EERSTE BLAD
Overheid en bedrijfsleven.
Buitenland.
Binnenland
Minister Deckers over de
Visscherij.
Duistere zaak.
Belangrijkste Nieuw:
Devaluatiewinst van de
Nederlandsche Bank.
ZATERDAG 19 DECEMBER 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 69
Uit den Goeschen Raad.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 18, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Nadat in het rapport van de Com
missie benoemd door het Centr. Comité
van A. R. Kiesvereenigingen om van
voorlichting te dienen inzake de orde
ning van het bedrijfsleven een antwoord
gegeven is op de vraag wat onder orde
ning van het bedrijfsleven moet worden
verstaan, wordt vervolgens onder het
oog gezien de vraag of de Overheid hier
omtrent een taak heeft, en zoo ja, welke.
Terecht wordt opgemerkt, dat voor wie
zich op socialistisch, fascistisch of na-
tionaal-socialistisoh standpunt stelt, de
beantwoording van deze vraag, althans
in theorie geen moeilijkheden oplevert.
Van dat standpunt bezien heeft immers
de Overheid in beginsel de meest om
vangrijke en vérstrekkende bevoegdheid
met betrekking tot het sociaal- en econo
misch leven. Zoowel voor den socialist
als voor den nationaal-socialist en fas
cist is -de overheidstaak inzake Ie orde
ning in beginsel onbeperkt.
Minder gemakkelijk echter is het be
antwoorden van de gestelde vraag voor
dengene, die zoowel aan den Staat als
aan de maatschapij in beginsel een eigen
plaats en roeping toekent.
De Commissie deed daarom goed door
eerst het Antirevolutionair standpunt in
zake de overheidstaak beknopt uiteen te
zetten.
„De grondgedachte van de antirevolu
tionaire staats- en maatschappijleer, zoo
zegt zij - is de erkenning, dat niet al
leen de Overheid, doch ook de onderda
nen, zoowel individueel als in hun di
verse maatschappelijke organisaties van
Godswege een roeping en taak hebben,
waarvan de inhoud door allerlei na
tuurlijke, historische en traditioneele fac
toren (onderscheid van aanleg, karakter,
stoffelijk bezit, erfopvolging e.a.) wordt
bepaald."
Met die grondgedachte is onvereenig-
baar elke opvatting, die de overheidstaak
en roeping afleidt uit of onderwerpt aan
den wil van individuen of groepen.
Doch evenzeer is met die opvatting in
strijld elke staats-- en maatschappijleer,
die individu en maatschappelijlken kring
doet opgaan in den staat.
„Individu en maatschappelijke kring
hebben, naar antirevolutionaire beschou
wing, een zelfstandige roe
ping en taak, die niet in ambtelijk
hiërarchisch verband met het staatsge
zag, doch in rechtstreeksohe verantwoor
delijkheid jegens God en met inachtne
ming van de beginselen van Zijn Woord
en de lessen der historie moeten worden
vervuld."
Hieruit volgt, dat de taak van de Over
heid ook wat betreft de ordening van het
bedrijfsleven, beperkt is.
Ook wat dit betreft hebben individu en
maatschappelijke kring een eigen taak
te vervullen. Zijl hebben het persoonlijk
en het groepsbelang te bevorderen, maai
daarbij behoort ook met de belangen van
andere personen en groepen en met die
van het volk als geheel rekening te wor
den gehouden, aangezien ue eisoh dei
gerechtigheid tot ieder zonder onder
scheid spreekt.
Zoo bezien draagt de taak der Over
heid ten aanzien van het bedrijfsleven
niet slechts een beperkt, doch goed
deels ook een secundair karakter.
Primair is de plicht yan indivi
duen en maatschappelijke kringen.
„Wat de Overheid kan en moet doen
is het bevorderen van een zooda
nige uit het maatschappe-
lijke leven opkomende or
dening, die recht laat wedervaren aan
de belangen van de verschillende perso
nen en groepen en aan het belang van het
volksgeheel naar den eisch der geiech-
tigheid."
