Last
met Uw stoelgang
EERSTE BLAD
Landsregecring
en Gemeentebesturen.
M.S.S. - cachets
MAANDAG 16 NOVEMBER 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 40
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
Uit de Provincie.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes,
Telefoonnummer 11.
Pontclifjque on Girorekening 44405
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f 0.80. Losse nummers 5 cent
Advertentlën 80 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De meermalen gehoorde klacht, dat het
optreden der Regeering soms afbreuk
doet aan het verantwoordelijkheidsgevoel
der gemteenten, vond ook weerklank in
het afdeelingsverslag van de Tweede Ka
nier over de Begrooting van Binnen-
landsche Zaken.
Minister de Wilde heeft zich de moeite
getroost hierop in de memorie van ant
woord vrij breedvoerig te antwoorden.
Wij meenen goed te doen dit antwoord
heir in hoofdzaak te laten volgen.
„Het is nog altijd zóó, aldus de mem'oi-
rie, dat gemeenten, die den tijd begrijpen
en de voor allen noodzakelijke versobe-
ringsmlaatregelen treffen, van de Regee
ring geen last ondervinden. Ook wanneer
een gemeente in de meest nauwe aanra
king met het Rijk komt, dat is in het
geval, dat zij noodlijdend is, wordt
steeds zooveel mogelijk ruimte gelaten
voor eigen initiatief en onthoudt het cen
trale gezag zich van inmenging, wanneer
het gemeentebestuur zelf de hand aan
den ploeg slaat.
Het is nu eenmiaal zoo, dat de Regee
ring er acht op moet geven, dal de open
bare huishoudingen, welke niet meer over
de middelen beschikken, om haar uitga-
venpeil te handhaven, wonden versoberd.
Dit is een algemeen belang, dat ver uit
gaat boven het concrete gemeentebelang,
buiten grooter verband bezien.
Wanneer van uit dezen gezichtshoek
acht geslagen wordt op het karakter van
het Regeeringstoezicht, zal 't tevens dui
delijk zijn, dat de Regeering geen ander
belang nastreeft dan de Gedeputeerde
Staten bijl hun toezicht op de gemeente
lijke financiën hebben te dienen, doch dat
zij het toezicht van Gedeputeerde Staten
krachtig steunt.
Het mag niet worden beschouwd als
een aantasting van de verantwoordelijk
heid der gemeentebesturen, dat eene ge
meente, die va,n oordeel is, dat voor haar
uitzetting van uitgaven beter is dan in
krimping, zonder dat deze houding in de
financieeie omstandigheden dier gemeen
te haar rechtvaardiging vindt, op haar
weg een vermanende en verbiedende cen
trale overheid ontmoet.
Doet men 'dit wel, dan zou men de
stelling moeten aanvaarden, óf dat bet
Rijik blindelings moet suppleeren wat
de gemeenten meenen noodig te hebben,
óf dat de gemeenten volledig baar eigen
weg moeten kunnen gaan, maar dan ook
zander eenige aanspraak op Rijkshulp
in nood. Men verlieze niet uit bet oog, dat
's Rijks schatkist steeds bet sluitstuk is
van bet overiheidscrediet, in algemeenen
zin genomen.
Gelijk de otndergeteekende reeds eerder
beeft te kennen gegeven, bedient bijl zich
van circulaires alleen dan, wanneer de
situatie daartoe aanleiding geeft, d.w.z.
wanneer het noodig is, eenige algemeene
mededeeling of waarschuwing omtrent
hetgeen te verwachten is, te doen uitgaan.
Circulaires kunnen geen recht scheppen,
zij1 kunnen alleen aanwijzingen geven om
trent voorgenomen gedragslijnen, welke
slechts kunnen worden geëffectueerd
met de middelen, welke daarvoor in het
bijzonder beschikbaar zajtn en dat zijn
nimmer circulaires.
