Bij het Vorstelijk huwelijk.
4
G/W
(èoort?
ASPIRIN
WOENSDAG 6 JANUARI 1937
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 81
Het Nederlandsche
Bedrijfsleven.
Buitenland.
De N. S. B. kiest de zijde
van Duitschland.
helpt snel
en zeker
Belangrijkste Nieuws
Binnenland
Uitg.: N,V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw",
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11,
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA.
Ve Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vllsslngon f 0.20, Losse nummers 5 cent,
Advcrtentiön ,30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingcn 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Aan den vooravond van den trouwdag
van EL.K.H. Prinsea Juliana en Z.D.H.
Prins Bernhard, bezinnen wij ons op de
beteekenis van dezen voor Vorstenhuis
en Volk zoo gewichtigen dag.
Terecht is er op gewezen, dat de meer
dan gewone geestdrift bij gelegenheid
van de verloving der Prinses voor een
deel gevolg is van ontspanning na
vrees.
„Nederland aldus Dr B. Wielenga
was ongerust omtrent het voortbe
staan van zijn koningshuis.
Het huis van Oranje heeft van het
begin af meermalen in bezorgdmakende
omstandigheden verkeerd.
Maurits moest bij zijn dood opgevolgd
worden door zijn broeder Frederik Hen
drik.
Willem II stierf na een regeering van
nauwelijks drie jaren zonder opvolger.
Acht dagen na zijn verscheiden werd
zijn zoontje geboren, een zwak ventje,
het tegendeel van een „veelbelovende
spruit".
Met dat kind, de latera Willem III,
neemt de rechtstreeksche linie van het
huis Oranje-Nassau een einde. Na een
stadhouderloos tijdperk van 45 jaren
wordt een neef uit de lijn van Jan den
Oude (broer van Prins Willem I) de op
volger.
D'eze neef (Willem IV) was ook na
den dood van zijn vader (Johan Willem
Friso) geboren.
Prins Willem V was slechts drie jaar
toen zijn vader stierf.
Koning Willem III liet bij zijn heen
gaan één kind achter.een dochter!
D'recte manlijke opvolging was hier
mede voor altijd afgesneden.
Aan dat ééne meisje hing dus het
voortbestaan van de koningslinie.
Koningin Wilhelmina trouwde, maar
beiden vorstenhuis en volk, werden in
hun intense hoop teleurgesteld.
Er werd geen prins geboren.
Weer was het een prinsesje waarop
de koningslijn uitliep."
Prinses Juliana, waaraan dus, als
aan één levensdraad, de toekomst van
ons vorstenhuis hangt.
Geen wonder dat het volk zijn liefde
concentreerde op dit ééne kostbare
leven.
Geen wonder ook, dat zich bij ons
volk een ongekende geestdrift openbaar
de toen de verloving der Prinses bekend
werd en toen de voorbereidselen tot
haar huwelijk werden getroffen.
En nu is morgen het langverbeide
oogenblik daar dat Prinses Juliana met
Prins Bernhard in het huwelijk zal tre
den.
Die vraag dringt zich op: wat zal deze
verbintenis aan Vorstenhuis en volk
brengen?
Wij weten het niet. Ook hier is de toe
komst voor ons oog, verborgen.
Alleen dit weten wijl, dat ook voor dit
hooge bruidspaar geldt, dat
't geheim van allen zegen
is in Gods vrees gelegen,
Zijn dienst, Zijn gunst, Zijn Woord.
Zegen is niet altijld identiek met voor
spoed.
Maar als Prinses Juliana zich met
haar Gemaal ook hierin een echte Oranje
toont, dat zijl evenals onze geëerbiedigde
Koningin, vóór alles Christin wil
zijn, als ook bij' dit hooge bruidspaar de
begeerte leeft om, zooals onze Koningin
het uitdrukte bijl het monument van de
Coligny „steeds meer levende getuigen van
den Heiland te worden", dan zal het, hoe
't dan ook moge gaan, goed wezen.
En daarom gaat op dezen dag voor
Prinses Juliana en Prins Bernhard de
bede op:
O God, verhoor en schenk ons onze bede!
Toon hen U w gunst, doordring hen van
U w vrede;
Licht met Uw licht hen voor!
STAAT ER BETER VOOR DAN EEN
JAAR GELEDEN,
De voorzitter van de Kamer van Koop
handel te Amsterdam heeft in zijn Nieuw
jaarsrede een overzicht gegeven van de
positie van Nederland.
Gedurende het afgeloopen jaar, aldus
Spr., konden geleidelijk meer teekenen
van overschrijding van 'het
dieptepunt der depressie
worden opgemerkt.
