Ordening met economisch doel.
Stofzuiger-
fabriek
Prins en Prinses znllenBritsch
kroningsfeest inwonen.
EERSTE BLAD
ZATERDAG 10 JANUARI 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 90
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Buitenland.
H. M. de Koningin naar
het buitenland.
Binnenland
Uit de Provincie
Belangrijkste Nieuws
'n «J of 'n
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw",
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Tclefoonnummor 11.
Postchèque en Girorekening 41455.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Ylissingen f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingca 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags iF 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85,
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De Commissie door 'het Centraal Co
mité van A.R. Kiesvereenigingen in het
leven geroepen, teneinde advies uit te
brengen inzake de ordening van het be
drijfsleven, komt tenslotte tot het vraag
stuk van de Overheidstaak ten opzichte
van de ordening van het bedrijfsleven
met economisch doel.
Zij begint dit deel van haar rapport
met er nogmaals aan te herinneren, dat
naar haar inzicht het zwaartepunt van
de ordening, speciaal die op economisch
gebied, met ligt bij. de Overheid, doch. bij
de verantwoordelijke bedrijf sgenooten.
Dit op den voorgrond geplaatst, rijst
toch ook de vraag, of en in hoeverre
er gesproken mag worden van een over-
heidsroeping en plicht om maatregelen
tot ordening van het bedrijfsleven met
economisch doel te treffen.
Leze vraag wordt toestemmend beant
woord.
Met de leer der staatsonthouding, de
vrije werking van het z.g. prijsmecha
nisme, het vrijie spel der maatschappe
lijke krachten, of hoe men dit desidera
tum: ook moge aanduiden, kan zij1 zich
niet vereenigen, reeds hierom, omdat niet
uitsluitend de economische verhoudingen,
doch ook, en zelfs in de meest belang
rijke plaats, de beginselen der gerechtig
heid het leven der menschen en de taak
en roeping der Overheid ten aanzien van
het economisch leven moeten bepalen.
Als grond voor de ordening van het
bedrijfsleven van overheidswege, wordt
in de eerste plaats genoemd: de crisis-
wood en de wensohelijkheid om in dien
nood te voorzien.
De crisisnood heeft in de practijlk ge
leid tot een zeer uitgebreide en voor een
deel van het bedrijfsleven zeer intensieve
bemoeiing van de Overheid. Het motief
voor die overheidsbemoeiing was echter
niet in de eerste plaats ordening, doch
voorziening in reeds bestaanden en ver
der dreigenden nood.
In dit optreden van de Overheid ligt
dan ook geen argument om in het alge'
meen een uitbreiding van deze overheids
bemoeiing over het nog „niet-geordend"
bedrijfsleven te bepleiten.
De crisiswetgeving vindt haar recht
vaardiging in excepüoneele omstandighe
den van tijdelijken aard en draagt dien
tengevolge ook een tijdelijk karakter en
de commissie is van oordeel, dat uit
zonderingsgevallen daargelaten niet
naar uitbreiding, doch naar geleidelijke
liquidatie der crisiswetgeving en de daar
uit voortspruitende ordening moet wor
den gestreefd.
Ook ten aanzien van de vraag, of orde
ning van het bedrijfsleven wensohelijk ia
ter betere aanpassing van de productie
en distributie aan de behoeften, neemt de
commissie een uiterst gereserveerd stand
punt in.
Erkend wordt, dat er in verband met
bijzondere omstandigheden, ten aanzien
van bepaalde bedrijven of beroepen aan
leiding kan bestaan om van overheids
wege de vestiging en de productie, zij! hel
ook tijdelijk, aan beperkende bepalingen
te binden. De vraag echter of de Over
heid in het algemeen de taak heeft pro
ductie en distributie door ordeningsmaat-
regelen aan te passen aan de behoeften,
meent de commissie op de meest stel
lige wijze ontkennend te moeten beant
woorden.
