D
Herziening van de Grondwet
Staten-Generaal
Buitenland.
De watercatastrofe in
Amerika.
De Grondwetswijziging.
Belangrijkste Nieuws
Snip ver kou den?
ampo daar lucht Je van opl
DONOERDAG 28 JANUARI 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG Ne. IftfS
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lango Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs i2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingcn f 0.20. T.nsso nummers 5 cent.
Advertcntiön 30 cent per regel. Ingezonden
mcdcdeclingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
TWEEDE KAMER.
Voortzetting van de alyemeene
oescnouwinden.
D'e Kamer heeft gisteren de algemeene
besuiiuuvvingen over ue Gronuweisner-
ziening' voortgezet.
De neer öuüouten (A.R.) betoogt,
dat de nestaanae Grondwet toepassing
van nieuwe uenitneeluen nret in üen weg
staat. Zeus voor invoering van „nieuwe
organen^ meat art. 1.94 ruimte,
in lamele tyuen moet tot generale her
ziening niet worden overgegaan, tenzij
genres: aan vastüeid en consolidatie dit
eisciien. Zoo staat Hst thans niet. ingrij
pende wijzigingen acht spr. niet nood
zakelijk.
öpr. ondersteunt den aandrang, door
mr Goseiing gisteren uitgesproken, om
ue kwestie van de delegatie van
bevoegdheid onder de oogen te
zien. De beer Goseang sprak van een
„nuodrecüt", doch dit is ieiteiijk iets an
ders. Het zai niet gemakkelijk blijken
een Grondwettelijke bepaling te vinden
omtrent de delegatie, die in de praetijk
bevredigend werkt.
Ongewijzigde handhaving van art. 7
betreffende drukpersvrijheid ver
dient naar spr.'s appreciatie voorkeur.
Misuruiken komen vooraf "in ééndags-
blaadjes voor en daartegen helpt een ver
schijningsverbod met.
D'e drukpersvrijheid steunt tenslotte
niet op de Grondwet, doch op de goede
zeden. Laten wij die zooveel mogelijk
beschermen en bevorderen, opdat mis
bruik van de persvrijheid zoo min moge
lijk voorkome.
De heer J o e k e s (V.D1.) zet uiteen,
dat de wijze van meeningsuiting onder
invloed van extreme richtingen is ver-
scherpt. D'e Staatscommissie kwam ook
met voorstellen inzake beperking van de
drukpersvrijheid, één der voornaamste
politieke rechten in een land, waar gees
telijke vrijheid heerscht. De strafwet
waakt ervoor, dat ten deze niet te vei
wordt gegaan.
Spr. onderschrijft de meening van de
regeering inzake een tijdelijk verbod vaD
verschijning, bij rechterlijk vonnis.
Inzake een Kamer voor Hedrijfs-
leven sluit spr. zich bij het afwijzend
betoog van den heer Albarda aan.
Bij de delegatie van wetgevende macht
behooren de grenzen ook in verband
met de buitengewone omstandigheden
niet te worden overschreden. De wetge
ver zelf moet beoordeelen hoever hij in dit
opzicht wil gaan.
Spr. onderschrijft de meening van den
heer Goseiing, dat in breede kringen be
hoefte wordt gevoeld om het bedrijfs- en
staatkundig leven in andere organen tot
uiting te brengen.
Ook de organisatie en de werking van
de wetgevende macht vraagt na
dere beschouwing. Zoo zouden b.v. op ver
keersgebied deskundigen ingeschakeld
kunnen worden in een te stichten Ver
keersraad, met regelende bevoegdheid. D'e
taak van den Onderwijsraad zou eveneens
kunnen worden uitgebreid.
De heer Coops (Lib.), die den frac
tieleider vervangt, welke door ziekte ver
hinderd is, zegt dat de liberalen niet af
wijzend staan tegenover de orde
ningsgedachte, indien zij het alge
meen belang dient. Zeer gereserveerd
staan zij tegenover een ordening die
groepsbelangen wil veilig stellen.
Van een historisch gegroeide ordenings
gedachte is nog geen sprake.
