BERTELS
Ordening bedrijfsleven.
RITSEMA STOFZUIGERFABRIEK Heerengracht
EERSTE BLAD
Het Britsche drama.
Staten-Generaal.
HET ADRES
A. WILKING
Buitenland.
ZATERDAG 12 DECEMBER 1930
DAOBLAD VOOR OE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No, @3
Heeft de Sint U goed bedacht?
Of heeft U soms op ons gewacht?
Seiangrijkstë Nieuws
Een verstandig boer
voedert Bertels' Voer
Radio-rede
van ex-koning Edward.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummor 11.
Postchèque en Girorokcnlng 44455,
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
*De Zeeuw
Abonnementsprijs f£.50 per kw§ïiaals
weekabonnementen voor Middelburg. Goes es
Vlissiogen 10.20. Losse nummer? 5 eest
Advertentiën 30 esnt per rspj,. Ingtgestfcst
paededeelingcn 60 s«sat p? ?ïsï'..
Advertentiën Dissdsfs m Vrijdags &Sj
vooruitbetaling. Onder letter et mette tfsJö.
Bij contract belangrijke surtiag.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
In Januari 1934 werd door het Centraal
Comité van Antirevolutionaire Kiesvere
nigingen een commissie in het leven ge
roepen, met o.m. de opdracht advies uit
te brengen omtrent hetgeen de A.R. par
tij te doen staat ten aanzien van de be
vordering der ordening van het bedrijfs
leven.
Deze commissie heeft zich van haar
opdracht gekweten en een rapport pitge-
bracht.
Zij begint zeer terecht, gezien de schier
babylonische spraakverwarring, die er
met betrekking tot deze zaak heerscht,
met een antwoord te geven op de vraag
wat onder ordening van het bedrijfsleven
moet worden verstaan.
„In ruimen zin genomen aldus het
rapport kan men onder ordening ver
staan alle maatregelen, welke dienstbaar
kunnen zijn aaln het wegnemen van
wantoestanden en bestrijden van mis
bruiken, welke het gevolg zijn, hetzij van
individueel egoïsme, hetzij van groeps
egoïsme, hetzij van overheids- en gemeen-
schapsabsolutisme.
Wat hier echter beoogd wordt is het
erkennen en steunen van het georgani
seerde economische en sociale leven, het
welk zich in de ordeningen en bedrijven
en in de organisatorische verhoudingen
tusschen de bedrijven onderling en tus-
schen de bedrijven en andere maatschap
pelijke en publieke instellingen openbaart,
door het nemen van zoodanige maat
regelen op sociaal-economisch terrein, dat
een juiste coördinatie van de verschil
lende bevoegdheden en belangen, be
nevens een behoorlijke samenwerking
tusschen de personen en verbanden van
personen, die aan de productie en distri
butie deelnemen, wordt bevorderd."
Het doel van de ordening is, volgens de
commissie, niet het uitschakelen van
het persoonlijk- of het groepsbelang of
van het gemeenschapsbelang, maar wel
het bestrijden van een overheersching van
een van deze drie elementen bij de orga
nisatie van het bedrijfsleven en het weg
nemen van de nadeelige gevolgen, die
de overige bevolking geheel of ten deele
daarvan ondervindt.
Verder wordt op den voorgrond gesteld,
dat bij de beoordeeling van de vraag, of
en in hoever van wantoestanden en mis
bruiken sprake is, de beginselen
van Gods Woord toetssteen
moeten zijn. En die beginselen zullen
evenzeer richtsnoer moeten zijn bij het
beoordeelen en kiezen van bepaalde orde-
ningsmaatregelen. In laatste instantie
moet de gerechtigheid omtrent de te
hemen ordeningsmaatregelen beslissen.
En bij het zoeken van die gerechtigheid
kan het licht van Gods Woord en de
maatstaf van des Heeren Wet niet wor
den gemist.
