EERSTE BLAD
Staten-Generaal
Buitenland.
Aardbeving in Salvador.
DINSDAG 22 DECEMBER 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 71
Mijnontploffing in Britsch-lndië.
Belangrijkste Nieuws
Binnenland
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer li.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Pa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes on
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertenuón dU cent per regei. ingezonden
medeaeeïingen 60 cent per regei, Kieme
Advertenuen Dinsdags en Vrijdags fll.7ö, mj
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85,
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
TWEEDE KAMER
BEGROOTING SOCIALE ZAKEN.
De Tweede Kamer heeft gisteren voort
gezet de behandeling van de begrooting
van Sociale Zaken.
Mevr. D e V r i e s - B r u i n s (S. D.)
constateert, dat de algemeene gezond
heidstoestand der bevolking is achteruit
gegaan, wat o.m. blijkt uit verminderd
weerstandsvermogen. De hoofdinspecteur
voor de volksgezondheid is van oordeel
dat de menschon zich beter moeten voe
den en meer groenten en fruit gebruiken,
maar dan moet de Minister dat ook mo
gelijk maken. Daarvoor zijn de steunbe
dragen niet voldoende.
Mevr, Bakker-N ort(V. D.) wijst
evenals de heer Bakker gedaan had, op
de moeilijkheden van de Kamers van
Koophandel in verband met de te hooge
bijdragen in de kosten der keu
ring s d i e n s t e n, die de kleine be
drijven tengevolge van de thans geldende
regeling moeten betalen. Van de bezuini
gingen door samenvoeging van keurings
diensten is weinig terecht gekomen, mede
doordat ve'le bezuinigingen nog niet ef
fectief konden worden.
De heer Vos (Lib.) wijst op de voort
gaande daling van de tuberculose en b e -
smettelij'ke z i e k t e n in ons land
en brengt 'hulde aan de inspecties van de
volksgezondheid en voor haar toegewijden
arbeid.
Spr. bepleit een algemeene registratie
van encephalitis in het belang
van de volksgezondheid.
Hij wijst er op, dat uit de onderzoekin
gen naar den voedingstoestan d
van ons volk is gebleken, dat deze is ach
teruit gegaan.
Spr. zou willen dat er bijzondere zorg
zal worden besteed aan den gezond
heidstoestand van de m o e-
d e r s in de werklooze gezinnen.
De heer Van D ij k e n (A. R.) oefent
critiek op de splitsing van de afdeeling
Volksgezondheid in een kleine
afdeeling Volksgezondheid, met als hoofd
een directeur-generaal, en een afdeelin'g
Volkshuisvesting met als hoofd een admi
nistrateur, Spr. begrijpt niet, waarom aan
het hoofd van de 'kleine afdeeling met
haar beperkte taak een directeur-gene
ra! moest worden benoemd.
De Minister van Sociale
Zaken, de heer Sl-ingenberg,
constateert, dat ook dit jaar weer de
atebfte onder de kinderen lager is dan
ooit te voren. D'e dalende tendenz houdt
aan. Daarmee wil spr. niet zeggen, dat
althans in de grootste werklooze gezinnen
geen gemis zou heerschen aan krachtige
voeding. De belangrijke vraag is echter,
in welke mate hier van een algemeenen
achteruitgang gesproken kan worden. Dit
dient zorgvuldig onderzocht te worden.
Spr. heeft het daarom betreurd, dat
Mevr. De Vries-Bruins uitging van het
denkbeeld: Het moet wel zoo zijn, want
de werkloozenuitkeeringen zijn zoo laag.
Slechts een objectief onderzoek kan hier
licht brengen.
Wat den dienst der Volks-
gezondheid betreft zegt spr., dat
er een nieuwe directeur-generaal noodig
was, omdat er iemand moet zijn, die on
middellijk onder leiding van den Minis
ter de volledige zorg heeft voor alles wat
er gedaan moet worden voor de volksge
zondheid. Hij moet den minister in vele
wetenschappelijke bijeenkomsten vertegen
woordigen en vervangen.
