De Eerste Kamer over de Staatsbegroting.
Buitenland.
Waarschuwingsdienst voor
den Middenstand.
EERSTE BLAD
Binnenland
VRIJDAG 22 JANUARI 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 95
Algemeene beschouwingen over de financieele- en economische politiek.
De a.s. Kabinetsformatie. Het defensie-beleid toegejuicht.
Belangrijkste Nieuws
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Tolofoonnummor 11.
Postchöque en Girorokcning <44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs l?..50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen i 0.20. Losse nummers 5 cent
Ó0 esnt pst' tspl KIsJss
Advertentlën Dinsdags en Vrijdags 10,75, bij
vooruitbetaling, Onder letter of motto *9.85.
Bij contract belangrijke korting.
Aan het voorloopig verslag van de
Eerste Kamer, omtrent de algemeene
beschouwingen over de Rijksbegrooting
voor het dienstjaar 1937, is het volgende
ontleend:
Vele leden spraken hun waardeering
er over uit, dat de Regeering heeft er
kend, dat op den duur niet de finan-
ciëele- en economisch-technische vraag
stukken het staatkundig leven kunnen
blijven beheerschen, doch dat integendeel
een overwegende plaats moet worden toe
gekend aan de in ons volk tot uiting
komende levens- en wereldbeschouwing.
Naar de meening van deze leden, heeft
juist echter de fout van dit kabinet ge
legen in de omstandigheid, dat het de
financieele en economische moeilijkheden
dacht te kunnen bestrijden met vrijwel
volkomene terzijdestelling van een prin-
cipiëelen grondslag.
Huns erachtens heeft zich bij onder
scheidene volksgroepen een wijziging vol
trokken ten opzichte van denkbeelden,
welke eertijds tot scherpen onderlingen
strijd aanleiding plachten te geven. Deze
leden dachten daarbij aan opvattingen
omtrent het koningschap, de betee-
kenis van de nationale waarden,
de defensie, de ordening, de be
scherming van het gezinsleven, het
onderwijs, de openbare zede
lij k h e i d, den vrouwenarbeid
e.d.
Ten zeerste betreurden deze leden, dat
de Regeering ten opzichte van het pro
bleem van de vrije of de gebonden eco
nomie geen scherp omlijnd standpunt in
neemt. Naar hun vaste overtuiging na
melijk moet terugkeer tot de vrije econo
mie in hooge mate ongewenscht en zelfs
gevaarlijk worden genoemd.
Nu de regeering in den grond der zaak
dezelfde meening is toegedaan, hadden
deze leden van haar op dit stuk meer
leiding, althans meer belangstelling ver
wacht.
Verscheidene leden verklaarden, dat
het kabinet-Colijn, ook na de reconstruc
tie in Juli 1935, niet is geslaagd in de
vervulling van de taak, welke het zich
van den aanvang af had gesteld.
In de eerste plaats was zulks huns
inziens het geval met het economische
deel ervan. Ook de gevoerde financiëele
politiek heeft, zoo werd dezerzijds be
toogd, niet het gewenschte resultaat op
geleverd.
Vele leden verklaarden niet accoord te
gaan met de critiek, ophetalgemeen
beleid der regeering geoefend. Deze
leden waren van meening, dat het kabi
net in Mei 1933 moeilijk van een ander
beginsel kon uitgaan dan hetwelk het
destijds aanvaardde, omdat het zich op
het standpunt had gesteld, dat de basis
van politieke samenwerking moest wor
den verbreed.
Zij wenschten te constateeren, dat d e
economische toestand allengs
wel degelijk is verbeterd.
Ook de financiëele politiek
van het kabinet verdient huns inziens
waardeering en met nadruk verklaarden
zij vervolgens, eveneens in te stemmen
met het defensiebeleid.
De oorzaak van de tegenwoordige on
bevredigende politieke constellatie hier
te lande zagen eenige leden voorname
lijk hierin, dat ook in Nederland al
lengs verkeerde opvattingen van demo
cratie en vrijheid ingang hebben ge
vonden.
Deze leden waren van oordeel, dat het
alternatief: communisme of nationaal-
socialisme moet worden gesteld. Zij dron
gen er bij de regeering op aan, dat deze
aan de N.S.B. de vrijheid zou hergeven,
dewelke zij behoeft om de taak, die zij
zich heeft gesteld, te kunnen vervullen
en bepleitten opheffing van het verbod
voor ambtenaren en militairen, lid dier
beweging te zijn.