Op grond va.n deze overwegingen komt
de Commissie tot de conclusie dat zij in
het algemeen de taak der Overheid ten
deze ziet als een drievoudige.
Vooreerst de taak om door het vast
stellen en handhaven van algemee-
n e rechtsregelen te bevorderen dat door
organisatie van het bedrijfsleven bepaal
de misstanden zooveel mogelijk voorko
men en weggeruimd worden.
In de tweede plaats heeft de Commis
sie op het oog bijzondere voorzie
ningen van overheidswege, strekkend om
verkeerde bedrijfsregelingen ongedaan te
maken of goede bedrijfsregelingen te
sanctionneeren, ook met betrekking tot
een ruimere groep bedrijfsgenooten dan
die, welke aan de totstandkoming daar
van heeft medegewerkt.
En eindelijk acht zij het de taak der
Overheid om rechtstreeks ordenen
de maatregelen te nemen, wanneer ex-
ceptioneele omstandigheden (gelijk de
huidige crisis) of onvoldoende ontwik
keling dan wel inzinking van het be
drijfsleven daartoe dwingen.
Het zijn deze punten die in het rapport
nader worden uitgewerkt en waaraan we
in een volgend artikel aandacht willen
schenken.
EDEN OVER DEN TOESTAND IN
SPANJE.
In den loop van de gisteren in het
Lagerhuis gehouden debatten over Enge-
lands buitenlandsche politiek, heeft de
Minister van Buitenlandsche Zaken Eden,
wederom een uitvoerige verklaring af
gelegd over de gebeurtenissen in Spanje.
Wij zijn van oordeel, zeide de minister
o.a., dat het de plicht van alle naties is,
buiten den strijd in Spanje te blijven en
het Spaansche volk te veroorloven, zijn
reeds voldoende tragische moeilijkheden
op eigen wijze te regelen.
De niet-inmenging heeft niet aan onze
verwachtingen beantwoord, doch is dit
een voldoende reden om de niet-inmen
ging op te zeggen? Ik geloof, dat een
opzegging de oorlogsgevaren dichter bij
zou brengen voor Europa.
Ik geloof, aldus Eden, dat de niet-in
menging, ondanks de flagrante schendin
gen, over het geheel de gevaren voor een
Europeeschen oorlog heeft verminderd.
Men kan naar voren brengen, dat on
danks de non-interventie wapenen ge
leverd zijn door Rusland, Duitse h-
1 a n d en Italië. Wij weten dat, maar
ik zou willen zeggen, dat het niet-inmen-
gingsaccoord de beteekenis van deze
schendingen verminderd heeft.
Niettemin is de toestand diep onbe
vredigend. Wij zoeken eenige middelen,
om het niet inmengingsaccoord te ver
beteren.
Tenslotte ging Eden over op den al-
gemeenen toestand, zeggende, dat hij niet
gaarne zou zien, dat het huis op Kerst
reces ging in een sombere stemming over
den internationalen toestand, want of
schoon de toestand moeilijk is en de pro
blemen nog scherp zijn, zijn zij geenszins
onoplosbaar.
Wapenstilstand in China.
Het bericht, dat een driedaagsch wa
penbestand is gestoten tussohen de troe
pen der centrale regeering en de strijd
krachten van maarschalk Tsjang Hsoe
Liang, wordt bevestigd.
De vijandelijkheden zijn gestaakt tot
morgenavond zes uur op bevel van maar
schalk Tsjang Kai Sjek zelf. De genera
lissimus heeft in een schrijven gezegd:
„Voorzoover ik weet, zal ik Zaterdag te
Nanking terugkeeren."
De Theems buiten haar overs getreden.
Dé storm, die eenige dagen over Ehge-
lang gewoed heeft, is- methernieuwe
macht weer opgedoken. De wind stuwde
het water van de Theems zoo sterk op,
dat de rivier tot Windsor en Sunbury
buiten haar overs is getreden.