Particuliere verpleging s -
inrichtingen en rusthuizen ver-
eischen inderdaad toezicht en spr. zal
overwegen, wat in deze gedaan kan wor
den. Vele van deze inrichtingen verrich
ten inderdaad nuttig werk.
Men heeft critiek geoefend op de bezui
nigingen op de toepassing der
Warenwet en gezegd, dat deze wei
nig effectief waren. Maar de regeering is
indertijd met veel forscher bezuinigings
maatregelen gekomen, die de Kamer ech
ter niet wilde. Aan de wijze van heffing
der bijdragen in de kosten van toepassing
der Warenwet zal spr. zijn aandacht wijd
den.
Bij de afdeeling Volkshuisvesting be
spreekt de heer Steinmetz (R.K.) het
vraagstuk der goedkoope volkshuis
vesting. Grondspeculanten, die sla
pende rijk worden, mogen de huren niet
hoog houden.
Elr zijin vele leegstaande woningen,
doch in het algemeen slechts in de hoo-
gere huurklassen, en voor zoover er goed
koope woningen leegstaan, voldoen deze
niet aan dragelijke eischen.
Spr. dringt aan op instelling van wo
ning-commissies, die een zeer nuttig
weik kunnen doen.
Mej. Katz (C. H.) zou het betreuren
indien op dit gebied het particuliere ini
tiatief niet primair bleef. Indien de par
ticuliere woningind|ustrie in de groote
steden niet aan de vraag naar goedkoope
volkswoningen heeft kunnen voldoen, is
dat in de eerste plaats veroorzaakt dooi
de te zrware lasten, die op den particu
lieren woningbouw drukken en door de
vele faciliteiten, die de vereenigingen ge
nieten.
Krotopruiming' en woningverbetering
kunnen vooral in dezen tijd van goedkoop
gold met kracht ter hand worden geno
men. Men zette daarom alle zeilen bijl
D'e heer D'r e e s (S.D.) zegt, dat de
regeering den bouw van goedkoope wo
ningen moet blijven bevorderen en de
kosten der bestaande woningen verlagen.
Ook spr. dringt aan op renteverlaging
voor leeningen uit Rijksfondsen ten be
hoeve van den woningbouw en op veidere
opruiming van krotwoningen.
De Minister van Sociale
Zaken is het in groote trekken met veel
van de gemaakte opmerkingen eens, zoo
wel wat de opruiming van 'krotten als wat
den bouw van nieuwe woningen betreft.
Het valt echter niet te ontkennen, dat
in de groote steden vele woningen leeg
staan. Men moet dus eenigszins voorzich
tig zijn en nog het sociale element niet te
zeer laten overheerschen over het econo>-
miische.
Ten aanzien van de krotoprui
ming is spr. bereid te doen wat zijn
hand te doen vindt.
Spr. constateert, dat de aftrek van den
huurtoeslag van werkloozen 'het goede
gevolg heeft gehad, dat de huurvërlaging
krachtdadig is ter hand genomen en vele
huren belangrijk zijn gedaald. Dit proces
werkt nog steeds door.
Bijl afd. VI (W erkloosheidsver-
zekering en Arbeidsbemid
deling) klaagt de heer Kuiper
(R.K.) over het te groot aantal vreemde
werkkrachten in ons land. Het tekort aan
gekwalificeerde arbeiders, speciaal in de
metaalindustrie, is niet zoo groot meer
dat het uit dien hoofde noodig zou zijln
nog veel buitenlandsche arbeidskrachten
toe te laten.
De heer K u p e r s (S.D.) dringt op
nieuw aan op wettelijke regeling van de
werkloosheidsverzekering
en spreekt de hoop uit, dat de opvolger
van dezen Minister dit werk ter hand zal
kunnen nemen.
De financieele positie der werkloos-
heidskassen dient ten spoedigste te wor
den gesaneerd en versterkt.
Verder keurt hij' af de 'houding der ar
beidsbeurzen te Terneuzen en Maas
sluis tijdens de staking in de Antwerp-
sche haven. Spr. zegt, dat hier eer van
ronselen dan van bemiddelen gesproken
ban worden.