Tegen deze beschouwingen
rees van vele zij den verzet. In
beginsel stemde men dezerzijds in met
de politiek, door de regeering op het stuk
der gezagshandhaving gevolgd.
Algemeen werd betreurd, dat de aan
hangers van het Nationaal-Socialisme in
deze Kamer de hun voor het eerst ge
boden gelegenheid om in een officiéél
staatsstuk een principiëele uiteenzetting
te geven van het door hen bepleite
„systeem" ongebruikt hebben gelaten.
Eenige leden spraken de hoop uit, dat
zou tot standkomen een parlemen
tair kabinet op positief-christelijken
grondslag.
Wanneer de leden, hier aan het woord,
daarbij de woorden „positief-christelijk"
bezigden, doelden zij daarbij op de leer,
die haar zedelijken grondslag vindt in
de tien geboden Gods.
Eenige leden waren echter van mee
ning, dat een kabinet van Christelijke
signatuur, als ook zij wenschten, nog niet
een rechtsch kabinet in den ouden zin
des woords behoeft te zijn, doch ook o p
breedere basis zou kunnen rusten,
mits de evenbedoelde grondgedachte
maar niet worde prijsgegeven.
Verscheidene leden sloten zich aan bij
het standpunt, door den voorzitter van
den Raad van Ministers in de andere
Kamer uiteengezet, inhoudende, dat moet
worden gestreefd naar samenwerking op
een basis van wijdere strekking dan de
vroegere rechtsche nochtans met behoud
van den Christelijken grondslag.
Sommige leden bepleitten een samen
werking op louter democratischen en meer
vooruitstrevenden grondslag.
Verscheidene leden verklaarden co-
operatie tusschen de R.-Kath.
Staatspartij en de S. D. A. P. met
uitsluiting van andere partijen, in een
parlementair kabinet onmogelijk te achten.
Andere leden achtten in het algemeen
de vorming van een kabinet, waarin le
den van de S.D.A.P. zitting zouden heb
ben, ongewenscht.
Verscheidene leden spraken hun waar
deering uit voor de wijze, waarop de
Regeering de verbetering van ons
defensiemateriëel gepaard aan
een reorganisatie van de levende strijd
krachten, heeft aangevat.
Wel betreurden de leden hier aan het
woord, dat het nog eenigen tijd zal duren,
vooraleer de door de Regeering ten op
zichte van de landsverdediging ontworpen
plannen zullen zijn verwezenlijkt.
Verscheidene leden verklaarden tot hun
leedwezen te moeten constateeren, dat
de regeering ten spijt van den zeer om
vangrijken, door haar gepraesteerden, ar
beid tot saneering van 'srijks
financiën, niet er in is geslaagd, den
budgetairen toestand aanmerkelijk te ver
beteren.
Vele andere leden daarentegen ver
klaarden met het financiëele regeerings-
beleid te kunnen instemmen en brachten
den minister van financiën hulde voor
de door hem op dat stuk bereikte resul
taten.
Sommige leden drongen aan op het
scheppen van een betere verhouding tus
schen de financiën des rijks en die der
gemeenten.
Nogmaals kwam de vraag ter sprake,
welke bestemming moet worden gegeven
aan de baten, welke mogelijkerwijze zul
len worden geput uit de winsten op den
goudvoorraad van de Nederlandsche
Bank.
Eenige leden waren van oordeel, dat
de aanpassingspolitiek, welke
de regeering in de laatste jaren heeft
gevoerd, niet tot de daarvan gehoopte
resultaten heeft geleid.
Gaarne zouden deze leden vernemen,
of de regeering een stabilisatie van den
gulden op zoo hoog mogelijk peil hoopt
te bevorderen.
De door deze leden voorgestane, meer
constructieve politiek houdt, naar zij mede
deelden, ook in de uitvoering van vele
groote werken, met het oog waarop huns
inziens een afzonderlijke financierings-
dienst moest worden ingesteld.
Sommige leden trokken in twijfel, of
een depreciatie met 20 pCt. van de goud-
waarde van den gulden een afdoende
maatregel is. Huns inziens heeft namelijk
het egalisatiefonds een feitelijke stabili
satie in dien zin in het leven geroepen.
Verscheidene leden achtten de geleverde
critiek op het economische be
leid van de regeering ongegrond.
Zij constateerden met erkentelijkheid,
dat in het algemeen ons volk op waar
dige en kalme wijze de zoo gewichtige
koersverandering van de overheid heeft
opgenomen en laakten ten zeerste, dat
de leiders van een bepaalde volksgroep,
die zichzelf nog wel als bij uitstek natio
naal aandient, in het destijds voorgeval
lene aanleiding hadden gevonden tot het
ondernemen van een poging om onrust
en verwarring te stichten.
