VREDE BOVEN DOGMA?
Buitenland.
H. M. de Koningin te Igls.
Belangrijkste Nieuws
Binnenland
DONDERDAG 21 JANUARI 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 94
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Yorststraat 70, Goes.
Tolcfoonnummor 11.
Postchöque en Girorokoning 44455,
Bijkantoor Middelburg; Fa BOEKHANDEL
2. 2. FANÖY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs l2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg. Goes en
Vlissingon f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advcrtantüën 30 eont per regel, Sng®s«n<3en
mededeelingep 60 sent per seggl Kleine
AdvirtsrHiön sitigdRgi 9« V^jdap tQ.m, bij
vooruitbetaling, Onder letter pi motto f OM,.
Bij contract belangrijke korting,
Jhr van Lidth de Jeude, Minister van
Waterstaat, heeft voor de afdeeiing Apel
doorn van de Liberale Staatspartij een
rede gehouden, waai in hij er op wees, dat
in zijn rede met het oog op de naderende
verkiezingen het zwaartepunt zal moeten
vallen op de liberale inzichten, meer dan
op, de regeeringspolitiek.
Een zeer juist standpunt.
Het Kabinet in zijn huidige samenstel
ling is wel genoodzaakt de diepere begin-
selvragen te laten rusten en te voorko
men, dat de principieele tegenstellingen
worden verscherpt.
De partijen in het land zijn hierdoor
echter niet gebonden.
Bij de verkiezingen gaat het niet om
de kabinets-politiek al is daarin zeer
veel dat door ons met warmte kan worden
verdedigd maar om debeginse-
1 e n.
In verband hiermede verdient aandacht
de uitspraak van den heer de Jeude: dat
de grondslagen van de liberale politiek
nog steeds van kracht zijn, en dat, als
noodgedwongen van de liberale lijn moet
worden afgeweken, het zaak is deze terug
te vinden.
De 'beginselen hier bedoeld zijn bekend.
De liberalen (vrijzinnigen) zijn steeds
geweest de strijders voor een gematigde
toepassing van de revolutiebeginselen,
voor de volstrekte vrijheid en heerschappij
van 'smenschen wil. Het liberalisme er
kent niet het souverein gezag van God, het
stelt de menschelij'ke rede boven de God
delijke openbaring.Het is de v r ij-
zinnigheid, die zich van onveran
derlijke wet en oppersten Wetgever vrij
waant. Het erkent wel de waarde van het
geestelijk en godsdienstig leven van maat
schappij en staat, maar het verwerpt de
autoriteit van Gods Woord voor dat le
ven.
Het is deze vrijheidszin, beter vrijzin
nigheid, geweest, die de liberalen er toe
bracht in vraagstukken van principiee-
ien aard zich altijd te plaatsen tegenover
de rechtsche partijen en voor het maat
schappelijk leven een vrijheid te prediken
die in de practijk heeft geleid tot de over-
heersching van het zwakke door 't sterke.
D'at de liberalen bij de komende verkie
zingen hun beginsel op den voorgrond
stellen is hun recht en verdient toejui
ching.
Eenigszins in strijd daarmede was de
leuze aan het slot van zijn rede door den
heer de Jeude aangeheven: Vrede boven
dogma.
Dit is een leuze die althans van Anti
revolutionaire zijde niet kan en mag wor
den aangeheven.
De vrede is een begeerlijk goed. En wij
mogen niet onnoodig tegenstellingen toe
spitsen.
Maar boven den vrede gaat de waar
heid. Het 'beginsel gaat ook nu voorop.
DE BURGEROORLOG IN SPANJE.
Verwoede strijd om den „rooden heuvel".
O'ok gisteren is den geheelen dag hard
nekkig gevochten om het bezit van hoogte
670, den „rooden heuvel", zooals de Gerro
de los Angeles genoemd wordt sinds de
regeeringstroepen er in zijn geslaagd, dit
belangrijk strategisch punt gedeeltelijk te
heroveren.
De opstandelingen, die nog steeds
stand 'houden in het kerkgebouw en een
hotel op den heuvel worden hevig -door
de artillerie der rooden bestookt. De her
haalde stormaanvallen hebben ze echter
kunnen afslaan.