De heer Lockefeer (R.K.) oefent
eveneens critiek op de toelating van te
veel buitenlandsche arbeids
krachten in o'ns land, wier aantal
77.000 bedraagt. Hiervan werken velen
in ons land als dienstbode. E'r moeten
voor dit beroep daarom weer Hollandsche
meisjes worden opgeleid.
Spr. bespreekt ook de vele Be 1 g i s c h e
werkkrachten in Z.- VI a an
deren en betwijfelt of wel inderdaad
zooveel Nederlandsohe arbeiders in Bel
gië werken als Belgen in ons land, zooals
het volgens het Vestigingsverdrag met
België behoorde te zijn.
DE STAD SAN VINCENTE IN EEN
RUÏNE HERSCHAPEN.
Een groot aantal dooden en gewonden.
In de onmiddellijke omgeving van den
vulkaan San Vincente heeft gisteren een
hevige aardbeving plaats gebad, tenge
volge waarvan de stad San Vincente vol
komen in een ruine is herschapen.
In tal van andere plaatsen in den om
trek zijn eveneens aanzienlijke verwoes
tingen aangericht.
D'e stad San Vincente is op 24 mijl ten
Oosten van San Salvador gelegen en telt
24000 inwoners.
De regeering beeft onverwijld reddings-
colonnes naar bet gebied van de ramp
gezonden, terwijl ook verscheidene afdee-
lingen van het Roode Kruis onderweg zijn
Het dooden- en gewondencijfer is uiter
aard nog niet officieel bekend, doch men
vreest, dat het aantal slachtoffers zeer
aanzienlijk zal zijn. Talrijke mensohen
werden volkomen door 'het natuurver
schijnsel verrast en zijn onder de puin-
hoopen hunner woningen bedolven.
'Nader werd gemeld:
De aardbevingsramp in San Salvador
blijkt allengs een catastrophe, van onge
woon ernstigen omvang te zijn.
Hoewel nog lang niet alle deelen van
het gebied van de ramp naar slachtoffers
zijn afgezocht, waren in den vroegen och
tend reeds meer dan honderd lij'ken ge
borgen.
'Geen enkel huis is overeind gebleven.
Slechts de klokketoren heeft de beving
getrotseerd.
Nog steeds is de aarde niet tot rust ge
komen en bij langere of kortere tusschen-
poozen 'herhalen zich de bevingen. Ook
is het juiste aantal dooden nog niet be
kend.
Het aantal dakloozen loopt in de dui
zenden.
In allerijl zijn honderden menschen
naar de in den omtrek gelegen dorpen ge
vlucht, welke, hoewel ook daar verwoes
tingen zijn aangericht, een betrekkelijk
veilig onderkomen bieden.
Volgens de officieele balans van de
slachtoffers der aardbeving, welke San
Vincente verwoestte, bedraagt het aantal
dooden tusschen de 100 en 200, terwijl
het aantal gewonden meer dan 400 be
draagt. De verwoeste stad ligt op 70 'km.
van San Salvador.
D'ag en nacht'zoeken de reddingsman-
schappen uit San Salvador tusschen de
ruines van San Vincente naar slachtoffers
Zij verkeeren in voortdurend levensgevaar
daar de aarde nog steeds niet geheel tot
rust is gekomen. Bovendien wordt hun
trieste arbeid ten zeerste bemoeilijkt door
het slechte weer. De temperatuur is ge
daald en de wind, die over de verwoestin
gen blaast, neem't soms den omvang aan
van een waren storm.
Het gure weer verhoogt bovendien den
nood onder de getroffen bevolking van
San Vincente en omgeving niet weinig.
Naar schatting bedjraagt het aantal dak
loozen een kwart millioen.
208 mijnwerkers, waarvan 63 vrouwen,
omgekomen.
Uit New Delhi wordt door Reuter ge
meld: Vrijdag heeft in een mijn een
groote ontploffing plaats gehad. Men ge
looft, dat 208 personen zijn gedood. Van
hen zijn 63 vrouwen.
