Last
met Uw stoelgang
EERSTE BLAD
Toenemende bewapening.
Terugkeer tot den Christus!
Huwelijksgeschenk van
Nederlandsch-indië.
Staten-Generaal
Ir Albarda over de Staats
financiën.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws
DONDERDAG 31 DECEMBER 1938
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG fta. 77
Maak Schoon Schip, neemt:
M.S.S. - cachets
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per "kwartaal,
weekabonnementen voor Miaaemurg, Goes en
Viissingon fö.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiön aó cent per regel, ingezonden
mededeelingen 00 cent per regel, Kleine
Advertentiön Dinsdags en Vrijdags fö.75, bij
vooruitbetaling. Onder ietter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
In 1923 besloot de Volkenbondsraad om
uitvoering te geven aan de bepaling van
artikel 8 van bet Volkenbondsver drag,
waarbij de leden van den Volkenbond de
verplichting op zich nemen om op loyale
wijze 'hun militaire inlichtingen uit te
wisselen.
De bedoeling, die hierbij voorzat was
de ontwapening te vergemakkelijken en
de leden van den Bond over en weer ge
legenheid te geven na te gaan hoever men
reeds op den goeden weg gevorderd was.
De ontwapening is echter een fictie ge
bleken. In de practijk is het precies den
anderen kant opgegaan en is een ware
bewapenings-wedstrijd begonnen.
Het heeft weinig zin na te gaan, welk
land hierbij de leiding heeft genomen.
Feit is nu eenmaal, dat zoo ongeveer alle
landen bezig zijn hunne bewapening te
versterken.
Welke afmetingen deze bewapenings
race heeft aangenomen blijkt uit de vol
gende door Genève verstrekte cijfers.
In 1930 is aan de bewapening der we
reld besteed vier millioen goud-dollar,
welk bedrag in 1936 was gestegen tot z e s
millioen goud-dollar.
Het aantal mannen onder de wapenen
bedraagt thans acht millioen, tegen
zes millioen vóór den oorlog. In aanbouw
zijn thans zeventien kruisers met
35.000 ton. In 1935 stond slechts één
kruiser van 10.000 ton op stapel.
In 1913 waren er slechts 376 duikboo
tten, in 1936 zijn er 8 00, zonder die van
Japan en Rusland mede te rekenen, waar
omtrent men niet over cijfers beschikt.
'In 1913 bedroeg het aantal vliegtuigen
300; het aantal bedraagt thans 10.000.
Deze ontstellende cijfers, die waar
schijnlijk wel niet volledig zullen zijn,
leeren ons hoe dwaas zij handelen, die
voor ons land en onze Indien de ontwa-
peningsleuze aanheffen.
De aartsbisschop van Canterbury heeft
Zondagavond in een godsdienstoefening
die per radio over het geheele Engelsche
rijk werd uitgezonden, een oproep ge
richt tot het volk om het kroningsjaar te
laten worden tot een jaar van terugkeer
van het geheele Britsche gemeenebest tot
den Christelijken godsdienst.
Be aartsbisschop gaf een kort overzicht
van hetgeen zich buiten bet Biitsehe ge
meenebest in de wereld afspeelt, waarbij
hij er op wees, dat in Rusland een groote
beweging leeft, welke op een essentieel
anti-chiistelijke basis berust. Voorkomen
moet worden, dat dit gif ook het Engel
sche volk aantast. Elders, aldus vervolg
de hij, aanbidt men de afgodsbeelden van
ras en staat en gedoogt, dat deze de su
prematie van Christus overweldigen.
Het is te hopen dat dit woord niet al
leen in Engeland, maar over de geheele
wereld weerklank zal vinden.
Want het communisme, het moge zich
dan den laatsten tijd hullen in het kleed
der verdraagzaamheid, berust inderdaad
op een zuiver anti-christelijke basis.-
Evenals de leer van hen die zich als d e
tegenvoeters van het communisme aan
dienen en die in werkelijkheid zich tegen
de heerschappij van den Christus verhef
fen.