Ben en ander geeft, naar de onderge-
teekende meent, geen reden tot de bewe
ring, dat de verhouding tussohen Lands-
regeering en gemeentebesturen een be
denkelijke wijfciging zou hebben onder
gaan. De Regeering meent zich strikt te
hebben beperkt tot die inmenging, welke
de algemeene crisistoestand als noodza
kelijk en onvermijdelijk doet zien.
[Dat van Den Haag uit alles wordt ge-
regeld is dan ook alleen juist in die ge-
vallen, dat van gemeentewege niets wordt
geregeld. Doch zelfs deze stelling is nog
betrekkelijk juist. Immers betreffen de
concrete bemoeiingen van de Regeering
voornamelijk de gemeenten, 'die bijzon
deren steun behoeven, d.i. steun, welke
uitsluitend en alleen zijn rechtvaardiging
vindt in den financieelen noodtoestand
dier gemeenten. En dan is nog in aanmer
king te nemen, dat ook tegenover deze
groep van gemeenen in 't afgeloopen jaar
in nog sterkere m)ate dan voorbeen bet
standpunt is ingenomen, dat de gemeen
tebesturen zelf, behoudens voor die zaken
welke landelijk kunnen en ook moeten
worden beoordeeld om te groote ongelijk
heid tussohen gemeenten, die financieel
in dezelfde omstandigheden verkeeren, te
ontgaan, hun bezuinigingsmaatregelen
kunnen kiezen, mits miaar een versoberd
peil wordt bereikt. Practisoh is een
groote stap in die richting gedaan door j
het systeem van fixatie van den bijzon
deren steuin in overeenstemming met de
behoefte, welke bij de begrooting is ge
bleken."
Hieraan wordt dan ten slotte nog toe
gevoegd, dat bet de Regeering, wanneer
zij zich moet bezighouden met een be
paalde gemeente, nimmer er om te doen
is, zich aldaar naast het gemeentebestuur
als plaatselijk mederegent te doen gelden,
doch dat haar bemoeiing in ooncreto al
tijd afgestemd is op het meer algemeene
belang, dat haar tot de aanvaarding van
deze taak heeft gebracht.
DE STRIJD OM MADRID.
Luchtbombard em enten.
De opstandelingen schieten weinig op.
D'e strijd om Madrid duurt voort. Vele
luohtboinbardeanenten worden gemeld. De
regeeringstroepen wijken echter niet. Met
groote hardnekkigheid verdedigen ze zich
De radio-club van Teneriffe meldt:
Na de hevige gevechten van de afge
loopen vijf dagen vragen de opstandelin
gen zich af, of het noodig zal zijn, dat
Madrid verwoest wordt.
Nu de regeeringstroepen
zoo hardnekkig weerstand
bieden met de meest mode r-
ne middelen, vraagt men in op-
standelingerikringen zich ai, of het niet
noodzakelijk zal zijn om groote bressen
te schieten teneinde te kunnen stormen.
Van de zeven groote toegangswegen zijn
er drie door de opstandelingen bezet en
twee liggen onder bet vuur van de artil
lerie.
Zondagmorgen beeft de luchtmacht der
opstandelingen opnieuw een aanval op
Madrid gedaan. Een tiental bombarde
mentsvliegtuigen, geesoorteerd door twaalf
jagers, vlogen boven de stad en wierpen
bommen, waardoor slachtoffers werden
gemaakt. Ook bet Noorderstation werd
door verschillende bommen getroffen.
De opstandelingen trachten voortdu
rend het front der regeeringstroepen bij
de brug de Los Franceses te doorboren.
Zondagmorgen is een nieuwe aanval der
Marofckaansohe troepen afgeslagen. Drie
tanks zouden in de handen der regee
ringstroepen gevallen zijn.
Een latere mededeeling uit Madrid zegt
Zondag hebben drie luchtaanvallen op
Madrid plaats gevonden, waarbij 17 per
sonen gedood en meer dan 100 gewond
werden.
De opstandelingen spreken van afgesla
gen aanvallen.
