het bedrijfsleven sterk gevoeld. In
een aantal bedrijfsklassen heeft het her
stel zich krachtig ingezet; in het meeren-
deel heeft de feitelijke verbetering zich
tot nog toe slechts schoorvoetend aange
meld. Hiervoor zijn de werkloos
heidscijfers kenschetsend.
De bedrijfstakken, waarin blijkens de
werkeloosheidscijfers het herstel krachtig
tot uiting kwam, zijn tevens de indu-
striegroepen, waarin de uitvoercij'-
f e r s het sterkst zijn gestegen.
De economische opleving in Nederland
draagt dan ook zeer uitgesproken de sig
natuur van den export. Voor de industrie
welke meer uitsluitend voor de bin
nenlandsche markt werkt, is de
conjunctuur in veel mindere mate gun
stig, hetgeen spr. met eenige cijfers be
wees en waarbij hij er op wees, dat de
vermindering der werkloosheidscijfers
zekere vaagheid vertoond.
Dit verschijnsel het achterblijven
van de binnenlandsche markt hoezeer
tot gematigdheid manend, is daarom nog
geenszins verontrustend; de snelle en be
langrijke verbetering in de andere be
drijfstakken zal ontegenzeggelijk stimu-
leerend en „aanzwengelend" werken op
de industrieën, die thans nog niet in be
langrijke mate van de opleving hebben
geprofiteerd. Deze stimjuleerende invloed
is reeds merkbaar in het bouwvak, voor
zoover het den fabrieksbouw betreft.
Stimuleerend werkte de opleving in de
exportnijverheid en in den landbouw ook
op het goederenvervoer
der Nederlandsche Spoor
wegen, dat van November af
weer gestadig toeneemt. Ook andere fac
toren zullen gunstig de binnenlandsche
markt kunnen beïnvloeden en de opleving
aanmoedigen in die bedrijfstakken, waar
momenteel de conjunctuurlijn nog slechts
een geringe stijging vertoont. Zoo komt
in den algemeenen crediettoestand groo-
ter elasticiteit.
De hausse in de scheepsvrachten geeft
de Nederlandsche reederijen weer kans
op winst. De prijsstijging der Indische
producten en de herstelde rentabiliteit
der Indische bedrijven beïnvloeden in
hooge mate Nederlandsche belangen en
de grootere en kleinere winsten, welke
via de effectenbeurs door grootere en
kleinere burgers worden gemaakt, doen
toenemende koopkracht en kooplust bij
het publiek in de toekomst verwachten.
Bij zich voortzettend herstel ligt voor
Nederland het zwaartepunt voor b 1 ij -
vend herstel bij den export. Op behoud
en uitbreiding der exportmogelijkheden
moeten de krachten van het Nederland
sche bedrijfsleven worden toegespitst.
Eeen nieuwe Neder 1. export
moet worden opgebouwd.
Nu het in de wereld begint te dagen, is
eerste eisch op exportgebied: dat het Ne
derlandsche bedrijfsleven zich opnieuw
oriënteere met betrekking tot het buiten
land. Er is commercieel gesproken
uit deze crisis een gansch nieuw buiten
land ontstaan.
Evenals in vroeger eeuwen de koopman,
moet nu de industrieel het zeegat uit en
de oceanen over. Met vreugde mag wor
den geconstateerd, dat deze oude hang
naar reizen en trekken in onze moderne
werkgevers zich niet verloochent. Het
commercieel baanbrekende werk is on
middellijk ter hand genomen.