De bezwaren, die zij van een dergelijk
streven naar ordening ducüt, betreffen
de ontwikkeling van het bedrijfsleven, de
vrijheden en rechten der bevolking, de ze
delijke grondslagen onzer samenleving en
de autoriteit van de Overheid.
Wat de economische ordening van hei
bedrijfsleven aangaat, acht de commis
sie in de eerste plaats tot de taak der
Overheid te behooren, het tegengaan van
'bedrijfsregelingen of pogingen daartoe,
die te kort doen aan de gerechtigheid,
speciaal aan 't rechtmatig individueel of
algemeen welzijn.
Ten aanzien van dit punt wordt gewe
zen op de wet op de Ondernemersover
eenkomsten die aan de Regeering de be
voegdheid verleent dergelijke overeen
komsten onverbindend te verklaren, in
dien het algemeen belang zulks eischt.
Verder acht de Commissie tot de taaik
der Overheid te behooren het bevorderen
van bedrijfsregelingen of pogingen daar
toe, die een goede ontwikkeling der be
drijfsorganisatie dienen, zonder in strijd
te komen met rechtmatig individueel of
algemeen belang.
De Overheid beeft, wat dit betreft, dus
niet alleen een negatieve, maar ook een
positieve taak, n.l. de ontwikkeling van
DE STRIJD IN SPANJE.
Hevige gevechten.
Van de zijde der opstandelingen wordt
gemeld:
Bij de voortzetting van bun offensief jn
Zuid-Spanje hebben de opstandelingen de
kustplaats Guengirola, welke op 25 km
afstand van Malaga is gelegen, bereikt.
Het eergisteren door ben bezette Este-
pona hebben zij reeds 50 km achter zien
liggen.
Volgens te Gibraltar binnengekomen be
richten woedt er een hevige strijd om de
havenplaats Marbella, die ongeveer in het
midden tusscben Estepona en Fuengirola
is gelegen.
Gistermorgen vroeg- hebben twee water
vliegtuigen der rechtschen Malaga en om
geving gebombardeerd, wederom onder 't
aanrichten van aanzienlijke schade.
Gisteravond laat kwamen nog berich
ten, die wezen op hevige gevechten, die
later op den dag in verschillende sectoren
van het Madrileensche front moeten zijn
uitgebroken. Des avonds begon de strijd
een hevig karakter aan te nemen en liet
zich het artillerievuur allerwege hooren.
Italië stuurt nog steeds
vrijwilligers.
In bevoegde kringen te Rome verneemt
men, dat Italië en Duitschland in de ko
mende week op de Britsche niet-inmen-
gingsvoorstellen een gunstig antwoord zul
len geven, dat niettemin zekere voorbe
houden zal -bevatten.
Van betrouwbare diplomatieke zijde is
aan een vertegenwoordiger van de Uni-
press medegedeeld dat Italië evenals voor
heen, nog steeds vrijwilligers naar Span
je zendt. Zoo zijn eergisteren in Napels
2000 man scheep gegaan, oogensehijnlijk
naar Oost-Afrika, doch in werkelijkheid
naar Spanje.
Na 6 maanden burgerkrijg.
Een half jaar geleden, Donderdag 18
Juli 1936 is de Spaansche burgeroorlog
uitgebroken.
Neutrale waarnemers schatten het
aantal menschen, dat gedurende die epi
sode is gesneuveld op 250.000, terwijl
het halve nationale vermogen aan den
krijg is geofferd.
Algemeen zijn de waarnemers van
oordeel, dat het aantal op het slagveld
gesneuvelden aanmerkelijk minder is
Filiaal: Middelburg, Heerengr. 46, Tel. 202
(Adv.)
de bedrijfsgemeensohap te steunen en het
rechtmatig bedrijfsbelang te dienen.
Wat tenslotte betreft het toekennen van
ordeningsbevoegdheid aan bedrijfsorga
nen met betrekking tot economische aan
gelegenheden onder controle en sanctie
der Overheid, merkt de Commissie op, l
dat zij in beginsel daartegen geen be
zwaar heeft.
