ER
ONIIEWENSCHTE G0HBIN1TIE VAN FUNCTIES.
J
4
Rapport van de Commissie uit de Prov, Staten van Zeeland
Buitenland.
De regeering van Generaal
Franco door Italië en
Duitschland erkend.
Het octrooi
der Nederlandsche Bank.
De burgeroorlog in Spanje.
en
:ot
rd
en
ERS
JTEN
:ulaas
scti its
^ciale
alage
DONDERDAG 19 NOVEMBER 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 43
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Eerste blad.
Het lidmaatschap van Ged. Staten vereenigbaar met het
bestuurslidmaatschap van een privaatrechtelijke corpo
ratie waarbij de Provincie financieel betrokken Is
Aanneming van nieuwe moties overbodig.
Belangrijkste Nieuws
a?
T 4
168
15 cts.
2V2 cts.
17 cts.
95 cts.
50 cts.
22 cts.
125 cts.
65 cts.
ilc 15 cts.
7, 8 cts.
NSKERKE.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11,
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f 0,20. Losse nummers 5 cent,
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
en Advertentiën
lomen door
J. LOUWS.
Dezelfde 'Commissie die rapport uit
bracht over het verleenen van pensioen
en wachtgeld aan de leden van Gedep.
'Staten en van pensioen aan hunne we
duwen en weezen heeft thans advies uit
gebracht met betrekking tot de in hare
handen gestelde motie's, zijnde:
A. een motie-Dekker luidende
De Provinciale Staten zijn van mee
ning, dat het ambt van Gedeputeerde Sta
ten niet vereenigbaar is met eenige ge
salarieerde beheerende functie in een
maatschappij, firma, zakelijke corporatie
of vennootschap, welke werkt of gedreven
wordt met gelden van de Provincie;
B. een motie-Onderdijk, luiden
de De Staten van Zeeland zijn van mee
ning dat de door den heer Staverman in
de najaarszitting van 1935 gestelde en
door Gedeputeerde Staten overgenomen
motie, welke als volgt luidde: „De Staten
van Zeeland achten het ongewenscht dat
voortaan leden van Gedeputeerde Staten
privatim. zitting hebben in het bestuur
van maatschappijen of vennootschappen,
waarbij de Provincie financieel betrokken
is," de strekking had ook te slaan op de
huidige situatie, gaan over tot de orde
van den dag.
De Commissie laat aan hare beschou
wingen een opmerking van meer alge-
meenen aard vooraf gaan.
Artikel 53 der Provinciale wet somt
limitatief op, welke betrekkingen onver-
eenigbaar zijn met het lidmaatschap van
Gedeputeerde Staten. De Provinciale Sta
ten zijn derhalve niet bevoegd, daaraan
uitbreiding te geven; zij kunnen niet ver
der gaan dan het uitspreken van de
wenschelijkheid, dat de leden van
Gedeputeerde Staten zich bij het aan
vaarden van andere dan de in artikel 53
genoemde functies eigener beweging een
grootere beperking zullen opleggen, dan
de wetgever uitdrukkelijk van hen vor
dert en dat zij, bij het opleggen dier be
perking, rekening zullen willen houden
met de dienaangaande door Hunne Ver
gadering tot uiting gebrachte gevoelens en
kenbaar gemaakte wenschen. Hieruit
volgt echter als vanzelfsprekend, dat aan
het niet naleven van eenmaal door de
Staten uitgesproken wenschen en gevoe
lens geen andere sanctie verbonden is en
kan zijn, dan de politieke, n.l. niet-her-
kiezing van het betrokken lid na het ver
strijken van de loopende zittingsperiode:
m.a.w. een lid van 'Gedeputeerde Staten,
dat de door de Staten minder wenschelijk
geachte combinatie van functies in zich
vereenigt of een zoodanige combinatie in
de toekomst zou begeeren, kan uit defe
rentie tegenover de Staten die combinatie
beëindigen of niet doen intreden, doch
zal, zoo hij met betrekking tot deze din
gen een ander inzicht mocht zijn toege
daan dan de Staten, geen anderen maat
regel hebben te vreezen dan een even-
tueele niet-herkiezing na beëindiging van
de loopende vierjaarlijksche periode.
