T
ASPIRIN
Stofzuiger-
fabriek
m Koe,
udster.
WOENSDAG 13 JANUARI 1937
DAGBLAD VOOR 0E PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 07
De Bewapeningswedloop.
Buitenland.
H. M. de Koningin gaat
naar Igis.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
belpt snel
en zeker
/RAAGD een
heren, groot
even No. 174,
i'anoy, Lange
lier: een goed
UJTO.
Zeeuw", Goes.
TE KOOP:
met bouwter-
en. Mooi aan
gelegen. Brie-
,De Zeeuw"
MEISJE, leef-
p in de huis-
op de hoogte
of omstreken,
ïdweg, Bigge-
tri, bij H. C.
ijk.
KOE,
H. GLERUM,
3MERTARWE
ijfer 8, 10, 9.
10L, Ovezand.
GRILLENDE
DE JONGH,
TERSE, Veere.
meisje,
ZIMMERMAN,
direct of later:
S JE
nnende koken.
0, Bureau „De
iRKE.
Lbonnementen
door
ANDEREN,
9-
ig belangrijk,
het koersni-
van gisteren,
oersen.
,t het publiek
Eden om het
havens door
iroleeren, ver
te moeilijkhe-
1 gunstige be-
irhooging met
in; verder be-
hijnlijk spoe-
akingen in de
strie in Ame-
reinig invloed
eldten midden-
;en waren ta-
•bleef ook in
eer vraag dan
Jan., 2.30 u.
3BERICHT.
13 Jan. 1937:
Z. wind, aan-
bewolkt, later
kans op mist,
naCbts, over-
riespunt.
ig 3 uur:
4»-
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorstatraat 70, Goes.
Tolofoonnummer 11.
Postchèque en Girorokcning 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs 12.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingon £0.20. >-* Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 80 cent per regel, Ingezonden
mededcelingen 60 cent per regel, Kleine
Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
3 u.: 775.
itsen;
IN VERBAND MET DE ORANJE
FEESTEN TE GOES, ZAL MORGEN
DONDERDAG ONS BLAD VROE
GER VERSCHIJNEN. BERICHTEN
EN ADVERTENTIëN VOOR DAT
NUMMER MOETEN UITERLIJK 11
UUR V.M. IN ONS BEZIT ZIJN.
DIRECTIE.
In zijn altijd interessante overzichten,
die de heer Baarbé in het begin van elk
jaar in „De Standaard" geeft, heeft hij
ook een artikel gewijd aan den bewa
peningswedloop.
Het is geen opwekkende lectuur.
Alles wijst er op, zoo zegt hij, dat de
wereld zich in een ongekend tempo o p
het allerergste voorbereid.
Nog nimmer heeft de wereldgeschiede
nis zulk een bewapening gekend, maar
ook nog nimmer zulk een gewetenloosheid
in de keuze der nieuwe strijdmiddelen.
„De eenige kans op uitkomst schijnt
voorshands te liggen in de financieele
moeilijkheden, waarin de meeste groote
mogendheden nu verkeeren; doch ook in
dat opizicht make men zich geen illusies.
De meesten toch betalen den wedloop uit
hun tekortenl Dat geschiedt in verschei
den gevallen nu al jarenlang, en de ver
wachting, dat er vanzelf een eind aan
zou komen, is niet vervuld.
Of een Staat geld hééft om zich verder
te bewapenen, doet er thans blijkbaar
minder toe. De financiering geschiedt uit
sluitend op crediet, en eerst later zal de
rekening worden gepresenteerd".
Omtrent den omivang, die de bewape
ningswedloop heeft verkregen worden dan
o.m. de volgende cijfers gegeven:
„In 1933 nog, op de Ontwapeningscon
ferentie vroeg Hitier het recht, een leger
van 300.000 man te mogen bezitten. In
het jongste voorjaar nam 'hij eigenmach
tig het besluit, dat het Duitsche le
ger binnen korten tijd op bijna een mil
lioen moet brengen. De R u s s e n wa
ren hem voorgegaan met een maatregel,
die hun leger in vredestijd meer dan de
helft sterker maakte. En de anderen, die
weer volgden, handelden ook uit vrees
voor wat gebeuren kan.
