Antirevolutionaire wenschen.
EERSTE BLAD
Wijziging Lager Onderwijswet
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1936
DAGBLAD VOOR OE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 33
Buitenland.
Bin
Belangrijkste Nieuws
Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Kmergo" ter exploitatie van liet blad „Uo Zeeuw".
Bureaux Lange VoralHlraat 70, (Joch,
'Iolei'ooimiimiiier 11.
f'<tt(trli/'«|u<j en (lliotekeiiliig UMi
liljlt/itib/'ir Middelburg; La IJOKKIIANUKL
.1. J. FANOY, Lange Burg IJ 10, Tel. 23.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDElMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
VlinHltigon f0.20. Losse nummers 5 cent
Advof'tüiitkbt ÜO .cent per regel, liigestotttlet»
rnodedeclingen 00 cent per regel. Kleine
Advcrtcntiön Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Op grond van de overwegingen in
vorige artikelen ontwikkeld, wordt in het
ontwerp-Verkiezingsmanifest 1937 der
Antirevolutionaire partij uitgesproken,
dat zij èn in den stembusstrijd èn in de
eerstvolgende parlementaire periode het
pleit wenscht te voeren voor een Chris
telijke staatkunde.
Voor een staatkunde alzoo, die geba
seerd is op en waarbij rekening wordt
gehouden met de eischen die Gods Woord
dienaangaande stelt.
In verband daarmede wordt dan in de
eerste plaats gevraagd een krachtige
handhaving van het Gezag,
zoowel hier te lande als in de
Overzeesche gewesten.
Dit is een punt dat geen nadere toe
lichting meer behoeft. Voor een gezond
volksleven is handhaving van het gezag
een eerste vereischte. Wordt het gezag
niet meer geëerd, dan gaat het onher
roepelijk naar den ondergang; dan is de
ontbinding niet meer te keeren.
Handhaving van het gezag, maar dan
gegrond op de erkenning van het hoogste
Gezag, de souvereiniteit Gods voor heel
het leven. Alleen zóó zal het mogelijk zijn
de gezagondermijnende invloeden, die een
rustig en ordelijk volksleven bedreigen,
met goed gevolg te weerstaan.
Als tweede punt wordt daarnaast op
den voorgrond gesteldhet behoud
van de grondslagen waarop
het Nederlandsche staatsleven
steunt; de eerbiediging van
de vrijheid van Godsdienst en
geweten; de bewaring van den
rechtmatigen volksinvloed op
het landsbestuur.
Gezien de sterke stroomingen, die in
dezen tijd hun invloed laten gelden, is het
beslist noodzakelijk op deze fundamen-
teele punten de nadruk te leggen.
Er is een stelselmatig streven om juist
de grondslagen aan te tasten en te onder
mijnen.
Onder vaak schóón-schijnende leuzen
en met een beroep op de zoo noodzake
lijke nationale eenheid wordt gepoogd ons
volksleven te verstikken door het aan
leggen van een knellend dwangbuis, dat
alle vrije levensuiting dreigt te belem
meren. Niets zal wanneer dit pogen
kans van slagen krijgt meer veilig zijn
voor de lange en sterke vangarmen van
den Staatzelfs niet de vrijheid van
Godsdienst en geweten, voor welke
heerlijke Christelijke rechten onze voor
ouders onder de bezielende leiding van
Oranje, goed en bloed en leven hebben
geofferd.
Wij behoeven om de beteekenis van
deze vrijheden te verstaan nog niet te
gaan naar landen als Rusland en Spanje.
Niet lang geleden was hier een Duitscher
die zich in zéér voorzichtige bewoordin
gen uitliet over den toestand in zijn va
derland. Op de vraag hoe het nu stond
met de vrijheid van de kerken, verklaar
de hij zich daarover liever niet te wil
len uitlaten, omdat hij zichzelf niet zon
der noodzaak in moeilijkheden wenschte
te brengen.
Wel een veel-zeggend zwijgen!