„Van die gerechtigheid spreekt Gods
Woord, wanneer het eerbied vraagt voor
den mensch, ook wat betreft de stoffe
lijke zijde van diens bestaan, als hoogste
en zelfs naar Gods beeld geschapen crea
tuur; wanneer dat Woord 's menschen
arbeid aanwijst als een goddelijke roeping
en plicht tot onderhoud van zijn leven
en tot onderwerping van de aarde aan
zijn heerschappij; wanneer het naast ar
beid ook rust en ontspanning eischt, ten
einde in het bijzonder op den Dag des
Heeren, God te dienen en lichamelijke
en geestelijke krachten en gaven te ver
sterken en te ontplooien.
Voorts ook, wanneer het opkomt voor
de handhaving van gezag en voor gehoor
zaamheid niet alleen in de gezinnen en
in den Staat, maar ook op het terrein
van het bedrijfsleven; wanneer het toornt
tegen misbruik van gezag en macht en
tegen onderdrukking van ondergeschik
ten en zwakken; wanneer het verhaalt
van den organischen groei van het gan-
sche menschelijke geslacht uit één bloede;
wanneer het den nadruk legt op de ver
scheidenheid van gaven, krachten en
daarmede verband houdende plichten",
enz.
Hieraan wordt nog toegevoegd de op
merking, dat dit beroep op de beginselen
van Gods Woord en de geboden van
's Heeren Wet, geenszins beteekent het
bepleiten van een „Christelijk" radicalis
me, hetwelk poogt op revolutionaire wijze
omver te werpen en los te wrikken de
instellingen en verhoudingen, die zich
onder den invloed van historische ont
wikkeling en natuurlijke verscheidenheid
in de menschelijke samenleving hebben
gevormd.
De commissie acht het verder noodig
op te merken, dat wie Gods Woord kent
en de lessen der ervaring eerbiedigt, elke
gedachte van het verwezenlijken van een
ideaal-maatschappij, langs den weg van
ordening, in beginsel verwerpen moet.
Immers hij weet, dat in diepsten grond
de zonde oorzaak is van alle maat
schappelijk leed. En zoolang die zonde
haar invloed op de maatschappelijke ver
houdingen oefent, zullen wanverhou
dingen en misbruiken aan den dag
treden, zal elk streven naar een geluks
staat op aarde niet alleen onvruchtbaar
blijken, maar zelfs gevaar scheppen voor
nog ernstiger misstanden dan die welke
men zoekt te bestrijden.
Deze overweging mag uit den aard der
zaak geen aanleiding zijn om de handen
in den schoot te leggen en maar zonder
meer aan te zien hoe het leven zich
ontwikkelt. Maar wel maant ze tot groote
voorzichtigheid bij het kiezen en beoor
deelen van ordeningsmaatregelen.
Wij gelooven niet aan een geluksstaat
zooals die van socialistische zijde wel is
voorgespiegeld. En evenmin aan een dui
zendjarig rijk van vrede en welvaart als
vrucht van nationaal-socialistische expe
rimenten, zooals dat in Duitschland wordt
voorgespiegeld.
Het hoofdorgaan van de S.D.A.P.
welke partij niet ophoudt te propageeren,
dat ook overtuigde Christenen tot haar
kunnen behooren geeft een beschou
wing over „bet Britsche drama".
Een zeer leerzame beschouwing, niet
wat betreft de droeve historie van den
Engelschen koning, maar leerzaam wal
betreft de beginselen door bet roode or
gaan gehuldigd.
Van ben, die niet met de noodige mee
warigheid over mevr. Simpson die zich
als een trouwelooze vrouw deed kennen
spreken, beet bet dat zij zich van een
leelijke kant laten kennen.