100.000 textielarbeiders dreigen te
staken.
De onderhandelingen om een staking
van honderdduizend arbeiders in de ka
toenspinnerijen te Manchester af te wen
den zijn verdaagd.
De arbeiders eischen een loonsverhoo-
ging van veertien procent en weigerden
het hun gedane aanbod van een verhoo
ging van vijf procent te aanvaarden.
De termijn voor staking loopt vanmid-
middag af.
DE TWEEDE KAMER ZAL OOK DE
VOLGENDE WEEK VERGADEREN.
De Tweede Kamer heeft zich gisteren
bezig gehouden met de begrooting van
Sociale Zaken.
Er is hard gewerkt de laatste dagen.
Onder leiding van den heer van Dij-k
werd Vrijdagnacht zelfs tot 's morgens
20 voor 5 door vergaderd. Met den voor
zitter waren toen nog drie Kamerleden
aanwezig.
Toch is het niet gelukt deze week met
den begrootingsarbeid gereed te komen.
De Kamer heeft besloten ook te ver
gaderen op Maandag 21 December en de
vergadering dien dag des avonds acht
uur voort te zetten. Er zal dan met de
behandeling van de agenda der dagver
gadering worden voortgegaan.
Aan de lijst der aan de orde zijnde
wetsontwerpen zijn o.m. toegevoegd de
wetsontwerpen: regeling van de heffing
van opcenten op de invoerrechten in
Ned.-Indië voor het jaar 1937 en be
krachtiging van een door den G.G. van
Ned.-Indië vastgestelde ordonnantie tot
verlaging van invoerrechten; tijdelijke
korting der pensioenen, onderstanden en
gagementen van gewezen Indische lands
dienaren, locale ambtenaren en bijzon
dere leerkrachten en eenige contingentee-
rings-ontwerpen.
GEEN VERORDENENDE BEVOEGD
HEID VOOR DE BEDRIJFSRADEN.
Minister Slingenberg heeft gisteren in
de Tweede Kamer verklaard, dat hij wat
betreft de positie der bedrijfsraden, het
in de eerste plaats wil zoeken niet in uit
breiding van de bevoegdheid doch in ver
meerdering van hun aantal (thans
twaalf)
Over de verordenende bevoegdheid den-
ke men niet licht: dwingende voorschrif
ten voor het geheele bedrijf met de sanc
tie van strafrechtelijke maatregelen, dat
is een buitengewoon ingrijpende maat
regel. Men geve zich rekenschap van de
gevolgen. Wat wil men op sociaal terrein
nog meer van de bedrijfsraden? Privaat
rechtelijk is er reeds zooveel te regelen.
Geeft men thans aan die bedrijfsraden
verordenende bevoegdheid, dan spreekt
men er 't doodvonnis over uit. De meeste
bestaan nog geen jaar. De noodige er
varing is nog niet verkregen. Verorde
nende bevoegdheid op economisch gebied
ligt op het terrein van spr.'s ambtgenoot
van handel, nijverheid en scheepvaart.
Spr. is dus niet geneigd, de gevraagde
verordenende bevoegdheid te geven.
NATIONAAL HERSTEL TEGEN ELKE
DICTATUUR.
Voor de afdeeling Den Haag van het
Verbond voor Nationaal Herstel heeft de
gepensionneerde vice-admiraal Quant ge
sproken over het onderwerp: „Waarom
nationaal herstel?"
Spr. vestigde er de aandacht op, dat
Nationaal Herstel geenszins is tegen de
democratie in het algemeen, terwijl het
wel stelling neemt tegen eiken vorm van
dictatuur.
Hij wees er daarbij op, dat het hoofd
bestuur zóó ver is gegaan, dat zij den
eigen vertegenwoordiger in de Tweede
Kamér openlijk gedesavoueerd heeft, al
leen omdat hij te veel sympathie vertoon
de voor de N.S.B.