Historisch gegroeid is wel de vrijheids-
gedachte. Spr. meent dat de crisisomstan
digheden de ordeningsgedachte naar vo
ren hebben gebracht.
Wat de drukpersvrijheid betreft, spr.'s
fractie kan zich vereenigen met het on
gewijzigd handhaven van art. 7 der
Grondwet. Een tijdelijk verschijningsver
bod acht spr. niet te vereenigen met art.
7 van de Grondwet.
De heer Z a n d t (S. D. P.) verklaart,
dat de regeering o.a. ten aanzien van de
drukpersvrijheid ondergedompeld is in de
zelfde beginselloosheid, die haar sedert
haar optreden ook op andere gebitden ge
kenmerkt heeft.
D'e regeering treedt onvoldoende op te
gen de revolutionaire volksvertegenwoordi
gers, maar verschaft zich wel eens een
stok om 'haar onwelgevallige honden te
slaan.
Door de voorgestelde wijzigingen in het
kiesrecht blijft de naam „evenredige
vertegenwoordiging" weliswaar gehand
haafd, maar de geest erv'an verdwijnt, met
de kennelijke bedoeling de kleine partijen
te benadeelen ten behoeve van de groote
partijen.
Grondwetsherziening op verschillende
andere punten dan alleen ten aanzien van
de drukpersvrijheid is wel gewenscht wat
betreft de kerkelijke verhoudingen. Onze
Staat staat op christelijk-protestantsch
standpunt en mag niet het gevaar loopon
dat de gewetensvrijheid er door Home zal
worden onderdrukt.
De heer De Geer (C. H.) constatoert
naar aanleiding van deze grondwetsher
ziening, dat de berg een muis heeft ge
baard, althans wanneer men vergelijkt,
welke wenschen en verwachtingen van het
werk der staatscommissie waren gekoes
terd. Tevoren echter had de regeering ver
klaard, dat de herziening zeer partieel en
beperkt zou zijn.
Wat depersvrijheid betreft zal
de schriftelijke en mondelinge gedachten-
wisseling wel tot eenig resultaat leiden.
Het zal er mee gaan als in 1887 met de
toekenning van subsidie aan het bijzon
der onderwijs, die men toen bij de aan
hangige grondwetsherziening onmogelijk
achtte. Twee jaar later kwam deze sub-
sidieverleening in 1889 toch tot stand.
Ook het verschijningsverbod, dat som
migen thans nog in strijd met de Grond
wet achten, zal op den duur zeer wei mo
gelijk blijken.
De instelling van nieuwe organen is
thans reeds mogelijk, zonder grondwets
herziening.
Tegen het aanhangige voorstel inzake
de toelating van revolutionaire
volksvertegenwoordigers
heeft spr. in zijn huidigen vorm groote
■bezwaren, waarop hij hij de behandeling
der desbetreffende ontwerpen zal terug
komen.
Spr. oefent critiek op de passage in de
memorie van antwoord, volgens welke de
regeering de delegatie van be
voegdheden afhankelijk wil stellen
van den indruk, dien zij heeft van de
noodzakelijkheid van de overdracht van
bevoegdheden op een bepaald oogenblik.
De ratio van de machtiging hij de land-
bouw-crisiswet is verre overschreden. Dit
maant tot dubbele voorzichtigheid.
De heer W esterman (ex Nat.
Herst.) acht de voorgestelde herziening
van weinig beteekenis.
Het bestaande kader van ons staatsbe
stel heeft zich overleefd. De samenstelling
van de Kamer deugt niet meer. D'e struc
tuur onzer rechtsverhoudingen is verou
derd, zooals ook uit de rede van den heer
Goseiing bleek.
D'eze grondwetsherziening heeft geen
enkele structureele beteekenis. Men haii
veel verder kunnen gaan.
Aan kiesrechtwijziging, aan publiekrech
telijke ordening van het bedrijfsleven, hét
onderwerp van dezen tijd, is zoo goed als
geen aandacht gewijd. De Raad van State
blijft ongewijzigd bestaan.