De totale sterkte van het roode leger
kan nu geschat worden op 1.600.000 man,
modern uitgerust. Alleen aan de grens
van Mandsjoerije wordt in totaal 'n kwart
millioen op de been gehouden; en daar
staan voorts opgesteld 900 vliegtuigen,
800 tanks en 500 pantserwagens. De rest
van het geweldige leger, met meer dan
3000 vliegtuigen, bevindt zich in het Wes
ten, om daar, wanneer noodig, te kunnen
opereeren.
In 1931 gaf Rusland ongeveer 1.4 mil
liard roebels uit aan bewapening, in 193'5
was dat 1.8 milliard geworden, in 1938
6.5 milliard, en in 1937 zou de begrooting
van „defensie'' 14.8 milliard aanwijzen.
Dat is dus ruim 4.5 milliard Hollandsche
guldens vóór ze zwevend werden. Daar
kan Duitschland niet tegen op, maar het
spant toCh zijn uiterste krachten in om
defensief onweerstaanbaar te zijn. Want
aan een agressief optreden denken immers
beide partijen niet?"
„Wat de andere mogendheden betreft,
spreekt sterker de bewapeningswedstrijd
ter zee en in de lucht.
Het grootste bouwprogram, voor wat
de vloot aangaat, is dat der Vereenig-
de Staten. Het bevat schepen tot een
totaal van 329.000 ton.
In Europa staan onder de mogendheden
die 'zich ter zee krachtig wapenen Groot
Brittanjeen Italië vooraan.
Dit jaar heeft Engeland 200.000 ton
aan nieuwe oorlogsschepen op stapel ge
zet, vijfmaal zooveel als in 1933. Het
nieuwe 'bouwprogram omvat 322.000 tons;
en wie weet hoeveel er straks nog bij
komt!
Verder wordt er op gewezen, dat alle
groote mogendheden der wereld thans
doende zijn met, of 'hebben besloten tot
den bouw van meer dan een millioen ton
oorlogsschepen; de kleinere bodems daar
nog buiten gelaten.
„Volgens te Genève gemaakte bereke
ningen is in 1986 aan de bewapening der
wereld besteed zes milliard gouddollar,
tegen vier milliard in 1930. Het aantal
mannen onder de wapenen bedraagt nu
8 millioen, tegen 6 millioen vóór den oor
log. Meer cijfers zullen we maar niet ge
ven.
Trouwens, het Jaarboek van den Vol
kenbond zegt zelf, dat de verstrekte gege
vens onvolledig zijn, en men alleen op de
officieele mededeelingen is afgegaan. Wie
kan die voor alle staten betrouwbaar ach
ten? Heeft GhurChill niet becijferd, dat
de uitgaven alleen reeds van Duitschland
voor zijn herbewapening over 1935 op 10
milliard Rijksmarken waren te stellen?
De beide landen die nog het best in staat
zijn, de financieele inspanning te dragen
zijn de Vereen. Staten en Engeland, na
tuurlijk ook omdat ze geen sterk leger
hebben te verzorgen. Voor Japan, Frank
rijk, Italië en Duitschland zou het wel
eens vernietigend kunnen blijken. Zij toch
moeten zich sterk maken te land en ter zee
Het Derde Rijk mag, op grond van het
met Engeland gesloten accoord, tot 35 pet.
der Britsche vlootsterkte gaan. Japan be
steedt nu reeds 47 pet. van het nationale
inkomen aan zijn bewapening!"