Nog steeds beheerschen de kanonnen
der opstandelingen den straatweg en de
spoorlijn naar Aranjuez en Valencia, dio
voor de verzorging van Madrid met oor
logsmateriaal en troepenaanvoer van zoo
groot belang zijn.
Later wordt uit Rabat gemeld:
Gisterochtend deelde Radio Sevilla
mede, dat een mislukte aanval van de re
geeringstroepen, welke bedoeld was de
verdedigingslinie bij Cerro de Los Ange
les te doorbreken, werd ingezet na een
voorbereidend artillerievuur van eenige
dagen. De aanval werd gesteund door
tanks en artillerievuur en was een van de
hevigste welke bij Madrid zijn ontketend.
In het gezicht van de vliegtuigen der
opstandelingen vluchtte de vijand in wan
orde en liet vele dooden en gewonden op
het slagveld achter. D'e overwinning der
opstandelingen was volkomen.
Ook Madrid geeft thans toe dat de aan
val op den „Engelenberg" mislukt is; dit
belangrijke stategische punt dat den weg
naar Valencia beheerscht, blijft dus in
handen der opstandelingen.
DE ZAAK-DEGRELLE.
Schriftelijk protest der Belgische
regeering.
De Belgische kabinetsraad heeft hel
antwoord der Italiaansche regeering on
derzocht op bet mondeling protest der
Belgische regeering met betrekking tot
de aan D'egrelle verleende vergunning
tot gebruik der Italiaansche radiozen
ders voor propagandadoeleinden.
D'aar het eerste protest geen resultaat
had opgeleverd, heeft de Belgische re
geering nieuwe inlichtingen verzocht,
die onbevredigend werden geacht,
D'e regeering heeft dan ook besloten,
een nieuw protest in te dienen, ditmaal
schriftelijk.
ERNSTIG INCIDENT TUSSCHEN
JAPAN EN RUSLAND.
Te Tokio1 is een zekere onrust ontstaan
door het bericht, dat het Japansche
schip „Siberia Maru", dat den dienst tus-
schen Tsugura en Wladiwostok onder
houdt bij- aankomst te Wladiwostok 19 de
zer werd aangehouden door talrijke man
schappen van de gcpoe, terwijl niet werd
I toegestaan, dat de opvarenden zich in
verbinding stelden met het Japansche
consulaat.
Het schip werd aan een nauwkeurig
onderzoek onderworpen door de gepoe-
agenten en douane-beambten.
De sovjet-autoriteiten hebben diploma
tieke documenten, welke aan boord van
het schip werden vervoerd en welke be
stemd waren voor het Japansche consu
laat te Wladiwostok, in beslag genomen
en weigeren deze terug te geven.
D'e Japansche regeering is voornemens
bij de sovjet-regeering te protesteeren.
DE BUITENLANDSCHE POLITIEK
VAN JAPAN.
Rede van den minister van buiten-
landsche zaken.
Bij de opening van het parlement heeft
de Japansche minister van buitenlandsche
zaken, Arita, een rede gehouden.
Hij gaf hierin een lange uiteenzetting
van den toenemenden invloed van het
communisme in Oost-Azië en Europa, i n
verband waarmede hij de bui
tenlandsche mogendheden
uitnoodigde met Japan samen
te werken om deze „roode in
vasie" te bestrijden.
Tevens herinnerde de minister van bui
tenlandsche zaken in vriendschappelijke
termen aan de traditioneele vriendschap
tusschen Groot-Brittannië en Japan, waar
bij hij verklaarde, dat de Japansche regee
ring er ook in de toekomst naar zou stre
ven om de banden tusschen Engeland
en Japan nauwer aan te halen.
Met betrekking tot den internationalen
politieken toestand, merkt Arita op, dat
deze nog steeds zeer onstabiel is e n
blijkbaar nog voortdurend
slechter wordt. Volgens spreker
was dit hoofdzakelijk te wijten aan de
activiteit der Komintern, en het was dan
ook van groot belang, dat er op 25 Nov.
