fcatistene
PUROL
EERSTE BLAD
Ruwe a
handen
H. M. de Koningin inspecteert
de proefverMting van het
Paleis.
Belangrijkste Nieuws
VRIJDAG 18 DECEMBER 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 68
Zij, die zich met ingang van
1 Januari 1937 op „Üe Zeeuw"
abonneeren, ontvangen de nog
in December verschijnende
nummers GRATIS.
Het evenredig kiesrecht.
Buitenland.
Binnenland
Staten-Generaal.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0,20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Het is langzamerhand gewoonte ge
worden af te geven op de z.g. evenredige
vertegenwoordiging.
De niet altijd gelukkige werking van
het parlementaire stelsel wordt maar al
te gaarne geweten aan het evenredig
kiesrecht, evenals de politieke moeilijk
heden die zich zoo nu en dan voordoen.
Vooral sinds sommige politieke voor
mannen openlijk van hun afkeer van het
huidige kiesstelsel hebben doen blijken,
is het aantal van hen die terugkeer tot
een ander stelsel bepleit en belangrijk toe
genomen.
De bezwaren tegen het evenredig kies
recht ingebracht, hebben op ons nooit
veel indruk gemaakt en het deed ons
daarom goed te 'zien dat de „Nederlan
der" een poging deed de voordeelen van
dit stelsel in het licht te plaatsen.
„Het evenredig kiesrecht, aldus het
Chr.-Hist. hoofdorgaan, heeft voordeelen
en nadeelen. Volmaakt is het zeker nietl
Het oordeel daarover hangt bovendien af
van hetgeen men als volmaaktheid in
deze zou willen beschouwen. Hier stelt
de practijk en het levensbelang van volk
en staat zekere grenzen. Ideale regelin
gen zijn vaak practisch niet te gebrui
ken, terwijl de practijk gebreken van re
gelingen soms op de meest onverwachte
wijze weet te ontzeilen.
Een belangrijk voordeel is, dat bij ons
tegenwoordig stelsel iedere partij bij de
stembus zichzelf kan zijn.
Bij ons evenredig stelsel bestaan er
geen herstemmingen meer en vormt heel
het land één kiesdistrict. Gedwongen sa
mengaan bij herstemmingen bestaat niel
meer. Noodzaak tot ontijdige behandeling
der Kabinetsformatie evenmin.
Overal heeft een stem dezelfde waarde.
Bij het districten-stelsel woog een
stem in een dichtbevolkt district lichter
dan in een dunbevolkt.
Et gaan geen stemmen meer verloren,
behalve die, welke verspild worden aan
lijsten, waarvan het vast staat, dat zij
den kiesdeeler niet zullen halen.
Bij het districten-stelsel gingen recht-
sche stemmen in een overwegend linkse h
district, Protestante stemmen in Room-
sche districten geheel verloren.
Tusschen-tijdsche verkiezingen zijn ver
vallen.
Soms gaven deze aanwijzingen, die
voor Regeering en parlement waarde
hadden. Zij konden ook bij verrassing
personen in het parlement brengen, die
men anders daarvoor niet zoo licht ge
wonnen had. Het omgekeerde kwam ech
ter ook voor, n.l. dat men genoegen moest
nemen met wie men krijgen kon. Thans
heeft men daarvoor de „reserve-num
mers" op de „lijst", die althans na meer
overleg en rijper beraad op hun lijst-
nummer terecht zijn gekomen. Over het
geheel schijnt deze regeling toch veel be
ter te voldoen."
Naast de voordeelen waarop hier wordt
gewezen kunnen nog andere worden ge
noemd.
Door het evenredig stelsel is het ge
makkelijker geworden een veelzijdige sa
menstelling van de Kamerfracties te
waarborgen. Ook is het nu mogelijk,
mannen in het parlement te brengen, die,
hoewel ze niet in staat zijn de massa te
begeesteren, in de volksvertegenwoordi
ging uitstekend op hun plaats zijn.
Het is onder het oude stelsel toch
meermalen voorgekomen, dat iemand niet
gecandideerd werd omdat hij niet geacht
kon worden door zijn optreden in open
bare volksvergaderingen stemmen te trek
ken, evenals het gebeurde dat bekwame
mannen weigerden zich beschikbaar te
stellen, omdat hun verstand grooter was
dan hun spraakvermogen.
Een bezwaar van het tegenwoordige
stelsel is ongetwijfeld, dat de band met
de kiezers in sommige gevallen is ver
slapt. Toch moet men wat dit betreft ook
het districtenstelsel niet idealiseeren, ter
wijl met eenige goede wil, dit bezwaar
gemakkelijk kan worden weggenomen.