Voorts spreekt 'het wel van zelf, dat de
uitspraak, gedaan 'door een bepaald Sta
tencollege, nog geenszins bindend is, voor
een, als gevolg van latere verkiezingen,
anders samengesteld college: de Staten
zijn ten deze souverein, ook om van mee
ning te veranderen.
Thans komende tot de motie's zelf,
meent de commissie niet te moeten in
gaan op de verschillen in uiterlijken
vorm die, bij vrijwel gelijke innerlijke
strekking, de motie's kenmerken.
Niet op den, wellicht niet onverdeeld
gelukkigen, vorm komt het aan, maar op
den zin, dien die vorm poogde uit te
beelden.
Zien wij goed, dan heeft Uw College,
naar aanleiding van een bepaald geval,
in het algemeen willen uitspreken,
dat de combinatie van overheidspersoon
en bestuurder van een privaatrechtelijke
corporatie, waarbij de Provincie finan
cieel betrokken is, haar bedenkelijke zijde
kan hebben. Het ging dan ook niet tegen
bepaalde personen, doch tegen be
paalde toestanden. Daarnaast werd
met betrekking tot het concrete geval,
dat Uwe Vergadering op het oog had,
aan het adres der daarbij betrokken per
sonen zooal niet het verwijt, dan toch de
opmerking gemaakt, dat zij de weten
schap, die zij in de eene qualiteit deel
achtig waren geworden, aan hunne ambt-
genooten in de andere qualiteit niet had
den mogen onthouden.
Wat betreft de laatste overweging, zegt
de Commissie er op te willen wijzen dat,
gesteld al dat een verplichting tot mede-
deeling als hier bedoeld zou kunnen wor
den aangenomen hetgeen wij evenwel
op goede gronden meenen te mogen be
twijfelen daarmede nog niet verzekerd
zou zijn, dat nu ook de belangen van het
openbaar lichaam, welks bestuurder in
andere qualiteit bij het beheer eener pri
vaatrechtelijke corporatie is betrokken, in
voldoende mate zouden zijn verzekerd.
Zonder nog te gewagen van het verschil
in waardeering, dat éénzelfde handeling
in het licht van verschillende omstandig
heden kan ondervinden, meenen wij er op
te moeten wijzen, dat, waar beslissingen
door een aantal personen genomen moe
ten worden, ten slotte de meerder
heid beslist en dat wanneer een pu
bliekrechtelijk lichaam niet door het getal
zijner vertegenwoordigers in het bestuur
der privaatrechtelijke corporatie over die
meerderheid beschikt, zijn belangen, ook
door grootere mededeelzaamheid van zijn
bestuurders, tevens bestuurders der pri
vaatrechtelijke coporatie, in het algemeen
geenszins beter zullen worden gediend.
Om dit te bereiken zijn andere middelen
noodig. Toch kan worden toegegeven, dat
het doen van mededeelingen door den
vertegenwoordiger van het publiekrechte
lijk lichaam, in casu de Provincie, op
een bepaald moment van beteekenis kan
zijn.
Van grooter gewicht echter oordeelt de
commissie het bezwaar, dat tegen een
combinatie van functies als hier bedoeld
in het algemeen wordt aangevoerd.