Wel echter meent zij, dat de tijd voor
het toekennen van dergelijke bevoegdheid
nog niet is aangebroken, omdat thans de
individueele en gioepsbelangen, met
name in dezen crisistijd, bij! de bediijfs-
genooten nog te zeer den boventoon
voeren.
Bovendien zijn er nauwelijks bedrijfs
organen aan te wijzen, die als dragers
van deze bevoegdheid zonden kunnen op
treden. De tijd zal leeren of de bed-ijfs-
ïaden daarvoor te eeniger tijd in aan-
merking kunnen komen.
Eindelijk acht de commissie het nog
geenszins buiten twijfel, of de Overheid
in staat zal zijn met voldoende objectivi
teit en zakelijkheid, de wensohelijkheid en
rechtmatigheid van het sanctionneeren
van bedrijlfsordeningen te regelen.
Voorshands zal moeten worden afge
wacht de ontwikkeling van de bedrijfs
organisatie, mede onder den invloed van
den stenn krachtens de wet betreffende
ondernemersovereenkomsten.
Wijl hebben gepoogd van dit ongetwij
feld belangrijke rapport een eenigszins
duidelijk overzicht te geven. En wij heb
ben dat gedaan met de bedoeling om op
deze wijtee de belangstelling voor dit in
grijpende vraagstuk te prikkelen en de
behandeling er van in de Kiesvereenigin
gen te bevorderen.
Want dat zal toch noodig zijn.
Ordening van het bedrijfsleven is een
mooie leuze.
Maar we dienen ons wel bewust te zijln,
dat hier ook ernstige gevaren dreigen, en
dat niet alle ordening door ons kan wor
den aanvaard.
dan dat, hetwelk zonder vorm van pro
ces op gruwelijke wijze is vermoord.
In dë gevechten om Madrid, die drie
maanden geleden zijn begonnen, zijn aan
beide zijden 100.000 dooden en gewon
den te betreuren.
Na 26 weken van strijd bevinden zich
in handen van Franco geheel of gedeel
telijk 32 provincies, waaronder Spaan
sche Marokko, de Balearen; in handen
van de rooden bevinden zich geheel of
gedeeltelijk 17 provincies, waaronder Mi
norca.
D'e handel en het verkeer liggen, voor
zoover deze niet voor oorlogsdoeleinden
zijn gemobiliseerd geheel stil. Het verlies
aan nationaal inkomen wordt op een
milliard peseta's per week geschat.
Het bankwezen is totaal geruïneerd,
doordat de goudvoorraad der Spaansche
Bank door Cabalero naar het buitenland
is gebracht. De goudvoorraad bedroeg
twee milliard dollar. Dit bedrag wordt
door de „regeerxng" benut voor het aan-
koopen van oorlogsmateriaal en het aan
werven van vrijwilligers.
Neutrale waarnemers zijn van mee
ning, dat tot dusver 1200 Franschen en
minstens een gelijk aantal Russen, Duit-
schers en Italianen zijn gesneuveld, voor
het meerendeel bij de gevechten om
Madrid.
GOER1NG TE ROME.
Particulier en nog eens particulier.
•Geen enkel communiqué zal warden uit
gegeven aan 'het einde van de besprekin
gen tusschen Goering en Mussolini, zulks
op grond van het „particuliere" karakter
van het bezoek, waar niemand wat van
gelooft.
In Italiaansohe kringen zegt men slechts,
dat de besprekingen geloopen hebben over
algemeene kwesties en actueele problemen
en dat de algemeene internationale toe
stand overzien is.
Hieraan voegt men toe, dat de gedach-
tenwisselingen in geen enkel opzicht wij
ziging hebben gebracht in den bestaan-
den politieken toestand en nogmaals het
bewijs leveren voor de voortreffelijkheid
der Italiaansoh-Duitsche betrekkingen.
Korte Berichten.