Hij meent overigens, dat de N.S.B.,
niettegenstaande haar krachtige actie en
haar groot aantal volgelingen, zal ver
dwijnen, of zich zoodanig zal wijzigen,
dat er van den oorspronkelijken opzet, die
volkomen on-Nederlandsch was en is,
niets meer over is.
NEEMT DE H.G.S. AAN DE VER
KIEZINGEN DEEL?
In een vergadering van de Herv. Geref.
Partij, die te Arnhem gehouden werd,
hbeft Ds Lingbeek verklaard, dat het nog
niet zeker is dat deze partij aan de ver
kiezingen deelnemen zal.
Deze twijfel, aldus deelde spreker mede,
houdt verband met de nieuwe kieswet,
die bepaalt, dat een partij den vollen
kiesdeeler halen moet om een zetel in de
Kamer te krijgen.
Eén ander struikelblok is de bepaling,
dat elke partij, die aan de verkiezingen
wenscht deel te nemen f 4500 in de
staatskas moet storten en dat dit bedrag
verloren gaat als niet driekwart van den
kiesdeeler wordt gehaald.
NEDERLANDSCHE HANDEL MET
BELG IE.
Dumping door Belgische fabrikanten
door minister erkend.
In de Belgische Kamer heeft de heei
Seghers een interpellatie gehouden over
de handelsbesprekingen met Nederland,
de contingenteeringen en de invoerrech
ten, welke Nederland heeft van klommen.
Minister Van Isacker antwoordde daar
op, dat deze vragen eigenlijk thuis hoor
den bij het departement van buitenland-
schen handel. Hij wilde er intusschen wel
op wijzen, dat de door den interpellant
betreurde toestand het gevolg is van ge
brek aan overleg tusschen de Belgische
producenten, die producten op de Neder-
landsche markt wilden brengen tegen
werkelijk te lage prijzen. Er is plaats
voor Belgische producten op de Neder
landsche markt. Wij zullen tot abnormale
toestanden terugkeeren, aldus de minis
ter en tot afschaffing van de contingen
teeringen, wanneer Nederland er van zal
zijn overtuigd, dat onze producten niet
willen strijden onder onaanvaardbare
voorwaarden.
DE CANDIDAATSTELLING DER
A.-R. PARTIJ.
De eerste 18 namen op alle lijsten
gelijkluidend.
De nadere voorstellen van het Centraai-
Comité van de A.R. Kiesvereenigingen
inzake de candidaatstelling voor de
Tweede Kamerverkiezing, in den be
schrijvingsbrief voor het op 14 Januari
a.s. te houden Centralen Convent vervat,
wijken in dit opzicht van de oorspronke
lijke af, dat thans wordt voorgesteld in
alle kieskringen volkomen gelijkluidende
candidatenlijsten in te dienen voorzoo-
veel betreft de eerste achttien namen.
In de vergadering der Tweede Kamer
van Donderdagnacht hebben verschillen
de leden de vissoherij-aangelegenheden
ter sprake gebracht.
In zijn antwoord verklaarde de minis
ter, dat sinds zijn optreden maatregelen
zijn genomen voor bijna alle onderdeelen
der visscherij. Spr. is altijd ontvankelijk
voor gegronde klachten.
Spr. kan de heffing op olie niet om
laag brengen, alleen omdat sommigen an
ders geen visch kunnen gebruiken. De
meeste visch is ook zonder bakken voor
bet gebruik klaar te maken.
Ook voor visch is export noodig. Spr.
zal zijn aandacht daaraan blijven wijden.
Bij onderhandelingen wordt ook aan de
visch gedacht, maar waar onderhandeld
wordt zijn twee partijen.
D'e distributie van visch
behoort in de eerste plaats bij het Dep.
van Sociale Zaken. Het conserveeren van
visch heeft spr.'s aandacht.