Een dergelijke combinatie van func
tions kan, wij zouden bijna geneigd zijn
te zeggen moet, leiden tot een con
flict van belangen. Een dergelijk
conflict is nooit a priori uitgesloten, het
ligt als 't ware besloten in het verschil
in karakter tusschen een publiekrechte
lijk lichaam, welks taak uitsluitend is het
dienen van het algemeen belang en een
privaatrechtelijke onderneming, die ook
waar baar streven strekt ten algemeene
nutte, daarnaast gericht is en krachtens
haar wezen gericht moet zijn op 'het ma
ken van winst en welker gedragingen
mitsdien door andere normen worden be-
heerscht, dan bij een publiekrechtelijk
lichaam het geval is. Komt er een con
flict, dan verkeert degene, die een com
binatie van functies in zich vereenigt,
inderdaad in een moeilijke positie: hij zal
twee tegenstrijdige belangen, welker bei
der verzorging hem ter harte behoort te
gaan, tegen elkander moeten afwegen en
onvermijdelijk zal, hoe zijn beslissing ten
slotte uitvalt, een dier belangen in meer
of mindere mate in het gedrang komen.
Dat de aan verschillende functies ver
bonden belooningen hierbij een doorslaan
de rol zouden spelen en dat gelijk door
ter zake onkundigen en kwaadwilligen
wel geschiedt derhalve van misbruik
van functiën zou kunnen worden gespro
ken .willen wij allerminst aanduiden, de
goede trouw zouden wij steeds als boven
allen twijfel verheven willen beschouwen,
maar dit alles neemt niet weg dat, waar
eenmaal een conflict bestaat, het gezag en
de positie van hem, die een dubbele func
tie vervult, geschokt kunnen worden en
schade kunnen lijden. En mèt zijn gezag
en positie, ook het gezag en de positie
van het bestuurscollege, waarvan hij deel
uitmaakt.
Het bestuur van een openbaar lichaam
mag zelfs den schijn niet op zich
laden, dat zijn handelingen door andere
overwegingen worden geleid, dan die, ont
leend aan het openbaar belang. En omdat
de buitenwereld niet altijd weet te onder
scheiden tusschen de verschillende, in één
persoon vereenigde, functies, is het ver
klaarbaar, dat de beslissingen van een
openbaar bestuurscollege en de overwe
gingen, die tot het nemen dier beslissin
gen hebben geleid, vaak onjuist en niet
overeenkomstig de werkelijkheid worden
beoordeeld, te meer, waar veelal niet met
volledige kennis van zaken wordt geoor
deeld. Doch daarom is het begrijpelijk,
dat Uwe Vergadering heeft willen uit
spreken, gelijk Zij door de op 18 Decem
ber 1935 aangenomen motie-Staver-
man deed, dat het ongewenscht is, dat
leden van 'Gedeputeerde Staten privatim
zitting hebben in het bestuur van pri
vaatrechtelijke corporaties, waarbij de
Provincie financieel betrokken is.
Een college als het uwe heeft wellicht
niet tot taak, den enkeling te behoeden
voor het doen van stappen, die meer of
minder bedenkelijke gevolgen kunnen
hebben, het heeft daarentegen zeer zeker
tot taak en zelfs tot plicht alles te
doen wat mogelijk is om de positie van
het Provinciaal bestuur zoo onaantast
baar mogelijk te maken. Zuiverheid van
politieke zeden is een te kostbaar goed,
dan dat niet alle middelen in het werk
gesteld zouden mogen worden om te
trachten te voorkomen, dat zelfs de schijn
gewekt wordt als zou die zuiverheid zijn
aangetast.
Dit 'beoogde, naar ons oordeel, uwe
vergadering met het aannemen van de
motie-Staverman, zij was, gelijk wij reeds
opmerkten, gericht tegen toestanden, niet
tegen personen. Uws zienswijze is thans
bekend: erkennende, dat een formeel ver
bod niet mogelijk is spreekt Gij als Uw
oordeel uit, dat zoowel in het belang van
den persoon, als vooral in het belang der
gemeenschap, een combinatie van func
ties, als hiervoor bedoeld, in het alge
meen niet wenschelijk is. Is het dan ech
ter noodig, dat Uwe Vergadering nog
maals in een motie uitspreekt, hetgeen
reeds in de motie-Gtaverman was beli
chaamd en door U werd aanvaard? Wij
meenen van niet en indien Uwe Vergade
ring ons inzicht deelt, dan ware deze
mededeeling door U voor kennisgeving
aan te nemen. Van zelf volgt daar dan
uit, dat de motie-Dekker en de motie-
Onderdijk-Staverman alsdan geen onder
werp van bespreking meer behoeven uit
te maken.