Na er verder op gewezen te 'hebben,
dat er sinds den grooten oorlog, nimmer
zoo dringend behoefte is geweest aan een
verdrag tot beperking van de bewapening,
maar dat er ook, menschelijkerwijs ge
sproken, nimmer minder kans is geweest
op het tot stand komen van zoo'n ver
drag, besluit Baarbé aldus:
„Een sterke „wil tot vrede" zal er wel
bij de meesten, zoo niet bij allen, zijn, daar
ze weten, dat oorlog ondergang kan be-
teekenen; doch zal die wil zich kunnen
doen gelden, dan moeten eerst de meest
schrijnende tegenstellingen verzacht en
alle egoistisohe oogmerken verloochend
worden. Dan alleen kunnen we komen tot
een vrede door recht, het hoogste ideaal.
En hoever zijn we daarvan nog af, zelfs
al zou er straks weer, voor korter of lan
ger tijd, een deur der hope ontsloten wor
den!''
DE OORLOG IN SPANJE.
Malaga gebombardeerd
Het groote bolwerk van de regeerings
troepen in Zuid-Spanje, Malaga, is gis
teren uit de lucht en van zee uit gebom
bardeerd met een felheid als deze haven
stad sedert 'het uitbreken van den burger
oorlog nog niet heeft beleefd.
De door het bombardement aangerichte
materieele schade is aanzienlijk en de
eerste ramingen stellen het aantal dooden
op drie honderd.
Het Deensohe s.s. Signe en het Noor-
sche s.s. Saga, die langs de kade gemeerd
lagen, toen zes vliegtuigen van de natio
nalisten ruim 100 brandbommen over de
geheele stad uitwierpen, terwijl tegelijker
tijd twee kruisers van de opstandelingen
uit zee twee honderd schoten op de stad
losten, stoomden in allerijl op naar Gi
braltar, om daar de wij'k te nemen. Een
aantal leden van de bemanningen van
beide schepen heeft lichte verwondingen
opgeloopen.
De toestand van Madrid.
Gisteren 'hebben de regeeringstroepen
rond Madrid een tegen-aanval gedaan.
Uit Madrid wordt daarover gemeld:
Het door de regeeringstroepen ingezet
te offensief 'heeft het front in 'beweging
gebracht. De opmarsch der opstandelingen
is zonder twijfel te snel geweest. Bij den
tegenaanval vielen de regeeringstroepen
de vermoeide en verzwakte opstandelingen i
op het lijf, die geen tijd hadden gehad de
veroverde stellingen te consolideeren. In
de flank aangevallen moesten zij van het
terrein wijken, waarhij zij veel materiaal
achterlieten.
Dinsdagmiddag deelde de Verdedigings-
raad van Madrid mede, dat de regeerings
troepen overgingen tot een tegenaanval
op de stellingen, welke door Duitschers
zijn bezet. Na een feilen strijd, die door
den diohten mist werd gehinderd, werd
de vijand terug gedreven.
De weg naar La Coruna werd van vij
anden gezuiverd. De regeeringstroepen
versterken thans 'hun nieuwe stellingen.
Van de zijde der opstandelingen laat
men een ander geluid hooren. De strijd
macht der regeeringstroepen, zoo heet het
werd gesteund door een twaalftal tanks.
De artillerie van de opstandelingen
vuurde een uur lang onafgebroken op de
aanvallers, terwijl de infanterie in haar
stellingen bleef.
Vier tanks van de rooden werden buiten
gevecht gesteld, negen slaagden er in, de
voorposten van de opstandelingen te pas-
seeren, doch slechts vijf konden terug-
keeren.
De strijd was kort doch bloedig en hij
bracht geen verandering in de frontlijnen
De Russische gezant bij Eden.
Naar verluidt heeft de Russische am
bassadeur te Londen, Maisky, in het on
derhoud, dat 'hij gisteren met Eden heeft
gehad, het denkbeeld geopperd, dat de
Britsche Marine zou deelnemen aan een
internationale actie om een einde te ma
ken aan de activiteit van de oorlogsbo
dems van Franco in de Middellandsche
zee. Maisky zou den nadruk hebben gelegd
op den ernst van den toestand, welke is
geschapen door 'het optreden van de oor
logsschepen der opstandelingen tegen de
schepen van andere staten.
