'WIT IEDER kTIS 4 Versterking van de Weermacht. Koning Edward VIII doet afstand van den troon. >de kaaKs EERSTE BLAD VRIJDAG 11 DECEMBER 1936 DAGBLAD VOOR OE PROVINCIE ZEELAND 51e JAARGANG No, 52 HEERDE en Verpachtingen i Aanbestedingen Voorbereidend Onderwijs. Buitenland. Aan de spanning is een eind gekomen. Het Prinselijke huwelijk. Belangrijkste Nieuws INSCHRIJVING: pntant: IBN, staande op ider Krabbendijke. bschiedt door den (ljetten op 16 Dec. loVERBEEKE A.Iz. 1318. poor handelaren irden ITENTIËN en 3MENTEN aangenomen rsen. i, 10 Dec. 2,30 u. [.afbraak, P. de (bouwterrein, Jon- E'rf, Tuin, Loeff 1, Kram. Coop. Landbouw- |ang" alhier werd er j.l. aanbesteed: Ihilfers en 600 K.G. }ng 1419 Decem- J. P. Verburg te 60 eiw. en vet eiw. en vet 8 ico huis. Kortgene Grondn. In vet f 8,98; Grond- leiw. en vet f8,98; (elft f 8,97; Grondn. huis. [art-Mij te Colijns- 3.75; Grondn. koek ;rs te Kamperland eiw. en vet f 8,60; 55 eiw. en vet |n f 9,23 franco op iperland Grondn. vet f8,82; Grond en vet f 9,53 franco n vet gedrukt zijn. /EERBERICHT. van 11 December: Wind uit Oostelijke derlijk, nevelig tot >kken, aanvankelijk ,g, lidhte vorst des vriespunt tot lioh- niddag 3 uur: Idag 3 uur: 777. ir fietsen: Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad ,„De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11, Postcheque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs ?a,50 per kwartaal, weekabonnementen voof Middelburg, Goes en Vlissingen f 0.20, Los?? RlinimfiCf 5 Advertt-ntiSs -50 eesi per reget. mcdedeelingcn 60 cent per regel. Kleine Advertemiën Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.8b. Bij contract belangrijke korting. Dit nummer bestaat uit 2 bladen Gisteravond heeft de Tweede Kamer een 'begin gemaakt met de openbare be handeling van de Defensiebegrooting. Er is met betrekking tot de weermacht wel veel veranderd. Aan de klachten over niet voldoende bezuiniging op de defensie-uitgaven is plotseling een einde gekomen. Van een zijdige nationale ontwapening wordt niet meer gerept. De S.D.A.P., die jarenlang niet anders deed dan de weermacht verzwakken, zal zich nu hebben uit te spreken over een rapport van een oommissie ter bestudee ring van het militaire vraagstuk, waar in wordt voorgesteld den eisoh van natio nale ontwapening los te laten en zioh o.m. uit te spreken voor: „Bevordering van de totstandkoming van een internationale ontwapenings- overeenkamst en van de schepping van een Volkenbondsmacht ter handhaving van de internationale rechtsorde. Ztolang deze doeleinden niet zijn bereikt, instand houding van 'n NederIcmdschc weermacht geschikt voor de nakoming van Volken- bondsierplichtingen, waartoe behoort de verdediging van het Rijk en zijn overzee- sohe gebiedsdeelen met bijstand van an deren in het kader van collectieve veilig heid, alsmede voor die verdediging me 1 bijstand van anderen zonder Volken- bondsverband." De Regeering zal zich ditmaal niet hebben te verdedigen tegen beschuldigin gen -dat er voor de weermacht te veel ge daan wordt, maar juist omgekeerd, krijgt zij nu hei verwijt te hooren dat met de versterking van de defensiemiddelen te weinig spoed is betracht. Een tot op^ zekere hoogte verblijdende oimimekeer. Verblijdendomdat er uit blijkt, dat meer nationaal besef openbaar wordt. Dat niet het gevoel, maar hei verstand de leiding krijgt. Maar het is een verheugenis met be ving. Om-dat hier gedemonstreerd wordt, hoe de overtuiging doordringt, dat de in ternationale situatie steeds dreigender wordt en