Eerst krijgt de bisschop, die den Ko
ning aan zijn Christenplicht durfde ber
inneren er van langs. Aldus
„De Koning is vrij. Maar bisschop
Brunt gaf bet sein, om alle honden op
hem los te laten, als hij de euvele moed
had om een Canadeesch-Amerikaansche
te trouwen, die al twee mannen had ver
sleten. Op hem, en op zijn vrouw. Hij zou
de Koningin hebben blootgesteld aan alle
mogelijke beleedi gingen die brave lieden
en huichelaars een vrouw kunnen aan- 1
doen."
Voelt men de bittere haat, die hieruit
spreekt tegen hen, die aan de eischen van
Gods wet willen zien vastgehouden?
Maar daar blijft het niet bij.
„Indien hij (de Koning), hoewel zijn
hart hing aan een andere, om redenen
van staatsraison de maagd had uitgezocht
die hem het minst onaannemelijk scheen,
en deze dame was voor de onvergelijke
lijke eer bezweken, en uit deze echt was
een prins geboren, dan zou uit deze ver
krachting van het edelste gevoel dat de
dichters van alle tijden hebben verheer
lijkt, de eerbied zijn geboren van heel zijn
volk, en van alle volken ter aarde, voor
hem, en voor haar. De hoogepriesters en
de mandarijnen uit alle hoeken van het
Rijk' zouden zich hebben opgemaakt om
hem en haar hulde te brengen en ge
schenken, om hun trouw te zweeren. Dit
was een nieuw hoofdstuk geweest in het
boek van de leugens der samenleving."
Op deze wijze worden de huichelaars
dat zijn zij die niet toegeven, dat deugd
en ondeugd stuivertje wisselen, dat de
mensch zich in vrijheid moet kunnen uit
leven zonder zich om de goddelijke or
dinantiën inzake het huwelijk te bekom
meren, aan de verachting prijs gegeven.
Nadere toelichting hierbij kan achter
wege blijven.
Dit schrijven van het roode hoofdor
gaan spreekt voor zichzelf.
Ingezonden Mededeeling
TWEEDE KAMER.
DE BEGROOTING VAN DEFENSIE.
De heer Albarda erkent, dat onze
weermacht gemoderniseerd moet
worden. Maar de Soc.-
Dem. zullen behalve wat Indië
betreft, tegen deze begrooting
stemmen.
De Kamer heeft gisteren voortgezet de
algemeene beschouwingen over hoofdstuk
VIII van de rijksbegrooting voor 1937
(defensie).
De heer Schaepman (R.K.) consta
teert, dat wij noodgedwongen tot verster
king onzer bewapening moeten overgaan.
Daarbij moet uit den aard der zaak reke
ning worden gehouden met de draag
kracht van het land.
Spr. heeft met verbazing de aankondi
ging van de concentratie op luchtvaart
gebied gelezen, welke belichaamd zou
worden in een instantie, die zal worden
ondergebracht bij het departement van
VRAAGT DEMONSTRATIE.
IDDELBURG
46 - Tel. 202
waterstaat, Spr, is echter van meening,
dat een dergelijk lichaam onder defensie
moet ressorteeren.
Spr. dringt aan op versnelling van het
tempo van den vliegtuigbouw. Dat zal
ook de bestrijding der werkloosheid ten
goede komen. Hij betwijfelt, of de Neder-
landsche vliegtuigindustrie nog niet tot
metaalbouw in staat is.
Voorts moet er actiever gehandeld wor
den ten aanzien van de oeconomische en
industriëele verdedigingsvoorbereiding.
Wat de vlootvoorstellen betreft
kan spr. zich in het algemeen met de
voorstellen tot aanbouw vereenigen.
Hij is het er mee eens, dat aanbouw
van een kruiser thans niet noodzakelijk
is. Wel is uitbreiding van de luchtmacht
en van het leger noodig. Naast de vlieg-
booten dient rekening te worden gehou
den met de voordeelen, die landvliegtui-
gen ook voor marine-doeleinden bieden.
Ook met den aanbouw tot 39 landbom-
menwerpers kan spr. zich vereenigen.