In de Millioenennota werden alsmede
eenige symptomen van verbetering vast
gesteld.
Kort daarop was onze Regeering ge
dwongen den gouden standaard te ver
laten. Aan sommigen werd dientengevolge
nadeel toegebracht, anderen kregen voor-
deelen in den schoot geworpen; zulks op
willekeurige en toevallige wijze. Het ware
echter onjuist, in het verlaten van den
gouden standaard een factor te zien, die
met zekerheid en door een inin of meer
automatische werking het herstel voor ons
land brengt. Slechts indien de wijziging
in de monetaire verhoudingen meehelpt
tot 'het herstellen, althans verhoogen van
de rentabiliteit van het bedrijfsleven
en dat niet alleen ten aanzien van den
uitvoer en deze verbetering wordt ge
handhaafd, kan de economische toestand
van ons land uit dien hoofde blijvend zijn
gebaat.
Ook vergete men niet, dat het losmaken
van den gulden van het goud op zichzelf
geen verandering bracht in de internatio
nale omstandigheden, waaronder Neder
land zich tracht te handhaven en te 'her
stellen.
Het besturen van een land in crisistijd
is geen gemakkelijke en nog veel minder
een dankbare taak, vooral niet, wanneer
dit bestuur wordt uitgeoefend door een
regeering als de onze, die het ondernemen
van gewaagde experimenten, ter voldoe
ning aan den volkswaan van den dag,
met groote stelligheid van de hand wijst.
Aldus plaatste zij, tegenover een bont ge
kleurd allerlei van wenschen en meenin
gen, haar rustig beleid, dat zich, wars
van elders ondernomen proefnemingen,
bleef richten naar betgeen het duurzame
nationale belang haar gewenscht doet ach
ten. Deze waardeering wordt niet
te niet gedaan door de bedenkin
gen, die ik heb, evenmin als de critiek, 'die
■het Amsterdamsche bedrijfsleven op het
stuk van het economisch beleid der Re
geering uitspreekt, aan zijn e r k e n t e-
1 ij fc h e i d voor het beleid onzer Regee
ring in het algemeen te kort doet.
Met bijzonderen nadruk doet zich de
wenschelijkheid van opheffing gelden ten
aanzien van die gevallen, waarin steun
aan een bedrijfsgroep wordt verleend ten
koste van rechtstreeksche belemmering of
zelfs 'benadeeling van andere bedrijven.
Met name geldt dit voor 'de invoerbëper-
kende maatregelen. De verstarring van
het bedrijfsleven, die door 'de Grisisinvoer-
wet in steeds toenemende mate wordt ge
wekt, gaf ook de Regeering reeds lang
toe.
Aangezien napleiten geen zin heeft en
ik gaarne 'het mijne tot 'het bewaren van
den monetairen godsvrede wil bijdragen,
zal ik evenmin treden in een beschouwing
van den 'drang der omstandigheden, die
onze Regeering kennelijk tegen haar wil
in den nacht van Zaterdag op Zondag
26/27 September j.l. noopten den uitvoer
van gouden munt en muntmateriaal van
27 September 1936 af tijdelijk te verbie
den.
Al 'behoor ik voorloopig nog niet tot
'hen, die 26 September als 'het begin van
een nieuw tijdperk voor het Nederland
sche bedrijfsleven 'beschouwen, dit neemt
niet weg, dat ook ik oog heb voor de gun
stige invloeden, die het verlaten van den
gouden standaard voor onze volkshuisi-
houding kan hebben.
Over 'het geheel genomen
s (t a a t, door sterk uiteen
loop e n d e oorzaken, het
Nederlandsche Bedrijfs-
leven er 'beter voor dan
een jaar geleden.
DE STRIJD IN SPANJE.
Mist belemmert de operaties der
opstandelingen.
Enkele successen der rechtsche troepen,
maar het doel niet bereikt.
In het groote offensief van Zondag op
Maandag in den sector Pozuelo-Majada-
honda is gisteren een onderbreking geko
men door den dikken mist.
De regeeringstroepen hebben zich moe
ten terugtrekken op de steunlinies. In
officieele kringen, waar dit terugtrekken
wordt betreurd, zegt men, dat de verbin
dingswegen met Sierra de Guadarrama
niet verbroken zijn.
De dagen van betrekkelijke kalmte, die
Madrid in de twee afgeloopen weken ge-
npten had, zijn blijkbaar door de opstan
delingen gebruikt voor een hergroepee
ring en een voorbereiding van de zeer
groote inspanning. Het geringe profijt, dat
voor de opstandelingen voortgevloeid is
uit de twee dagen bitteren strijd, toont
aan, dat de generale staf der regeerings
troepen den weerstand heeft weten te or-
ganiseeren. Het voornemen der opstande
lingen om Madrid aan te pakken langs
■het Noorden is hierdoor mislukt.