1936 een overeenkomst tusschen Japan
en Duitschland met betrekking tot de
communistische internationale tot stand
was gekomen.
Spreker gaf vervolgens een overzicht
van deze activiteit in de afgeloopen jaren
en verklaarde, dat op het zevende con
gres der Komintern in den zomer van
1935 openlijk was aangekondigd, dat ze
kere landen, met inbegrip van Duitsch
land en Japan in het vervolg de voor
naamste operatie-basis der communisten
zouden worden. Verder zou de Komintern
bezig zijn China tot een Sowjetstaat te
maken, waardoor de Japansche belangen
werden geschaad.
Spreker verklaarde, dat het noodzake
lijk was de verdediging tegen de com
munistische activiteit op internationale
basis te organiseeren. Dit was dan ook
de reden waarom Japan het tegenwoor
dige verdrag met Duitschland had ge
sloten. Spreker hoopte, dat ook andere
landen zich bij dit verdrag zouden aan
sluiten.
Vervolgens liet de minister de verhou
ding tusschen Japan en China de revue
passeeren. Hij herinnerde aan de pogin
gen der regeering om met Nanking tot
overeenstemming te geraken, maar deze
pogingen werden verijdeld door tal van
incidenten, waaruit de anti-Japansche
geest in China duidelijk tot uiting kwam.
Deze anti-Japansche agitatie vindt voor
een groot deel haar oorzaak in de hou
ding der Chineesche regeering. Wij ho
pen, dat Nanking duidelijk blijk zal
geven, bezield te zijn van het verlan
gen om de betrekkingen met Japan te
verbeteren. Tot nu toe zijn de on
derhandelingen met China op
een teleurstelling uitgeloo-
p e n. Daarom moeten nieuwe onderhan
delingen worden geopend in het belang
van beide landen.
ROOSEVELT IN ZIJN TWEEDE
AMBTSPERIODE.
Plechtigheid bij stroomenden regen.
Ter inleiding van zijn tweede ambts
periode heeft president Roosevelt giste
ren een redevoering uitgesproken, waar
in hij o.m. de belofte aflegde, dat hij,
wat hij den kanker der onrechtvaardig
heid noemde, zou doen verdwijnen: „den
kanker, die gebrek veroorzaakt, waar
overvloed heerscht".
„Onze voeten zijn opweg naar een duur-
zamen vooruitgang. Het bewijs voor on
zen vooruitgang ligt echter niet in de
vraag, of wij nog meer toevoegen aan
den overvloed van hen, die veel bezitten,
maar of wij genoeg geven aan dengenen,
die te weinig hebben."
Van de traditoneele plechtigheid ter
gelegenheid van de ambtsaanvaarding en
de presidentiëele boodschap is veel ver
loren gegaan tengevolge van den hevig
neerstroomenden regen. De ambtenaren
en de duizenden belangstellenden waren
tenslotte door en door nat. Een voorstel
om in verband met de uiterst ongunstige
weersomstandigheden den eed af te leg
gen in het kapitool, wees Roosevelt van
de hand. Hij wenschte zich te houden aan
de getroffen regelingen, die er op be
rekend waren, dat de eed buiten op een
platform zou worden afgelegd.
Wijzend naar de steeds grooter worden
de menigte, zeide de president: „wan
neer deze menschen het in den regen
kunnen uithouden, dan kan ik het ook".
Van belang ook voor het buitenland is,
dat Roosevelt in zijn rede eenige kwesties
ter sprake bracht, welke verband hou
den met de buitenlandsche politiek der
Vereenigde Staten. Op de eerste plaats
wenscht de president zoo spoedig moge
lijk: machtiging te verkrijgen, dat het
wapenembargo ook van toepassing is op
den burgeroorlog in Spanje.
Daar de toestand in Europa momenteel
niet gunstig is, zal Roosevelt, naar uit
de rede nog kan worden afgeleid, een
gunstige gelegenheid afwachten voor het
doen van practische stappen in het be
lang van den wereldvrede.