En dergelijke toestanden wenschen de
leiders van een beweging, wier karakter
zoo nationaal is, dat zij ons land tot een
trouwe copie van Duitschland wenscht te
maken, ook hier werkelijkheid te doen
worden
Daarom is het noodig, meer dan ooit,
te blijven waken voor de eerbiediging
van onze rechten en vrijheden, ook van
de 'rijheid van Godsdienst en veweten
Hetzelfde geldt van de bewaring van
den rechtmatigen volksinvloed op het
landsbestuur.
Den rechtmatigen volksinvloed.
Er zijn partijen, die alle volksinvloed
willen vernietigen; wier ideaal het is ook
in ons land de dictatuur te vestigen.
Maar er zijn anderen, die inplaats van
volks-invloed op 't landsbestuur feite
lijk niets anders willen dan ^olks-^egee-
ring; volledige toepassing van het begin
sel der volkssouvereiniteit.
Het één zoowel als het ander moet
worden tegengestaan. Wij pleiten daar
om voor handhaving van 't gezag van de
Overheid, maar tegelijkertijd voor behoud
van den rechtmatigen invloed van het
volk.
In de derde plaats wordt genoemd- de
versterking van het Christe
lijk huwelijks- en gezinsleven;
de handhaving van de publie
ke eerbaarheid; de bescher
ming en verbetering van de
Zondagsrust.
Wie eenigszins meeleeft weet, dat er
sterke destructieve machten aan het werk
zijn, die zich ten doel stellen, de onder
mijning van het Christelijk huwelijks- en
gezinsleven en die van de Overheid ver
langen, dat zij, inplaats van daartegen in
te gaan, dergelijke pogingen zal steunen.
Daarom wordt gepleit voor de verge
makkelijking van de echtscheiding, het
volkomen op één lijn stellen van de on
gehuwde met de gehuwde moeder, de
voeding en opvoeding van de kinderen
door den staat, het losmaken van de ge
zinsbanden.
Tegen deze verderfelijke, revolutionaire
beginselen, die het nationale leven in den
grond 'bedreigen, moet de Overheid zoo
veel dat haar mogelijk is optreden.
En dan wordt nog genoemd de hand
having van de publieke eerbaarheid.
De 'O-verheid kan op dit gebied niet
alles doen. Haar kunnen is beperkt.
De gezinnen hebben hier wel in de
eerste plaats een taak. Immers het pu
blieke leven is toch eigenlijk niet anders
dan een weerspiegeling van het gezins
leven.
Als in de gezinnen de tucht verslapt,
dan wordt het voor de Overheid moeilijk
het gezag te handhaven. Als in de ge
zinnen een ruwe toon heerscht, dan zal
straks de baldadigheid welig tieren. Als
op het gebied van het zedelijk leven de
door God gestelde normen worden ver
acht en losgelaten, dan zal het steeds
meer moeite kosten de publieke oneer
baarheid tegen te gaan.
Maar al kan de Overheid dan niet
alles, toch heeft zij ook op dit gebied een
taak en mag van haar op grond van het
Antirevolutionair beginsel worden ge
vraagd krachtig te bestrijden de invloe
den, die de publieke oneerbaarheid be
vorderen en de goede zeden kwesten.
DE OORLOG IN SPANJE.
De uiteindelijke strijd om
Madrid begonnen.
Reuter meldt uit Lissabon: De uitein
delijke strijid om Madrid is thans begon»
nen.
De eerste troepen Afrikaansche infan
terie, welke gesteund worden door hon
derden pantserauto's en tanks, zijin reeds
in de eerste verdedigingslinies van de
hoofdstad met de regeeringstroepen in
een gevecht van man tegen man gewik
keld.
Er staan reeds talrijke vrachtauto's
klaar geladen miet levensmiddelen, brood
en gedroogde groenten, daar Franco Ma
drid na de inname tegen tegenaanvallen
moet beveiligen en als uitgangspunt voor
verdere militaire operaties moet gebrui
ken.