Wij hebben hier te doen met twee ge
vaarlijke richtingen, die bij velen weer
klank vinden, omdat zij komen met een
evangelie naar den mensch.
Terugkeer tot den Christelijken gods
dienst, terugkeer tot den Christus der
Schriften is daarom noodig. Voor Einge-
land. Maar ook voor Nederland!
De aanbieding van het Indische geschenk
Gistermorgen om 10 uur is het Indische
geschenk aan Prinses Juliana ten pa-
leize aangeboden door de commissie van
vertegenwoordiging van het in Neder-
landsch-Indië gevormde comité voor het
huwelijksgeschenk.
Een centraal comité, waarvan de gou
verneur-generaal beschermheer was, werd
gesteund door talrijke comité's door het
geheele land. Uitdrukkelijk is de opzet
geweest, dat de waarde van het aan te
bieden geschenk moet liggen in de al-
gemeene deelneming van de ingezetenen
en werd aangenomen, dat de individueele
bijdragen niet meer dan ƒ5 zouden be
hoeven te bedragen, terwijl geen beroep
is gedaan op ander8 dan werkelijke per
sonen. De som der bijdragen was, ge-
M. Polderman
Electrotechnicus
Goes
Erkend
Philips' Service
geven dezen opzet en gegeven Indië's
oeconomischen toestand, zeer verblijdend.
Met voldoening is in Indië vernomen,
dat de keuze van H.K.H., gaande in de
door Indië aangegeven richting, viel op
een armband. Het zal Indië een voorrecht
zijn, dat dit schitterend kleinood van
groote waarde, door H.K.H. gedragen
zal worden bij plechtige gelegenheden,
allereerst al volgens een zeer gewaar
deerde beslissing van H.K.H. bij het
huwelijk zelf. Ook later echter zal de In
dische Juliana-armband nog als het ware
een der sieraden van de kroon kunnen
zijn.
De bschrijving, welke overgelegd werd
bij het geschenk, luidt als volgt:
Het sieraad bestaat uit brillanten, ge
zet in platina, het is een armband van
breed model, bestaande uit drie vakken.
In de bovenste helft van het midden
stuk staat de Nederlandsche kroon. Daar
onder zijn aan beide zijden de uitgeslagen
vleugels van een garoeda, den bekenden
mystieken Indischen vogel. Elk der beide
zijvakken wordt gevuld door een garoe
da, gekeerd naar het middenvak.
Tusschen de groote figuren zijn arabes
ken aangebracht volgens oud-Javaansche
motieven, de randversiering is ontleend
aan een motief van den Boroboedoer.
De diamanten zijn alle volstrekt loupe-
zuiver; zij zijn van de helderste blauw
witte kleur, alle afkomstig uit Zuid-Afri-
ka. De 34 groote steenen vertoonen alle
het moderne vierkante slijpsel; de ver
houdingen van het slijpsel bedoelen de
levendigste schittering te geven.
De figuren zijn geheel bezet met bril
lanten, allen geslepen in den ronden vorm
met 58 facetten. Het geheele aantal stee
nen is meer dan 1700.
De -doos is vervaardigd van een spe
ciaal alliage waaraan in Indië groote
waarde wordt gehecht. Op den deksel
zijn in betrekkelijk kleine afmeting de
wapens geplaatst van de Prinses en vaa
den Prins, terwijl links en rechts in twee
vignetten de Indische gelukwenschen in
symbool zijn gebracht door de afbeelding
van rijst-aren, buigend van rijpheid, de
vrucht en bloesem ,van den cocospalm en
andere gewassen, een tros pisang, sirih-
ranken en een tros van den pinangnoot,
alle tot uitdrukking brengend wenschen
van voorspoed, welvaart en geluk. De wa
pens en versiering zijn aangebracht in
email in natuurlijke kleuren.
De binnenzijde van de doos is bekleed
met donker blauw fluweel, waarop de
zuivere blauw witte brillanten rusten.
EERSTE KAMER.
Tijdelijke kortingen Indische pensioenen.
Opschorting van den vaccinatieplicht.