Juist in den snellen aanval ligt de beste
verdediging voor een klein land als Neder
land. Spr. dringt aan op samenwerking
tusschen leger en marine, vooral in Indië
en ook bij de opleiding.
Spr. wijst voorts op de mogelijkheid
van het recruteeren van meer inlandsch
personeel op de vloot in Indië.
De heer Albarda (S.D.) zegt, dat de
groote veranderingen, die zich in de
wereld hebben voorgedaan, niemand kun
nen zijn ontgaan. De Volkenbond had de
verwachting van veiligheid en vrede ge
wekt. Na 1932 brachten de ontwapenings
besprekingen verschillende teleurstellin
gen en begonnen de bewapeningsuitgaven
weer te stijgen en toen na 1933 Duitsch
land uit den Volkenbond trad en daar
mee zich officiëel herbewapende, nam
deze stijging met sprongen toe.
Over het programma van
zijn partij kan spr. zich op het
oogenblik nog niet uitlaten. Het congres
van de S. D. A. P. moet nog over de uit
gewerkte richtlijnen beslissen.
Spr. wijst op de grievende behandeling,
die de leden van de S. D. A. P. nu reeds
drie jaar van de zijde van defensie on
dervinden. Het heeft spr. daarom zelf
overwinning gekost, niet allen verderen
steun aan defensie te weigeren. Deze grie
ven mogen echter niet zwaarder wegen
dan zij zijn en met de groote belangen, dii-
'hier in het spel zijn, 'heeft spr. rekening
gehouden.
Spr. erkent, dat ome weer
macht gemoderniseerd moet
worden en dat hoogere uit
gaven dus noodzakelijk
z ij n. Dat beteekent echter niet, dat hij
daarom voor elke voorgestelde begrooting
zou moeten stemmen. Wij moeten in ons
land niet verder gaan, dan voor de col
lectieve veiligheid noodzakelijk is en spr.
heeft den indruk, dat bij de besteding
van gelden voor onze weermacht niet de
noodige efficiency wordt betracht.
Om altijd geoefenden ter beschikking te
hebben is geen contingent van 32000 man
noodig. Dit kan ook bereikt worden door
verleniging van den eersten oefentijd met
P/2 maand en een drieploegenstelsel.
Een klein aantal groote lichtingen in-
plaats van een groot aantal kleinere zou
de lasten van de ouderen verlichten. Maar
de h'eeren Duymaer van Twist en Wen-
delaar hebben reeds anders gesproken. De
laatste beriep zich op een Italiaansch
blad, dat van meening was, dat Nederland
niet gmoeg voor zijn weermacht deed. De
heer Wendelaar 'had dit blad moeten
schrijven, dat Nederland niet behoort tot
de volkeren, die kanonnen noodig hebben
m plaats van vet.
De regeering wil, dat men haar stap
voor stap volgt. Spr. wil eén volledig plan
met opgave der kosten. We moeten ook
ïekening houden met de financieele ge
volgen der bewapening.
Het weerstandsvermogen van ons volk
hangt niet alleen af van kanonnen en
mannen, doch veeleer van den socialen
welstand en gezondheidstoestand van ons
volk;
Het zal wel duidelijk zijn, dat spr. 'het
vertrouwen in het defensiebeleid ont
breekt en dat 'hij en zijn frac-
tiegenooten hun stem niet
aan deze 'begrooting kun
nen geven. Hij moet de verant
woordelijkheid voor deze begrooting ge
heel afwijzen.
Voor Indië staat de zaak anders. Dat
bevindt zich in een zeer moeilijke positie,
vooral door de aanwezigheid van petro-
leumbronnen. Met Japan voorop is de
bewapening hervat. Het evenwicht is ver
broken en de toekomst zeer gevaarlijk, ook
voor de Indische bevolking in haar geheel.