Naar een officieel communiqué der op
standelingen meldt, zijn drie colonnes van
bet leger van generaal Varela over de
Manzanares getrokken.
De radio-club van Teneriffe deelt mee,
dat gister 'bij het bombardement van Ma
drid 30 dooden en 300 gewonden zijn ge
vallen.
HITLER ZEGT OPNIEUW EEN DEEL
VAN HET VERDRAG VAN
VERSAILLES OP.
Opzegging der bepaling inzake interna
tionalisatie van rivieren.
Rijkskanselier Hitier heeft de bepaling
van bet verdrag van Versailles opgezegd,
betreffende de internationalisatie van ri
vieren.
Deze mededeeling werd gedaan te Lon
den, Parijs, Rome, Brussel, Praag, War
schau, Kopenhagen, Stockholm, Kaunas,
Boekarest, Belgrado, Boedapest en
's-'Gravenhage.
Dit opzeggen sluit in, dat
Duitschland de commissies,
welke de toepassing van 'bet
verdrag in deze kwestie con
trole eren, niet meer erkent.
De scheepvaart op de Elbe en den Rijn
zal hiervan geen binder ondervinden en
de vrijhavens in Hamburg en Stettin,
welke aan Tsjechoslowakije zijn toege
staan blijven gehandhaafd.
De Duitsche regeering kan het niet
verantwoorden, den tegenwoordigen stand
van zaken nog langer te aanvaarden. Zij
ziet zich derhalve gedwongen tot de ver
klaring, dat zij de in bet verdrag van
Versailles opgenomen bepalingen over de
zich op Duitscb gebied bevindende water
wegen en de op deze bepalingen berus
tende internationale rivieraeten niet meer
als voor zich bindend erkent.
De scheepvaart op de zich op Duitsch
gebied bevindende waterwegen staat open
voor de schepen van alle met bet Duit
scbe rijk in vrede levende staten. Er
wordt geen onderscheid gemaakt in de
behandeling van Duitsche en vreemde
schepen. Dit geldt ook voor de kwestie
van de scheepvaartrechten. D a a r b ij
stelt de Duitsche regeering
voorop, dat op de waterwegen
der andere betrokken staten
wederkeerigheid wordt toege
staan.
Voor België een groot probleem.
De Fransche regeering heeft baar am
bassadeur te Brussel evenals aan alle
andere legatieleiders in de betrokken
hoofdsteden instructie gezonden, om zoo
spoedig met de rageering, waarbij hij ge
accrediteerd is, besprekingen te voeren
over de opzegging door Duitschland van
de bepalingen van het verdrag van Ver
sailles, welke betrekking hebben op de In
ternationalisatie van de Duitsche rivieren.
Vermoedelijk zullen deze besprekingen
vandaag plaats hebben.
Voor België is deze stap een groot pro
bleem, aangezien de vloot van Belgische
rijnschepen ongeveer 1000 vaartuigen telt.
De Nation Beige schrijft, dat de
scheepvaart van de betrokken
mogendheden in het vervolg
kan plaats hebben bij de gra
tie van Duitschland, d.w.z. van
zijn politieke inzichten. Dit is
een nieuwe bron van wrijving
en conflicten aan alle Duit
sche grenzen.
De Britsche minister van buitenland-
sche zaken, Eden, zal waarschijnlijk he
den in het Lagerhuis een verklaring af
leggen.
In politieke kringen is men niet zeer
geneigd, groote beteekenis aan de beslis
singen van Hitier toe te kennen, men bad
dat gebaar al lang verwacht.
19 DUITSCHERS BESCHULDIGD VAN
SPIONNAGE.
Behalve de zeven in den nacht van 3
op 4 November te Moskou gearresteerden,
verneemt men, dat thans ook te Le
ningrad elf Duitsche staatsburgers zijn
gearresteerd. Hieronder bevinden zied
drie ingenieurs', vijf geschoolde arbeiders,
een vertegenwoordiger van een houthan
del en twee vrouwen.