In de vergadering gisteren door de
Eerste Kamer gehouden, kwam aan de
orde de korting opi Indische pensioenen.
Naar aanleiding van gemaakte opmer
kingen antwoordde Minister Col ij'n
dat het thans slechts om een verlenging
der kortingen voor een periode van drie
mjaanden gaat en dat binnenkort gelegen
heid zal bestaan, over deze zaak in uit
voerige principieele gedaahtenwisseling
te treden.
't Wetsontwerp werd aangenomen met
26 tegen 13 st. Tegen stemden de soc.-de
mocraten, de N.S.B. en de R.K. afgevaar
digden Andriessen en Nivard.
Eveneens werd goedgekeurd een wets
ontwerp tot bescherming van in het wild
levende vogels.
Vervolgens kwam aan de orde het
wetsontwerp tot verlenging van de tijde
lijke opschorting van den indirecten vac-
cinatieplicht.
D'e heer Gelderman (Lib.) zegt, dat
slechts tien procent van alle jonge kin
deren is ingeënt. Spr. wijst op den ge
vaarlijken vaccinatietoestand in ons land
en zal slechts met tegenzin voorstemmen.
De heer M e n d e 1 s (S..D.) acht het
thans niet het oogenblik om over de mo
gelijkheid van directen of indirecten vac-
cinatiedwang te spreken. Deze tijdelijke
maatregel dateert van 1928 af en is tel
kens opnieuw verlengd. Niets dreigt zoo
permanent te worden als het tijdelijke
De minister trekt een wissel op het
nieuwe kabinet, maar hoe weet hij, of het
nieuwe kabinet dezen wissel accepteert?
Bij een onderwerp, waar zoodanige le
vensbelangen van het ookomend geslacht
in het geding zijin als bij' het onderhavige,
betreurt spr. dat en keurt hij het af, dat
men voor principieele bezwaren, uit angst
voor politiek krakeel, uit den weg gaat.
Men wijst op het gevaar voor onmid
dellijke invoering van vaccinatie dwang
in verband met het encephalitis-
gevaar voor kinderen hoven tweejari
gen leeftijd. De statistiek wijst echter op
één sterfgeval in de afgeloopen jaren op
honderdduizenden vaccinaties. Het risico
is dus uiterst gering en de vraag is, of
men tegenover het groote volksbelang dat
op het spel staat, niet dat zeer geringe
risico zal moeten loopen. Spr. heeft den
indruk, dat sommigen zich achter het en-
cephalitisgevaar verschuilen om voorgoed
van den vaccinatiedwang of te komen.
Slechts omdat sprekers fractie in een
dwangpositie verkeert, zal zij tegen
haar zin vóór stemmen.
De heer Van Asch van "Wijick (G.
H.) betoogt, dat het encephalitisgevaar
geenszins is verdwenen. D'e redenen die
indertijd tot opschorting van den vacci
natieplicht hebben geleid, bestaan nog
steeds volledig. Vele artsen blijven de vac
cinatie dan ook ontraden. Spr. ontkent,
dat het wetenschappelijk vast staat, dat
vaccinatie voor zeer jeugdigen, b.v. voor
kinderen beneden twee jaar, ongevaarlijk
is. Men beroept zich hierbij slechts op
de ervaring.
Men had geconstateerd, dat in Spanje
geen encephalitis voorkwam. Men liet
vaccin uit Spanje komen. Toen men er
mee ging inenten, kwamen toch encepha-
litisgevallen voor. Men meende, dat in be
paalde maanden geen encephalitis werd
geconstateerd. Men ging speciaal in deze
maanden inenten. Het hielp niets. Spr.
vreest, dat hetzelfde ook het geval is met
inentingen beneden den tweejarigen leef
tijd.
Spr. constateert, dat het pokkengevaar
in de laatste jaren is afgenomen. Zou er
ooit een pokkenepidemie uitoreken, dan
moet de gelegenheid bestaan voor vrijwil
lige inenting op groote schaal. Daarop
zal men het moeten laten aankomen.