De vischstand in de Noordzee werd
ernstig bedreigd door onheilemmerde puf-
vangst. Internationaal is afgesproken den
stand te beschermen. Ook Nederland is
daarbij betrokken. Inmiddels is een wij
ziging van spr.'s maatregel (maas wijd te
7.5 c.m.) in voorbereiding.
Ma atverwijding voor de aal is
in overweging bij den Raad voor de Vis
scherij. Van de omstandigheden der
Zuiderzee-garnalenvis-
s c h e r s is spr. op de hoogte.
Voor de belangen der zoetwater
vis s c fa e r s zal spr. blijven waken. In
de kwestie der waterverontreiniging zal
spr. met zijn ambtgenoot van sociale za
ken trachten, de belangen van industrie
en visscherij in evenwicht te brengen.
Spr. doet zooveel mogelijk om de be
langen van den oesterhan-
d e 1 te bevorderen. In den arbeid van bet
Centraal verkoopkantoor van mosselen
zijn een paar wijzigingen aangebracht.
Het heeft zijn nut bewezen.
De kwestie van den directeur is uitvoe
rig in de stukken behandeld. Van oneer
lijkheid is geenerlei sprake geweest. Den
afgetreden directeur zal spr. eerstdaags
in een andere functie te werk stellen.
Aan dezalmvisscherjj blijft
spr. aandacht wijden.
Slechts de aanvulling van de nummers
19 en 20 wil het C.C. aan de Kamercen
trales overlaten.
Het Centraal Comité beveelt zijn voor
stel aan voor een goede samenstelling
van de Kamerclub en een behoorlijke
voorziening met betrekking tot de plaats
vervanging.
Op alle lijsten komen zooals reeds
was voorgesteld de namen van de Mi
nisters Dr H. Golijn en Mr J. A. de
"Wilde, resp. op de eerste en de tweede
plaats.
Mechanisatie in de sigarenindustrie.
Gisteren is uitgegeven Staatsblad 639 E,
waarin is opgenomen de wet van 5 No
vember j.L, houdende tijdelijke maatrege
len betreffende de mechanisatie in de si
garenindustrie.
De wet treedt heden in werking.
Marinnierssabel en -helm voor den Prins.
Naar men verneemt heeft de chef van
het korps mariniers, kolonel Dorren, Z.
D. H. Prins Bernhard verzocht als ge
schenk van de officieren van dit korps,
waarbij Z.D.H. tot kapitein a la suite is
benoemd, een sabel en helm van de mari
niers te willen aanvaarden.
Dit geschenk zal t. z. t. aan den Prins
worden aangeboden.
De Nederlanders te Madrid.
Blijkens een op het ministerie van bui
tenlandsche zaken ontvangen telegram van
den tijdelijken zaakgelastigde te Madrid
maakten alle Nederlanders aldaar het op
16 December goed.
Onder dit kopje schrijft de Maas
bode:
De heer Koster, oud-ambtenaar van
Economische Zaken, is namens de ver-
eeniging van liberale werkgevers op weg
naar Indië. Hebben wij het wel, dan is
deze heer gegaan als vertegenwoordiger
van „de" Nederlandsche nijverheid, of
schoon noch de Katholieke noch de Ghr.
Protestantsche W erkgeversvereeniging
met deze uitzending iets te maken heb
ben.
In dit verband rijst voor ons de vraag,
of deze heer Koster introducties heeft
van de Nederlandsche regeering, of faci
liteiten krijgen zal van het Indisch gou
vernement, dat hem ten onrechte zou
kunnen doen aanzien voor iets, wat hij
niet is.
Vandaar dat eenig licht ge wenscht ware
in deze duister lijkende zaak.
Binnenland.
Minister Deckers over visscherijbelangen.
Geen verordenende bevoegdheden voor de
bedrijfsraden.
Devaluatiewinst van de Ned. Bank.
De Gemeenteraad van Middelburg behan
delt de begrooting 1937.
Buitenland.
Eden over den toestand in Spanje.
Wapenstilstand in China.