Het is in de stad volkomen rustig,
meldt de regeering.
Radio Sevilla gaf echter het volgende
beeld:
Madrid lijkt volkomen in verwarring
te zijn; krijgsgevangenen verklaren, dat
gisteren in de straten plotseling guardia
civil en phalanx-soldaten verschenen, die
zich meester maakten van tanks en daar
mede den strijid aanbonden tegen extre
mistische elementen.
Later op den avond seinde Reuter het
volgende bericht uit de hoofdstad, waar
uit men kan opmaken, dat straatgevech
ten vermoedelijk niet vermeden zullen
kunnen worden.
De regeeringsartillerie onderhoudt een
ononderbroken vuur op de stellingen der
opstandelingen bij Romanes en Getafe.
L-e straten der hoofdstad zijn nog
steeds overvuld met vluchtelingen, deels
uit de dorpen in de omgeving, deels uit
Madrid zelf, welke laatsten hun wonin
gen reeds hebben verlaten omdat die on
der het voortdurende vuur der nationa
listen liggen.
Le barricaden, gebouwd over de voor
naamste toegangswegen tot de .stad, zijn
minstens 1 M. dik; negen geblindeerde
auto's, gewapend met licht geschut in
plaats van mitrailleurs, zijn bijl de barri
caden in positie gesteld.
Hoewel gisteren veel bommen der na
tionalisten in talrijye deelen der Stad vie
len, is 't niet mogelijk ;de aangerichte
schade na te gaan. De Madrileensche be
volking verdraagt met kalmte het voort
durende bombardement.
Een sombere ha'ans.
Officieele Fransche instanties schatten
de verliezen aan menschenlevens, welke
de Spaansche burgeroorlog tot dusverre
gisteren is de zeventiende week van den
strijd begonnen) heeft geëischt, on
200 f'-OA Het tengevolge van den burger
krijg geleden economisch verlies en de
daardoor veroorzaakte vermindering van
het valksvermogen wordt in dezelfde
kringen met 20 milliard peseta's aange
geven.
Van de 200.000 slachtoffers zijn niet
minder dan 150.000 personen zonder vorm
van proces neergeschoten of na een sum
miere behandeling voor een vonnis van
een volksrechtbank terechtgesteld. Slechts
een vierde gedeelte van de slachtoffers
van den burgeroorlog, 50.000 dus, heeft
op het slagveld den dood gevonden.
Reeds zestien weken lang ligt nu de
geheele Spaansche industrie, het econo
misch leven en het bankwezen stil, uit
gezonderd natuurlijk de oorlogsindustrie-
en, die de orders eenvoudig niet afkunnen.
De verliezen alléén voor den Spaan-
schen buitenlandschen handel bedragen
reeds naar schatting 220 millioen peseta's.
Ook de opbrengst van den oogst is aan
zienlijk minder, aangezien op het oogen-
blik slechts de helft van den gecultiveer-
den bodem is bebouwd. De geheele han
delsvloot, in totaal omvattende 900 sche
pen, metende 1.200.000 ton, ligt stil.
ERNSTIG TREINONGELUK IN POLEN
Vijf dooden, tientallen zwaar gewonden.
In de buurt van "Warschau beeft een
ernstig spoorwegongeluk plaats gehad,
waarbij, voor zoover reeds bekend, min
stens vijf personen den dood hebben ge
vonden, 40 a 50 reizigers ernstig en bo
vendien nog een aantal licht gewond
werden.
Nabij het station Zozensliwce liep, daar
de nevel alle uitzicht belette, een electri-
sche voortrein op een stilstaanden snel
trein.
D'e laatste wagen van den sneltrein
werd omhoog gestooten en omgeworpen,
terwijl drie wagens vernield werden.
Onder de reizigers bevonden zich bui
tengewoon veel scholieren en studenten.
Rccsevelts terugkeer een triomftocht.