D'e Minister van Sociale
Zaken, de heer Slingenberg, be
toogt, dat het onderwerp van zeer moei
lijken, precairen aard is. Invoering van
indirecten vaccinatiedwang zou beteeke-
nen, dat ouders, die thans kinderen van
een jaar hebben, in 1942' als deze kinderen
naar school gaan, ze ingeënt moeten la
ten hebben. Velen zullen, als er geen di
recten dwang is, daarmee wachten totdat
de kinderen naar school gaan, dus vijf
of zes jaar oud zijn, en dan weer den leef
tijd hebben dat gevaar aanwezig geacht
moet worden.
Men stond dus voor de keus van ver
lenging der opschorting of invoering van
directen vaccinatiedwang beneden de 2
jaar. De desbetreffende commissie uit den
gezondheidsraad heeft zich met algemeene
stemmen voor het laatste uitgesproken.
Dit in een wetsontwerp neer te leggen
zou een principieele wijziging brengen in
onze wetgeving inzake de openbare ge
zondheid. Welnu, de basis waarop de re-
geering-Colijn optrad was deze, dat zij
zich ervan zou onthouden om principieele
zaken aan de orde te stellen.
Indirecte vaccinatiedwang zou het ge
vaar kunnen opleveren, dat in 1943 de
vaccinatie heelemaal van de baan zou
raken.
Spr. heeft een wissel getrokken op het
volgende kabinet, heeft de heer Mendels
gezegd. Welnu, daartegen is geen bezwaar
als men weet, dat degene, op wien men
een wissel trekt, de verplichting kan na
komen, die hem wordt opgelegd.
Den heer Van Asch van Wijck ant
woordt de minister, dat het hier in de
eerste plaats gaat om het groote volks
belang. De Gezondheidsraad acht invoe
ring van den directen vaccinatiedwang
verantwoord en zegt, dat het encephalis-
tisch gevaar practisch verwaarloosd kan
worden. Het pokkengevaar is daaren
tegen voor ons land niet denkbeeldig.
Spr. eindigt met het uitspreken van
den wensch, dat dit het laatste jaar zal
zijn, dat de vaccinatieplicht uit onze wet
geving is gebannen. Het wetsontwerp
wordt z.h.s. goedgekeurd.
Aivoirens de vergadering te sluiten hield
de V O o r z. de volgende rede, die
do'or de Kamer staande werd aange
hoord:
„Een jaar van goede heugenis spoedt
voor Nederland ten einde. De vlag, die
boven de tinnen van ons historisch quar-
tier van de streng waait, getuigt van
zegening.
God, de Heere, heeft de pleittaal des
gebeds verhoord.
Spreke de nationale dank deswege ech
ter niet alleen uit het hijschen van ons
aloud en zoo geliefde oranje blanje bleu,
maar bovenal helder en klaar uit de lij
nen, die het stroombed afbakenen, waar
binnen zich het volksleven voortbeweegt.
De eerstkomende maanden wacht de
Kamer omvangrijken arbeid. Rijksbegroo-
ting, grondwetsherziening. Ter oorzake
zal ik weet het bij de leden geen
deinzen zijn, maar één des zins en willens
1 om de voorliggende taak met algeheele
toewijding te vervullen.
Ik wensch allen, die hier, in welke func
tie ook, werkzaam zijn, een gezegend uit
einde van 1936 toe.
Zeer bijzonderlijk den raadsleden van
de Kroon, die in het huidig tijdsgewricht
zoo ongemeen zwaren last hebben te
torsen."
De vergadering ging hierop uiteen.
In de z.g. Kerstrede, welke Ir J. W.
Albarda op den Eersten Kerstdag te Am
sterdam heeft uitgesproken, heeft de po
litieke leider der S. D. A. P. een uit
spraak gedaan, welke de bijzondere aan
dacht waard is. Volgens het verslag van
het A. N. P. zei de Spr., handelende over
het Plan van den Arbeid:
„Het beste hervormingsplan 'blijft een
spel van machteloo'ze woorden, als niet
eerst het evenwicht van de staats
financiën en het economische leven
wordt hersteld".