Bovendien werd den 3den November te
Novosibirsk een Duitscb ingenieur gear
resteerd.
In totaal bevinden zich 19 Duitsche
staatsburgers in arrest onder beschuldi
ging van spionnage en tegen den Sovjet
staat gerichte actie. Een beschuldiging,
die volgens bet Sovjetstrafrecht de dood
straf met zich kan brengen.
Verder werden nog eenige tientallen
Russische staatsburgers van Duitscbe af
komst of in beroepsbetrekking staande
tot Dditehe instellingen in Sovjet-Rusland
om dezelfde reden gearresteerd te Mos
kou, Leningrad, Kief en Kharkov.
Nazi-haat tegen alles, wat niet-arisch is.
Het monument, dat in 1892 te Leipzig
is opgericht ter eere van den grooten
componist Mendelssohn Bartiboldy is van
zijn voetstuk gebaald en in stukken gesla
gen.
Deze daad is karakteristiek voor de vij
andschap van het nationaal-socialisme
tegen alles, wat zou kunnen worden uit
gelegd als een „eerbewijs aan den geest
van een niet-Ariër".
Dit vandalisme heeft in talrijke artis
tieke en literaire kringen hevige opwin
ding veroorzaakt.
Duitschland en Italië.
Te Frankfort a. Main zijn besprekin
gen gevoerd door Duitsche en Italiaan-
sche handelsdelegaties, 'die tot bet resul
taat hebben geleid, dat een permanente
samenwerking tussohen beide landen tot
stand is gekomen.
Korte Berichten.
i In dichte mist zijn op den weg Va
lenciennesJemappes drie electrische
treinen tegen elkaar gebotst. Een twaalf
tal personen werd licht gewond. De ma-
terieele schade is aanzienlijk.
De Britsche minister-president, Stan
ley Baldwin, heeft Zondagavond hij Hil-
lingdon Hill (Middlesex) een auto-onge
luk gehad, waarbij' hij ongedeerd bleef,
bleef.
DE VERKIEZINGEN IN 1937.
Nationaal Herstel neemt weer deel.
Op het congres van „Nationaal Her
stel" te 's Gravenhage deelde bij1 de beant
woording van, ingekomen vragen de beer
Van Gybland Oosterhoff mede, dat het
hoofdbestuur besloten heeft het volgend
jaar weer aan de verkiezingen deel te
nemen.
Spr. verklaarde er van overtuigd te zijn
dat er een andere geest in de Kamer zal
komen, aangezien na de verkiezingen
minstens 12 pet. der Kamerleden „natio
naal" zal zdjin.
Gelukkig maar, dat het percentage
thans reeds heel wat grooter is.
OPENING MOERDIJKBRUG.
Groote belangstelling voor den stertocht.
Hoe groot de belangstelling is voor den
door den A. N. W. B. uitgeschreven, toe-
ristischen stertocht ter gelegenheid van
de opening der nieuwe Moerdijkbrug ten
BRUIDSTOILET VOOR DE PRINSES.
Twaalf bruidsmeisjes uitgenoodigd.
Naar de „Telegr." meldt, zal bet
bruidstoilet van H. K. H. Prinses Juliana
in de Residentie vervaardigd worden en
wel in de ateliers van het modehuis der
N.V. C. H, Kiihne Zonen aan den
Kneuterdijk 2, waar tevens de toiletten
van de twaalf bruidsmeisjes zullen wor
den ontworpen.
De uitnoodigingen aan de bruidsmeis
jes zijn dezer dagen door het Hof ver
zonden. Er zijn ook enkele buitenlandsche
vriendinnen van de Prinses, die de ver-
eerende invitatie hebben gekregen, doch
voor het meerendeel zijn het meisjes van
Nederlandsche adellijke huizen.
hieruit 'blijken, dat thans reeds, een
maand voordat deze tocht gehouden
wordt, het aantal deelnemers, dat zich
daarvOor heeft aangemeld, al ver over de
duizend is gestegen en dat nog voortduw
rend in grooten getale nieuwe inschrij
vingen binnenkomen,
HUWELIJKSDAG PRINSES
NATIONALE FEESTDAG.