met het uitbreken van een ge wapend conflict in alle kringen rekening wordt gehouden, en rekening meet wor den gehouden, nu de explosiestof zoo hoog is opgestapeld. Tntussehen, er is nu de kans om onze weermacht en dan denken wij- in 't bij zonder aan onze vloot en de bezetting der grenzen in orde te maken. D'e Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer betreffende de begrooting van Onderwijs, bevatte interessante gege vens omtrent de ontwikkeling van het bewaarschoolonderwijs. Door den nood gedwongen hebben tal van gemeenten de uitgaven voor dit on derwijs sterk moeten inkrimpen. Een vrij belangrijk aantal openbare bewaarscho len is op het financieele slagveld omge komen. Hierbij heeft zich echter het gelukkige verschijnsel voorgedaan, dat naarmate de Overheid zich meer van dit gebied terug trok, men zich van-particuliere zijde meer voor het bewaarschoolonderwijs ging in- teresseeren. Uit de overgelegde cijfers blijkt, dat van 1929 tot 1935 het aantal Prot. Chr. bewaarscholen klom van 360 tot 491 en het aantal leerlingen van deze scholen van 32503 tot 41951 Het aantal R.-K. bewaarscholen steeg in hetzelfde tijdvak van 896 tot 1053 en het getal leerlingen van 90036 tot 110389. Bij het openbaar bewaarschoolonder wijs -daarentegen was er een sterke te ruggang. Sinds 1929 daalde 'het aantal gemeen tblijke bewaarscholen van 273 tot 232 en het aantal leerlingen van 37564 tot 34028. Tot 1932 was er gestadige groei, maar toen is in verband met de ongunstige tijdsomstandigheden een kentering geko men. Maar wat ziet men nu? Dat sinds 1932 het aantal neutrale be waarscholen omhoog ging van 270 tot 404 en dat het aantal leerlingen steeg van 15715 tot 23609. Hier kan dus gezegd worden, dat uit verlies winst is geboren. De Overheid trekt zich terug van een gebied dat het hare niet is en het parti culier initiatief wordt tot krachtiger werkzaamheid geprikkeld. M. Polderman Electrotechnicus Goes Erkend Philips' Service Aan de spanning, waarin het Britsche rijk en de geheeie wereld dagenlang ge leefd hebben, is een einde gekomen. Zoo als wij gisteren nog in een deel onzer op laag en per bulletin konden melden, heeft Edward VIII voor zichzelf en zijn nako melingschap afstand gedaan van alle rechten op den troon. Tevens deelde 'hij mede, dat zijn broer, de hertog van York, hem zal opvolgen. Vermoedelijk zal de nieuwe koning den naam George VI dragen, doch een defini tief besluit in dezen schijnt nog niet te zijn genomen. B'e officieele uitroeping van den hertog van York tot koning is op Zaterdagmid dag' vastgesteld. Vernomen wordt, dat koning Edward onmiddellijk na onderteekening van de Afete van Abdicatie Engeland zal ver laten, waarschijnlijk reeds vanavond. Havas meent te weten, dat hij den naam Windsor zal aannemen en dat zijn opvol ger hem een hoogen titel, vermoedelijk dien van hertog, verleenen zal. De Koninklijke boodschap. Deze luidt als volgt: Na langdurige en zorgvuldige overwe ging heb ik besloten afstand te doen van den troon, dien ik na den dood van mijn vader heb bestegen, en ik deel thans dit, mijn definitief en onherroepelijk besluit mede. Terwijl ik mij volledig bewust ben van den ernst van dezen stap, ]<an ik slechts hopen op het medebegrip mijner vol-keren in de beslissing, die ik genomen heb en in de redenen, die er mij toe hebben genoopt. Ik wil thans niet ingaan op mijn per soonlijke gevoelens, maar ik zou willen, dat men er zich bewust van zou zijn, dat de last, die bij voortduring drukt op de schouders van een Vorst, -zoo