Roosevelt is gisteren naar Washington
teiuggekeerd. Zijn herintrede in het Wit
te Huis geleek een triomftocht. 150.000
menschen stonden opgehoopt in de stra
ten van het station tot het Huis. Aan het
gejubel kwam geen einde. D'e menigte
doorbrak het politiecordon.
Roosevelt was zichtbaar onder den in
druk van deze ontvangst, waaraan demo
craten zoowel als republikeinen deelna
men.
Sterk dalend geboortecijfer in Engeland
De „D'aily Herald" wijst op de daling
van het geboortecijfer in Engeland.
D'e geleerden breken zich het hoofd ovei
dit vraagstuk, want z-ij vreezen, dat de be
volking van Groot-Brittannië binnen 100
jaar tot slechts 4 millioen z-ielen zal zijn
teruggeloop en
D'e oorzaken van deze daling van bet
geboortecijfer, aldus wordt verklaard, lig
gen niet zoo voor de hand als men wel
zou denken, ofschoon economische oor
zaken een voorname rol spelen.
Een aantal geleerden heeft thans een
commissie gevormd, om het vraagstuk te
bestudeeren.
Engeland en Italië.
D'e Italiaansche regeering streeft er
naar de handelsbetrekkingen nieuw te re
gelen met de landen, die aan de sancties
deelnamen. Reeds is bet handelsverdrag,
met Frankrijk verlengd en is men met
België en andere kleine landen tot over
eenstemming gekomen.
Die standpunten die Italië en Engeland
innemen waren echter moeilijker te ver
eenigen. Dit was ook de oorzaak dat de
onderhandelingen tussehen beide landen
geruimen tijd heiben geduurd en blijk
baar eerst thans tot het gewenschte re
sultaat hebben geleid.
Het Reuterbureau seint nu uit Rome,
dat na zes weken onderhandelen de over
eenkomst met Engeland is gesloten.
Korte Berichten.
Het gebied rond Kopjes (Z.-Afr.)
wordt bezocht door een kikvorschenplaag.
Bij honderden zitten de dieren op de vel
den en wegen. Hun aanwezigheid legt
men uit als een voorteeken van hevige
regens. Op de laatste kikvorschenplaag,
welke vijf jaar geleden plaats had, volg
den namelijk hevige regens en stormen.
DE LANDSVERDEDIGING.
In de memorie van antwoord op de
Rijksbegrooting wordt hieromtrent opge
merkt:
De door de regeering in den laatsten
tijd genomen maatregelen op het stuk van
de landsverdediging wijzen erop, dat zij
een open oog heeft voor de veranderde
omstandigheden in de wereld. Ook is zij
van meening, dat verdere versterking niet
zal zijn te ontgaan.
Zij meent echter, dat tot voorzieningen,
die zullen leiden tot een ingrijpende ver
zwaring der personeellasten, niet zal mo
gen worden overgegaan dan nadat bij de
verkiezingen van een duidelijke instem
ming van het land zal zijn gebleken.
Dé regeering treft zoodanige voorberei
dingen, dat het na de verkiezingen optre
dende kabinet in staat zal zijn op zeer
korten termijn een bealissing te nemen.
OPENING VAN DE BRUG BIJ
MOERDIJK DOOR DE KONINGIN.
Officieel is thans bekend geworden, dat
de Koningin 'de nieuwe brug bij Moer
dijk Zaterdag 12 December zal openen.
Of Prinses Juliana en Prins Bernhard de
Koningin zullen vergezellen, is nog niet
bekend.
HULP VOOR DE VISSCHERS.
Medegedeeld wordt, dat bij het departe
ment van Binnenlandsche^. Zaken in ver
gevorderd stadium van voorbereiding is
een wettelijke regeling, o.m. beoogende
met betrekking tot de ondersteuning van
schippers tot een billijker verdeeling te
komen van de thans op bepaalde gemeen
ten drukkende uitgaven.
Binnenland,
Memorie van Antwoord op de Rijksbe
grooting.
D'e regeering en de landbouwcrisispoli tiek.