Naar wij van bevoegde zijde vernemen,
zal de dag van bet huwelijk van H.K.H.
Prinses Juliana en Zi.D'.H. Prins Bern-
hard als een nationale feestdag worden
beschouwd.
Op dien dag zullen derhalve alle rijks
diensten, instellingen en bedrijven geslo
ten zijn voor zoover dit mogelijk is.
DE HEFFING OP BOTER VAST
GESTELD.
Van 15 tol 21 Nov. 75 cent per K.G.
De heffing op boter en de vervoerver-
gunningen voor buitenlandsche boter is
voor de week van 1521 November vast
gesteld op 75 cent per K.G., behoudens
tusschentijdsche wijzigingen.
DE MONOPOLIEHEFFING OP
GRANEN.
De wenschen van den Nederlandschen
algemeenen molenaarsbond.
Het hoofdbestuur van den Algemeenen
Nederlandschen molenaarsbond heeft aan
den minister van landbouw en visscherij
een telegram gezonden met het verzoek
de restitutie op de voorraden bij de even-
tueele verlaging van de monopolieheffing
op granen behalve aan de importeurs ook
aan de molenaars en de binnenlandsche
graanhandelaren toe te kennen.
HERVATTING VAN HANDELS
VERKEER MET ITALIË.
De Italiaansche regeering heeft een
regeling getroffen, waardooT voor eenige
bepaalde goederen uitvoer naar Neder
land buiten de clearing om, wederom mo
gelijk is.
Dit wil natuurlijk niet zeggen, aldus de
Telegr., dat het handelsverkeer tussohen
Nederland en Italië, dat sedert de toe
passing van de sancties de facto was ko
men stil te liggen, thans wederom nor
maal hervat is. Hieromtrent worden se
dert eenigen tijd besprekingen gevoerd ten
aanzien waarvan wij grond hebben aan
te nemen, dat zij binnen niet te langen
tijd tot bevredigende resultaten zullen
kunnen leiden.
DE N.S.B. EN DE RECHTERLIJKE
MACHT.
Het lidmaatschap van sommige leden der
magistratuur heeft den minister onaan
genaam getroffen.
In de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer betreffende de Justitie-
bfegrooting geeft de minister toe, dat het
juist is, dat er enkele leden van de zit
tende magistratuur zijn, die zijn toegetre
den tot de nationaal socialistische bewe
ging en daarvan geen geheim maken. Dit
te moeten ervaren heeft den minister
weinig aangenaam getroffen.
D'e regeering bad niet anders verwacht
dan dat de voor het leven benoemde leden
van de rechterlijke macht, op wie uiter
aard bet bepaalde in artikel 97b van het
algemeen rijksambtenarenreglement niet
van toepassing is, zich zonder uitzonde
ring vrijwillig zouden onthouden van
deelneming of steun aan vereenigingen,
waarvan door de regeering is beslist, dat
zij „om de doeleinden die zij nastreven,
of de middelen die zij aanwenden, de be
hoorlijke vervulling door den ambtenaar
in 's rijks dienst van zijn plicht als amb
tenaar kunnen in gevaar brengen of
schaden".
Nu de werkelijkheid aan die verwach
ting niet geheel blijkt te beantwoorden,
rijst inderdaad de vraag, welk standpunt
hiertegenover moet worden ingenomen.
Dat deze vraag niet gemakkelijk valt te
beantwoorden, hebben blijkens de in het
voorloopig verslag gierelateerde besch.au-
Als Uw spijsvertering niet goed werkt, dan
hoopen vergiften zich op in Uw lichaam,
dan voelt Qe U ellendig, dan gaat Gi) er
grauw, groezelig uitzien, oud voor Uw tjjdl
Maak Schoon Schip, neemt:
Zij bevatten 'n bijzondere samenstelling, ge
heel afwijkend van andere laxeer-middelen.