Wat de regeering thans
voorstelt inzake de defen
sie-uitgaven voor Ned. -1 n-
dië in het betreffende wet s-
ontwerp No. 115, is in rede-
lijkheid noodzak elijk te
achten.
Het past in het stelsel der collectieve
veiligheid en daarom zullen spr. en de
zijnen hun stem er niet aan
onthouden.
Ingezonden Mededeeling.
voor Manufacturen.
Dames- en Kinderconfectie
Tapijten - Gordijnen
Bedden - Ledikanten en
aanverwante artikelen is
GOES
HULST
De heer Van Houten (G. D.) zegt,
dat juist nu, in dezen tijd de ontwape
ningsgedachte noodiger is dam ooit. Spr.
verwerpt alle opportunistische motieven.
De christen democratische unie aan
vaardt de consequenties van haar streven
naar internationale ontwapening. Hoe kan
een centrale politie de orde handhaven als
de deelen der gemeenschap ieder zelf een
gewapende macht vormen?
Wie de zoude van het militairisme pro
pageert, moet komen tot internationale en
nationale ontwapening.
De weermacht mag alleen voor politio-
neele diensten worden ingericht en ge
bruikt. Het doel van thans wijst spr. af
en ook deelneming aan een Volkenbonds
actie, want dit beteekent deelneming aan
een wereldoorlog onder den naam van
den Volkenbond.
Spr. bepleit tenslotte milde toepassing
van de Dienst weigerings wet. Niet ieders
geweten voelt zich aan dezelfde grenzen
gebonden.
De heer W esterman (ex-nat.
herst.) zegt, dat het van zwarte ondank
baarheid zou getuigen, niet te erkennen,
dat de regeering aan vele van sprekers
wensohen ten aanzien van de weermacht
is tegemoet gekomen. De minister heeft
zichzelf hervonden. Het kan den militair
Colijn niet Verborgen zijn gebleven, welke
veranderingen zich in Europa en ook
daarbuiten hebben voltrokken. Spr. ves
tigt de aandacht op het toenemende wan
trouwen tusschen de volkeren.
Spr. mengt zich niet in discussies over
harmonische vloten en klein materiaal.
Dat moeten de deskundigen uitmaken.
Maar in de tegenwoordige omstandighe
den moet het tempo hier en in Indië
aanzienlijk worden versneld.
Ten aanzien van de personeelskwestie
zijn de organisatie en de opleiding niet in
orde. Alle deskundigen zijn het er over
eens, dat er meer gedaan moet worden.
Minister C o 1 ij n: Welke deskundigen?
De heer W esterman: /Prima des
kundigen.
Spr. constateert, dat onze luchtmacht
veel te klein is. Als we 100 vliegtuigen in
de lucht hebben, moeten we ten minste
een reserve van 200 hebben.
In het afgeloopen jaar is veel te wei
nig gedaan. Het z.g. „vliegende fort",
dat Fokker bouwde, is in geveohtswaar-
de thans reeds overtroffen door het
nieuwste Fokkerproduct, dat op de
Parijsche Luchtvaartsalon geëxposeerd
staat.
Spr. wijst op de opmerking over de mot
gelijkheid om K.L.M.-vliegtuigen tot bom
menwerpers in te richten en dringt aan
op centralisatie van alle luohtvaartbe-
moeiingen, die thans veel te veel over
allerlei instanties en departementen ver
deeld zijtn. Alles dient in één hand ge
concentreerd te worden.
Spr. protesteert tenslotte tegen het ver
bod van het „Nationale Dagblad" der N.
S.B. voor de weermacht. Van een groot
nationaal voelend man als de heer Colijn,
die ver boven de middelmaat uitsteekt,
had spr. niet een dergelijken maatregel
verwacht.
Hoewel hij weet, d&t de Minister-Pre-
Binnenland,
De Tweede Kamer over de Defensie-
begrooting. Het standpunt der soc.-
dem. fractie.