Het initiatief der ondernemer® wordt
ondersteund d'oor de Regeering: de han
delsmissie naar Zuid-Amerika, de han
delsdelegaties naar verschillende andere
landen; de buitenlandsche reizen van on
ze economische ministers; de handelsac-
coorden, die hier en daar economische
versperringen wisten op te ruimen; de ac
tiviteit van den nieuw georganiseerden
Centralen Economischen Voorlichtings
dienst dat alles is bewijs, dat industri
eel Nederland op commercieele wijze het
ijzer aan het smeden is nu het heet wordt
Belangrijke buitenland
sche orders 'heeft onze in
dustrie reeds weten tebe-
machtigen. Het zich daarbij voor
doende verschijnsel, dat onze voornaam
ste afzetmogelijkheden zich blijkbaar naar
het westen hebben verplaatst, moge het
Nederlandsche bedrijfsleven de oogen niet
doen sluiten voor het feit, dart Oostelijk
van Nederland gebieden liggen waarop
van oudsh'er en van nature ook nu nog
zijn handelsverkeer is aangewezen.
Nederland zal overal ter wereld zijn
handelsvl'ag moeten zien te planten en
ook de kleine exportmogelijkheden niet
mogen versmaden.
De Vliegende Hollander niet die van
de stage, die maar op de bonnefooi rond
zwalkte maar de „Vliegende" Hollan
der vein de Ihedendaagsohe werkelijkheid
die niet® aan 'het toeval overlaat moert
het symbool van het Nederlandsche be
drijfsleven worden.
De jonge Nederlanders, die weten
schappelijk toegerust en practisch behooT-
lijk onderlegd, aan deze toekomst-taak
hun krachten zullen kunnen wijden, zijn
te benijden.
DE OORLOG IN SPANJE.
Weer een aanslag op Madrid.
Gistermorgen vroeg hebben de troepen
van Franco een algemeenen aanval op
den weg naar Aragon tegenover de stel
lingen der Volksfronttroepen te Laloba
en Abanadis geopend. Na een hevig voor
bereidend geschutvuur brachten de op
standelingen alle oorlogstuig, waarover
zij beschikten, zware en lichte tanks enz.,
in het vuur. Het antitankgeschut der re-
geeringstroepen kwam onmiddellijk in
actie, waardoor de tanks niet verder kon
den opdringen. Toen zij zagen, dat zijl
op "deze wijze niet zouden slagen, riepen
de opstandelingen de luchtmacht te hulp.
Negen driemotorige bombardementsvlieg
tuigen, beschermd door escadrilles jagers,
wieipen talrijke bommen op de linies.
Batterijen afweergeschut en jachtvlieg
tuigen der regeeringstroepen hebben
daarna een gevecht ontketend, waarbij' zij
de tegenstanders dwongen zich terug te
trekken.
Om elf uur was de eerste poging mis
lukt. Ze werd gevolgd door verschillen
de andere pogingen.
De stellingen zijn echter onveranderd
gebleven.
Generaal Maija, de verdediger van Ma
drid, beeft tot de journalisten gezegd:
„De troepen van Franco hebben een
groot offensief ingezet. Dit is hun vijfde
aanval op de hoofdstad." Glimlachend
voegde hij! er aan toe: „Wees gerust:
alles is voorbereid tot het bieden van
tegenstand."
Het schijnt, dat tegelijk met den aanval
in de provincie Guadalajara, ook een
aanval aan de Jarama moet worden ver
wacht; blijkbaar is het de bedoeling den
kring om Madrid nauwer aan te halen.
Controleplan definitief aangenomen.
Gisteravond heeft de niet-inmengings-
commiissie te Londen een communiqué
gepubliceerd, waarin wordt medegedeeld
dat de commissie het plan van controle
definitief heeft aangenomen.
De controle zal op 13 Maart in werking
treden. Overeengekomen werd, met de
uitvoering er van behalve vertegenwoor
digers van Engeland, Frankrijk, Duitsch-
land, Italië en Rusland, nog drie andere
vertegenwoordigers te belasten.
Schip in brand.
Gisteren deden allerlei geruchten de
ronde over een schip, dat in de Golf van
Biscaye in vlammen stond.
Eerst dacht men, dat het een vracht-
of passagiersschip was, dat door een oor
logsschip zou zijn gebombardeerd.
Later werd gemeld, dat het 'tin nood
geraakte schip de „Mar Cantabrico" ge
weest is. De Spaansche boot is gezonken
en de bemanning is door de „Canarias",
een kruiser der opstandelingen, aan
boord genomen.