Het evenredig kiesstelsel heeft voor- en
nadeelen.
Maar voor ons besef zijn de voordee
len het grootst.
M. Polderman
Electrotechnicus
Goes
Erkend
Philips' Service
DE TOESTAND IN CHINA.
De door den opstandigen maarschalk
Tsjang Sjoe Liang vrijgelaten pacificatie
commissaris van Tai Joean, Tsjang Ting
Wen, heeft de centrale Chineesche regee
ring medegedeeld, dat Tsjang Sjoe Liang
nog steeds bereid is maarschalk Tsjang
Kai Sjek in vrijheid te stellen, indien
althans een groot deel van de
door hem gestelde eischen
wordt ingewilligd.
Militaire autoriteiten te Washington, die
met de toestanden in Noord-China goed
op de hoogte zijn, gaven een globale
schatting van de vermoedelijke sterkte
van Tsjang Sjoe Liang's strijdkrachten.
Na te hebben opgemerkt, dat de opstan
dige maarschalk over een gunstige stra
tegische positie beschikt doch dat de uit
rusting en ravitailleering van zijn troe
pen te wenschen overlaten, verklaarden
zij, dat zijn kerntroepen, bestaande uit
vijftien divisies infanterie en vijf divisies
cavalerie, gevormd worden door 122.000
Mandsjoerijsche soldaten.
Bovendien zou hij nog kunnen rekenen
op den steun van ongeveer twee-honderd
duizend man communistische troepen,
die met hem sympathise'eren, terwijl zich
verder in Noord-China nog ongeveer
107.000 man bevinden, die Nanking niet
onvoorwaardelijk trouw zijn en al naar
omstandigheden naar de tegenpartij over-
loopen.
Zelfs bij deze optimistische schatting
zijn echter de strijdkrachten van de Nan-
kingregeering veel omvangrijker dan die
van Tsjang Sjoe Liang.
De totale sterkte van de Nanking-troe-
pen wordt op een millioen man geschat.
Zij beschikken over tanks, pantserwagens,
geweren en mitrailleurs van het aller
nieuwste model, terwijl in het-leger van
Tsjang Sjoe Liang slechts ongeveer
65.000 normale geweren, 1500 automatische
geweren en 50Ó mitrailleurs voorhanden
zijn.
DE STRIJD IN SPANJE.
De gedelegeerde Raad ter verdediging
van de hoofdstad publiceert een commu
niqué, waarin het volgende vermeld wordt
omtrent den strijd van Woensdag.
Een zeer krachtige druk wordt sinds
24 uur door de nationalisten uitgeoefend
op alle sectoren van het Madrileensche
front.
Het laatste luchtgevecht, dat geleverd
is, was, gezien het aantal deelnemende
vliegtuigen, het belangrijkste dat nog is
voorgekomen sedert den aanvang van den
slag om Madrid. De rechtschen vielen
aan met 20 driemotorige bombardements
toestellen, Junckersvliegtuigen, waarbij
zij gesteund werden door 28 Heinkel-jacht-
toestellen. Tijdens het bombardement van
Cuatro Caminos dwongen 25 regeerings-
vliegtuigen hen den strijd aan te bin
den. 5 toestellen der opstandelingen wer
den vernield. De regeeringsluchtstrijd-
krachten leden geen enkel verlies.
Gisteren he'erschte aan het Madrileen
sche front een volmaakte rust.
Door den tegenstand der regeeringstroe-
pen zijn de opstandelingen er nog steeds
niet in geslaagd zich op den weg tusschen
Madrid en de Sierra Guadalajara te nes
telen. Het schijnt, dat de activiteit giste
ren over het geheele front beperkt is
gebleven tot het wisselen van geweer
schoten tusschen de loopgraven.
NAAR EEN WAPENSTILSTAND IN
SPANJE?
In politieke kringen te Londen is men
ervan overtuigd aldus het Duitsehe
Nieuwsbureau dat 'het voorstel van een
wapenstilstand in Spanje althans eenige
kans op succes heeft, daar beide partijen
m Spanje teekenen vertoonen van een be
paalde oorlogsmoeheid.
Niet onmogelijk dat ook de landen, die
beide partijen steunen een zekere oorlogs
moeheid gaan vertoonen.
HET DUITSCHE LEGER.
In 1937 meer dan 1 millioen sterk.
Naar de Berlijnsche corr. van de „Neue
Züriger Ztg" verneemt, is de keuring der
lichtingen 1913 en 1916 van het Duitsehe
leger, die in den herfst van 1937 zullen
worden opgeroepen, ten einde.