Diplomatieke betrekkingen zullen ten
spoedigste worden aangeknoopt.
Stefani deelt uit Rome het volgende
officiëele communiqué mede:
„Aangezien de regeering van generaal
Franco bezit heeft genomen van het groot
ste gedeelte van Spanje en gezien het
feit, dat de ontwikkeling van den toestand
op steeds duidelijker wijze heeft aange
toond, dat men in de andere deelen van
Spanje niet meer kan spreken van de
uitoefening van een verantwoordelijke re
geermacht, heeft de fascistische regeering
besloten de regeering van den generaal
Franco te erkennen en haar een zaak
gelastigde te zenden voor het aanknoopen
van diplomatieke betrekkingen. De zaak
gelastigde zal zich terstond derwaarts
begeven; de tegenwoordige diplomatieke
vertegenwoordiging is teruggeroepen."
Uit Berlijn seint het D.N.B.: Aangezien
de regeering van generaal Franco bezit
heeft genomen van het grootste deel van
het Spaansche staatsgebied en aangezien
de ontwikkeling in de laatste weken
steeds duidelijker heeft aangetoond, dat
in de overige deelen van Spanje van de
uitoefening van een verantwoordelijke
regeermacht niet meer gesproken kan
worden, heeft de Rijksregeering besloten
de regeering van den generaal Franco te
erkennen en ter inleiding der diploma
tieke betrekkingen een zaakgelastigde bij
haar te accrediteeren. De nieuwe Duit-
sche zaakgelastigde zal zich spoedig naar
den zetel der regeering van generaal
Franco begeven; de Duitsche zaakgelas
tigde te Elicante is teruggeroepen. De
zaakgelastigde der vroegere Spaansche
regeering heeft Berlijn reeds uit eigen
beweging begin November verlaten.
De indruk in Engeland.
Uit Londen wordt gemeld: De erkenning
der Franco-regeering door Duitschland en
Italië heeft in Londen een zekere sensa
tie gewekt en een onaangenamen
indruk gemaakt. Officiëele kringen zien
deze erkenning als een practische getui
genis van een nooit „verheelde sympa
thie", of, in andere woorden en ondanks
den onaangenamen indruk: men is niet
van meening, dat de stap invloed zal uit
oefenen op den arbeid der non-interven
tiecommissie.
Intusschen wacht men met ongeduld
de bedoelingen van Italië en Duitschland
STAATSCOMMISSIE TOT
BESTUDEERING VAN HET
BANKWEZEN.
Dd Tweede Kamer heeft gisteren een
groot deel van den middag gewijd aan
het debat over het wetsontwerp tot ver
lenging en wijziging van het octrooi van
de Ned. Bank.
In venband met den inhoud van eenige
amendementen, waarover minister Oud
met de directie van de Ned. Bank te rade
wilde gaan, is de behandeling ten slotte
geschorst. Vermoedelijk zal de behande
ling van de aangehouden antikelen en de
eindstemming zeer binnenkort plaats vin
den.
Bij het gevoerde debat heeft Minister
Oud zich bereid verklaard een staatscom
missie in te stellen, welke tot taak zal
hebben het bankwezen te bestudeeren, in
het bijzonder de positie van de centrale
circulatiebank tegenover de particuliere
banken.
t.a.v. dit punt af. De houding van Enge
land zal niet veranderen; het zal er naar
blijven streven de non-interventiepolitiek
voort te zetten en iedere poging van leden
der commissie om zich te bevrijden van
hunne verplichtingen zal op levendigen,
Engelschen tegenstand stuiten.