Eden heeft beloofd, dit denkbeeld ern
stig te zullen overwegen. Hij wilde echter
geen antwoord geven voor hij zijn collega's
'had geraadpleegd.
FINSCH SCHIP VERGAAN.
Vele opvarenden omgekomen.
Ten Zuid-Westen van de Orkney-
eilanden is het Finsche vijfduizend ton
metende motorschip „Johanna Thor-
den" op zijn eerste reis van New-York
naar Gothenburg gestrand, in tweeën
gebroken en gezonken.
Men vreest thans, dat 31 personen om
het leven zijn gekomen. Een reddingsboot
met 22 mannen, twee vrouwen en twee
kinderen, is niet teruggevonden. Men
vreest, dat de boot gezonken is en dat
alle opvarenden zijn verdronken.
Een tweede reddingsLoot, waarin de
kapitein en dertien leden der beman
ning zaten, werd kapotgeslagen op de
rotsen. Acht der opvarenden konden
echter de kust bereiken. De zes anderen
verdronken.
WAT GEBEURT ER IN CHINA?
Uit Shanghai wordt gemeld:
De voorhoede van de communistische
legers onder commando van Tsjoe Te en
Mao Tse Toeng, bevindt zich op het
oogenblik op ongeveer vijl mijl van Sian
Foe.
In de stad zelf zijn de opstandelingen
en communisten thans volkomen mees
ter.
Volgens tot dusver nog niet bevestigde
berichten zouden de troepen van de cen
trale Chineesche regeering slaags geraakt
zijn met de strijdkrachten van den op-
standigen generaal in de provincie Sjensi,
Yang Hsoe Tsjen.
Diplomatieke waarnemers
verklaren, dat de Japansche
regeering met een waakzaam
oog de gebeurtenissen in Chi
ns gadeslaat.
WERKLOOSHEID SCHIER OVERAL
AFGENOMEN.
Oostenrijk en Zwitserland de eenige
uitzonderingen.
De door het Internationale Arbeids
bureau te Genève verzamelde statistische
gegevens toonen een gestadige verbete
ring wat betreft het probleem van de
werkloosheid in de verschillende lan
den. Deze cijfers, welke een tijdsverloop
van vier jaar betreffen, toonen een ver
betering in zoo goed als alle landeu
waarvan gegevens beschikbaar zijn. De
eenige uitzonderingen zijn Oostenrijk en
Zwitserland.
Neemt men 100 als indexcijfer voor
de werkgelegenheid in 1929, dan zijn de
overeenkomstige cijfers voor September
1936 125.50 voor de Unie van Zuid-
Afrika, 108.9 voor Groot-Brittannië en
93.1, voor November 1936, voor Canada.
Voor de Vereenigde Staten was het cij
fer 87.9 in October 1936.
Roosevelt vraagt meer volmachten.
President Roosevelt heeft het congres
zijn aangekondigde rapport betreffende
een hervorming van de bestuursmachine
der Vereenigde Staten doen toekomen.
Alle tot dusver autonome bestuurs
lichamen en commissies van welken aard
ook zullen voortaan bij de gewone mi
nisteries worden ingelijfd. Tot dit doel
zal het ministerie van binnenlandsche
zaken worden hervormd, terwijl tevens
twee nieuwe ministeries in het leven
zullen worden geroepen, een voor volks
welvaart en een voor openbare werken.
De begrootingskwesties en personeels
aangelegenheden zullen voortaan recht
streeks tot het ressort van den president
behooren.
Roosevelt verklaarde met nadruk, dat
men hem als leider van de natie groo-
tere vrijheid om besluiten te nemen
moest geven als tot dusver het geval
was, wijl alleen dan zoo'n groot land
verstandig kan worden bestuurd.
Vreemde gebeurtenissen op een marine
werf.
Op de marinewerf van Devonport
(Fhg.) zijn, naar de „Telegr." meldt, ra
dicale maatregelen genomen tegen eeni
ge arbeiders, die zonder opgave van re
denen onmiddellijk werden ontslagen en
binnen tien minuten van de terreinen
verwijderd.