Aan de hand van de keuringsresultaten
kan men het aantal manschappen der
twee thans in dienst zijnde lichtingen op
800,000 man schatten, dat van de lichtin
gen 1913 en 1916 op 710000 man. De
lichting 1915 met haar ongeveer 350.000
manschappen blijft echter van den herfst
1937 af nog een tweede jaar onder de war
penen, zoodat het staande leger dan meer
dan een millioen man zal tellen.
Deze getallen berusten slechts op schat
tingen, daar door het groote aantal vrij
willigers, over wie geen statistische gege
vens bekend zijn, vele veranderingen
plaats 'hébben. Daar de vrijwillige mili
taire dienst drie tot vier jaar duurt en
hiervoor naast de oudere soldaten
van het najaar van 1937 af ook reeds de
lichtingen 1917 en 1918 worden toegela
ten, kan men rekenen, dat de Duitsehe
legersterkte meer dan een millioen zal
bedragen.
HANDELSOVEREENKOMST MET
ITALIË.
Overeenstemming bereikt.
Men meldt uit Rome aan de Maasbode:
Naar we uit doorgaans goed ingelichte
bron vernemen, is tusschen Nederland en
Italië over een te sluiten handelsverdrag
overeenstemming bereikt. Prof. Bruins
wordt ter onderteekening van het ver
drag te Rome verwacht. De onderhande
lingen schijnen voor een groot deel
schriftelijk te zij:n gevoerd.
Spoorwegtunnels geen schuilplaats.
In een vergadering van het Hof van
Common Council heeft voorzitter Ward-
land gisteren meegedeeld, dat het depar
tement van buitenlandsche zaken beslist
had dat de tunnels en gangen van de
ondergrondsche spoorwegen te Londen en
andere groote steden niet als schuilplaats
voor de bevolking zouden kunnen dienen
in geval van een luchtbombardement. D'e
spoorwegen moesten in dit geval vrij
blijven voor de aanvoeren van levensmid
delen en het transport van troepen en
reizigers en in geen geval kon er sprake
van zijn om het geheele verkeer te ont
wrichten. Wat de regeering dan wel zou
doen vertelde spr. er niet bij.
Geen smulpartijen meer in Duitsehe
restaurants.
Het zal, naar Un. Press meldt, in
D'uitschland de volgende maand uit zijn
met de geweldig lange menu's, die, tus
schen de hors d'oeuvre bestaande uit
een twintig schoteltjes met lekkernijen
en het dessert, een keuze geven uit een
verscheidenheid aan schotels, die zelfs een
verzadigd mensch doen watertanden, al
ware het slechts door de mooie namen,
die al die schotels dragen.
Er moet een einde komen aan 'het ver
spillen van voedsel en het gebruik van
schaarsche, of buitenlandsche producten,
zegt het vierjarenplan en de nationaal-
socialistische vereeniging van restaura
teurs sluit zich volgaarne bij dat streven
aan. Op een vergadering, die te Hannover
werd gehouden, is besloten: lo. het vast
gestelde menu mag door den cliënt niet
uitgebreid worden; 2o. van elk soort ge
recht mag slechts een bepaald aantal
schotels klaargemaakt worden.
Deze laatste bepaling geldt speciaal
voor de hors d'oeuvre. Er waren Berlijn
sche restaurants, die vooral beroemd wa
ren wegens hun voorgerechten; zij: zullen
in de toekomst slechts zes koude en
vier warme schoteltjes mogen leveren.
Fr mogen slechts vier soepen klaarge
maakt worden, niet meer dan 15 koude
schotels, zes soorten eiergerechten, tien
gebraden of gebakken gerechten enz.
Gerechten, wild en gevogelte mogen
slechts beschikbaar zijn volgens seizoen
en marktaanbod.
Geenerlei beperking geldt voor kaas,
dessert en visch. Vooral voor het zeeban
ket wordt een groote reclame gemaakt.
Vischschotels moeten een eereplaats op
de menu's innemen, zij moeten steeds ge
reed zijn, opdat haastigen er bij voorkeur
een keuze uit doen.
Belangrijke wijzigingen in de Duitsehe
pers.
Binnenkort zullen belangrijke wijzigin
gen worden aangebracht in de redacties
van verscheidene groote bladen.
D'e geruchten worden bevestigd, vol
gens welke er een nieuwe wet op de pers
zal worden afgekondigd in de maand Ja
nuari.
D'e wet zou voorschrijven, dat de hoofd
redacteuren van D'uitsche bladen lid zijn
van de N.S.D.A.P.