In Zweden bestaat er een groot te
kort aan geschoolde arbeidskrachten. Nu
er opleving in het industrieele leven
komt, openbaart zich overal een groot ge
brek aan vaklieden. Gedurende den crisis
tijd heeft men bij' gebrek aan direct voor
uitzicht de vakopleiding verwaarloosd,
hetgeen zich thans begint te wreken, door
dat men er buitenlanders voor in de plaats
moet nemten.
Het warme weer, dat nu sinds on
geveer zes weken reeds voortduurt, was
gisteren te New York zoo mild, dat de
temperatuur haar maximum bereikte, n.l.
20 gr. C. In plantsoenen en voortuinen
staat 'het gewas reeds in bloei.
In de Dobroedsa, het Boekowina en
Moldavië woeden nog steeds hevige
sneeuwstormen. Aan de Bulgaarsch-Roe-
meensche grens ligt de sneeuw 3 m hoog
en zijn alle verbindingen verbroken.
President Roosevelt heeft catago-
risch tegengesproken, dat hij voornemens
is een economische wereldconferentie bij
een te roepen.
i Met algemeene stemmen heeft de
Fransc'he Kamer het wetsontwerp aange
nomen, waarbij de rogeering gemachtigd
wordt, 'het vertrek van vrijwilligers naar
Spanje te beletten.
Als waarschijnlijk wordt thans ge
meld, dat de Duitsche rijksdag op 30 de
zer bijeen zal komen en dat alleen bin-
nenlandsche aangelegenheden op het pro
gram staan. Mogelijk komt echter ook de
buitenlandsche politiek ter sprake.
VOOR EENIGE WEKEN MET
VACANTIE.
Gisteravond om half zes is H. M. de
Koningin van het Paleis Noordeinde te
's-Gravenhage per auto naar Rotterdam
vertrokken, van waar zij per trein verder
zou reizen naar het 'buitenland.
H. M. de Koningin is gisteravond met
den trein van 8.11 uur van het station
D. P. te 'Rotterdam naar Innsbrück ver
trokken, vanwaar zij zich naar Igls zou
begeven voor een verblijf van eenige we
ken.
Het uur van vertrek was zorgvuldig
geheim gehouden, zoodat er kort tevoren
op het station niets bijzonders te zien was.
Toen men evenwel te ruim half zes een
deel van het perron afzette en loopers
uitlegde, terwijl ook op het Stationsplein
de politie, onder leiding van hoofdinsp.
Bontenbal den toegang tot het station vrij
hield, werden de gaande en komende rei
zigers weldra opmerkzaam gemaakt op
het feit, dat er iets bijzonders aan den
gang was.
Om even over zessen arriveerden de
hofauto's.
Toegejuicht door het publiek verliet de
Koningin haar auto, waarop zij werd wel
kom geheeten door den burgemeester, met
wien zij zich, voor het vertrek nog eenigen
tijd op het perron onderhield.
Daarna begaven de Koningin en haar
gevolg zich naar den speciaal achter den
locomotief gehaakten Mitropa-wagon,
waarop de trein precies op tijd het station
verliet.
Ingevolge een uitnoodiging van Zijne
Britsche Majesteit zal, naar de Regee-
ringspersdienst meldt, krachtens beschik
king van H.M. de Koningin het Prinselijk
Echtpaar tegenwoordig zijn 'bij: de kro
ning van Z. M. George VI.
Hare Koninklijke Hoogheid Prinses
Juliana der Nederlanden zal daarbij Hare
Majesteit vertegenwoordigen.
DE RIJKSMIDDELEN IN 1936.
De directe belastingen hebben over het
jaar 1936 opgebracht f 102.383.819.63 (de
raming bedroeg f 113.100.000) tegen
f99.435.800.74 over 1935.
De overige middelen hebben opgebracht
Dec. 1936 f 33.684.921.32 (1/12 der ra
ming: f 30.260.416.67) tegen December
1935 f31.387.852.91 en over 'het geheele
jaar 1936: f370.925.387,91 (raming
f371.525.000) tegen f366.409.757.59 over
1935.
