Opwekkend en moedgevend.
Stofzuiger-
fabriek
MAANDAG 18 JANUARI 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 91
Buitenland.
Binnenland
De komende
Grondwetsherziening.
H. M. de Koningin in Igls.
Belangrijkste Nieuws
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455,
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertcntifin 30 cent per regel, ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto *0,85,
Bij contract belangrijke korting.
De Donderdag te Utrecht gehouden
vergadering van het Centralen Convent
der A.-R. partij droeg een vertrouwelijk
karakter, zoodat we op het daar behan
delde niet in bijzonderheden kunnen in
gaan.
Dit behoeft ons echter niet te weer
houden enkele opmerkingen van alge-
meenen aard te maken.
Opmerkelijk was in de eerste plaats
de groote opkomst. Ondanks de
nog altijd heerschende crisis, de pas ge
vierde of nog te vieren Oranjefeesten,
en den onbelemmerden invloed van de
griep-epidemie die door heel het land
slachtoffers maakt, was toch de opkomst
grooter dan ooit tevoren. Een bewijs dat
het aan belangstelling in den staatkun
digen strijd bij ons Antirevolutionaire
volk niet ontbreekt.
Verblijdend was ook, hoe ook hier
weer openbaar werd, de hechte band
die er is tusschen het A.-R. volk en zijn
leiders. Naast den tijdelijken voorzitter
van het Centraal Comité hadden plaats
genomen de voorzitter en de vice-voor
zitter op non-activiteit de heeren Dr EL
Galijn en Mr J. A. de Wilde. Zij waren
daar niet als ministers, maar als leden
van de A.-R. partij wier beginselen zij
vóór alles wenschen vast te houden en te
dienen. Zij zijn bereid hun beste krach
ten te geven in 't belang van volk en va
derland, maar alleen op den grondslag
van de gemeenschappelijk beleden begin
selen. En op ondubbelzinnige wijze
werd het getoond zij hebben daarbij
het volle vertrouwen.
Met dankbaarheid mag voorts worden
gewezen op de voortreffelijke
stemming die er heerschte. Er werd
niet zooals dat enkele jaren geleden
meermalen gebeurde gehandeld over
allerlei groeps- en standsbelangen, maai
alleen de groote lijnen werden in het oog
gehouden. Gevoeld werd, dat het bij de
komende verkiezingen gaat om het be
houd en de versterking van
ons nationale leven in histo-
rischen zin, om de bewaring
van de hoogste goederen on
der Gods voorzienig bestel en
onder de leiding van het Huis
van Oranje, in den loop der
historieaanons volk geschon
ken.
Gewezen mag tenslotte nog op het
werkelijkheids besef waarvan
deze vergadering blijk gaf.
De A.-R. partij heeft steeds op het
standpunt gestaan, dat hoe verleidelijk
dat ook moge zijn, bij de verkiezingen
geen beloften mogen worden gedaan,
waarvan met vrij groote zekerheid kan
gezegd worden dat ze niet vervuld kun
nen worden.
Daarom hoezeer het Convent ook een
stemmig van meening was, dat het ge-
wenscht is dat velen die thans niet on
der de Invaliditeits- en Ouderdomsverze-
kering vallen, van deze sociale wetten
zouden kunnen profiteeren, het was niet
minder eenstemmig van oordeel dat in.
het verkiezingsmanifest geen toezegging
in dien geest mag worden gedaan.
Het was een opwekkende en ook moed
gevende vergadering, omdat we de stem
ming die daar heerschte mogen zien als
een symptoom van wat er leeft bij het
Antirevolutionaire volk.
DE STRIJD IN SPANJE.
Oorlogi op twee fronten.
In den strijd in Spanje zijn te onder
scheiden: de gevechten om de hoofdstad
Madrid en die om Malaga.
De gevechten aan het Madrileensche
front, met name in de Universiteitsstad en
in de wijk Moncloa, welke sedert Vrijdag
avond in hevigheid toenamen tengevolge
van de nationalistische aanvallen, hebben
geen verandering in de stellingen gebracht
Het schijnt, dat beide partijen ongeveer
tegen elkaar opgewassen zijn.
Aan het front van Malaga hebben de
opstandelingen successen behaald door de
inneming van de stad Marbella. Ze blij
ven een krachtigen druk uitoefenen in de
richting van Malaga.
Vier vliegtuigen van de regeering heb
ben een aanval ondernomen op Algeciras.
De vliegtuigen moesten hun aanvals-
actie op groote hoogte ten uitvoer bren
gen, daar zij door de kustbatterijen van de
opstandelingen hevig onder vuur genomen
werden.