De autoriteiten, die het onwaarschijn
lijk achtten, dat nog iemand van de reeds
genoemde 208 personen in leven is, heb
ben gelast de mijn te verzegelen totdat
de brand, welke als gevolg van de ont
ploffing is ontstaan, is uitgedoofd.
DE BURGEROORLOG IN SPANJE.
De jongste aanval op Madrid mislukt.
De gedelegeerde raad van verdediging
te Madrid publiceert een communiqué
van den volgenden inhoud:
Na de totale mislukking van den nieu
wen algemeenen aanval, dien de vijand
kortelings heeft ontketend aan het Ma-
drileensche fioint, hebben de regeerings-
troepen een tegenaanval ingezet in de
sectoren Boadilla del Monte, Pozuelo en
Humera Villa Nueva. Deze tegenaanval
stelde de regeeringstroepen in staat zich
in nieuwe stellingen te nestelen, welke
zij' thans versterken.
De nationalisten deden een tegenaanval
op het front van Aranjuez, met het doel
de stellingen van Casa Higuera en Casa
Gonejos te heroveren. Zij werden met
zware verliezen teruggeslagen. Aan het
front van Leon hebben de regeeringstroe
pen den spoorweg, welke het steenkolen-
bekken met de hoofdstad verbindt, afge
sneden. De roode luchtstrijdkrachten heb
ben de stations Badajoz en Merida ge
bombardeerd.
De Raad van Verdediging der Baski-
sche regeering deelt o m. mede, dat de
nationalisten aanvallen hebben ontketend
zonder resultaat in de omgeving van
Elobui en Elorrio. De regeerings- lucht
strijdkrachten bombardeerden de vijan
delijke stellingen te Barriatua en Ondar-
rora. Talrijke soldaten der nationalisten
liepen over naar de stellingen der Bas-
ken in Uride-a en Matoyo.
DUITSCHLAND HEEFT MEER HOUT
NOODIG.
Generaal Göring heeft een verordening
uitgevaardigd, inhoudende dat in de
staats-, gemeente- en particuliere bos-
schen gedurende de eeistvolgende 12
maanden in Dditschland 50 pet. meer
b'oomen moeten worden geveld, dan tol
dusver was voorzien. D'oel van dezen
maatregel is de Duitsche industrie te
voorzien van voldoende timmerhout voor
de uitvoering van het vierjarenplan.
Naar aanleiding van een desbetreffend
verwijt verklaart Göring: Het is beter,
dat ik de Düitsche bosschen vernietig,
dan 'de Duitsche natie.
DE TOESTAND IN CHINA.
Nanking weer optimistisch.
Op grond van een telegram van den
directeur van de Chineesche bank Song
uit Sianfoe, waar Tsjang Kai Sjek nog
steeds gevangen zit, is de stemming in
kringen van de regeering te Nanking iets
hoopvoller geworden.
Men verwacht, dat de directeur van
deze bank, die besprekingen heeft ge
voerd met Tsjang Sjoe Liang en Tsjang
Kai Sjek, Dinsdag te Nanking zal terug-
'keeren en berichten over de vrijlating van
Tsjang Kai Sjek zal meebrengen. Tot
dat tijdstip is de wapenstilstand verlengd
Na elkaar zijn gistermiddag de advi
seurs van Tsjang Kai Sjek, de Austra
liër Donald en Soeng, van het vliegveld
van Sianfoe te Nanking geland. Zij' bega
ven zich terstond naar de woning van
den plaatsvervangenden minister-presi
dent, teneinde rapport uit te brengen.
De spoedige terugkeer der 'beide gevol
machtigden wordt algemeen uitgelegd als
een gunstig teeken voor den stand der
onderhandelingen over de vrijlating van
Tsjang Kai Sjek.
TOENADERING TUSSCHEN
ENGELAND EN DUITSCHLAND.
Twee toonaangevende bladen, n.l. de
Times en de Daily Telegraph berichten,
dat Engeland spoedig stappen zal doen
om door een overeenkomst met Duitsch-
land tot een betere situatie in Europa te
komen.