De inkomsten ten bate van 't Verkeers-
fonds hebben over 1936 bedragen: motor
rijtuigenbelasting f20.983.122 en rijwiel
belasting f7.632.455, totaal f28.615.577
(raming resp. f22.500.000, f7.500.000 en
f30.000.000).
CHRISTELIJKE MIDDENSTANDS
BOND.
Het bureau wordt naar Den Haag
verplaatst.
Naar de G h r. Middenstander
meldt heeft het Bondsbestuur besloten
met ingang van 1 Februari a.s. het Cen
traal Bureau te verplaatsen naar Den
Haag.
Het zal, zoo schrijft de redactie, ons in
de Residentie meer dan in Utrecht moge
lijk zijn op de bres te staan voor onzen
Christelijken Middenstand, wijl aldaar
het contact met de Regeeringsinstanties
veelvuldiger en onmiddellijker kan zijn.
Van belang is ook dat in Den Haag zete
len onze zusterorganisaties, de Christe
lijke Boeren- en Tuindersbond en de
Christelijke Werkgeversvereniging 'en te
vens de beide andere Middenstandsbon
den.
EEN PRAATMIDDAG.
D'e Centrale A.R. Kiesvereen. in den
kieskring Goes houdt a.s. Dinsdag in de
Prins van Oranje een z.g. praatmiddag.
Dte heer J. J. C. v a n D ij k, lid van de
Tweede Kamer hoopt dan als spreker op
te treden en de vragen die gesteld wor
den te beantwoorden.
Een opwekking om deze vergadering
bij te wonen kan haast als overbodig
worden beschouwd.
Zij, die vroeger dergelijke middagen
bijwoonden hebben daaraan aangename
herinneringen behouden.
Laat ieder die kan, dezen middag vrij
maken 1
Tweede Kamerverkiezing.
In de afdeeling Middelburg van de
R.K. Staatspartij is de beer mr dr A. J.
J. M. Mes te Heinkenszand voorloopig
candidaat gesteld voor de a.s. Tweede
Kamerverkiezingen.
Stand der werkloosheid.
De stand der werkloosheid in het dis
trict der districts-arbeidsbeurs te Mid
delburg per 31 Dec. 1936 was als volgt:
Middelburg 943, Vlissingen 742, Aag-
tekerke 15, Arnemuiden 201, Baarland
60, Biggekerke 27, Borssele 66, Colijns-
plaat 98, Domburg 95, Driewegen 28, El-
lewoutsdijk 25, Goes 256, 's-Gravenpol-
der 20; Grijpskerke 22, 's-H. Abtskerke 8,
's-H. Arendskerke 153, 's-Heerenhoek 73,
Heinkenszand 95, Hoedekenskerke 90,
Ierseke 209, Kapelle 24, Kats 28, Katten-
dijke 21, Kloetinge 57, Kortgene 54,
Koudekerke 96, Krabbendijke 109, Krui-
ningen 138, Meliskerke 17, Nieuwland 52,
Nisse 16, Oostkapelle 34, Oudelande 58,
Ovezande 88, Rilland-Bath 79, Ritthem
13, Schore 13, Serooskerke 32, St. Lau
rens 21, Souburg 223, Veere 31, Vrou
wenpolder 19, "Waarde 43, Wemeldinge J
103, Westkapelle 257, Wissenkerke 155,
Binnenland.
H. M. de Koningin naar Oostenrijk ver
trokken.
Prinses en Prins in Mei naar Engeland.
De opbrengst der rijksmiddelen.
Steun aan Indië.
Buitenland.
Hevige strijd in Spanje.
Wolf aartsdijk 75, Zoutelande 29.
'In totaal stonden per 31 December '36
5111 personen als werkzoekenden inge
schreven.
De dijkval van den Willem Annapolder.