Het Britsche consulaat ontkwam ter
nauwernood aan verwoesting, maar het
hotel Reine Cristina, waar generaal
Queipo de Llano tijdens een inspectiereis
aan het zuidelijk front gelogeerd is, werd
getroffen.
Nog meer Italianen?
Uit Gibraltar meldt A. N. P.: Weder
om is een groot contingent Italiaansche
14
vrijwilligers te Cadiz op 12 Jan. aan land
gegaan.
Een geloofwaardig Britsch ooggetuige
vertelt, dat de ontscheping in den loop
van den avond geschiedde. De getuige
raamt, dat 4000 Italianen aan land gin
gen.
Zij waren met een groot transportschip
dat naam noch vlag voerde, naar de stad
gebracht. Genoemde reiziger voegde aan
zijn verhaal nog toe, dat men in Sevilla,
Jerez en Cadiz meer Marokkanen en Ita
lianen ziet dan Spaansche soldaten.
Franco wil Madrid niei ver
woesten.
In het groote hoofdkwartier heeft een
speciale vertegenwoordiger van Havas een
onderhoud gehad met generaal Franco.
De eerste vraag van den correspondent
betrof de berichten aangaande de ont
scheping van Duitsche troepen in Marok
ko.
„Er zijn geen Duitsche soldaten in
Spaansch Marokko", zoo verklaarde gene
raal Franco.
„Ik spreek de beweerde ontscheping
van Duitsche troepen of vrijwilligers in
onze bezittingen in Noord-Afrika formeel
tegen. Er kan geen sprake van zijn, dat
de nationale Spaansohe regeering ook
maar een enkel stukje nationaal grondge
bied zou afstaan".
Onze legers genieten den steun van een
klein aantal buitenlandsche technici, doch
aan het front vallen slechts Spanjaarden
en Spaansche onderdanen en het zijn met
uitzondering van enkele vreemdelingen,
die op regelmatige wijze in ons legioen
zijn opgenomen, Spanjaarden, die voor
het vaderland sterven".
Op de vraag van den correspondent, of
de ontruiming van Madrid door de bur
gerbevolking verandering in zijn plannen
heeft gebracht tot het innemen van de
hoofdstad, antwoordde Franco:
„Er is niets veranderd. Madrid zal val
len. Het heeft weliswaar groote politieke
beteekenis, doch van Madrid 'hangt het
lot van den oorlog niet af.
Wij zullen Madrid nemen
en niet verwoesten. De komen
de gebeurtenissen, waarover ik, zoo ge
begrijpen kunt, niet kan spreken, zullen
het u bewijzen.
Wij zullen den oorlog op militaire wijze
winnen.
Ik zeg niet dat dit in een week op zes
maanden zal geschieden, doch wel, dat
wij hem geheel zullen winnen en op het
geheele grondgebied".
Belgische mitrailleurs.
De „Nation Beige" verneemt van ge
woonlijk. wel ingelichte zijde, dat de gene
raliteit van Katalonië bij een Belgische
firma een contract beeft gesloten voor de
levering van 1000 mitrailleurs voor een
bedrag van zeven millioen Belgische frs.
De wapens waren eerst bestemd voor
Abessyuië.
Een der clausules van het contract be
paalt, dat de wapens onmiddellijk naar
Spanje moeten worden vervoerd.
Goering weer naar Polen?
In de tweede helft van Februari wordt
minister-president Goering in Polen ver
wacht voor het deelnemen aan de wolven
jachten in de domaniale wouden van Bia-
lowits. Evenals bij vorige jachtpartijen zal
Goering vermoedelijk van de gelegenheid
gebruik maken besprekingen te voeren
met de Poolsche staatslieden.
HOOGWATER IN AMERIKA.
Het midden-Westen zwaar geteisterd.
De overstroomingen, waardoor ver
scheidene staten van het midden-Wes
ten van Amerika worden geteisterd ne
men steeds ern, tiger vormen aan. He
vige regenval doet de rivieren nog voort
durend verder wassen.
De door de overstroomingen aange
richte materieels schade kan nog niet
overzien worden, doch is in elk geval
zeer groot.
In de overstroomde gebieden ligt het
geheele verkeer stil. In den staat Illi
nois zijn de scholen en mijnen meeren-
deels gesloten.
Groot is ook het aantal doorgebroken
dijken.
De vorst heeft thans de overstroomin
gen wat tot stilstand gebracht, doch de
dakloozen hebben nu des te meer van de
koude te lijden.