De leden, hier aan het woord, waren
van oordeel, dat de depreciatie een on-
gunstigen invloed zal hebben op uit
komsten van de landbouwbedrijven, al
thans van de veehouderij en de gemengde
bedrijven.
Mocht thans allengs worden overgegaan
tot geleidelijke afschaffing van de onder
scheidene crisismaatregelen op dit stuk,
dan drongen deze leden op het betrach
ten van groote voorzichtigheid daarbij
aan, om verwarring te voorkomen.
BE OORLOG IN SPANJE.
Hevige strijd bij Marbella.
Gisterochtend werd te Gibraltar een he
vig kanonvuur gehoord, hetgeen er op
schijnt te wijzen, dat een felle strijd wordt
gevoerd nabij Marbella; de regeeringstroe-
pen willen klaarblijkelijk Marbella en Ea-
tepona heroveren.
Gisterochtend zijn te Algeciras verster
kingen uit Marokko aan land gezet. Het
transportschip is zonder escorte van Ma
rokko overgestoken; geen oorlogsschepen
van de regeering zijn sedert het offen
sief bij Marbella en Estepona in de straat
van Gibraltar gezien.
D'e zender van Sevilla heeft medege
deeld, dat de opstandelingen gisteren
nieuwe vorderingen hebben gemaakt bij
Malaga; zij hebben den regeeringstroe-
pen groote verliezen aan menschenlevens
en oorlogstuig toegebracht.
De verdedigingsraad van Madrid heeft
een communiqué gepubliceerd, waarin
wordt gemeld, dat na de hevige gevech
ten om de Gerro de los Angeles in de
afgeloopen 24 uur geen wijziging is ge
komen in den algemeenen toestand aan
het front voor Madrid.
Volgens een communiqué van bet mi
nisterie van oorlog te Barcelona bombar
deeren de linksche vliegtuigen Geuta,
waardoor de kazerne en benzinedepots in
brand zouden zijn geraakt.
DE STRIJD IN ABESS1N1E NOG
NIET GEëINDIGD.
Ras Desta houdt vol.
Berichten uit Irgalem, in bet district
Sidamo, melden, dat Ras Desta, de hard
nekkigste vijand van Italië bij de leiders
van het vroegere Abessijnsche leger nog
altijd verzet pleegt. Hij bereidt thans den
laatsten tegenstand voor in het district
Baié, waarheen hij is gevlucht. Hoe be
langrijk het Italiaansche oppercommando
deze bedreiging door Ras Desta be
schouwt, blijkt uit het feit, dat maar
schalk Graziani zelf uit Addis Abeba
naar Irgalem is vertrokken om de leiding
te nemen van de nieuwe Italiaansche ope
raties.
De Italianen zullen van drie of vier
kanten tegelijk aanvallen en trachten Ras
Desta te omsingelen, die de resten van
het vroegere Zuidelijke leger schijnt te
hebben verzameld, in het totaal 8 a 10
duizend man.
Het geheele plan de campagne der Ita
lianen is zorgvuldig voorbereid en men
kan zich niet voorstellen, dat de Abes-
sijnen uit de omsingeling zullen kunnen
ontsnappen.
ZITTING VAN DEN RAAD VAN DEN
VOLKENBOND GEOPEND.
De 96ste zitting van den Volkenbonds
raad is gisteren geopend. De vertegen
woordiger van China, Wellington Koo, is
ditmaal voorzitter.
Alle in den Volkenbondsraad zitting
hebbende Europeesdhe staten zijn door
hun ministers van buitenlandsche zaken
vertegenwoordigd, behalve natuurlijk
Italië, dat in verband met de goedkeu
ring van de Abessinische geloofsbrieven
door de Volkenbondsvergadering van
September nog steeds uit Genève afwezig
blijft.
Men had gehoopt, dat tijdens deze
raadszitting overeenstemming zou kunnen
worden verkregen over den dag van bij
eenroep ing van een buitengewone Vod-
kenbondisvergadering voor de toelating
van Egypte tot den Volkenbond. Het staat
thans vast, dat voorloopig van deze bui
tengewone Volkenbondsvergadering geen
sprake zal kunnen zijn.
KRACHTIGE OPPOSITIE TEGEN DE
JAPANSCHE REGEERING.
Het parlement verdaagd.