"Wetsontwerp wijziging L. O.-wet.
Sdheuring in de N. S. B.
Buitenland.
De felle strijd om Madrid.
Dalend geboortecijfer in Engeland.
Engeland en Italië.
Ernstig treinongeluk in Polen.
Ingezonden Mededeeling.
DE ONDERWIJS-CONCENTRATIE.
De regeering deelt in de memorie van
antwoord op de Rijksbegrooting mede, dat
de staatscommissie binnenkort itot
overeenstemming zal komen.
Dé regeering deelt mede, dat het onder
zoek dat ziji naar aanleiding van de be
zwaren, die in de Kamer waren ing'e
bracht, tegen de wijze, waarop gedurende
de laatste jaren de concentratie bij het
openbaar onderwijs geschied, heeft inge
steld zich heeft uitgestrekt over alle open
bare scholen die zijn opgeheven. Het re
sultaat van dat onderzoek is nog niet vol
ledig.
VET EN MARGARINE VRIJ VAN
HEFFING VOOR DE BEHOEFTIGEN.
Evenals vorige jaren heeft de Neder
landsche Zuivelcentrale wederom beslo
ten, haar medewerking te verleenen, op
dat met Kerstmis ten behoeve der armen
bak en braadvet, gesmolten rundvet, ge
smolten reuzel en/of onvermengde mar
garine vrij van heffing verstrekt zullen
kunnen worden door in aanmerking ko
mende vereenigingen.
Slechts die personen kunnen kerstga
ven bekomen, die op eenigerlei wijze steun
hetzij in geld of in natura, van rijks- of
gemeentewege ontvangen en niet reeds op
grond van de bestaande bepalingen voor
verstrekking van onvermengde margarine
tegen goedkoopen prijs in aanmerking
komen.
UITVOERRECHT OP INDISCHE
PRODUCTEN.
Heffing van fwee procent?
Het denkbeeld een matig uitvoerrecht
op het meerendeel der Indische producten
te heffen, heeft naar de Télegr. vernam,
gedurende eenige weken voorwerp van
overleg uitgemaakt tussehen den minis
ter van Koloniën en den Gouverneur-Ge
neraal. Aanvankelijk gingen geruchten
over een heffingspercentage van 3 of 5
pet. met eenige uitzonderingen. Verleden
week is de On der nemers-raad voor Ned.-
Indië door den minister in audiëntie ont
vangen om het uitvoering geven aan de
in overweging zijnde voornemens te be
pleiten.
Daarna heeft de minister de gedachten-
wisseling met den Gouverneur-Generaal
voortgezet, waarhij overeenstemming zou
zijn bereikt over de heffing van een tij
delijk uitvoerrecht van 2 procent met uit
zondering van enkele producten, o.m.
koffie.
Officieele bevestiging was hiervan niet
te verkrijgen, doch in doorgaans goed in
gelichte kringen acht men een dergelijk
compromispercentage zeer wel mogelijk
en verwacht men invoering op korten ter
mijn, zij het wellicht met eenige modifi
caties.
SCHEURING IN DE N. S. B.
Oprichting van een Nationaal
Socialistische Volkspartij.
Volgens een gepubliceerd communiqué
is in een D'onderdag 5 Nov. gehouden bij
eenkomst van leden en gewezen leden van
de N. S. B. besloten tot de oprichting
van de Nationaal Socialistische Volks
partij met hoofdzetel te Rotterdam.
Aan het communiqué ontleenen we nog
het volgende:
„Deze oprichting is noodzakelijk ge
worden, omdat het Nationaal Socialisme
door -de N. S. B. niet op de juiste wijze
wordt uitgedragen.
De N. S. B. vertegenwoordigt slechts
nog 'het liberalisme en is in handen ge
komen van groo-t-kapitalisten.