Heele dorpen moesten ontruimd wor
den, talrijke oevermuren zijn onder den
waterdruk bezweken.
Vele fabrieken, mijnen en scholen zijn
gesloten.
Honderdduizend acres zijn over
stroomd. Telefoon-, licht- en krachtbe-
drijven zijn gestoord.
De griep in Engeland.
Dó griep-epidemie in Engeland duurt
onverminderd voort, hoewel, naar ver
klaard wordt, het hoogtepunt reeds is ge
passeerd.
Het mailschip Queen Mary, waaraan
op het oogenbli'k werkzaamheden worden
verricht en dat oorspronkelijk op 13 Febr.
weder in dienst had zullen worden gesteld,
zal pas 14 dagen later kunnen vertrekken,
daar de werkzaamheden in verband met
'het groote aantal ziektegevallen onder de
arbeiders niet op het vastgestelde tijdstip
geëindigd zullen zijn.
Korte Berichten.
Te Playa Vicente (Vera Cruz) heeft
men de wrakstukken gevonden van een
vliegtuig van de lijn Mexico-Merida, dat
sedert eenige dagen vermist werd.
Het toestel was verbrand en de negen
inzittenden waren verkoold.
Op een zolder in de Komedianten
straat te Brussel werd door de politie
een tiental mitrailleurs gevonden, die
voor Spanje bestemd waren. De wapens
behoorden toe aan de twee broers Van
der Poelen, die ook betrokken waren bij
de onlangs te Luik ontdekte wapen-
smokkelarijen. De beide mannen, die
juist in vrijheid waren gesteld, zijn op
nieuw gearresteerd.
D'e sneltrein tusschen Kanton en
Kowloen is nabij het station Sji Ten in
brand gevlogen. Meer dan veertig reizi
gers zijn gedood of gewond, hetzij door
brandwonden, hetzij dóórdat zij uit den
lijdenden trein sprongen.
Mondelinge behandeling begint
26 Januari.
D'e Tweede Kamer is thans bijeenge
roepen in openbare vergadering tegen
Dinsdag 26 Januari.
Na het trekken van de afdeelingen
staat een regeling van werkzaamheden
op de agenda. Wat dit laatste punt be
treft, zal de voorzitter aan de Kamer
voorstellen, in deze vergadering een aan
vang te maken met de beraadslaging
over de wetsontwerpen inzake herzie
ning van de Grondwet.
DE KOMENDE VERKIEZINGEN.
De C.-H. Unie komt met twee
candidatenlijsten.
Het versterkt hoofdbestuur van de
Chr.-Historische Unie, heeft, naar „Dó
Nederlander" meldt, met het oog op de
a.s. verkiezingen, het aantal candida
tenlijsten bepaald op twee, en wel één
gelijkluidende lijst (hoofdlijst) met twin
tig namen voor alle Kamerkringen met
uitzondering van den Kamerkring Maas
tricht, en een lijst met twintig namen
(bijlijst) voor den Kamerkring Maas
tricht.
De hoofdlijst zal bevatten de eerste
twintig namen in de volgorde door de
Groepsvergaderingen aan te wijzen; de
bijlijst zal bevatten de eerste tien na
men van de hoofdlijst en voorts tien na
men (de nummers 21 tot en met 30) in
de volgorde door de Groepsvergaderin
gen aangewezen. D'e beide lijsten zullen
worden verbonden.
DE DISTRIBUTIE VAN VARKENS
GEHAKT IN BLIK.
De minister van Sociale Zaken heeft
den gemeentebesturen medegedeeld, dat
de verstrekking van varkensgehakt ook
na 16 Januari aan ondersteunden vol
gens de Armenwet kan worden geconti
nueerd.
Van af 17 Januari kunnen aan gezin
nen tot en met vier personen inplaats
van één bus, twee bussen per week en
aan grootere gezinnen in plaats vaa
twee bussen, drie bussen per week wor
den verstrekt. Zulks geldt zoowel voor
de ondersteunde of tewerkgestelde werk
loozen als voor ondersteunden volgens
de Armenwet.
HET BEDRIJF DER P. T. T.
Uitstekende resultaten.
Reeds meermalen hebben we mogen
constateeren, dat het staatsbedrijf der P.
T. T., ook onder den druk der crisis, gun
stige resultaten boekt. Ook de cijfers van
November, welke thans zijn verschenen,
brengen -een goede opbrengst.
Klein oponthoud aan de grens.
H. M. Koningin Wilhelmina is Zater
dag met Haar gevolg aangekomen te
Igls nabij Innsbruck in Oostenrijksch
Tirol, alwaar zij eenige weken zal ver
blijven.