zwaar is, dat deze slechts gedragen kan worden on der omstandigheden die anders zijn dan die, waarin ik mij thans bevind. Ik meen dat ik niet den plicht uit het oog verlies die mij oplegt om het algemeen belang vóór alles te stellen, wanneer ik verklaar, dat Ik er mij van bewust ben deze zware taak niet langer meer doelmatig of met persoonlijke voldoening te kunnen vervul len. Ik heb derhalve dezen morgen de ab dicatie onderteekend, welk stuk in de vol gende bewoordingen is vervat: I k, E d u a r d V 111, van Groot- Brit t a n n i Ierland en de Britsche Dominions over zee, Koning, Keizer vanln- d i verklaar hiermede m ij n onherroepelijk besluit vo o i mij en mijn nakomelingen afstand te doen van den troon en uit den w e n s c h, dat onmiddellijk aan deze acte van abdicatie gevolg zal worden gegeven. Ten tee ken daarvan heb ik eigenhandig op dezen lOen December 1936 mijn hand- teekening geplaatst, in te genwoordigheid van de ge tuigen, wier onderteeke ning hieronder voorkomt. (Geteekend Eduard.) Bij de opstelling van dit stuk heb ik tot getuigen genomen m ij' n broeders, de Hertogen van York, Glou cester en Kent. Ik stel de gezindheid, die spreekt uit het beroep, dat op mij is gedaan om een ander besluit te nemen, op den hoogsten prijs en alvorens de definitieve beslissing te nemen heb ik zeer grondig daarover nagedacht, maar ik ben thans besloten. Ieder nieuw uitstel zou bovendien slechts schadelijk kunnen zijn voor de volkeren, die ik getracht heb te dienen als Prins van Wales en als Koning en welker toe komstig geluk en welvaart ik voortdurend in mijn hart gesloten heb. Ik neem af scheid van hen in de zekere hoop, dat de maatregel, dien ik als den juisten heb beschouwd, de beste is voor de duurzaam heid van den Troon en het Keizerrijk, evenals voor het geluk van mijn volkeren. Ik ben ten zeerste gevoelig voor de toe wijding, die mij betoond is vóór en na mijn troonsbestijging en die, naar ik weet, ook geheel en al aan mijn opvolger ten deel zal vallen. Mijn levendige wonsch is, dat er gee nerlei uitstel zal plaats vinden bij de ten uitvoerlegging van het document, dat ik heb opgesteld, en dat onmiddellijk alle noodige maatregelen zullen worden ge troffen, opdat mijn wettige opvolger, mijn broeder, Z. K. H. de Hertog van York, den troon zal kunnen bestijgen. EDUARD, REX, IMPERATOR. Baldwin in hei Lagerhuis. Nog nimmer heeft het Lagerhuis een 'zóó ontzaglijken toeloop van neiangstel- lenden gezien als gistermiddag. Er heerschte groote opwinding. Toen Baldwin Pinnen kwam, iiep hij op den Speaüer toe, Poog en overhandig de liem met de woorden: „Een Poodscliap van Z. M. den Koning" de KoninJdijJie Boodschap. Vervolgens zeide Baldwin: „Geen ernstiger boodschap is ooit door het parlement ontvangen en geen zwaar der taak is ooit op de schouders vau den Eersten Minister gelegd. Ik zou willen aanvangen met te zeggen, dat de Koning, toen nij nog Prins van Wales was, mij talrijke jaren vereerd heeft met een vriendschap, dis ik op prijs stel. Het was niet alleen een vriendschap tusschen twee mannen, maar een vriend schap van diepe aanhankelijkheid. Ik zou de Kamer ook willen medeueelen, dat, toen wij Dinsdagavond op rort Belvedère afscheid van eixander namen, wij beiden wisten en voelden tegen elkander gezegd te hebben, dat onze vriendschap, verre van te zyn aangetast door de besprekingen van deze afgeloopen weken, ons nauwer bindt en ons leven lang zal duren. (Ap plaus) Baldwin herinnerde er vervolgens aan, dat hem in Augustus en September een tijdlang