Volgens een officieel communiqué zijn
er vijf arbeiders ontslagen. Vier daar
van waren werkzaam op de werf te De
vonport, de vijfde te Sheerness. Zij wa
ren nog niet lang in dienst. Het depar
tement was van meening, dat een lan
ger gebruik maken van de diensten van
deze personen niet in het belang van de
Marine zou zijn geweest.
In deze officieele verklaring wordt
niet gerept van de gebeurtenissen die
tot dit ontslag aanleiding gaven. Vol
gens sommige niet bevestigde geruchten
zouden deze arbeiders bepaalde docu
menten in hun bezit hebben en verdacht
worden van sabotage op oorlogsschepen
en het uitleveren van marinegeheimen.
Sneeuwstormen in Bulgarije.
De hevige sneeuwstormen, welke de
laatste dagen over heel Bulgarije hebben
Filiaal: Middelburg, Heerengr. 46, Tel. 202
(Adv.)
Naar het Hbld. verneemt heeft H. M.
de Koningin het plan Hare vacantie in
de bergen ditmaal weer in Igls door te
brengen.
Zaterdag a.s. zou H. M. aldaar aan
komen en Haar intrek nemen in Hotel
Iglerhof, waar Zij ook verleden jaar
gast waa.
gewoed, hebben alom ernstige verkeers-
storingen veroorzaakt en tot dusver reeds
vijf slachtoffers geëischt.
Het stadje Seviijevo is volkomen van de
buitenwereld geisoleerd. De bevolking ar
beidt met man en macht om althans den
levensmiddelentoevoer veilig te stellen.
Men vreest, dat het aantal slachtoffers
nog zal stijgen.
Hongersnood dreigt in Anatolië en
Thracië.
Tengevolge van de hevige sneeuwstor
men der laatste dagen worden momenteel
de bewoners van Anatolië en Oost-Thracië
en voornamelijk die der gebieden van Er-
zingian, Kars en Adrianopel, door hon
gersnood 'bedreigd.
Honderden dorpen zijn volkomen van
de buitenwereld afgesloten.
In allerijl zijn door de regeering hulp
expedities toegerust, terwijl de vliegtuigen
de geïsoleerde dorpen afzoeken, teneinde
de bevolking van voedsel te voorzien.
Doordat vrijwel alle verbindingen zijn
verbroken, is 'het onmogelijk, juiste mede
deelingen te verkrijgen omtrent het aantal
slachtoffers.
Troepen wolven hebben verschillende
dorpen overvallen. Tot dusver zijn min
stens 12 personen doodgevroren.
De Karsstreek is wel het ergst geteis
terd.
De sneeuw heeft daar een hoogte be
reikt van bijna 2 m en nog steeds groeit
de witte vacht aan.
Duitschland versterkt zijn Oostgrens.
Het Deensche blad, de Berlingske Ti-
dende meldt, dat men bezig is met den
aanleg van een Duitsche Maginothlinie
aan de Oostgrens van Duitschland met
Polen, welke haar voltooiing nadert. De
linie strekt zich van de Warthe in het
Noorden tot den Oder in het Zuiden uit
op een afstand van 30 km van dat deel
van de Poolsche grens, waarachter de
vroegere Duitsche provincie Posen ligt.
E'r is lang gewerkt aan een geweldig ver
sterkingsstelsel met ondergrondsche ver
bindingsgangen van cement en men is nu
zoover dat de versterkingwerken boven
den grond moeten worden voltooid.
De linie, die buitengewoon sterk moet
zijin, ligt op ongeveer 40 km ten O. van
Frankfort a. d. Oder en op 120 km van
Berlijn.
Griep Sn Engeland en Italië.
In 122 groote steden van Engeland en
Wales zijn in de afgeloopen week 768
personen gestorven tengevolge van de
griep. Hiervan stierven 588 in het zuid
westelijk deel van Engeland en Londen.
Ook in Italië heerscht griep. Het
sterftecijfer van Rome, Milaan, Venetië
en Napels is dientengevolge gestegen.