De al weken aangekondigde oppositie
tegen de Japansche regeering-Hirota is
inderdaad, en feller dan verwacht werd,
tot uiting gekomen in bet Japansche par
lement.
Zóó hoonend voor de regeering was de
houding van het huis van afgevaardigden
en het optreden der interpellanten, dat
minister-president Hirota, onmiddellijk
na de zitting, de regeering in beraad riep
en zich vervolgens naar den keizer begaf
om rapport uit te brengen.
Op bevel van den keizer is het parle
ment verdaagd, voorloopig voor enkele
dagen.
Zou het parlement in zijn vijandige
houding volharden, dan zijn wellicht ern
stige maatregelen te verwachten.
De Almelosche Middenstandsvereeni-
ging heeft besloten, een waarschuwings
dienst voor den middenstand o'p te rich
ten.
'Doel van dien dienst is, om, ingeval
zich aldaar personen vestigen, die in hun
vorige woonplaatsen niet aan hun finan
cieele verplichtingen ten opzichte van den
handeldrijvenden middenstand hebben
voldaan, daarvan aan de aangesloten
leden kennis te geven.
O'ok omgekeerd zullen inlichtingen wor
den verstrekt aan middenstanders in an
dere gemeenten, indien zich inwoners uit
Almelo die met schulden gaan vertrek
ken, zich elders vestigen.
Toen de ministers wilden antwoorden
op de gemaakte opmerkingen, weigerden
de afgevaardigden te luisteren. Zij hoon
den de ministers. Toen Arita het Duitsoh-
Japansche verdrag aanroerde, werd er
geroepen: „Leugenaar, hou je mond". „Er
uit1'.
Het was Hirota onmogelijk zich in den
Landdag verstaanbaar te maken. Woe
dend verliet hij de sprekerslribune.
Ten aanzien van het Düitsch-Japan sch
accoord zeide de zegsman van Havas:
„De aarzelende verklaringen van Arita
in het parlement hebben onze overtuiging
gesterkt, dat de onderhandelingen niet
door bet, ministerie van buitenlandsche
zaken werden geleid, maar door den ge-
neralen staf".
Sneeuwstormen in Denemarken.
Vijf etmalen reeds woeden de sneeuw
stormen over Denemarken, hevige sneeuw
stormen, die in Jutland, vooral in het
Noordelijk deel, vrijwel alle verkeer on
mogelijk hebben gemaakt, maar ook op
de eilanden op vele plaatsen stagnatie
veroorzaakt hebben. Hier en daar is de
sneeuw opgehoopt tot meters-hooge wal
len, waar geen sneeuwploeg doorheen
komt. Op verschillende hoofdlijnen is
Dinsdag geen enkele trein doorgekomen.
Op vele plaatsen zijn de telefoonlijnen
en electriciteitsleidingen gebroken, terwijl
langs de wegen tientallen auto's en bus
sen in de sneeuwwallen en in de greppels
achtergelaten zijn. In de buurt van Aal-
borg is een trein in de sneeuw blijven
steken, tengevolge waarvan de passagiers
een heelen nacht in den trein hebben
moeten doorbrengen. De veerdienst over
de Groote Belt is Dinsdag den halven dag
gestaakt geweest. In enkele plaatsen
dreigt voedselschaarschte, terwijl de melk
er reeds gerantsoeneerd wordt.
Het .ral nog verscheidene dagen duren
voor 'het verkeer weer eenigermate nor
maal is.
Opnieuw bomaanslag te Lissabon.
In verband met de terroristische aan
slagen van gisternacht heeft de politie te
Lissabon dertien personen in arrest ge
steld.
Van het zestal hommen, dat tot ontplof
fing is gekomen, is de ergste de bom ge
weest, die in het ministerie van onderwijs
twee verdiepingen vernielde. Hoewel de
zoldering op hen neerstortte, bleven de
minister van opvoeding en de kabinets
secretaris ongedeerd.
Om half twaalf is gistermorgen op
nieuw een bom tot ontploffing gekomen
in het ministerie van oorlog. De aange
richte schade is aanzienlijk. Vijf ambte
naren werden licht gewond.
Naar Reuter gisteravond laat nog
meldde, zijn er in totaal 9 bommen ont
ploft. Vooral de beschadigingen aan het
ministerie van oorlog toegebracht moeten
zeer ernstig zijn.
De bewapening der Duiische
Noordzee-eilanden.
De „Manchester Guardian" schrijft, dat
de versterking der Duitsche eilanden in
de Noordzee sedert begin December ia
versneld.