Over Amerika zelf zei Roosevelt nog:
„Toen ik aan het bewind kwam zag
ik millioenen, wien de middelen ontbra
ken, de producten der boerderijen en fa
brieken te koopen en door hun armoede
weer andere millioenen doemden tot
werkloosheid. Ik zag een derde der natie
slecht behuisd, slecht gekleed, slecht ge
voed.
We zijn de wanhoop te boven gekomen
en hebben vooruitgang gemaakt. Maar
dien vooruitgang thans te handhaven is
moeilijker.
Ik zie millioenen gezinnen, die trachten
te leven van een inkomen zoo klein, dat
hun de ondergang dag aan dag boven
het hoofd hangt.
Ik zie millioenen, wien iedere opvoe
ding, ontspanning en iedere mogelijkheid
om hun lot te verbeteren, ontbreekt..."
Aan het slot van zijn rede verklaarde
Roosevelt, dat hij bij het afleggen van
den eed als president der Vereenigde
Staten, tevens de verplichting op zich
nam, het Amerikaansche volk voorwaarts
te leiden op den weg, welken het wensch
te te volgen.
„Terwijl deze verplichting op mij rust,
aldus besloot de president, zal ik mijn
uiterste best doen, dit doel te bereiken
en den wil van het Amerikaansche volk
te doen, vragend den bijstand en de lei
ding van God, om ons te helpen, degenen,
die in het duister toeven, te verlichten
en onze voeten te leiden op den weg naar
den vrede."
DE GESTAPO.
Hoe de geheime staatspolitie in Duitsch
land werkt.
Er is wel geen enkele instelling in het
Derde Rijk, waarover zooveel geschreven
is als de geheime staats-politie, kortweg
de Gestapo genoemd.
Wanneer er een schrijven der Bisschop
pen of predikanten in beslag wordt ge
nomen, geestelijken worden gearresteerd
en zonder vorm van proces gevangen ge
houden, naar een concentratiekamp over
gebracht of „ter eigen beveiliging" onder
de hoede der Gestapo, in „Schutzhaft"
worden gesteld, is dat alles het werk
van die geheimzinnige, onzichtbare macht
der geheime staatspolitie, die op het
oogenblik in Duitschland een onbeperkte
macht bezit.
In de wet van 10 Februari 1936 wordt
de taak van de Gestapo als volgt om
schreven: „De geheime staatspolitie moet
in het geheele rijksgebied elk streven,
dat tegen den staat gericht is opsporen,
bestrijden en de resultaten harer bevin
dingen verzamelen en beoordeelen; zij
moet de rijksregeering op de hoogte stel
len, voorlichten en van advies dienen".
Over de taak van de Gestapo is thans
een belangrijke publicatie verschenen van
Dr Werner Best, den regeeringsdirecteur
der Gestapo, een man, die het dus weten
kan.
Deze instelling, zoo zegt hij, is het be
veiligingsapparaat en strijdmiddel van
het nationaal-socialistisch bewind, dat
ten doel heeft, iedere activiteit, die ge
vaarlijk is voor de veiligheid van den
staat op te sporen en gade te slaan, als
mede alle machten te bestrijden en on-
Het weer was gisteren te Igls na
den hevigen sneeuwval van den vorig en
dag nog vrij' slecht, doch tegen den
middag klaarde het op. De lichte vorst
hield aan, doch de zon maakte het weer
spoedig zeer aangenaam, zoodat H. M. de
Koningin nog een lange wandeling kon
maken.
De politie van Innsbruck zet inmiddels
haar nasporingen naar den verbreider
van de overdreven geruchten betreffende
een auto-ongeluk, waaaan H. M. slechts
ternauwernood zou zijn ontsnapt, voort
en zal hiermede spoedig gereed zijn.'
schadelijk te maken, die dergelijke staats-
vijandige acties veroorzaken.
Dat wil dus zeggen, dat de taak van
de Gestapo zoo algemeen mogelijk is
en dat haar machtsbevoegdheid onbe
grensd is.
De speciale taak der geheime staats
politie is "het opsporen en voorkomen van
revolutionaire plannen tegen de leiding
van den staat; het nagaan van spionnen
en saboteurs en van allen, die de volks
gemeenschap en de aanhankelijkheid je
gens den staat ondermijnen of afbreuk
doen.