In deze berichten wordt evenals in
Edens rede de nadruk er op gelegd, dat
er een waarborg zal moeten bestaan, dat
Duitsch'land een dergelijke overeenkomst
niet voor een nieuwe versterking van zijn
bewapening zal gebruiken.
RUSSISCH VRACHTSCHIP DOOR
SPAANSCHE KRUIER TOT ZINKEN
GEBRACHT.
De sovjets eischen represailles.
Een kruiser der Spaansche fascisten
heeft den 14en December het Sowjetschip
„Komsomol" in brand gestoken en tot
zinken gebracht. Het lot der bemanning
is nog niet bekend.
Het schip had den 5en December de
Russische haven Poti verlaten met be
stemming Gent met een lading van 6900
ton mangaan-erts, bestemd voor een Bel
gische onderneming, de „Providence".
De firma was tijdig van bet uitloopen
van het schip in kennis gesteld; het ont
ving van de Parijsche Euro-Bank door
de Antwerpsche National Provincial
Foreign Bank Ltd. alle benoodigde docu
menten. Krachtens de voorwaarden van
het contract waren reeds 80 pet. per goe
deren betaald.
Volgens de berichten uit Parijs en
Londen beraadslaagt de Sowjetregeering
op bet oogenblik over hetgeen haar te
doen staat en over eventueele represaille
maatregelen. Het schip vervoerde geen
wapenen.
De „Daily Herald" gewaagt van de on
gerustheid in internationale kringen aan
gaande de gevolgen van het gebeurde.
Men spreekt van het zenden van Rus
sische oorlogsschepen naar de Middel-
landsche Zee om de Russische handels
schepen te beschermen, tenzij de regee
ring te Moskou aan Engeland en Frank
rijk verzoekt haar te helpen dergelijke
„daden van zeerooverij in open zee" te
beletten.
Het blad zegt, dat het incident in in
ternationaal opzicht zou worden be
schouwd als een der ernstigste, welke
zich hebben voorgedaan, temeer daar de
„Komsomol" zich niet naar een Spaan
sche haven begaf.
Uit Moskou wo'rdt gemeld:
De vernietiging van het sovjet-schip
„Komsomol" door de Spaansche opstan
delingen, waarvan gisteren in de sovjet
pers mededeeling is gedaan, heeft in het
geheele land een storm van protesten ont
ketend.
Overal worden meetings gehouden en
worden resoluties aangenomen, waarin
met „represailles" wordt gedreigd en van
de regeering wordt geëischt, dat zij' „on
middellijk met kracht optreedt tegen de
fascistische piraten".
Prins Edward na de kroning terug naar
Engeland?
Naar de „Sunday Referee" meldt, zal
de Hertog van Windsor waarschijnlijk in
den zomer van het volgend jaar, na de
kroning van zijn broeder, koning George
VI, naar Engeland terugkeeren en dan
zijn intrek nemen in Fort Belvedere.
Noodweer in Noorwegen.
Een zware storm woedde gisteren aan
de Noorsche kusten. Een Duitsch vracht
schip, de „Afrika", werd door felle ruk
winden gegrepen, het water drong in de
ruimen. Het Duitsche ss. „Frielingshaus"
heeft de bemanning van de „Afrika" aan
boord genomen. Alleen den kapitein kon
men niet vinden.
Beperking meelverbruik in Duitschland.
In het vervolg zullen in Duitschland
slechts drie soorten meel in plaats van
acht mogen worden gebruikt. De bond
van producenten heeft dezen maatregel
genomen, teneinde een beperking tot
stand te brengen van de hoeveelheid
graan, welke voor voeding gebruikt wordt.
Binnenland.
Begrooting Sociale Zaken in de Tweede
Kamer,
De Hertog van Kent komt naar ons land.
Vergadering Staten van Zeeland.
Buitenland.
D'e toestand in China.
Toenadering tusschen Engeland en
Duitschland.
D'e burgeroorlog in Spanje.