Op Helgoland zijn thans 80 zware ka
nonnen in stelling gebracht.
De onderaardsche vliegterreinen, arse
nalen en benzinereservoirs, waarvan en
kele op 25 meter diepte liggen, zijn thans
voltooid.
Toestand van den Paus verergerd.
Gisteravond was men naar Reuter
meldt algemeen van oordeel, dat de
toestand van paus Pius XI hachelijk was
geworden. De vrees werd uitgesproken,
dat zich hij den zieke verschijnselen van
koudvuur zouden voordoen.
Na een minder gunstigen nacht bleek
de ziekte ook op den dag verergerd.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
De Eerste Kamer over de rijksbegrooting
1937.
Het nieuwe vergunningsstelsel voor auto
vervoer.
De eerste Zeeuwsche fruitteeltdag.
Buitenland.
De bomaanslagen te Lissabon.
Ernstige incidenten in het Japansche par
lement.
De toestand van den Paus verergerd.
De bewapening van Duitschland.
M, Polderman
Electcotechnicus
Goes
Erkend
Philips' Service
Wordt de Rheinpfalz versterkt?
Vernomen wordt, dat de Duitsche mili
taire autoriteiten plannen hebben ontwor
pen voor het aanleggen van zeer belang
rijke versterkingen in de vallei van de
Nahe, welke op den linkeroever in den
Rijn uitmondt en in de zijdalen van deze
rivier ten Noorden van Landstabl.
De bevolking van een aantal plaatsen
naar men meent, een vijftiental in
het vroegere vorstendom Birkenfeld heeft
last gekregen deze plaatsen te ontruimen.
Zij zal als schadeloosstelling gronden ont
vangen in Noord-Duitschland.
Korte Berichten.
Tengevolge van een mijngasontploffing
in de steenkoolmijn Markham, nabij Ches
terfield (Eng.) zijn, naar men vreest, ze
ven mijnwerkers gedood en verscheidene
andere gewond.
Dé Fransche Senaat heeft met al
gemeene stemmen, het wetsontwerp be
treffende de kwestie der vrijwilligers voor
Spanje aangenomen.
i Het aantal dooden ten gevolge vau
de griep in Engeland en Wales is de vo
rige week gestegen tot 1100. Hier vau
overleden er 663 in Groot-Londen. Wan
neer men nog rekening houdt met de
sterfgevallen in Edinburgh, Glasgow, Du
blin en Belfast, wordt het totaal aantal
dooden 1317.
Yan welingelichte zijde wordt ver
nomen, dat Hitler voornemens is per
soonlijk te antwoorden op de rede, welke
de Britsche minister van buitenlandsche
zaken, Eden, in het Lagerhuis heeft ge
houden.
Nog steeds breiden in Amerika de
overstroomingen zich uit. Reeds zijn tien
duizenden menschen dakloos.
Mr VAN GYBLAND OOSTERHOFF f
Gisterennacht is te Roermond, waar hij
bij vrienden logeerde, overleden de heer
mr dr H. H. A. van Gybland Oosterboff,
onder-voorzitter van het Verbond van Na
tionaal Herstel en lijstaanvoerder bij' de
a.s. Tweede-Kamerverkiezingen. Dhr Van
Gybland Oosterboff was reeds geruimeo
tijd overwerkt en nam nu bij zijn vrien
den te Roermond eenige rust. Dezer da
gen werd hij ziek en openbaarde zich een
ernstige buikvliesontsteking, welke in
zeer korten tijd een einde heeft gemaakt
aan zijn leven.
LEERPRIJZEN VERHOOGD.
Met 50 pet. der prijzen van 1 Aug. 1936.
D'e Federatie van Vereenigingen van
Nederlandsche Lederfabrieken deelt mede:
Ook na 1 Januari blijven de prijzen
der buiden hun sterke stijging voortzet
ten. De prijzen zijn op het oogenblik meer
dan 100 pet. hooger dan die op 1 Aug.
1936.
In verband met dezen toestand, met de
voortdurende verhooging van de prijzen
der looistoffen en met de thans ingetre
den dubbele vrachtprijsberekeningen in
de scheepvaart van Zuid-Amerika, zijn de
lederfabrikanten genoodzaakt hun leer-
prijzen opnieuw aan te passen, zoodat
deze in verhouding tot die op 1 Aug.
1936 verhoogd moeten worden - naast
de verhooging van 20 pet. ten gevolge
der devaluatie met 50 pet.