Wel zijn de opstandelingen de eerste
huizen van Las Rozas binnengedrongen.
Het knooppunt van de wegen naar Escu-
rial en La Coruna is door Franco's troe
pen bezet. De spoorlijn MadridAviia
Valladolid is afgesneden.
Radio Sevilla publiceert een bulletin,
waarin wordt gezegd„De dag van gis
teren bracht een volledige overwinning
door de algeheele bezetting van Villa
Franca del Castillo, Castillo Romanilla
Casaroja en Casa Amerilla. De regee
ringstroepen voerder veeleer een guerilla
dan een grootscheepsche actie. Zij lieten
490 dooden achter en een aanzienlijke
hoeveelheid materiaal, o.a. drie pantser
auto's, drie vliegtuigen en zes Russische
mortieren."
De verliezen der regeeringstroepen zijn
belangrijker dan in den aanvang scheen.
Tusschen Majadahonda en de eerste hui
zen van Las Rozas vielen ruim 400 doo
den. Zooals altijd werden de troepen op
het oogenblik van terugtrekken het ergst
geteisterd.
Van 23 October tot 30 December is het
aantal slachtoffers van de bombardemen
ten door artillerie en luchtmacht der
rechtschen te Madrid gestegen tot 2092,
onder wie zich 389 dooden en 1703 ge
wonden bevinden. Deze cijfers worden
medegedeeld door het gemeentebestuur
van Madrid, maar geven toch geen dui
delijk beeld van den ernst der bombarde
menten, omdat daarin niet is opgenomen
het aantal slachtoffers dat aan de beko
men verwondingen is overleden.
HET FRANSCH-BRITSCHE
INITIATIEF INZAKE HET ZENDEN
VAN VRIJWILLIGERS.
Engeland vraagt antwoord.
Naar Reuter uit Londen verneemt,
heeft de Rritsche regeering telegrafisch
den Duitschen en Italiaanschen regeerin
gen verzocht op zijn laatst tegen bet ein
de van deze week te antwoorden op de
Ebgelsch-Fransche demarche betreffende
de vrijlwilligerskwestie.
In officieele kringen te Loonden laat
men zich andermaal m bevestigenden zin
uit over de geruchten, volgens welke de
laatste weken tien duizend Italiaansche
vrijwilligers te Cadiz zijn geland. De lan
ding zou hebben plaats gehad in twee
étappes: één contingent van 6000 man
arriveerde den 22sten December, een an
der van 4000 man den lsten Januari.
Men meent te weten, dat deze troepen
volkomen militair waren uitgerust, doch
overigens niet gewapend waren.
De Britsche regeering betreurt, volgens
bedoelde kringen, deze nieuwe schending
van het neutraliteitspact.
Intusschen meldt Havas uit Rome, dat
het Italiaansche antwoord op den
Fransch-Britschen stap aangaande de
vrijwilligers voor den burgeroorlog in
Spanje ieder oogenblik kan worden ver
wacht.
Goodingelichte kringen verzekeren, dat
het antwoord in vriendschappelijke, dui
delijke en uitdrukkelijke bewoordingen is
gesteld.
Italië's nota werd in overleg en volle
dige overeenstemming met Duitschland
opgesteld.
DUITSCHLANDS WENSCH NAAR
KOLONIëN.
Een merkwaardig Engelsch advies.
In de Times doet Lord Elibank een
beroep op de koloniale mogendheden om
te voldoen aan Duitschlands wensch tot
het herkrijgen van koloniën. Hïjl, voor
zich, heeft nooit eenig bezwaar gevoeld
tegen teruggaaf aan Duitschland van
Togo of Kaïmleroien en hij) gelooft,, dat
Nieuw Zeeland, als de Europeesche vrede
op het spel stond geen al te groote be
zwaren zou hebben tegen teruggaaf van
Sampa en evenmin Australië tegen de
teruggaaf van DuitschNieuw Guinea. Ja
pan zou misschien zelfs overreed kun
nen worden enkele mandaatseilanden in
den Stillen Oceaan terug te geven.