Volgens andere geruchten zouden de
„Deutsche Allgemeine Zeitung" en het
„Berliner Tageblatt" worden samenge
smolten, terwijl de „Frankfurter Zeitung"
die tot nu toe een zekere onafhankelijk
heid wist te bewaren, een officieel orgaan
der nationaal-socialistische partij zou
worden.
Korte Berichten.
Men verklaart in Duitsehe officieuss
kringen, dat de geruchten, door Zwitser-
sóhe bladen verspreid, volgens welke
D'uitschland aan de Zwitsersche grens
een troepen-concentratie uitvoerde, louter
verzinsels zijn.
Het wordt des avonds in de straten
van de Haagsche binnenstad steeds
drukker. Wie overdag geen tijd heeft,
gaat in deze 'laatste dagen voor den aan
vang der feestelijkheden des avonds kij
ken, hoe ver men met de versiering van
de stad gevorderd is en wie daarbij een
beetje geluk heeft, ziet hier of daar de
illuminatie van een der groote gebouwen
of zelfs de feestverlichting van een ge
heele straat proef branden. Op die ma
nier krijgt men alvast een voorproefje
van wat er aanstonds te wachten staat,
zoowel aan drukte in de binnenstad als
aan schitterende schouwspelen, als de
stad zal schitteren van licht en de ver
sieringen in den warmen gloed van wit,
rood, geel of oranje lichtstralen worden
gezet.
Gisteravond omstreeks half negen, zoo
meldt het Vaderland, concentreerde
de belangstelling van het publiek zich
in de nabijheid van het Noordeinde te
genover het Koninklijk Paleis.
Overeenkomstig den wensch van Hare
Majesteit had men over een proefverlich-
ting vooraf niets gepubliceerd en toch
bleek het er toen te ongeveer kwart voor
negen even de lichten in de sparreboo-
men werden ontstoken, zwart van de
menschen te staan.
Het heele paleis had iets van een
sprookjeskasteel.
Velen ontwaarden nu eerst de schoon
heid van het statige gebouw.
Het droomerige gele licht, dat ramen
en deuren en de onder de palissaden op
gehangen Kerstklokken bescheen, vloeide
zoo wonderlijk mooi over het strakke wit
van den gevel, dat men waarlijk geen be
tere versiering had kunnen bedenken.
Men heeft kunnen lezen, dat H. M. de
Koningin zelf de richtlijnen voor de illu
minatie heeft aangebracht op de teeke-
ningen; wat heeft onze Vorstin dit alles
wonderlijk mooi bedacht.
Het was weinig wachtenden ontgaan,
dat uit de zijdeur van den linkervleugel
van het Paleis twee in bontmantels ge
hulde dames naar buiten waren gekomen.
In één harer herkende men onmiddellijk
de Koningin, die met een hartelijk ge
juich werd begroet. Van achter een der
zuilen van de galerij nam H. M. de ver
lichting in oogenschouw. Op haar aan
wijzing werden nog enkele veranderingen
aangebracht.
HANDELSBETREKKINGEN TUS
SCHEN NED.-INDIE EN JAPAN.
De stand van de besprekingen.
Aneta meldt uit Batavia: Naar de
„Java-Bode" meldt hebben de bespre
kingen te Batavia omtrent de handels
betrekkingen tusschen Japan en Ned.-
Indië op alle punten tot overeenstem
ming geleid, zoodat een eindvoorstel in
gediend is.
Het vastleggen van de punten, waar
omtrent men tot overeenkomst is geko
men, is nog slechts een kwestie van
vorm, die nog niet geheel vaststaat en
waarover men zich in Nederland nog
zal moeten uitspreken.
Over de details kan genoemd blad
slechts dit mededeelen dat een vroeger
bericht van de „Java-Bode" over de be
reidheid van Japan tot afname van be
duidende hoieveelheden Javasuiker door
de feiten wordt bevestigd.
In tegenstelling met het bovenstaan
de wordt echter uit Den Haag van be
voegde zijde gemeld, dat bedoelde 'be
sprekingen nog niet in een zoodanig de
finitief stadium zij'n gekomen, als uit het
bericht van de „Java-Bode" zou kunnen
worden afgeleid.
HERBEREKENING DER INDISCHE
PENSIOENEN UITGESTELD?
De Minister van Koloniën geeft in de
Memorie van Antwoord betreffende het
wetsontwerp tot tijdelijke korting van de
pensioenen van Indische landsdienaren
te kennen, dat het hem spijt, dat de prin-
cipiëele tegenstanders van kortingen op
verleende rechten, hun standpunt nog
steeds niet gewijzigd hebben. Noch hun
argumenten, noch die van de Kamer
leden, die zich beroepen op de gewijzig
de monetaire omstandigheden, zijn ech
ter in staat om een onredelijkheid in het
ontwerp aan te toonen.