De indruk in Frankrijk.
Havas meldt uit Parijs: De erkenning
van Franco's regeering door Rome en
Berlijn heeft in Parijs geen verrassing
gewekt; sedert lang wist men, dat het
plan tot deze erkenning bestond, waarvan
trouwens tijdens de besprekingen van
Ciano te Berlijn mededeeling was gedaan.
Alleen had men verwacht, dat de erken
ning eerst na den val van Madrid zou
volgen.
Men vraagt zich af of de spoed waar
mede de erkenning plaats heeft gevonden
ook verband houdt met de maritieme
maatregelen, die Franco heeft aangekon
digd te zullen nemen om een ravitail
leering der roode troepen via Barcelona
te voorkomen. Duitschland en Italië zou
den door de officiëele erkenning der
Francoregeering een zeker stempel van
wettigheid hebben willen verleenen aan
Franco's maatregelen, die anders strijdig
zouden zijn met het zeerecht. Overigens
zal dit wettige karakter toch ook alleen
gelden tegenover de landen, die de Fran
co-regeering erkend hebben.
De positie der Fransche regeering is
in geen enkel opzicht gewijzigd.
NIEUWE PROBLEMEN VOOR DEN
VOLKENBOND.
De indruk in Genève.
Uit Genève wordt geseind: De reactie
op de erkenning van de regeering Franco,
aldus verwacht men hier, zal misschien
nieuwe problemen opwerpen voor den
Volkenbond. Men wijst er n.l. op, dat de
daad van Italië een schending vormt van
artikel 10 van het Volkenbondshandvest.
Er bestaat ook een verwijderde moge
lijkheid op moeilijkheden in den Volken
bondsraad, waar de gedelegeerde van de
Spaansche regeering een zetel bezet. Wan
neer de stap van Italië gevolgd mocht
worden door andere leden van den Vol
kenbond, zouden de moeilijkheden toe
nemen.
Een alles vernielend bombardement.
Volgens berichten uit Madrid, verschuift
het strijdtooneel in Madrid van de uni
versiteitswij k in het Noordwesten naar
het Noorden. Ondanks de herhaalde tegen
aanvallen der regeeringstroepen zijn de
nationalisten er in geslaagd op te mar-
cheeren in de richting van Cuatro Ca-
minos, dat ten Noorden van het centrum
ligt.
Het is, naar de Madrileensche corres
pondent van het Fransche persagentschap
opmerkt, blijkbaar de tactiek der natio
nalisten, om de versterkingen der rooden
in het Noordwesten heen te trekken en
Madrid van het Noorden binnen te
dringen.
Voor deze operatie hebben de witten
weer versterking gekregen van afdeelin-
gen Moorsche cavalerie en infanterie, die,
hoewel zij bij haar opmarsch over de
brug der Franschen hevig werden be
schoten, er in geslaagd zijn het Wester
park te bereiken en daar stellingen te
bezetten.
Een Reuter-bericht van gisteravond
deelde mede, dat volgens een telefonische
mededeeling, de verwoesting der stad
door de laatste luchtraids bijna onbeschrij
felijk is. Twee groot kraters zijn ont
staan bij de Puerta del Sol, veroorzaakt
door calcium- en fosforbrandbommen. De
Carmen-markt is volkomen vernield en
Binnenland.
Begrootingen van Landbouw en Land-
bouw-crisisfonds.
Het octrooi der Nederlandsche Bank.
Opbrengst der Rijksmiddelen.
Stukken voor de Prov. Staten van Zee-
land.
Buitenland.
De regeering van Franco ddor Italië en
Duitschland erkend.
De burgeroorlog in Spanje.
Revolutionaire agitatie te Antwerpen.
verschillende groote gebouwen, waar
onder de krantendrukkerijen, zijn ern
stig beschadigd.
Sommige huizenblokken zijn volkomen
verwoest door brandbommen of gra
naten.