Op haar reis naar Iglis heeft H. M.
een onbeduidend oponthoud bij de Neder-
landsch-Duitsche grens gehad.
In het Duitsche grensplaatsje Cranen-
burg bleek n.l., dat het speciale slaap-
rijtuig RotterdamMunchen, waarin Hare
Majesteit de reis maakte, door de spoor
wegautoriteiten moest worden afgekeurd,
in verband met het feit, dat er in het
onderstel een veer was gebroken.
Hare Majesteit heeft toen in een ge
wonen slaapwagen, welke in den trein
was voor het traject AmsterdamBazel,
de reis voortgezet tot Keulen, waar inmid
dels door de goede zorgen der Duitsche
Spoorwegen een speciaal slaaprijtuig in
gereedheid was gebracht in de onmiddel
lijke nabijheid van de plaats van aan
komst van den trein.
Aangezien dit rijtuig een stoom verwar
ming had, moesten de Duitsche Spoor
wegen een voorziening treffen in zake
de tractie, omdat op het traject Stutt
gartMunchen electrische tractie bestaat.
De trein werd voor deze gelegenheid
daarom voorzien van stoomtractie.
De Duitsche spoorwegautoriteiten heb
ben alle medewerking verleend, om het
oponthoud voor Hare Majesteit zoo wei
nig mogelijk hinderlijk te doen zijn. Een
der leden van de Deutsche Reichsbahnen,
direktion Köln. heeft de reis medegemaakt
om zich er van te vergewissen, dat alles
een vlot verloop had.
Zoowel de posterijen als telegrafie, te
lefonie en girodienst komen een flink eind
boven de raming uit, in totaal zelfs met
een bedrag van f 513.392. En wat de eer
ste elf maanden van 1936 betreft, over
treffen de opbrengsten de begrooting met
2.224.269, terwijl ze die van 1935 met
f 390.937 passeeren.
DISTRIBUTIE VAN BAK- EN
BRAADVET.
Begin op 25 Januari?
Naar „Het Volk" verneemt, zal zeer
waarschijnlijk Maandag over acht dagen,
dus 25 Januari, met de distributie van
bak- en braadvet worden begonnen.
D'e verstrekking van bak- en braadvet
aan werkloozen en armlastigen beeft mi
nister Slingenberg reeds op 11 September
van het vorige jaar in de Eerste Kamer
bij de interpellatie, die de heer De la
Belle toen over de werkloozensteun heeft
gehouden, toegezegd.
D'e ter 'beschikking te stellen hoeveel
heid „volkisvet" zou 4 millioen kg bedra
gen.
HET SPELLINGVRAAGSTUK.
Kamerleden stellen vragen.
Zooals gemeld werd, heeft de inspec
teur voor de onderwijlsopleiding op last
van den minister aan de directeuren van
rijks- en bijzondere kweekscholen mede-
deeling gedaan, dat bij' de kweeksohoo'l-
examens en bij de examens ter verkrij
ging van de hoofdakte de schrijfwijze van
De Vries en Te Winkel gevolgd moet wor
den, wat betreft de buigings-n en de voor
naamwoordelijke aanduiding en vervan
ging, zoolang de lijst van kennelijk man
nelijke woorden niet is vastgesteld.
Naar aanleiding van dezejianscbrijving
heeft 'het Tweede Kamerlid M o 1 1 e r
zic'h tot den Minister van Onderwijs ge
wend met de vraag, of deze meent dat in
een Koninklijk besluit, in dit geval van
18 Juli 1936 wijziging kan worden ge
bracht door een rondschrijven van een
inspecteur, al of niet op last van den mi
nister.
D'e 'heer Moller wijst er voorts op, dat
door dit nieuwe voorschrift verwarring
en chaos op spellingsgebied wordt veroor
zaakt, doordat binnen enkele jaren drie
keer de spelling van regeeringswege is ge
wijzigd, en wederom voor de vierde maal
zal gewijzigd worden, nadat bovengenoem
de lijst zal zijn vastgesteld.
Tenslotte vraagt bij, of de minister voor
nemens is de mededeeling van den inspec
teur ten spoedigste te doen intrekken.
Ook 'het Tweede Kamerlid T h ij s s e n
heeft zich over dezelfde aangelegenheid
met schriftelijke vragen tot Minister Slo-
tema'ker de Bru'ïne gewend. Hij' wenseht
nadere verklaring van de strekking van
■dit rondschrijven. Moet dit, vraagt hij, al
dus worden verstaan, dat bij de aanstaan
de kweekschooleindexamens en hoofdak
te-examens:
a. de naamvals-n zal moeten worden
geschreven bij alle woorden, die in de
woordenlijst van D'e Vries en Te Winkel
als „mannelijk" worden opgegeven?