In het uitvoerige verslag, dat de Arbei
derspers van de rede geeft, zijn de ge
spatieerde woorden achterwege gebleven.
Dit is, zegt de „Nederl.", een betreu
renswaardige omissie. Er bad een stukje
volksopvoeding in kunnen liggen, indien
ook de lezers van de S. D. pers 't stand
punt van den heer Albarda ten aanzien
van het staatsbudget badden leeren ken
nen.
ANTWOORD VAN MOSKOU INZAKE
DE VhlJWlLLIGEHSKWESTIE
GEPUBLICEERD.
In antwoord op het voorstel van de
Engelscne en de ransche regeeringen ten
aanzien van de kwestie der vrijwilligers
heeft de Russische volkscommissaris van
buiteniandsoiie zaken op 29 Decemhei
tegenover den Engelsohen en Jb ransctnen
ambassadeur uit naam van de Sovjet-re
geering de volgende verklaring afgelegd:
De So'vjet-regeering acht het onbetwist
baar, dat de strijdkrachten der opstan
delingen, die tegen het Spaansche repu-
i hlikemsohe leger strijden, voor een over
wegend gedeelte bestaan uit huitenland-
sche elementen, waarbij de Spanjaarden
een onbeduidende rol spelen.
De strijdkraoiiten der opstandelingen
bestonden sedert den aanvang van den
strijd 'hoofdzakelijk uit Marokkanen en 't
z.g. vreemdelingenlegioen. De muiterij
der Spaansche generaais was dientenge
volge van het 'begin af aan een poging
om met toehulp der Marokkanen en andere
niet-Spaansche elementen het bestaande
parlementaire democratische regiem, tot
stand gekomen door een wilsuiting van
het geheele Spaansche volk, ten val te
brengen.
Verder werden de strijd-
kraehten der opstandelin
gen eveneens in aanzien-
lijken getale met Duitsche
en Italiaanscihe staats
burgers aangevuld.
Den laatsten tijd begonnen de genoem
de staatsburgers in de standplaatsen van
de muitende strijdkrachten met speciale
schepen in massa's aan te komen.
'De Sovjetregeering zou het juist en
wensclhelijk achten, dat de afloop van den
strijd in Spanje uitsluitend door
de strijd kracht en van de
Spanjaarden zelf zou worden
besdist.
De Sovjet-regeering is bereid deel te
nemen aan bet Engelsch-Fransche voor
stel inzake het sluiten van een overeen
komst tusscihen de Staten, die vertegen-
wooordigd zijn in de non-interventie-
commissie, welke overeenkomst 't vertrek
van staatsburgers der resp. landen naar
Spanje zal verhinderen, in zooverre deze
staatsburgers van plan zijn actief deel te
nemen aan den burgeroorlog. D'e Sovjet
regeering acht het echter noodzakelijk,
dat' de deelnemende staten zich bereid
verklaren een effectieve controle in hef
loven te roepen en dat deze controle
maatregelen zoo spoedig mogelijk zullen
worden getroffen.
Ten slotte eischt de Sovjet-regeering,
dat de nieuwe overeenkomst zoo spoedig
mogelijk in werking zal treden, teneinde
te voorkomen, dat tot op dat oogenblik
nog een groot aantal vrijwilligers naar
Spanje zal vertrekken.
AMERIKA'S NEUTRALITEIT IN
SPANJE.
In een gisteren gehouden persconferentie
verklaarde president Roosevelt, dat hij
voorstander is van een wetgeving, die de
toepassing van een verbod van uitvoer
van wapens naar een land, waar burger
oorlog heersc'ht, overlaat aan den presi
dent.
Als Uw spijsvertering niet goed werkt, dan
hoopen vergiften zich op in Uw lichaam,
dan voelt Ge U ellendig, dan gaat Gij er
grauw, groezelig uitzien, oud voor Uw tfjdl
Zö bevatten 'n bijzondere samenstelling, ge»
heel afwijkend van andere laxeer-middelen.