Zij bevatten bovendien stoffen om Uw bloed,
Uw lever en Uw Ingewanden te reinigen.
Werken langzaam en voorzichtig, schaden
Uw darmen niet en verbeteren Uw gestel.
Wilt Gfl langzaam laxeeren, neem er één!
Wilt Gij snel en goed purgeeren, dan twéé
Eenmaal geprobeerd, dan zjjt gij overtuigd,
't Is een vondst van Apotheker Dumont,
Prettig innemen, want Gij proeft niets.
Per koker van J2 stuks 60 ct, Overal verkrijgbaar,
Binnenland.
N.S.B. en de rechterlijke macht.
Toezicht op1 electrische apparaten.
'K.L.M.-winterdienst in Zeeland.
Nationaal-Herstel en de verkiezingen.
Buitenland.
Duitschland en 't verdrag van Versailles.
De strijd om 'Madrid.
wingen, verscheidene leden reeds te
recht i gevoeld. Intusschen is de aan
gelegenheid in haar geheel onderworpen
aan het oordeel van den Hoogen Raad
der Nederlanden. Zoolang het advies van
dit college nog niet bij de regeering be
kend is, is 't bezwaarlijk omtrent de on
derscheiden aspecten der zaak een tot in
bijzonderheden bepaald standpunt in te
nemen.
Dat leden der rechterlijke macht, van
wie bekend is dat zij de in het voorloopig
verslag bedoelde richting zijn toegedaan,
in de uitoefening van bun ambt de ver-
eischte objectiviteit uit bet oog zouden
hebben verloren, is tot dusver geenszins
gebleken.
Zweefvliegen.
Zaterdag hadden op het vliegveld te
Vlissingen proeftochten plaats met het
zweeftoestel voor twee personen van het
Nederlandsch Instituut voor Zweefvlie
gen, da<t getrokken door een klein motor
vliegtuig Zaterdag juist te 12 uur boven
Walcheren verscheen en op het vliegveld
landde.
Verschillende der leden van de Wal-
chersehe zweefclub hebben een tocht ach
ter bet motorvliegtuig gemaakt onder toe
zicht van den instructeur, om, als de ka
bel los gelaten was alleen nog eenigen
tijd in de lucht te blijven en keurig op
bet veld te dalen.
Het was een interessant gezicht.
Des avonds had in de bovenzaal van
„de Vergenoeging" een bijleenkomst
plaats, bedoeld als propaganda voor bet
zweefvliegen. Een groot aantal jeugdige
personen was aanwezig.
De heeren L. A. de Lange, verbonden
aan bet Departement van Waterstaat, F.
EL Slot, de bouwer van de Seheldeinusch,
en de vice-voorzitter van de afd. Walche
ren van de Zeeuwsche Veieeniging voor
luchtvaart, de heer S. S. Smeding, heb
ben het woord gevoerd.
Baarland. De gemeente-ontvan
gen wordt niet vervolgd. De ge
meente-opzichter geschorst.
Opgewonden discuss ie s. De
wethoudster het woord ontno
men. Zaterdagmiddag vergaderde de
raad dezer gemeente voltallig. De voorz.
deelt mede, dat geen vervolging wordt
ingesteld tegen den ontvanger der ge
meente. In stemming kwam het voor
stel van den heer de Mol om art. 128
sub 2a der politieverordening te schrap
pen. Het betreft paarden te leiden ge
zeten op een rijwiel. Met de stem van
Weth. de Vriend tegen wordt dit voorstel
aangenomen. De politieverordening wordt
herzien, daar een schrijven was ingeko
men van den Commissaris der Koningin,
dat de gemeente Baarland een „halven"
veldwachter krijgt. Dhr Traas zegt dit
zeer te betreuren. Wij zullen ons hierbij
moeten neerleggen, want wat ons van
hoogerhand wordt opgelegd, moeten wij