Een kleine advertentie in de rubriek
„Vraag en Aanbod" kost slechts 75 cent
bij vooruitbetaling.
Minister Oud is tegen bestemming
vcor „opvanging" van gewone uitgaven,
In een nota naar aanleiding van het
verslag over het ontwerp van wet tot hef
fing van opcenten op enkele belastingen
in de begrootingsjaren 1937 en 1938, zegt
de minister van financiën
De minister vereenigt zich met de op
vatting van de leden, die betoogd hebben,
dat er ernstig bezwaar tegen bestaat de
baten, welke wellicht zouden kunnen wor
den geput uit de winsten op den goud
voorraad van de Nederlandsche bank, te
bestemmen zij het slechts voor een
deel voor het „opvangen" van gewone
uitgaven.
Te allen overvloed merkt de minister
I daarbij, op, dat van een dergelijke winst
eerst sprake zal kunnen zijn, indien over
gegaan wordt tot vaststelling van een
lagere goudwaarde van den gulden dan
thans in de muntwet is neergelegd.
Het was voor Goes Woensdag een vrij
lange Raadsvergadering. Dat kwam
hoofdzakelijk door de jaarlijksche forma
liteit van de stemming voor de vele com
missies en besturen, die ons stadje rijk is.
Vroeger werd wel eens en ook te Mid
delburg en Vlissingen gebeurt dit nog
voor alle colleges tegelijk gestemd, maar
de voorzitter achtte het 'blijkbaar beter
om voor elk afzonderlijk den bode te la
ten rondgaan. Verrassingen leverden deze
stemmingen niet op.
Vele voorstellen gingen, zooals onze
brave Raad gewoon is te doen, zonder
discussie onder den hamer door. Zelfs een
voorstel om een kamer voor den archiva
ris in te richten. Niet één lid vroeg wel
ke steenen, welk hout en welke spijkers
daarbij gébruikt zullen worden, of de ra
ming wel betrouwbaar was enz. Men lache
bier niet om. Elders zou het wel eens
kunnen gebeuren.
Maar toen het borgstellingsfonds a.an
de orde kwam, raakten de tongen los. Op
'n enkele na moesten alle leden hierover
iets zeggen, al leken sommige speeches als
twee druppels water op elkander. Het
bleek ook nu weer, dat het middenstands-
element in alle fracties buitengewoon
sterk is.
Over het algemeen waren de heeren
weinig enthousiast voor dit fonds. Ge
matigd optimistisch, zoo typeerde de
voorzitter de stemming. Inderdaad, de
vooruitzichten zijn niet zoo schitterend.
Zaakjes, die geen grond onder de voe
len hebben en die zijn er de laatste
jaren heel wat ontstaan of opgezet
zullen niet worden geholpen. Die worden
alvast uitgeschakeld.
De credietwaardige middenstanders, die
dan wél voor hulp in aanmerking komen,
moeten aan zóóveel eischen voldoen, dat
ze met de 'helft daarvan volgens sommige
leden wel bij particuliere instellingen te
recht kunnen.
De heeren Van Meile, Simons en de
voorzitter (die over de geste der bankiers
niet zoo onverdeeld gunstig oordeelde)
schonken vooral veel aandacht aan het
andere element in de hulpverleening: het
geven van voorlichting en advies. Wat dit
beteekenen zal, zal in de practijk moeten
blijken en daarom stond de Raad wel de
bijdrage in eens toe, maar de jaarlijksche
bijdrage alleen voor 1937.
Bij de begrooting 1938 krijgen we er du3
opnieuw een debatje over.
De driejaarlijksche afrekening met de
schoolbesturen liep vlot van stapel. Nie
mand der leden had hier een boekje in een
schoolbibliotheek ontdekt, waarvan de ti
tel hem alleen reeds kippevel bezorgde.
Woensdag a.s. zal de begrooting aan
de orde komen. Ook deze zal wel, naar
we aannemen, met den bekenden 'bekwa
men spoed worden afgehandeld.