Met het leggen der zinkstukken en het
storten van een steenen dam aan de zee
zijde van den Scheldedijk langs den Wil
lem Annapolder nabij Kapelle, ter plaat
se waar enkele weken geleden een ge
vaarlijke dijkval is voorgekomen, is men
thans zoover gevorderd, dat het gevaar
voor den Willem Annapolder als geweken
kan worden beschouwd. De werkzaam
heden zullen naar schatting nog wel een
tiental weken duren, waarna ook nog de
dijk zelf moet worden hersteld.
Feest op 'i Zand.
Hïet deel van Koudekerke, dat bekend
is als 'tZand, verkeert nog steeds in een
toestand van onzekerheid. Zich één ge
voelen met het enkele kilometers verder
liggende hoofddorp Koudekerke, gaat
niet altijd, gemakkelijk; zich in alles over
geven aan de stad, evenmin. Zoo ook nu
weer; zich aansluiten bijl de huwelijks
feesten te Middelburg kon bezwaarlijk en
van de feestviering op het dorp merkte
men op 't Zand niemendal. Daarom
jheeft een nieuwe, uit de verschillende
buurtcommissies samengestelde alge-
mjeene feestcommissie voor gisteren en
heden een eigen feest georganiseerd met
als hoofdnummers versiering en ver
lichting en daarnaast pret voor de
schoolkinderen.
Elerepoorten zijn opgericht, versie
ringen zijn aangebracht, enz.
Ook particulieren verlichtten of versier-
den hun woning. Verscheidene der elec-
trische verlichtingen brandden gister
avond reeds.
Een herdenkingsdienst werd in de Ned.
Herv. Kerk gehouden, waarin het woord
werd gevoerd door Ds J. W. van Kooten,
Herv. predikant te Koudekerke, en Ds A.
H. Ousso'ren, Geref. predikant te Middel
burg.
Behalve dat de Zangvereen. „Looft den
Heer" onder leiding van den heer Bom-
meljé, zich met een zestal liederen deed
hooren, was er orgelspel en gemeen,
schappelijk zingen. De talrijke aanwezi
gen 'hadden een mooie samenkomst.
1 Bij Kon. besluit is met ingang van
15 Januari voor ten hoogste één jaaj
benoemd tot rijksinspecteur van het ver
keer in tijdelijken dienst, A. Meijer, ter
standplaats Middelburg.
Bij Kon. besluit is benoemd tot lid
van den voogdijraad te Middelburg mr
A. J. M. Oonincx, kantonrechter te Ter-
neuzen, wonende aldaar.
Goes. Het slot van de feeste-
1 ij k h e d e n. Nu het gisteren droog weer
was, is weer opnieuw gebleken, hoeveel
menschen naar Goes stroomen, als er
feestelijkheden worden georganiseerd.
Wat was er vooral gisteravond een pu
bliek op de been. Er is weer op Goesche
manier gefeest!
Een lichtstoet trok gedurende 1 y2 uur
door de stad. Vele vereenigingen en groe
pen namen er aan deel en vele honderden
hadden zich voorzien van een lampion.
De muziekkorpsen, welker leden ondanks
de zware dagen, geen spoor van vermoeid
heid toonden, brachten er de stemming
weer in.
Hoe aardig de stoet ook was uit een
oogpunt van volksfeestviering, toch heb
ben we in Goes wel eens een lichtstoet
gezien met voorstellingen van zaken en
bedrijven, enz., waarvan heel wat meer
werk was gemaakt dan nu.
Tegen half tien werd .het nog voort
durend drukker in de stad, vooral in
de omgeving van den Westwal. Even vóór
tien ging de eerste vuurpijl de lucht in
en gedurende een klein half uur werd
in vlot tempo een vuurwerk afgestoken,
dat er voor Goes zijn mocht. Vooral het
laatste nummer, een groote slotdecoratie,
bestaande uit het portret van Prinses en
Prins, geflankeerd door brillantfonteinen,
waarin gekleurde zonnen draaiden, werd
Ja, ook met Uw voorletter er op.
verkoopt Witkam's Geschenkenhuis
snoezige cadeautjes in fijn leer,
Prijzen van f 0.55 tot f 1.50.