Bovendien oefent de Gestapo een uit
gebreide controle uit of de wetten om
trent het zuiver houden van het bloed
worden nageleefd.
Dus het terrein der Gestapo is onbe
grensd en daarmede is het hek der wille
keur geopend. Tegen maatregelen
die de Gestapo neemt, kan men
niet in hooger beroep gaan.
Vooral die personen staan voortdurend
onder toezicht, die bekend staan als tegen
standers van het nationaal-socialistisch
bewind.
Zij worden voortdurend gecontroleerd,
afgeluisterd en bspionneerd met wie ze
omgaan, wat ze lezen en vertellen, alles
wordt systematisch aangeteekend, verge
leken en slechts zelden onderzocht.
De Gestapo beschikt hoegenaamd niet
over betaalde krachten: alleen partij-
genooten, die uit liefde voor de zaak zich
beschikbaar stellen, komen in aanmer
king, doch dit brengt ook het gevaar mee,
dat in de Gestapo juist de vurigste partij
leden, die totaal doortrokken zijn van
de leer van Rosenberg, allerlei hatelijke
maatregelen nemen tegen de Kerk, de
j eugdorganisaties, werklieden-vereenigin-
gen, enz., zooals de praktijk overvloedig
heeft bewezen.
Overal waar men denkt, dat gevaar
schuilt, worden onmiddellijk maatregelen
genomen.
Iedere staatsgevaarlijke actie moet on
schadelijk gemaakt worden, vóór ze ge
volgen kan hebben.
Dit is ook de oorzaak, dat de Gestapo
vaak gevaren ziet waar ze heelemaal niet
zijn Het zachtste middel, waarvan de
Gestapo gebruik maakt, is een waarschu
wing; dan volgt een gedeeltelijke beper
king der persoonlijke vrijheid, beperking
of inbeslagname der bezittingen en ein
delijk de zoo beruchte „Schutzhaft"-arres-
tatie ter eigen veiligheid.
Wat wel heel interessant is bij deze
maatregelen, is het feit, dat al de maat
regelen der geheime staatspolitie geheel
buiten het onderzoek en de rechtsmacht
der justitie of andere regeeringsinstanties
vallen.
Recht en rechtszekerheid hebben onder
het nationaal-socialisme afgedaan!
Scheepsramp. Waarschijnlijk 20 dooden.
Uit Arendal is hulp gezonden naar het
F'insche s.s. „Savonaa", dat, blijkens een
uitgezonden radio-bericht aan de Zuid
kust van Noorwegen gestrand was. Toen
de hulp ter plaatse kwam was er geen
schip te zien.
Een visscher heeft een bijna geheel
vernield wrakstuk van de „Savonaa" ge
vonden. Men vreest, dat de geheele be
manning, bestaande uit twintig koppen,
om het leven is gekomen.
Communistisch wervingsbureau te
Perpignan gesloten.
D'e Fransche regeering heeft aan den
burgemeester van Perpignan opgedragen
om het communistisch recruteeringsbu-
reau, dat tot dusver vrijwilligers werfde
voor de roode regeering van Valencia, te
sluiten.
Aan dezen belangrijken maatregel wil
de Fransche regeering echter geen
ïuchtbaarheid geven.
Korte Berichten.
D'e Oostenrijksche regeering heeft
den buigerlijken autoriteiten verboden de
formulieren in te vullen, toegezonden door
O'ostenrijksche staatsburgers, die in
Duitschland wonen, welke ten doel heb
ben hun „Arische" afkomst te verifieeren.
Binnenland.
Do nieuwe regeling voor autobussen en
toerbussen.
Inaugureele oratie van Prof. D'r K. Dijk.
Buitenland.
Verwoede gevechten in Spanje.
Japansch-Russisch incident.
De Japansche buitenlandsche politiek.
Het bergingsvaartuig „Welle" van
de Duitsche oorlogsmarine, dat was uit
gezonden tot berging van de bemannin
gen van een gestrande zeilschoener en
een gestrand bergingsvaartuig, is gistereu
tijdens een hevigen sneeuwstorm ten
Westen van Fehrmarn gezonken.