Arbeiders komen voor functies niet in
aanmerking, slechts het bezit van meer
of minder kapitaal beslist over de min
of meer belangrijkheid der functies. De
leiding is niet in staat gebleken om ver
keerde elementen uit -de beweging te hou
den en te voorkomen dat deze zelfs be
langrijke posten bezetten. Tegen uitspat
tingen van deze elementen staat ze vol
komen machteloos.
D'e arbeiders worden in de N. S. B.
klechts geduld en gebruikt als willooz-e
werktuigen, slechts goed voor colportage,
verspreiding, enz.
Eén gevoel van rechtszekerheid heeft
niemand in de N. S. B. Alles en allen zijn
overgeleverd aan de willekeur van aller
lei functionarissen, die wel zorgen dat
klachten nimmer komen waar ze moesten
komen.
Het eenige wat ieder functionaris-je
van groot tot klein weet te prediken is
het offeren en nog eens offeren, zonder
-dat er eenige controle op de gebrachte
offers mogelijk is."
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit van 5 November is met
ingang van 15 November benoemd tot
burgemeester der gemeente Leerdam de
heer A. Hanemaaijer, raadslid en oud-
wetho-uder van Rotterdam, voorzitter van
den Christelijken Bond van arbeiders in
de voedingsbedrijven.
Ingediend is een wetsontwerp tot wij
ziging van de Lageronderwijiswet. Aan de
Memorie van Toelichting -ontleenen wijl;
De Minister acht den tij'd gekomen voor
het opnemen van een regeling, welke te
gemoet komt aan den in de laatste jaren
van vele zijden uitgeoefenden aandrang,
om de mogelijkheid te -openen, dat ook -de
lagere school dienstbaar kan worden ge
maakt aan het aanleeren van 'tFriesch
De tegenwoordige redactie van het
derde lid van art. 12 -der lager-onderwijs-
wet laat de mogelijkheid, dat aan een
leerling eener school voor uitgebreid
lager onderwijs vrijstelling wordt ver
leend van de verplichting tot het volgen
van het onderwijs in alle of bijna alle
vakken van uitgebreid lager onderwij's,
welke o-p die school worden gegeven.
Daar deze vrijheid te ver gaat, wordt
voorgesteld le bepalen, dat een leerling
van het eerste leerjaar onderwij's moet
ontvangen althans in tenminste twee en
die van de hoogere leerjaren althans in
tenminste drie der vakken Fransch,
Duitsch,, Ehgelsch, wiskunde en handels
kennis.
Inzake de tegemoetkoming in de kosten
voor het bezoeken- van een school op meer
dan vijf -kilometer afstand van -de woning,
worden eenige wijizigingen voorgesteld,
welke de strekking hebben om de al te
groote vrijgevigheid, die uit dat artikel
spreekt, wat te temperen.
O. m. wordt een aa.nwij'zing gegeven
van -de wijze, waarop de afstand van de
waning naar de school moet worden be
rekend, nl. door dien te meten langs „den
kortsten voor kinderen- voldoend begaan-
haren en veiligen weg".
Voorts wordt voorgesteld geen steun
meer te verleenen, indien de financieele
toestand der ouders, voogden of verzor
gers van de kinderen daartoe geen aan
leiding geeft.
Ook wordt de steun beperkt tot de ver
voerkosten, waaronder ook de kosten van
het gebruik en onderhoud van een rijwiel
zullen vallen.
Tenslotte wordt een nieuwe bepaling
voorgesteld, door de mogelijkheid te ope
nen, dat van gemeentewege in het ver
voer van de kinderen kan worden voor
zien,, indien geheele vergoeding noodig
wordt geacht.
De minister acht -den- tijd gekomen, de
uiterst sobere bepalingen die in de wet
nopens de oudercommissie worden aange
troffen, eenigszins aan te vullen,
In de eerste plaats stelt hij! voor, dat
de oudercommissie bevoegd zal zijn zich
tot B. en W. of tot den gemeenteraad te
wenden met betrekking tot de belangen
der school, en dat zij het gemeentebestuur
en den leden van het rijksschooitoezicht