•b. de voornaamwoordelijke aanduidin
gen hij en zijn (met de verbuigingsvor
men) en zij' en haar (met de verbuigings-
Filiaal: Middelburg, Heerengr. 46, Tel. 202
(Adv.)
Binnenland.
H. M. de Koningin te Igls aangekomen.
Vragen over de spellingkwestie,
D'e Tweede Kamer begint 26 Jan. aan de
Grondwetsherziening.
Begint 25 Jan. de vet-distributie?
Uitbreiding distributie van gehakt.
Buitenland.
De strijd op de Spaansche fronten.
Overstroomingen in Amerika.
vormen) moeten worden geschreven, al
naar het zelfstandigheden betreft, welke
in de woordenlijst van De Vries en Te
Winkel als „mannelijk"'' of „vrouwelijk"
worden opgegeven?
Indien het antwoord op deze vraag ont
kennend luidt, wat is dan de bedoeling
van genoemd rondschrijven?
Indien 'het antwoord bevestigend luidt,
is de minister dan van meening, dat het
mogelijk zal zijn in de nog resteerende
vijf maanden den aanstaanden candidaten
de noodige gewenning bij te brengen aan
zulk een afwijking van wat tot heden op
alle stóholen onderwezen werd?
Indien 'het antwoord op. deze laatste
vraag bevestigend luidt, is de minister
dan bereid mede te deelen, op welke ad
viezen zijn oordeel berust?
Ten slotte vraagt de heer Thijssen of de
minister bereid is, indien nadere advie
zen hem daartoe aanleiding geven, voor
de in 1937 af te nemen examens de vrij
heid toe te staan, bij, het schriftelijk werk
de regels te volgen, die voor de examens
in 1936 golden, subsidiair in 1937 bij het
schriftelijk werk de raadpleging van een
woordenlijst toe te staan.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit van 14 Januari is
aan P. J. de Hoop op zijn verzoek, met
ingang van 15 Februari, eervol ontslag
verleend als burgemeester der gemeente
Sneek, met dankbetuiging voor de lang
durige diensten, door hem als burge
meester bewezen.
Ned. Veehouderijcentrale.
Naar men verneemt zal de heer J.
O'onk aftreden als waarnemend direc
teur der Ned. Veehouderij-Centrale en
op 1 Februari wederom in dienst tre
den van bet Zwanenburg-concern te Oss
Verlaging crisisheffing gevraagd.
D'e samenwerkende vereenigingen uit
de suiker- en meelverwerkende industrie
hebben een telegram aan den minister
van landbouw gezonden, waarin zij ver
zoeken gezien de marktprijsstijgingen
van diverse grondstoffen zooals suiker,
meel, glucose, massé, vet, aardappel
meel enz. de crisisheffingen, drukkende
op vorengenoemde grondstoffen te ver
lagen met een afdoend bedrag.
BIJ HET VIERDE EEUWFEEST DER
GEBOORTE VAN MARNIX VAN
SINT ALDEGONDE.
Een boottocht naar West-Souburg.
In 1938 zal het vierde eeuwfeest wor
den gevierd van de geboorte van Mar-
nix van Sint Aldegonde. Reeds is in
Vlaanderen onder het eere-voorzitter-
schap van graaf Lippens, minister van
Staat, een comité opgericht.
Het programma van de huldiging, wel
ke te Antwerpen haar centrum zal heb
ben, is reeds grootendeels opgemaakt.
O.a. wordt een boottocht georganiseerd
naar West-Souburg, met bezoek aan het
graf.
Werkloozenzorg.
Zaterdagmiddag vergaderde te Goes
de Prov. commissie van de Centrale voor
Werkloozenzorg met de vertegenwoordi
gers der plaatselijke comité's uit de pro
vincie.
De voorzitter, Ds M. Bons te Colijns-
plaat, verwelkomde in het bijzonder de
afgevaardigden van de Centrale, de heeren
Stoel en Bras en releveerde met groote
dankbaarheid, dat Zeeland, èn wat de
inzamelingen èn wat het plaatselijk werk
onder de werkloozen betreft, een goed
figuur maakt. Hiervoor past vooral hulde
aan den actieven secretaris, den heer
J. Lorier te Middelburg.
Natuurlijk is het werk voor verbetering