VOOR HET PRINSELIJK JACHT.
Het hoofdbestuur der Nederlandsche
vereeniging voor huisvrouwen is met het
algemeen comité tot aanbieding van een
nationaal huwelijksgeschenk overeenge
komen, dat het aandeel der vereeniging
in voornoemd geschenk zal bestaan in
de keukeninrichting van het prinselijk
jacht, welke geheel door haar zal wor
den verzorgd.
MINISTER COLIJN MET VACANTIE
Tien dagen naar het buitenland.
Minister-president dr H. Colijn zal
Vrijdag a.s. met vacantie gaan. Tien da
gen zal hij in het buitenland rust nemen.
GROOTMOEDER EN KLEINDOCHTER
Een daad van piëteit van Prinses
Juliana.
In het late middaguur van den 7en
Januari j.l. heeft, naar thans gemeld
wordt, Prinses Juliana een daad van pië-
Binnenland.
H. M. de Koningin naar Igls.
Een nieuwe 3 leening voor Indië?
De kruiser „De Ruyter" naar Indië ver
trokken.
Ministers op reis.
Het initiatief van Dr Colijn.
Buitenland.
Malaga gebombardeerd.
Weer strijd in China.
Sneeuwstormen op den Balkan.
Afneming der werkloosheid.
teit verricht, welke eerst thans bekend is
geworden.
Op een oogenblik, dat allen zich in gis
singen omtrent het uur van vertrek voor
de huwelijksreis verdiepten, heeft Prinses
Juliana het Paleis Noordeinde verlaten.
Voor het gedenkteeken van de Koningin-
Moeder in het Rosarium op het Jozef
Israëlplein heeft zij bij het invallen van
de duisternis een ruiker van blauwe
tulpen en aronskelken, bijeen gebonden
door een wit lint, neergelegd en enkele
oogenblikken in gedachten verzonken
voor het monument gestaan.
Uit deze piëteitsvolle ua. j kan blijken,
dat op dej.wi naiiooaieo geluksdag de
gedachten an do orsteïijke bruid ook
uitgingen naar Haar, die gedurende Haar
leven aoor geheel Nederland bemind en
geëerd was en wier nagedachtenis ook
thans nog in dankbare herinnering bij het
Nederlandsche volk voortleeft.
Let op oranje band en Bayerkruls
luisjes van 20 tabl. 70 cent
zakjes van 2 tabl. - 10 cent
37
DE EERSTE KAMER.
In de gisteravond onder voorzitter
schap van mr W. L. baron de Vos van
Steenwijk gehouden vergadering deed
de voorzitter mededeeling van het be
sluit der centrale afdeeling om dadelijk
na afloop der vergadering in de afdee-
lingen te onderzoeken verschillende be-
grootingshoofdstukken en wetsontwer
pen.
Db vergadering werd daarna gesloten.
GELUKWENSCH-TELEGRAMMEN
VOOR HET KONINKLIJK HUIS.
Negen duizend werden door den
telegraafdienst afgeleverd.
Door den Nederlandschen telegraaf
dienst zijn ter gelegenheid van het hu
welijk van Prinses Juliana en Prins
Bernhard rond 9000 felicitatietelegram
men aan 't Koninklijk Huis afgeleverd.
Hierbij waren verscheidene zeer lange
telegrammen, het langste bevatte niet
minder dan 3000 woorden.
Van het totale aantal waren ongeveer
2000 telegrammen uit Indië afkomstig
en 7000 uit Nederland. Van deze laatste
waren ongeveer 5000 stuks op het bij
zonder daarvoor ontworpen formulier
aangeboden; de overige waren deels ge
wone telegrammen, deels werden deze,
aangeboden op een der bestaande vijf
soorten van gelukwenschen.
Van de 5000 speciale huwelijkstele-
grammen, van welke men, zooals be
kend, op betzelfde formulier een af
schrift kon krijgen, zijn ruim 2500 van
deze afschriften verstrekt. Aanvragen