rust was voorgeschreven en toen hij half October terugkeerde, waren er twee dingen die hem verontrustten. Er kwamen brieven op zijn bureau van Britsche onderdanen, burgers der Vereen. Staten van N oord-Amerika, en eenige uit de Dominions welke alle uitdrukking ga ven aan ongerustheid ten aanzien van hetgeen in de Amerikaansche bladen ge publiceerd werd. Het was noodzakelijk, dat iemand zich lot den koning zou wen den en hem zou waarschuwen voor den moeilijken toestand, die zich later zou kunnen voordoen, wanneer men toestond, dat dit soort gepraat en deze soort van critiek voortging. Ik raadpleegde geen mijner collega's en stelde er den koning van in kennis, dat ik hem op Fort Belvedère volstrekt particu lier wenschte te spreken en wij ontmoetten elkaar op dort Belvedère den 2üsten Oc tober. Een raadsman van de Kroon kan van geen enkel nut z ij n voor zijn meester, tenzij hij hem altijd de waarheid zegt, zooals hij d i e z i e t (applaus), o f deze waarheid welkom is of niet. De houding van den Koning is voortdurend zoodanig geweest, dat hij nooit eenig teeken heeft gegeven van be- leedig'd of gekwetst te zijn door wat ook, dat ik hem gezegd heb. Ik wees den Koning op de gevolgen van een voortgang van dit soort dingen in de Amerikaansche dagbladen en op den in druk, die gewekt zou worden in de do minions, in het bijzonder in Canada, waar deze bladen veel gelezen worden, en in dit land. I'k zeide h'em, dat ik met hem over dit onderwerp wilde spreken als vriend, ja zelfs, wanneer ik kon, hem in deze kwes tie wilde helpen. In de vele, vele uren, die wij te zamen hebben doorgebracht, en vooral tegen het einde, heeft de koning mij niet eenmaal, maar vele malen gezegd: Wij moeten samen deze kwestie regelen, ik zal niet dulden, dat wie ook, zich hier in mengt! Ik wees den koning op de ge varen van echtscheiding en op het feit, dat de periode van afwachten vernieti gend zou kunnen zijn. Ik zeide tot den koning, dat ik geloofde dat dit bijzondere huwelijk niet 'de goedkeuring van het land zou wegdragen. Tevens stelde ik in het licht, dat de positie van echtgenoote van den 'koning; afwijkt van die van een echt genoote van elk ander burger en dat bij de keuze van een koningin de stem des volks gehoord moest worden. De Koning antwoordde toen, dat hij iets wilde zeggen, dat hij reeds lang tot uiting had willen brengen, n.l. dat hij bereid was heen te gaan. Dit was een zeer smartelijk bericht. De koning stelde dien avond nog zijn moeder in kennis van zijn voornemen en later ook zijn broers. Vervolgens ontbood de Koning Baldwin 25 November en vro^g hem, of hem een Radio-uitzending van de plechtigheden. Naar het Hdbl. verneemt heeft de Ko ningin toestemming verleend tot le plaat sing van een microfoon in de trouwzaal en in de kerk bij de voltrekking van het huwelijk van Prinses Juliana en Prins Bernhard op 7 Jan., zoodat men overal in ons land en in de overzeesche gewes ten in staat zal zijrn, via de radio-omroep de plechtigheden te volgen. Speciale gelukwenschen voor het Koninklijk Huis. De telegraafdienst zal, in verband met het huwelijk van de Prinses gelegenheid geven aan het prinselijk bruidspaar en aan de Koningin speciale gelukstele grammen te zenden tegen een belangrijk lager tarief dan het normale Deze telegrammen, welke uitsluitend op 4, 5 en 6 Januari kunnen worden aange boden, zullen op bijzondere toepasselijke gelukformulieren op den huwelijksdag worden afgeleverd. Boven het telegram moet de betaalde dienstaanwijzing „lxh" worden ge steld. De