Na al het rumoer, dat over de persvrij
heid en voorgekomen misbruiken daarvan
is gemaakt, is hetgeen thans op dit gebied
is gedaan, een frase, al is spr. voorstan
der ervan, dat de persvrijheid terwille van
de volkseenheid, aan banden wordt ge
legd.
De ordening, die noodzakelijk is, wordt
in ons land in den weg gestaan door den
vrijheidsdroom, die hier heerscht.
Het zal moeite kosten het Nederland-
sche volk ervan te overtuigen, dat het zoo
dringende behoefte aan deze herziening
had.
Verder werd nog het woord gevoerd
door den heer L. deVisser (Comm.).
Vandaag zal Minister de Wil-
d e antwoorden.
DE STRIJD IN SPANJE.
Hernieuwde aanval op Aranjuez.
Na een hevige voorbereiding van artil
lerievuur zijn de opstandelingen overge
gaan tot een aanval op Aranjuez. De re
geeringstroepen sloegen den aanval af en
gingen tot een tegenaanval over, waar
door de opstandelingen zware verliezen
leden.
De laatsten hebben ook Ispardo ten
noordwesten van de hoofdstad aangeval
len. Zij wilden hier den weg naar La Co-
runa bezetten. De regeeringstroepen dre
ven de aanvallers met mitrailleurvuur te
rug. De strijd duurde vijf uur.
Ook in de richting van Jaen en Malaga
oefenen de opstandelingen weer druk.
Zonder twijfel wil Franco zich van de
ze belangrijke steden meester maken. De
regeeringstroepen verzetten zich hardnek
kig tegen de aanvallen.
Controleplan voer Spanje.
D'e technische deskundigen te Londen
van de commissie voor niet-inmenging in
den Spaanschen burgeroorlog zijn thans
geheel gereed gekomen met de opstelling
van een plan tot controle van de Spaan-
sche, Spaansch-Marokkaansche en even
tueel ook de Portugeesche kusten.
Volgens dit plan zullen Duitsche en Ita-
liaan-sche oorlogsschepen de wateren voor
het door de regeeringstroepen bezette ge
bied controleeren en Fransche en Britsche
oorlogsschepen de wateren voor het ge
bied dat in het bezit is van de opstande
lingen.
Of ook de Portugeesche kust in het con
trolesysteem zal worden opgenomen is
nog onzeker. Tot dusver heeft Portugal
iedere bewaking van zijn kusten van de
hand gewezen. Zou Lissabon echter een
controle van de Portugeesche landsgren
zen aanvaarden, dan zou een bewaking
van de Portugeesche kusten natuurlijk
overbodig worden.
Vele steden en dorpen zullen worden
ontruimd.
Het gevaar, dat de overstrooming in
Amerika nog aanzienlijk grooteren om
vang zal nemen, stijgt met het uur.
Het departement van oorlog heeft een
geweldig evacuatieplan voor de door den
watersnood geteisterde staten uitgewerkt.
Men heeft besloten, alle ste
den en dorpen, die in een om
trek van 80 K. M. links en rechts
van de Mississippi zijn ge
legen, te laten ontruimen.
Uit deze drastische maatregelen con
cludeert men, dat de bevoegde instanties
van meening zijn, dat de waterramp,
welke momentcel de Vereenigde Staten
treft, de hevigste is, die ooit in de his
torie van Amerika is voorgekomen.
De evacuatie van de bedreigde gebie
den aan den benedenloop van de Missis
sippi zal worden doorgevoerd onder con
trole van een corps pioniers van het Ame-
rikaansche landleger. Men rekent er op,
dat een half millioen menschen uit de
bedreigde streken zullen moeten worden
weggevoerd. Teneinde dit enorme werk
zoo doeltreffend mogelijk uit te voeren,
is een krijgsplan uitgewerkt, zooals dat
tijdens oorlogen wordt toegepast.
De medische autoriteiten van Louisville
melden, dat de longontsteking zich aan
zienlijk heeft uitgebreid.