Zij bevatten bovendien stoffen om Uw bloed,
Uw lever en Uw ingewanden te reinigen.
Werken langzaam en voorzichtig, schaden
Uw darmen niet en verbeteren Uw gestel.
Wilt Gjj langzaam laxeeren, neem er éént
Wilt Gij snei en goed purgeeren, dan twéé
Eenmaal geprobeerd, dan zijt gij overtuigd,
•t Is een vondst van Apotheker Dumont.
Prettig innemen, want Gij proeft niets.
Per koker van 12 stuks 60 ct. Overal verkrijgbaar.
Binnenland.
De Eerste Kamer nam het vaccjnatiewatje
aan.
Prof. Visscher en de „Ghr. nat. actie".
Buitenland.
Amerika's houding tegenover Spanje.
Rusland en de kwestie van de vrijwilli
gers naar Spanje.
Wat de uitvoer-vergunningen betreft
voor vliegtuigen, bestemd voor Spanje,
verklaarde Roosevelt, dat de expediteurs
gewaarschuwd werden, dat een dergelijke
export in strijd zou zijn, zoo niet met de
letter, dan toch zeker met den geest van
de neutraliteitswetten.
Zooals gemeld, heeft de voorzitter van
de senaatscommissie van buitenlandsche
zaken, senator Pittman, aan de pers me
degedeeld, dat hij een wets
ontwerp voorbereidde tot
verhindering van het zen
den van wapens aan de
Spaansche oorlogvoeren
den.
Dit wetsontwerp zal, zoodra het con
gres bijeenkomt, dus den öden Januari,
worden ingediend.
Pittman verklaarde te 'hopen, dat de
wet vroeg genoeg zal worden afgekondigd
om 'het verzenden te beletten van de vlieg
tuigen en onderdeelen, waarvoor dezer
dagen vergunningen werden verleend.
Hoe Helgoland wordt versterkt.
De „Daily Telegraph" verneemt uil
Hamburg, dat de bevolking van Helgo
land, welke ongeveer 2500 zielen telt,
vreest haar woonplaatsen te moeten ver
laten, aangezien er steeds minder plaats
op het eiland overblijft door de uitbrei
ding van de fortificatie en kustbatterijen.
Hierdoor zal het oo'k onmogelijk zijn, dat
in den zomer 'badgasten naar het eiland
komen, zoodat de bevolking een belangrijk
deel van haar inkomsten ziet verdwijnen.
Reeds eerder heeft het eiland een der
gelijke gedwongen ontvolking meegemaakt
In den oorlog moest de geheele burgerbe
volking hot eiland verlaten, doch na den
oorlog mocht zij naar haar vroegere
woonsteden terugkeeren.
Waarom men in Duitschland naar een
concentratiekamp gaat.
Begin October liet een Duitscher,
Franz Reyersbach uit Oldenburg, aan een
vriend een uitknipsel van de „Times" le
zen, betreffende de Duitsche interventie
in Spanje.
Reyersbach maakte daarbij eenige op
merkingen, Dit werd aan de autoriteiten
overgebracht, met het gevolg, dat Reyers
bach werd gearresteerd en naar het con
centratiekamp Sachsenheim gebracht.
Eenige dagen geleden werd de familie
meegedeeld, dat hij zelfmoord had ge
pleegd.
D'e begrafenis werd aan de familie over
gelaten.
Verschrikkelijk systeem toch! En daar
mee willen sommige elementen ook Ne
derland gelukkig maken.
Ernstige gevolgen der Amerikaansche
zeeliedenstaking.
De Amerikaansche zeeliedenstaking, die
nu reeds twee maanden voortduurt, ver
toont altijd nog geen teekenen, die zouden
kunnen wijzen op eten naderend einde. De
ernstige gevolgen, die uit deze staking
'voortvloeien, blijken uit 'het besluit van
de grootste scheepvaartvereeniging der
Ver. Staten, de Dollar-linie, die tot na
dere aankondiging het geheele scheep
vaartverkeer heeft gestaakt.
Het s.s. „President Harrison", dat gis-