kosten beiragen voor: 38 woor den 45 cent; 910 woorden 50 ct.; 11— 15 woorden 55 cent; 1620 woorden 00 ct.; en verder 5 cent voor elke 5 woorden tot 50 woorden, daarboven 5 cent voor elke 10 woorden of gedeelte daarvan. Een intiem feest op 2 Januari. II. M. de Koningin is voornemens, op 2 Jan. in intiemen kring een feest te ge ven voor het jonge bruidspaar, de bruids meisjes en bruidsjonkers, alsmede voor de jonge gasten, welke voor de bruiloft aanwezig zullen zijn en eenige kennissen van de Prinses en den Prins. voorstel tot het sluiten van een morga natisch huwelijk wa.s gedaan en wat hij daarvan dacht. D-e koning ging er later mee accoord, dat de zaak voorgelegd werd aan het Ka binet en de eerste ministers de Dominions De ingewonnen inlichtin gen gaven echter aan, dat noch in Engeland, noch in de Dominions eenig voor uitzicht 'bestond op de aan vaarding van de noodige wetgevende maatregelen. Op 2 December deelde Baldwin den ko ning mede. dat hij vreesde, dat het voor stel onuitvoerbaar was, hetgeen den ko ning niet verraste. D'e koning wenschte heen te gaan on der omstandigheden, die de troonsbestij!- ging zoo gemakkelijk mogelijk zou maken voor zijn broeder, terwijl iedere gedachte aan een z.g. „koningspartij'' hem tegen stond (langdurig en krachtig applaus). De koning wilde op Fort Belvedèrte blij ven, aangezien hij geen bezoek wilde bren gen aan Londen, zoolang geen oplossing was bereikt, met het oog op de volks massa's en hun toejuichingen. Zijne Majesteit heeft ons gezegd, aldus Baldwin, niet langer den bijna ondrage- lijken last van het koningschap te kunnen blijven dragen zonder een vrouw aan zijn zijde. Intusschen is er niemand onder ons, die het besluit van den koning niet oprecht zal betreuren; evenmin is hier iemand, die een oordeel zou willen uitspreken. Wij zijn geen rechters. Voortgaande deelde Baldwin mede, dat het kabinet tijdens zijn zitting van Woens dagmorgen het officieele en definitieve antwoord van den Koning heeft ontvangen Unaniem heeft h'et kabinet toen den ko ning verzocht een daad, die zoo diepe droefheid zou veroorzaken voor zijn on derdanen en hen diep zou treffen, nog eens in overweging te nemen. De koning antwoordde, dat hij de kwestie nogmaals overwogen had, maar zijn besluit niet te kunnen wijzigen. „Laten wij ons aaneensluiten achter den nieuwen koning en hem helpen (langdu rig en krachtig applaus); laten wij er naar streven de schade te herstellen, die voor het land zou kunnen zijn ontstaan en de taaik voortzetten ons land een beter land voor allen t'e maken". Nadat eenige leden van het parlement het woord hadden gevoerd, diende Bald win het abdicatie-wetsontwerp in. Vóór de verdaging heeft het Lagerhuis het wetsontwerp betreffende den troons afstand in eerste lezing aangenomen. Verslagenheid in Engeland. Reuter meldt uit Londen: Het bericht van den troonsafstand is, hoewel het niet meer onverwachts kwam na de beschou wingen in de ochtendbladen, dn geheel En geland en het geheeie Britsche rijk met gevoelens van diep leedwezen ontvangen. Eenige kerkelijke hoogwaardigheidshe- 'kleeders verklaarden, dat de afstand in de gegeven omstandigheden de beste op lossing was. Het publiek was over het algem'een ver slagen. Binnenland. De Tweede Kamer nam de Verkeersbe- grooting aan en behandelde o.a. die van Defensie. De opschorting van de vaccinatie. Wat Mej. Bongertman van de ramp met de Lijster vertelt. Buitenland. Koning Edward afgetreden. De hertog van York zijn opvolger. Rede van Bald win. Gedurende eenige minuten