Men vreest, dat het gevaar voor be
smettelijke ziekten zeer spoedig angst
wekkende afmetingen zal aannemen.
Van heinde en ver komen per vlieg
tuig, auto of trein, geneesheeren en ver
pleegsters, om een verdere uitbreiding
van de epidemie te bestrijden en de
totaal overspannen collega's af te lossen.
Vele duizenden vluchtelingen zijn ern
stig ziek, zoodat de hospitalen vol zijn
met patiënten.
Het Roode Kruis heeft 123 kampemen
ten opgeslagen benevens 39 veldlazaretten.
Uit Evansville zijn bereids 25.000 per
sonen weggetrokken. In deze stad is het
gebrek aan drinkwater het hevigst.
MINISTER VAN DER VELDE
AFGETREDEN.
De moeilijkheden echter nog niet opgelost
Het hoofdbestuur van de Belgische
Werkliedenpartij1 heeft Van der Velde ge
machtigd als minister af te treden.
Hij zou den nadruk hebben gelegd op
de noodzakelijkheid als partijleider in de
huidige omstandigheden ook met het oog
op de buitenlandsche politiek weer zijn
volle vrijheid van actie te kunnen herne
men.
Met de vervanging van Van der Velde
door een anderen sociaal-democraat blijkt
de latente crisis evenwel niet opgelost te
zijn. Nagenoeg alle katholieke bladen zet
ten de campagne voort tegen wat zij noe
men het socialistisch overwicht in het
Kabinet Van Zeeland.
CONFESSIONEELE SCHOLEN IN
DUITSCHLAND OPGEHEVEN?
Uit particuliere bron wordt aan Un.
Press medegedeeld, dat de Duitsche re
geering besloten heeft, een wet uit te
vaardigen, waarbij in het geheele rijk de
confessioneele scholen worden opgeheven
en één type school wordt ingevoerd, dat
zoowel voor Katholieke als voor Protes-
tantsche leerlingen geldt.
Het is een reeds lang gekoesterde
wensch van de nazi-partij', dat het school
type zal zijn een vereenigde niet-confes-
sioneele school.
Niettemin blijft men, ondanks alles, in
Katholieke kringen hopen, dat de aange
kondigde onderhandelingen tusschen de
Katholieke bisschoppen en de regeering,
op het laatste oogenblik de ramp voor de
confessioneele school nog zullen kunnen
afwenden.
Korte Berichten.
In het kader van het vierjarenplan
neemt het Duitsche Rijk strenge maatre
gelen om een zoo groot mogelijken voor
raad metalen te verkrijgen. Derhalve is
gelast, dat particulieren, die beschikken
over ruw of half bewerkt platina, nikkel,
zink en tin, zonder hierin handel te drij
ven, dit vóór 15 Februari moeten inleve
ren.
De staking der havenarbeiders te
Brussel is geëindigd. Overal zijn de werk
zaamheden hervat, slechts met uitzonde
ring van en'kele gevallen.
Ook de staking der mijnwerkers in
Henegouwen kan als geëindigd worden
beschouwd. In de steengroeven van Les
sen is de arbeid eveneens hervat.
Amendementen en subamendementen.
De heer Suring c.s. heeft, op het
amendement-van den Heuvel inzake cu
mulatie van pensioen van Kamerleden,
een sub-amendement ingediend, waarvan
de strekking is, ook een regeling bij de
wet mogelijk te maken van cumulatie van
een pensioen als Kamerlid en de inkom
sten, genoten uit het bekleeden van een
ambt of het vervullen van een betrekking
en van cumulatie van zoodanig pensioen
en een ambtenaarspensioen.
De heer Donker c.s. heeft een amen
dement ingediend op het voorstel van de
regeering, dat de Kamers een wet tot
wijziging van de bedragen inzake het in
komen van de Kroon niet kunnen aanne
men dan met de stemmen van tweederden
van het aantal leden, waaruit elk der Ka
mers bestaat.
De voorstellers willen deze bepaling ook
doen gelden bij wijziging of intrekking
van zoodanige wet.