De „Mar Cantabrico" bevond zioh met
een lading oorlogsmateriaal voor de re
geering in Valencia onder weg naar
Spanje.
De oorlogsschepen der opstandelingen
hadden de „Mar Cantabrico" wekenlang
in de Spaansche wateren bespied en zien
thans bun werk met succes bekroond.
AARDBEVING TE SAN FRANCISCO.
De stad San Francisco werd Maan
dagochtend vroeg door een aardbeving
geteisterd, welke, naar de politie mede
deelde, de hevigste is sinds die van 18
April 1906.
De aarschokken duurden twee a drie
seconden. Zij hebben groote schade aan
gericht aan de woonhuizen en winkel
zaken.
Voor zoover bekend, zijn geen gewon
den te betreuren.
Nationaal-socialistische rechtspraak.
Voor de rechtbank van Weimar is door
een advocaat, die een verdachte, beschul
digd van moord op zijn zoon, verdedigde,
het recht bepleit van een vader om in ze
kere gevallen zijn kind te dooden.
D'e vader had zijn zoon gedurende diens
slaap doodgeschoten, omdat deze een ge
vaarlijke imbeciel was, die het leven van
zijn medemenschen in gevaar bracht
Daar hij geen geld had om hem in een
inrichting te laten opnemen, had hij hem
van het leven beroofd.
Het O. M. eischte de doodstraf tegen
verdachte, maar de verdediger zette uit
een, dat het geheel in overeenstemming
met de nat.-soc. opvatting van „bloed en
bodem" was, dat verdachte zijn medemen
schen tegen zijn gevaarlijke zoon wilde
beschermen.
„Juist is", pleitte de advocaat, „wat ten
goede van de gemeenschap komt, ver
keerd wat deze schaadt. En de vader
schaadde de gemeenschap niet, door zijn
zoon te dooden."
Dë rechtbank heeft onder den indruk
van dit betoog verdachte tot drie jaar ge
vangenisstraf veroordeeld.
Schandelijk toch!
Buitengewone zitting Duitsch Kabinet?
In politieke kringen gaat bet gerucht,
dat vandaag een buitengewone kabinets
raad zal worden gehouden, onder voor
zitterschap van Hitier.
Omtrent het doel der besprekingen kon
geen enkele aanwijzing worden verkre
gen. Men verwacht evenwel, dat de kan
selier met zijn medewerkers den algemee
nen politieken toestand zal bestudeeren,
o.a. de consequenties die Duitschland zou
moeten trekken uit de herbewapening van
Engeland, Frankrijk en Italië.
Weer staking te Detroit.
Als gevolg van de weigering van de
Chrysler Automobielfabrieken de indus-
trieele vakbond van Lewis als uitsluiten
de vertegenwoordiger van haar arbeiders
te erkennen, heeft deze vakbond tot sta
king besloten.
Bij de fabrieken van Chrysler, Hudson
Onze Minister van Buitenlandsche za
ken heeft eenigen tijd geleden nogeens
met nadruk verklaard, dat de Regeering
de tot nu toe gevoerde zelfstandig-
heidspolitiek niet wenscht prijs te
geven en dat wij ons niet onder de be
scherming of bevoogding van welke mo
gendheid ook, mogen plaatsen.
Hoe verstandig het is dit standpunt te
blijven innemen, leert ons Oostenrijk.
Hitier heeft meermalen verzekerd, dat
Duitschland zich niet wenscht te mengen
in de binnenlandsche politiek van andere
landen. En Mussolini had ten opzichte
van Oostenrijk een soortgelijke verkla
ring afgelegd.
Maar wat gebeurt?
In Oostenrijk is een sterke beweging
opgekomen om de monarchie te herstel
len en de Habsburgers weer op den troon
te brengen. En naar het schijnt is de
O'ostenrijksche regeering hiervan niet af-
keerig, zoodat er eenige grond was voor
de verwachting dat de restauratie na niet
te langen tijd een feit zou worden.