De geheele bemanning, bestaande uit 2'5
koppen, vond den dood in de golven.
D'e Duitsche minister van buiten
landsche zaken, von Neurath, zal waar
schijnlijk omstreeks midden-Februari, dus
eenige weken na de onderteekening van
het nieuwe D'uitsch-Oostenrijksche han
delsverdrag, een bezoek aan Weenen
brengen.
In den mist is op de Westrivier, on
geveer vijftig kilometer ten Zuiden van
Kanton, een stoomboot op een rif geloo-
pen en gezonken. Van de vierhonderd op
varenden werden er tweehonderd gered.
De anderen zijn om het leven gekomen
of worden vermist.
KAASAANKOOP VOOR PLAN-
DETERDING GEëlNDIGD.
Twee millioen Kg. gekocht.
D'e aan „De Producent" te Gouda op
gedragen inkoop van kaas voor de uitvoe
ring van het plan-Deterdjng is beëindigd.
In totaal is een hoeveelheid van twee
millioen Kg. gekocht. AI naar gelang van
de soorten (bestaande uit Goudsehe vol
vette en diverse soorten 40 -f-) zijn ver
schillende prijzen besteed. Naar gemeld
wordt, is met den inkoop van kaas een
bedrag van ca. één millioen gulden ge
moeid.
De aankoopen zijn over geheel Neder
land geschied en zoo veel mogelijk over
de kaasproduceerende provincies verdeeld.
D'e belangrijke overschotten zijn practised
geruimd.
Op de kwaliteit van de kaas wordt een
scherp toezicht uitgeoefend, zoodat een
uitstekend product, op welks kwaliteit
niets aan te merken valt, naar Duitsch
land gaat. De levering krijgt in 2 a 3
weken haar beslag. De laatste partij zal
op 3 Februari worden verzonden.
BEDRIJFSRAAD
VOOR HET BOUWBEDRIJF?
Commissie van advies benoemd.
De Minister van Sociale Zaken heeft
aan de vaste leden van de commissie van
advies, bedoeld in art. 8 der Bedrijfsra-
denwet, de navolgende personen als tijde
lijke leden toegevoegd: Mr B. Bouman te
Amsterdam; J. Swarts te Groningen; H.
J. L. Klein Schiphorst te Haarlem; H.
van der Schaar te Amsterdam; T. J. van
Hout te Balk; G. Klein te Amsterdam; J.
A. Schaafsma te Utrecht; W. J. Andries-
sen te Utrecht.
Deze toevoeging geschiedt ten behoeve
van het uitbrengen door vorengenoemde
commissie van advies omtrent de wen-
schelijkheid van het instellen van een be-
drijfsraad voor het bouwbedrijf en om
trent andere daarmede verhand houdende
onderwerpen, in art. 8 der Bedrijfsraden-
wet bedoeld.
WERKLOOSHEID
IN DE TEXTIELNIJVERHEID.
Er bestaan in Twente plannen om de
oudere werklooze textielarbeiders, voor
namelijk die tusschen 30 en 40 jaar, die
permanent werkloos dreigen te worden,
weer in het bedrijf in te„ schakelen. Ge
tracht zal worden eventueel met steun van
de regeering, hen weder in het productie
proces op te nemen. D'e betrokkenen heb
ben over 'het algemeen hun arheidsvaar-
digheid voor een belangrijk deel verloren,
waarom men het plan 'heeft een proef
jaar in te stellen, waarbij de regeering,
die deze arbeiders dan uit de steunrege
ling kan nemen, financieelen steun zal
verleenen.
Deze week zal over deze zaak op het
departement van Sociale Zaken een con
ferentie worden gehouden. In dit verband
kan nog worden gemeld, dat de reeds ja
ren bestaande plannen tot stichting van
een textielschool te Enschedé meer vasten
vorm aannemen. Men wil deze school te
vens dienstbaar maken aan het weer be
kwamen van oudere werklooze textielar
beiders voor hun werk.