Hoezeer de minister een verder uitstel
van de behandeling van het herbereke-
ningsontwerp zou betreuren met het oog
op de belangen van de zeer velen, die
door de daarmede beoogde opheffing of
verzachting van schrijnende ongelijk
heden in een betere positie zouden komen,
zal hij zich nochtans niet verzetten tegen
Binnenland.
Opschorting van den vaccinatieplicht.
Opleving in de Nederl. Scheepsbouw.
Behandeling begrooting Landbouw-crisis-
fonds.
Stukken Prov. Staten.
Buitenland.
De toestand in China.
Naar een wapenstilstand in Spanje?
De sterkte van 'het Duitsehe leger.
genezen vlug met
Doos30-60ct.Bij Apoth.en Drogisten
een amendement tot verlenging van den
werkingsduur der thans geldende kor
tingsregeling met een jaar, nu drie ver
schillende groepen van leden blijk gaven
op zoodanige vei'lengmg grooten prijs te
stellen.
De minister is echter niet bereid het
herberekeningsontwerp terug te nemen en
kan evenmin de verzekering geven, dat
de tijdelijke korting niet na 1 Mei 1937
zal worden gehandhaafd.
VRIJSTELLING VAN STEMPELEN
DOOR WERKLOOZEN OP
7 JANUARI.
D'e minister van sociale zaken heeft
aan de gemeentebesturen mededeeling ge
daan, dat op 7 Januari 1937 aan de
werkloozen vrijstelling van stempelen kan
worden verleend.
AANVOER VAN GEZOUTEN HARING.
Naar wij vernemen heeft de Neder-
landsohe visscherijcentrale besloten, dat
na 3.1 December a.s. geen gezouten ha
ring mag worden aangevoerd. Van de
schepen, die nog aan de haringvisscherij
deelnemen voornamelijk in het Engel-
sche kanaal zal op genoemden datum
het aantal aan boord zijnde kantjes ha
ring worden opgenomen en worden vast
gesteld. Na 31 December mag de gevan
gen haring dus alleen versc'h worden
aangevoerd.
VRACHTRUIMTE TE KORT.
„Veendam" maakt extra-reis naar
Amerika.
Nog steeds houdt het aanbod van de
söheepsvracht in zoo groote mate aan,
dat men hier en daar nauwelijks scheeps-
ruimte genoeg 'heeft. Konden wij dezer
■dagen melden, dat de Holland-Amerika-
Lijn een schip moest charteren om alle
lading te kunnen verwerken, thans, al
dus de „Tel.", laat zij het s.s. „Veendam"
een der passagiersschepen, een extra
vaarbeurt maken. Het schip vertrekt op
30 December van Rotterdam naar New
York met uitsluitend vracht aan boord.
Het geldt geen bijzonder transport, daar
de lading geheel uit stukgoederen zal be
staan.
TWEEDE KAMER.
De begrooting van hei Landbouw
crisisfonds.
Nadat de Kamer Woensdagnacht tot
V morgens half drie had vergaderd ter
behandeling van Landbouw-aangelegen-
heden, werd gisteravond de behandeling
van het Landbouwcrisisfonds voortgezet.
Tal van sprekers hebben bij de ver
schillende af'deelingen het woord gevoerd,
n.l. de heeren v. d. Heuvel, Louwes, Bak
ker, Ebels, Droessen enz.
Wij moeten ons in verband met de
ruimte wel beperken tot weergave van
enkele uitspraken van Minister Deckers.
De Minister verdedigde zijn beleid
ten opzichte van de kleine boeren;
het is volkomen geoorloofd dat zij met
geld uit het Landbouwcrisisfonds worden
geholpen. Meer dan 2 millioen is voor dat
doel echter niet beschikbaar, vandaar dat
nader overleg wordt gepleegd met Sociale
Zaken.
Het tarwe-areaal is dit jaar 15 a
20 pet. minder groot dan verleden jaar;
een bewijs dat het bedrijf minder voor-
■deeli'g is. Enkele jaren geleden was het
areaal echter niet veel grooter. Kan de
zeer bijzondere stijging van de laatste ja
ren niet worden toegeschreven aan de
goede prijzen, en kan de tarwe thans niet
vervangen zijn door een loonender pro
duct
Wanneer spr. blijkt dat de voorwaar
den zouden bewerken, dat hef tarwe-