Dit strookt echter niet met de plannen
van Hitler, die ook in Oostenrijk gaarne
het nationaal-socialisme zou zien zegevie
ren.
En daarom heeft nu de Duitsche re
geering, zonder met plechtige verklarin
gen rekening te houden, laten weten, dat
zij1 niet zal dulden, dat in Oostenrijk de
monarchie hersteld wordt. En naar thans
blijkt, wordt Hitier hierin door Mussolini
gesteund.
Daaruit ziet men weer eens, hoe wei
nig men op mooie beloften kan vertrou
wen en hoe dwaas een regeering handelt,
die zich door plechtige toezeggingen laat
verleiden haar plicht te verzaken.
België heeft het in 1914 tot zijn schade
ondervonden.
Gelukkig dat onze Regeering op het
standpunt staat en blijft staan, dat wij
zelf voor de handhaving van onze neu
traliteit en de onaantastbaarheid van ons
grondgebied hebben te waken.
en Chevrolet is de staking ingegaan,
waarbij 80.000 arbeiders zijn betrokken.
Ook in de fabriek van Chevrolet te Flint
is opnieuw staking uitgebroken. Deze
laatste staking houdt verband met de op
voering van de productiesnelheid, waarte
gen de vakbond zich verzet.
Korte Berichten.
De verkoopprijs der Italiaansche
dagbladen zal met tien centesimos ver
hoogd warden. De bedoeling biervan is,
zoo wordt gemeld, een verdere stijging
van de oplaag tegen te gaan. De regeering
wenscht n.l. de voor de vervaardiging
van het krantenpapier benoodigde cellu
lose te bewaren voor militaire doeleinden!
WETTELIJKE VOORZIENING INZAKE
HET PARTICULIERE BANKWEZEN.
Een staatscommissie ingesteld.
Biji Kon. besluit is een staatscommissie
ingesteld om van advies te dienen over
de vraag, of ten aanzien van het particu
liere bankwezen wettelijke voorziening
noodig of wenschelij'k is, zoo ja, in wel
ken zin, zulks onder medewerking van
haar gevoelen over de daarmede samen
hangende vraagstukken, ook voor wat be,
treft de vraag, of en in hoeverre het sta
tuut van de Nederlandsche Bank onder
inachtneming van de noodige waarbor
gen voor hare onafhankelijkheid, wijzi
ging zou behoeven.
Benoemd zijn:
Tot lid en voorzitter: jhr. mr D. J. de
Geer te 's Gravenhage;
tot leden: dr S. E R. Bierema te Us-
quert, F. L. van der Bom te Amsterdam,
prof. mr W. A. Bonger te Amsterdam,
prof. mr dr. H. W. C. Bordewijk te Gro
ningen, prof. dr P. A. Diepenhorst te
Amsterdam, prof. dr D. van Embden te
Amsterdam, H. P. Gelderman te Olden-
zaal, ir P. H. E. Guljé te Leiden, dr G.
W. M. Huysmans te Eindhoven, prof. mr
A. M. de Jong te Bloemendaal, prof. H.
A. Kaag, te Tilburg; H. W. van Marle te
Amsterdam, mr R. J. H. Patijn te 's Gra
venhage, jhr. mr. dr A. B. G. M. van
Rijckevorsel te 's Hertogenbosch; mr F.
G. C. J. M. Teulings te 's Hertogenbosch;
prof. mr F. de Vries te Rotterdam, dr ir
Th. van der Waerden te Laren (N.-H.).
DE BROEDERDIENST.
De heer K. ter L a a n, lid van de
Tweede Kamer, heeft op het wetsontwerp
tot wijziging der Dienstplichtwet een
amendement ingediend om te laten ver
vallen de bepaling, dat de vrijstelling
wegens broederdienst, verleend aan in
geschrevenen voor de lichting 1938, ge
acht wordt voorloopig te zijn verleend.
Binnenland.
De saneering van den 'hrandstoffenhan-
del.
Het verlagen der pachtprijzen.
Morgen opening der Jaarbeurs. Optimis
tische Manken.