Lord Elibank spreekt niet van Duitsch
Oust-Afrika of van Zuid-West, maar wel
zegt hij!:
„Voor zoover Nederland betreft, dat
land heeft mets verloren of gewonnen in
den laatsten oorlog in zijn behagelijke
positie als neutraal land, beschermd door
de bondgenooten aan beide zijden. Het
heeft uitgestrekte onontwikkelde streken
in Nederlandsch Nieuw-Guinea, grenzen
de aan Duitsch Nieuw-Guinea, bewoond
door stammen, die nog in het, steenen tijd
perk leven en die alle blanken beschou
wen als tot één natasionahteü en ra's L be-
hooren. Heir, en misschien nog elders,
zou Nederland in staat kunnen zijn te
helpen. Ook Portugal heeft groote gebie
den van amper ontwikkelde streken, wel
ker inwoners geen letsel zonden onder
vinden als zijl van meester veranderden,
Portugal zou eveneens kunnen helpen, als
het dat wilde."
Lord Elibank is voorzitter van het ver
bond van de Kamers van Koophandel
van het Britsche rijk, hij is conservatief
lid geweest van het Lagerhuis voordat hij'
zitting had in het Hoogerhuis en kent
Nederlandsch Nieuw Guinea in zooverre,
dat hij! in het begin dezer eeuw deel heeft
uitgemaakt van de gemengde commissie
(met den resident van Nw. Guinea) voor
het vaststellen van de daders van inval
len in Britsoh Nieuw Guinea. Hij! is dua
e6n man van gezag. Hoewel de vorm,
Naar wij vermeld zagen krijlgt „Het
nationale Dagblad", het blad van Ir Mus-
sext, een! goede aanteekening van den
Amsterdamschen correspondent van het
„D'eutsche Nachiichten Buro", omdat dit
blad, zooals te verwachten was ook hier
weer de zijde van Duitschland kiest,
j Het blad der N. S. B. verwondert zich
er over, dat Duitschland zoo langen tij'd
heeft gezwegen over de achterstelling van
de Duitsche vlag en acht het gelukkig,
dat de uitbarsting thans is gekomen.
En wij achten het gelukkig, dat de N.
S. B. zoo duidelijk haar anti-nationaal
karakter demonstreert.
Ons volk weet nu tenminste wat het
van die zijde te verwachten heeft.
Verwacht kan worden dat de kiezers
deze dingen niet zullen vergeten.
waarin hiji zijn betoog giet, tamelijk ge
matigd is, stuit het ons tegen de borst,
zoo merkt de N. R. Crt. op, dat hij aan
Nederland en Portugal begint te denken,
voordat hij: ook maar een teruggaaf van
de belangrijkste Duitsche gebieden, die
■thans mandaten zijin van Engeland of
zijn dominions heeft overwogen. Het is
i£l|litijd wel gemakkelijk riemen snijlden
van andermans leer.
DUITSCHE BEWAPENING AAN DE
ZWITSERSCHE GRENS.
Mevro'uw Tabouis schrijft dn de „Oeu
vre", dat de bewapening van Duitsch
land aan de FranschZwitsersche grens
niet kan nalaten op bijzondere wijze de
aandacht te trekken van de Fransche re
geering.
Aan het Boden-meer worden op een
oppervlakte van 60 vierk. K.M. de ka
zernes voltooid voor meer dan 30.000
man, vergeleken met 8000 man voor den
oorlog.
Bij Neuhausen wordt een terrein van
30 H.A. ingericht voor een geheel onder-
grondsoh vliegveld.
De arbeiders, die bijl dit werk in sta
king waren gegaan, werden gearresteerd
en naar het concentratiekamp van Da
chau: overgebracht.
DE UITVOERING VAN HET VIER-
JAREN-PLAN.
Beperking van arbeidsvrijheid.
Goering heeft, als leider van het vier-
jaren-plan, nieuwe beperkende bepalin
gen afgekondigd ten aanzien van de ar-
biedsvrijheid in Duitschland.
Het decreet geeft aan de werkgevers
in de bouwvakken, de metaalindusLue en
het boerenbedrijf, het recht de arbeids-
fcoe'kjes van het personeel dat den dienst
verlaat vóór het verstrijken van he! con
tract, in te houden.
Dit beteekent, dat de arbeiders in dat
geval gedurende eenigen tijd geen werk
Hunnen vinden daar het arbeidsboekje
bij' het aanvaarden van een nieuwe be
trekking moet worden ingeleverd.
GOERING RIJKSKANSELIER?
In zekere nationaal-socialistisehe krin
gen gaat het gerucht, dat Hitier op 30
Januari a.s. 'bij gelegenheid van den 4den
verjaardag van zijn regime, een procla
matie zou richten tot het D'uitsche volk,
waarin hij zou aankondigen, dat hij uit
sluitend zijn functies als hoofd van den
staat behoudt en afstand doet van die als
regeeringschef. In 'deze hoedanigheid zou
hij den titel dragen van „Fuehrer van het
Duitsche rijk".