40.000 arbeiders hebben bet werk in
de Ghevroletfabrieken in Michigan en In
diana hervat. Ongeveer 80.000 stakers
weigeren nog steeds de andere General
Motors fabrieken te ontruimen.
Volgens inlichtingen van sommige
bladen zou het niet uitgesloten zijn, dat
tot een nieuwe devaluatie van den Tsje-
chiscken kroon besloten zou worden,
welke 10 pet. zou bedragen.
GESCHONDEN 2V2-CENTSTUKKEN
ZIJN NIET MEER GELDIG.
's Rijks betaalmeester schrijft aan de
N. R. Crt.:
Eind November 1935 is reeds gewezen
op het in vrij groot aantal voorkomen
van 2V2-centstuk'ken voorzien van een in
keeping.
Deze stukken, als opzettelijk geschon
den, hebben opgehouden wettig betaal
middel te zijn en zijn dus waardeloos ge
worden.
Er zijn sedertdien uitgebreide en kost
bare maatregelen genomen om de circu
latie van deze stukken te zuiveren en er
kan dan ook met voldoening van een zeer
merkbare verbetering te dien opzichte
worden gesproken.
Toch komen nog immer verspreide
exemplaren in den omloop voor. Om ook
deze laatste stukken te verwijderen wordt
nogmaals naar voren gebracht, dat niet
alleen muntschennis een strafbaar feit is,
doch dat art. 211 van het Wetboek van
Strafrecht zelfs strafbaar stelt: Het op
zettelijk als ongeschonden muntspecie, 1
uitgeven van muntspeciën waarvan de
schennis hem, toen hij ze ontving, bekend
was en deze, met het oogmerk om ze als
ongeschonden uit te geven of te doen uit
geven, in voorraad hebben enz.
Laat dus ieder medewerken door uit
drukkelijk te weigeren een dergelijk ge
schonden stuk in betaling aan te nemen.
UITKEERING MOBILISATIE
SLACHTOFFERS.
De Tweede Kamer over het vocrstel-
Ter Laan.
Volgens het voorloopig verslag der
Tweede Kamer over het voorstel van wet
van den heer K. ter Laan c.s., houdende
een nieuwe regeling in zake het verleenen
van geldelijke uitkeeringen aan de mobili
satie-slachtoffers, is naar de meening van
zeer vele leden, zulk een regeling niet
een geschikt onderwerp voor een initia
tief-voorstel. De hier bedoelde aangelegen
heid bevat te veel elementen, waarover
men, wil men tot een goede beslissing ko
men, het oordeel der regeering moet ken
nen, dan dat zij naar behooren zou kun
nen worden geregeld door gebruikmaking
van het parlementair initiatief, waarbij
voor de regeering eerst een rol is weg
gelegd, nadat het voorstel, al dan niet ge
wijzigd, door de beide Kamers is aan
vaard.
Hoogst ongewenscht noemde een aan
tal leden de wijziging, welke er toe strekt
den eisch te doen vervallen, dat hij, die
als mobilisaties'lachtoffer verlangt te wor
den erkend, ter zake van ongeschiktheid
voor den militairen dienst moet zijn af
gekeurd. De eenige waarborg, dat de be
trokkene bij' zijn heengaan uit den dienst
invalide is geweest, zou daardoor komen
te ontbreken.
Niet minder bezwaar bestond bij hen
tegen de voorgestelde wijziging, welke den
datum, vóór welken men zich moet heb
ben aangemeld om voor uitkeering in
aanmerking te komen, verlegt van 1 Jan.
1925 naar 1 October 1936. De eerstge
noemde datum is, naar zij meenden, reeds
zeer ruim genomen.
De beide andere voorgestelde wijzigin
gen noemden vele leden overbodig en niet
doeltreffend. Die wijzigingen beoogen de
Binnenland.
De Tweede Kamer over de Grondwetswij
ziging.
De opening van de Zeeuwsch-Vlaamsche
waterleiding,
Vice-admiraal De Graaff neemt zijn be
noeming tot hooge commissaris te
D'antzig niet aan.
Verkeersstremmingen door het winterweer
Buitenland.