heerschte een diepe stilte onder de 20.000 personen, die zich voor het parlementsgebouw ver zameld hadden, toen de troonsafstand be kend was geworden. Kening Edward zal hedenavond vixr de radio spreken. De Britsche Omroep heeft gisteravond medegedeeld, dat koning Edward VIII den wensch heeft te kennen gegeven tot het volk te spreken, zoodra hij geen ko ning meer zijn zal. D'eize Redevoering zal waarschijnlijk he denavond tegen 10 uur per radio worden uitgezonden. Krcningsdatum van den nieuwen koning. Het is niet waarschijnlijk, dat de kro ningsdatum, die was vastgesteld voor de kroning van den koning, die thans af stand heeft gedaan, zal worden veran derd, wanneer de Hertog van York op den troon komt. Deze zal dus ge schieden op den 12enMei. Officieel is reeds aan gekondigd, dat de uitroe ping van den nieuwen a. s. Koning Zaterdag in volle praal iz a 1 plaats hebben. Nog is niet meegedeeld, wanneer deze bijeenkomst zal plaats hebben, maar men neemt aan, dat ze Zaterdagmiddag tus schen 3.30 en 3.45 uur zal worden ge houden. Koning Edward zal vanavond het land verlaten. Het wordt tegengesproken dat hij zich naar Cannes zal begbven, waar Mevr. Simpson is. De nieuwe Koning. De hertog van York, die als George VI zijn broer zal opvolgen, heet Alvert, re denen:, Arthur, George. Op 14 December lö95 werd hij op York Cottage (Sanoringham) geboren, zoodat hij Maandag a.s. zijn 41sten verjaardag zal vieren. Rrms Albert werd op zijn 14de jaar bij de marine te Osuorne geplaatst, waar hij twee jaren doornraent. Vandaar werd hij naar de marineschool te Barmouth ge zonden, waar hij eveneens twee jaren ver toefde. In 1916 nam hij aan boord van de Colling wood, deel aan den slag bij Jutland. Aangezien do prins een zwakke maag bad, moest hij den zeedienst verlaten. Hij werd naar het viiegJtamp te Cramwell overgeplaatst. Na den wapenstilstand kwam hij op het ministerie van luchtvaart Hij behaalde zijn brevet als vlieger, ter wijl hij toen zijn studie aan de universiteit te Cambridge aanving. Intusschen werd hij in militairen dienst geleidelijk bevor derd tot luitenant-kolonel. In Juni 1920 werd prins Albert tot her tog van York verheven. Den 26en April 1923 werd het huwelijk van den h'ertog van York met lady Elisa beth Bowes-Lyon ingezegend. Lady Elisabeth is de dochter van den graaf van Strathmore en Kinghorne, een zeer aanzienlijken Schotsohen edeiman. Op 21 April 1926 werd een prinsesje geboren, Elisabeth Alexandra Mary, die, nu haar vader koning is geworden, kroon prinses zal zijn. Prinses Margaret Rose, het tweede dochtertje van het hertogelijk paar, werd vier jaar later, op 22 Augustus 1930 ge boren. Prinses Elisabeth is steeds de lieveling van het Engelsche volk geweest. Men heeft in haar steeds gezien een toekom stige koningin van Engeland. Ofschoon de hertog van York nooit de buitengewone populariteit van koning Ed ward heeft genoten, geniet zijn gemalin in de hoogste mate de iiefde van het volk, terwijl ook zijn beide dochters steeds het voorwerp van de warme genegenheid van het volk geweest zijn. Men behoeft er niet aan te twijfelen, dat de nieuwe koning en zijn gezin de liefde van het volk zullen veroveren. D'e nieuwe koning is gedooopt Albert Frederik Arthur George. Door den naam Albert te kiezen als den naam, waarbij hij zal worden genoemd, heeft hij een der dierbaarste wenschen vervuld van konin gin Victoria', n.l. dat eens een kening van Engeland den naam zou dragen van haar

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1936 | | pagina 1