Ernstige mijnramp in Britsch-lndië.
Aardbeving in Salvador.
Korte Berichten.
De ruim drie maanden geleden be
gonnen stakingsbeweging in Noord-
Frankrijk, is vrijwel geëindigd. Er zijn
thans nog slechts eenige honderden arbei
ders in staking.
Tengevolge van den mist, die boven
een deel van Noord-Frankrijk en Parijs
hangt, zijn gisteren slechts enkele vlieg
tuigen naar het Noorden en Zuiden ver
trokken. Daarentegen is vandaag geen
enkel toestel op Le Bourget aangekomen,
hetgeen de laatste twee jaar nimmer is
voorgekomen.
Bij Mechelen is de dijk langs de
Dijle opnieuw bezweken. Verscheidene
wegen staan blank, ook vele huizen zijn
overstroomd.
Mevrouw Einstein, de echtgenoote
van den geleerde van de relativiteits
theorie, is gisteren, na langdurige ziekte,
overleden.
Queipo de Llano heeft per radio
medegedeeld, dat hij uit goede bron heeft
vernomen, dat de president der Spaan
sche republiek Azana is gearresteerd en
te Montserrat wordt bewaakt, dat bij niet
kan verlaten.
KON. HOLL. LLOYD WORDT
ONTBONDEN.
Op de agenda der op 9 Januari te hou
den buitengewone algemeene vergadering
van aandeelhouders van den Koninklij
ken Hollandschen Lloyd, paraisseeren de
volgende punten:
1. Machtiging aan de directie om aan
de surséancecrediteuren der vennoot
schap een accoord aan te bieden;
2. Besluit tot ontbinding der vennoot
schap met ingang van den dag, waarop
rekening en verantwoording van de ver
effenaars zal zijn goedgekeurd.
DE HERTOG VAN KENT KOMT NAAR
ONS LAND.
Tot de bruiloftsgasten bij bet huwelijk
van Prinses Juliana en Prins Bernhard
zal een in ons land gaarne 'geziene fignur
'behooren: de Hertog van Kent 1 de
jongste broeder van den EngeLscben Ko
ning Kal zich in het begin van Januari
naar ons land begeven om op 7 Januari
de 'huwelijksplechtigheid 'bij te wonen.
Oorspronkelijk zou de Hertog van York
met de Hertogin en hun oudste dochter,
Prinses Elizabeth, naar ons land komen,
doch het aftreden van Koning Edward
VIII, dat den Hertog van York tot den
troon riep, maakte, dat men van dit voor
nemen moest afzien.
Hof- en regeeringskringen hébben ech
ter met zeer veel voldoening van het
voornemen van den Hertog van Kent om
naar ons land te komen, kennis genomen;
de belangstelling van het Engeische Hof
voor de voor ons land zoo belangrijke ge
beurtenis stelt men op hoogen prijs.
AANKOOP VAN VRUGHTBOOMEN
f 30.000 beschikbaar gesteld.
D'e Minister van Landbouw en Vissohe-
rij heeft bepaald, dat voor den aankoop
van vruc'htboomen, met inbegrip van de
daaraan verbonden kosten ter beschikking
van de Ned. Sierteeltcentrale wordt ge
steld een bedrag van ten hoogste f 30.000.
DE UITWIJZING DER VIER
DUITSCHERS.
Geen bezwaar tegen eventueelen
terugkeer der uitgewekenen.
D'e intrekking door de Duitsche regee
ring van den harerzijds genomen maat
regel tot uitwijzing van een viertal Ne
derlanders uit Duitschland heeft voor de
Nederlandsche regeering haar bezwaar
doen vervallen om te voldoen aan het ver
zoek der Duitsche regeering om haar 'be
sluit tot uitwijzing van een viertal hier
gevestigde Duitsche onderdanen aan een
nader onderzoek te onderwerjjen. Dit on
derzoek heeft bevestigd, dat, op grond van
de gegevens, waarover de regeering be
schikte, toen ziji haar besluit nam, de uit
wijzing volkomen gemotiveerd was.