De overstroomingsramp in Amerika.
Minister Van der. Velde treedt af.
Worden de confessioneele scholen in
Duitschland opgeheven?
Dampo in beide neusgaten en de ge
neeskrachtige dampen diep inademen.
Pot 50. Doos 50 ct. Bij Apotb. en Drogisten.
instelling van twee commissies, de eene
genoemd „commissie van uitvoering",
terwijl kennelijk „commissie van advies"
is bedoeld, en de andere „commissie van
beroep".
Verscheidene leden, die het voorstel in
bescherming namen, merkten tegenover
de bedenking, dat dit onderwerp zich niet
voor een initiatief-voorstel zou leenen, op,
dat over de wijzigingen, welke de voor
stellers in de wet beoogen te brengen,
herhaaldelijk met de regeering van 'ge
dachten is gewisseld, doch dat die ge-
dachtenwisseling niet het verhoopte suc
ces heeft mogen hebben, niettegenstaande
sinds het in werking treden van de be
staande regeling toch duidelijk is geble
ken, dat deze in de praetijk niet bevre
digt.
DE BENOEMING VAN VICE-
ADMIRAAL J. DE GRAAFF.
Aan het ministerie van buitenlandsche
zaken is op 25 Januari van de zijde van
het Volkenbondssecretariaat ondershands
medegedeeld, dat de gepensionneerde vice-
admiraal de Graaff behoorde tot dege
nen, die ernstig in aanmerking kwamen
te worden aangezocht, de functie van
hooge commissaris te Dantzig op zich te
nemen.
De regeering heeft geen aanleiding ge
vonden om ingeval de keuze van den Vol
kenbondsraad in overeenstemming met de
betrokken partijen op deze vlagofficier
mocht vallen, zich tegen zoodanige aan
wijzing te verzetten, maar zij heeft ander
zijds niets gedaan om de benoeming, het
zij van bovengenoemden, hetzij van eeni-
gen anderen Nederlandschen candidaat,
te bevorderen.
KORTING OP INDISCHE
PENSIOENEN.
Wat geschiedt na 1 Mei?
Men weet, aldus het „A. I. D.", de be
staande korting op de pensioenen der ge
wezen Indische landsdienaren is als voor-
loopige maatregel tot 1 Mei a.s. gehand
haafd. Wat moet er daarna echter ge
beuren?
Ter beantwoording van deze vraag
heeft het opperbestuur onder meer het
advies der Indische regeering gevraagd
en thans heeft op de departementen van
Financiën en Oorlog terzake veel over
leg plaats.
Er is n.l. een nieuw ontwerp voor
een pensioenregeling door den minister
herwaarts gezonden, dat hierop neer
komt:
Niemand gaat na genoemden datum
in inkomsten achteruit.
Daartoe wordt deels de bestaande kor
ting gehandhaafd, anderdeels een her
ziene regeling toegepast.
Hoofdzaak is: dat in het algemeen
geheel wordt afgezien van het aan
tasten der pensioenen, welke momenteel
genoten worden.
Op deze wijze wordt verwacht, dat de
Tweede Kamer geen bezwaar zal maken
tegen het accepteeren van het wetsont
werp.
Aan te teekenen valt, dat het nieuwe
ontwerp nader op zijne mérites wordt
bekeken en dat zulks op korten termijn
moet geschieden. Men verwacht telegra
fisch antwoord in Holland.
Het thans aangeboden systeem is nog
al ingewikkeld en een combinatie van
methoden.
Bezuiniging wordt niet meer beoogd;
trouwens hierbij was al weinig sprake
in het voorstel der commissie-R utgers
van verleden jaar. Toen toch kwam men
wel tot minder uitgaven ad 1.4 millioen,
doch er was alsnog rekening te houden
met kinderaftrek en bovendien had men
toen op het oog, de oud-militairen, ge-
pensionneerd voor 1920, in hun pen
sioen gelijk te stellen met die van thans.
Aangenomen wordt hier te lande, dat
laatstgenoemd denkbeeld niet is losge
laten.