Volgens een officieele raming zijn bij
het bombardement van gisteren door ar
tillerie en vliegtuigen 250 personen ge
dood en 800 gewond, terwijl sedert het
begin der week ongeveer 500 het leven
hebben moeten laten en 1200 personen,
meest vrouwen en kinderen, werden ge
wond.
Volgens den nationalistischen generaal
Queipo de Llano, heeft de regeering be
sloten de in het Noorden gelegen wijk bij
de Paseo de Castellana in brand te ste
ken, alvorens deze te ontruimen en stij
gen reeds groote vlammen uit de hui
zen op.
Het hoofdkwartier te Salamanca heeft
besloten de veiligheidszone voor vrouwen,
kinderen, non-combattanten en te Madrid
wonende buitenlanders uit te breiden,
daar wegens het verzet der rooden waar
schijnlijk de gevechten nog meer naar
het centrum verplaatst zullen worden.
AANVAL OP BARCELONA
AANGEKONDIGD.
Buitenlanders aangeraden de stad te
verlaten.
De vertegenwoordiger der voorloopige
nationale junta te Burgos heeft aan de
Lissabonsche pers het volgende commu
niqué ter hand gesteld:
„De regeering te Burgos heeft de buiten-
landsche mogendheden er van in kennis
gesteld, dat zij zich wegens de notoire
ontschepingen in de haven van Barce
lona van munitie, tanks, vliegtuigen en
giftgassen genoodzaakt ziet, met alle haar
ten dienste staande middelen dezen han
del te beletten.
Deze mededeeling beschouwt men al
gemeen als een aankondiging van een
grootscheepsch luchtbombardement of
wellicht zelfs van een vlootaanval op Bar
celona.
DE REVOLUTIONAIRE AGITATIE TE
ANTWERPEN.
Het optreden van Fimmen.
De „Nation Beige" uit Brussel schrijft
over wat genoemd wordt „de revolutioa-
naire agitatie in de haven van Antwer
pen en zij stelt hierbij de vraag, waarom
de Belgische regeering nog langer hel
optreden te Antwerpen van den Neder
lander Fimmen als agitator duldt.
Anderzijds schrijft de ..Lloyd Anver-
sois" o.m. het volgende: „D'e overheden
sluiten de oogen voor het gaan en komen
van zekere vreemde onruststokers, die
vrij te Antwerpen afspraken komen ma
ken met de Belgische extremistische lei
ders.
Het is werkelijk niet om kaart te spe
len of om een glas bier te drinken, dat
die publiek bekende oproerstokers van
Parijs, Duinkerken en vooral van Am
sterdam naar Antwerpen komen.
De vreemde kopstukken komen hier in
auto's met vervalschte nummerplaten of
in Parijsche taxi's aan.
Voortgaande op de door ons ingewon
nen inlichtingen kunnen wij bevestigen,
dat er te Atwerpen een centrum van re-
volutionnaire propaganda bestaat."
DIENSTPLICHT IN ENGELAND?
„Vrijwilligers-sieissl in groot gevaar."
Gedurende het Hoogerhuis-debat heeft
gisteren de onderstaatssecretaris, loro
Stanhope, gezinspeeld op de mogelijkheid
van invoering van dienstplicht in Grooi
Brittannië. Hij zeide verplicht te zijn te
erkennen, dat onder de huidige omstan
digheden 'het systeem van vrijwiilig.j
dienstneming in groot gevaar verkeerde.
Voorts zeide hij, dat het van de lucbt-
bewapening der andere naties zou afhan
gen, of Engeland na beëindiging van hot
bewapeningsprogram van 1937 zijn lucht
macht nog verder zou moeten uitbreiden.
RUSSISCHE BEN21NEAANK0GPEN
IN AMERIKA.
Het A.N.P. meldt uit New-York: Vol
gens berichten in de bladen heeft Sow-
jet-Rusland onlangs wederom in Amerika