Goering zou 'benoemd worden tot chef
van de rijksregeering. Men kan evenwel
nog niet zeggen, of hi} als zoodanig den
titel van kanselier zal dragen.
Dit gerucht krijgt een zekere waar
schijnlijkheid door de omstandigheid, dat
Goering reeds verscheidene maanden uit
sluitend „minister-president" en niet
„minister-president van Pruisen'' wordt
genoemd.
Een „Vredes''aanbod van Hitler.
De „Evening Standard" meent te weten,
dat Hitier voornemens is, een vredesaan
bod te doen, dat gebaseerd zal zijn op
het voorstel van 25 Maart 1936.
Dit aanbod zou o.a. een ontwapenings-
clausule bevatten. Het aanbod zelf zou
echter ondergeschikt blijven aan het suc
ces van generaal Franco.
De Dhitschers zijn teleurgesteld, dat
Franco niet ©en zoo snelle overwinning
heeft behaald als zij hoopten.
Zij bereiden zich voor, hem thans het
maximum van voor succes noodige vrij
willigers te zenden
Wanneer de overwinning van Franco
verzekerd zal zijn, zal het vredesaanbod
worden geformuleerd.
Beperking der reclame voor eetbare vetten
in Duitschland.
Volgens een verordening van den leider
van de economische groep van den detail-
Let op oranje band en Bayerkruis
buisjes van 20 iabl. - 70 cenl
zakjes van 2 iabl. - 10 cent
37
Binnenland.
Kwijtschelding van straf voor de muiters
van „De Zeven Provinciën".
Rapport over concentratie van bijz. scho
len wordt spoedig gepubliceerd.
Vrijwilligers voor Spanje verliezen hun
Nederlanderschap.
Buitenland.
Eenige successen der opstandelingen in
Spanje, maar het doel niet bereikt.
Engeland wil spoedig antwoord van Ber
lijn en Rome over de vrijwilligers naar
Spanje.
Duitsche bewapening aan de Zwitsersche
grens.
handel moeten alle, de menschelijke 'voe
ding dienende, vetstoffen uit den concur
rentie strijd in de levensmiddelenhandel
worden uitgeschakeld. Reclame zal in
principe alleen nog mogen worden ge
maakt voor levensmiddelen, welker ver
bruik in 't economisch belang dient te wor
den verhoogd: tot deze levensmiddelen be-
hooren marmelade, suiker, visch, aardap
pelen, bepaalde kaassoorten, grutten, enz.
Daarentegen zal voor boter, vet, margari
ne, spek, slaolie enz. ceen reclame mee
worden gemaakt in advertenties, prijscuu
ranten, affiches, bijzondere etalages enz.
Heerlijk land toch! Om naar te verlan
gen.
200 Roemeensche joden gaan over tot de
orthodoxe kerk.
Tweehonderd Joodsche intellectueelen
uit Boekaiest hebben een verzoek gericht
tot den patriarch van de orthodoxe kerk
om gedoopt te worden en om een ei"C'\
kerk te mogen bouwen, die alleen vo.
bekeerde Joden toegankelijk is en waar
in de bedieningen worden uitgeoefenrt
door priesters van Joodsche afkomst.
Feze eerste groep' intellectueeten zal
door een andere groep van duizenden
gevolgd worden.
Een viocl voor Frins-s J^'lia-m
Naar gemeld wordt is dezer da en t n
Paleize Noordeinde aan H. K. H. Prinses
Juliana een viool aangeboden door den
bekenden Haagschen vioolbouwer Johann
Stiiher.
Het instrument is geheel met de hand
vervaardigd. Het achterblad, uit onge
veer vijftigjarig oud ahorn-hout gemaakt
nog afkomstig uit den houtvoorraad van
O'tto Schünemann's vioolbouwschool te
'Schwerin, draagt aan de binnenzijde de
door den bouwer onderteekende dateering
24 October 1934, tijdstip, waarop de viool
werd gesloten. Aan de buitenzijde is in
dit, door zijn breede golvende teekening
en interessante reflexten zeer fraaie 'blad,
een door een kroon gedekte en van een
krans omgeven initiaal gesneden. Het van
fijnjarig sparrenhout vervaardigde boven
blad schraagt een welgevormd staartstuk,
waarin in goud de beginletter van H. K.
H.'s naam is ingelegd. Ook de schroeven
zijn met zulk een gouden letter getooid.
Mejuffrouw Minka van Aken te 's-Gra-
venhage voegde een witzijden vioolkleed
hier aan toe, door haar ontworpten en be
schilderd met Oost-Indische kers, als