Vandaag wordt de Moerdijk-brug door
H. M. de Koningin geopend.
Tijdelijke stopzetting werkverschaffingen.
De beëediging van Prins Bernhard.
Buitenland.
Het afscheidswoord van den afgetreden
Engelsohen koning.
Ook koningin Mary spreekt tot het Ehgel-
sche volk. Vanmorgen vroeg heeft de
ex-koning 'het land verlaten.
De kerkvervolging in Duitschland.
land.
sident zich er weinig van zal aantrekken,
waarschuwt spr. deze, dat hij niet op den
goeden weg is. Spr. weet, dat hij voor
doovemansooren spreekt.
Minister Colijn 'knikt beves
tigend.
De betrokkenen zijin ten minste even
goede vaderlanders als wie ook.
D r G o 1 ij n: Het gaat om de vulga
riteit.
De heer Westerman: Dat is dua
een kwestie van paedagogie. Op deze
wijze wordt verbittering gekweekt. Do
minister moet maar uitmaken of hij het
landsbelang hiermee op de beste wijze
dient.
De heer Wendelaar (Lib.): Weet U
wat dienen is? Dienen is doen wal de
overheid wil en niet wat je zelf wilt.
De heer Westerman eindigt zijtn
rede met een pleidooi voor verbetering
van de positie van de oud-gepensioneer
den en oefent critiek op de veranderingen
die in de sergeants-rangen zijn aange
bracht.
De heer Van de Bilt (R.K.)
wenscht verbetering van de opleiding van
het personeel voor Indië. Deze moet niet
alleen doeltreffender, maar ook sneller
geschieden.
Het stemt spr. tot voldoening dat de
K.L.'M.-vliegtuigen gemakkelijk voor de
fensiedoeleinden zijn uit te rusten. De
voorheelden in andere landen als
Duitschland en Rusland toonen, dat men
daar hetzelfde doet.
Ook moeten bij ons, zooals in andere
landen, maatregelen worden genomen op
dat handelsschepen tot hulpkruisers
kunnen worden ingericht. Men zou den
eisch kunnen stellen bij het verstrekken
van subsidie dat gemakkelijk geschut aan
boord kan worden opgesteld.
Te 5 uur wordt de vergadering ver
daagd tot Dinsdagmiddag a s. te 1 uur.
Ingezonden Mededeeling.
De van OUDS BEKENDE naam
B E R T E L S waarborgt gehalte, kwa
liteit en zuiverheid van Uw veekoek
jes, varkens- en pluimveevoeder.
Let op ons ongeschonden
loodje aan iederen zak
Bestelt bij Uw plaatselijken
voederhandelaar of coöperatie.
Oliefabrieken N.V. - Amsterdam
„Hier is Windsor Castle, Zijn Konink
lijke Hoogheid Prins Edward". Zoo werd
de afscheidsrede van Edward VIII tot het
Britsche volk gisteravond aangekondigd,
en direct daarop klonk de stem van den
scheidenden vorst door den aether.
„Te langen leste ben ik dan nu in
staat eenige persoonlijke woorden te zeg
gen. Ik heb nimmer de behoefte gehad,
iets te verzwijgen, maar tot dusver was
het mij constitutioneel niet mogelijk te
spreken.
Eenige uren geleden heb ik mijn laat-
sten plicht als koning en keizer vervuld,
en nu ik ben. opgevolgd door mijn broeder
den. hertog van York, moeten mijn eerste
woorden zijn: een verklaring van trouw
jegens hem. Ik doe dat van ganscher
harte.
Gij kent allen de redenen, die mij ge
noopt hebben afstand te doen van den
troon, maar ik wil, dat gij begrijpt, dat ik
bij het bepalen van mijn houding nimmer
het land of het rijk uit het oog heb ver
loren, dat ik, eerst als prins van Wales
en den laatsten tijd als koning 25 jaar
heb trachten te dienen.