De Oslo-besprekingen.
Verbindend verklaring G. A. O.-fcepalin-
gen.
Buitenland.
Nieuwe aanval op Madrid.
Aardbeving te San Francisco.
Weer stakingen in Amerika.
Directeur Ned. Heide Mij.
Gisteren is plotseling overleden de beer
T. van Maanen, directeur der Nederl.
Meideaatschappij.
D'e overledene werd nadat hij eerst een
aantal jaren als adjunct-directeur werk
zaam was geweest tegen 6 April 1936 be
noemd tot directeur als opvolger van den
heer van Lonkhuyzen.
In hun antwoord aan de Tweede Ka
mer over Let wetsöntwarp tot algemeen
verbindend en onverbindend verklaren
van bepalingen van collectieve arbeids
overeenkomsten, zeggen de ministers van
Sociale Zaken en van Justitie, dat zij niet
kunnen toegeven dat de aanpassing aan
gewijzigde omstandigheden zou worden
belemmerd door de verbindendverklaring
vanfe dergelijke overeenkomsten.
De verbindendverklaring geschiedt ten
hoogste voor den duur van het collectief
contract, doch in geen geval voor een lan
ger tijdvak dan één jaar. Mochten na het
in werking treden daarvan de omstan
digheden zich belangrijk wijzigen en par
tijen geen medewerking verleenen om tot
de noodige wijziging van de overeen
komst te geraken, dan kan de minister
gebruik maken van zijn bevoegdheid om
de verbindendverklaring in te trekken.
Toepassing van de verbindendverklaring
behoeft derhalve geenszins te leiden tot
zoogenaamde loonverstarring. Deze zal
zelfs in meer gevallen dan thans kunnen
worden voorkomen.
De ministers verwachten dan ook niet,
dat de verbindendverklaring, voor wat de
onbeschutte bedrijven betreft, op overwe
gende bezwaren zal afstuiten en zich
daarom geheel tot de z.g. beschutte be
drijven zal beperken. Doch overigens ach
ten zij de meening onjuist, dat daaruit
een toenemende tegenstelling tusschen de
arbeidsvoorwaarden in de beschutte en
de onbeschutte bedrijven, alsook tusschen
de stad en het platteland, zou moeten
vooitvloeien.
De ervaring leert, dat het ook den
werkgevers in de beschutte bedrijven niet
steeds mogelijk is hoogere loonen op den
prij's van hun product te verhalen. De
krachten, die in het economische leven
werkzaam zijn, stellen ook hier grenzen,
die niet straffeloos kunnen worden over
schreden.
De ministers zien geen reden om als
voorwaarde voor de inwilliging van een
verzoek om verbindendverklaring te stel
len, dat het algemeen belang zulk een
verklaring eischt. Ook in gevallen waarin
niet kan worden gezegd, dat het alge
meen belang de verbindendverklaring
vordert, kunnen toch goede gronden be
staan om tot toepassing daarvan over te
gaan.
De kclenconventie heft het on
derscheid tusschen de coöpe
raties op. Scherpe protesten
van de brandstoffenhandela-
ren.
In groeten getale 'zijn de brandstoffen-
handelaren gisteren uit alle boeken van
bet land naar Utrecht gestroomd, waar
de Bond van Nederlandsche Handelaren
in Brandstoffen hen tot een spoedverga-
dering had samengeroepen.
In een mededeeling, welke van be
stuurszijde werd verstrekt, wordt gezegd,
dat de sianeering van den brandstoffen-
handel plotseling in een kritiek stadium
is gekomen en dat het deze voor 't 'brand-
stoffenbedrijf zoo belangrijke aangelegen-
beid is, welke den handel tot het bepalen
van zijn standpunt noopte.
De kclenconventie, aldus deze mede-
de'eling, heeft in het voorjaar van 1935
een san eering van den huisibrandhandel
in samenwerking met onderscheidene
importeurs en met den groot- en detail
handel in brandstoffen in het leven ge
roepen, welke den brandstoffenhandel
