Evenredige vertegenwoordiging.
Last van
verstopping
EERSTE BLAD
DONDERDAG 22 OCTOBER 1936
DAGBLAD VOOR OE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG Ne. 19
Buitenland.
De burgeroorlog in Spanje.
Binnenland
M.S.S. - cachets
Belangrijkste Nieuws
(Jitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emcrgo" tor exploitatie van hot blad „Do Zeouw".
Bureaux Lango Vorststraat 70, Goes,
Telefoonnummer 11,
i'otili'lnVjiic en Girorekening
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. .1. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 2N
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnamontsprijs f2.50 por kwartaal,
wcokabonncmcnton voor Middelburg, Goos en
Vllssingon f 0,20. Losso numinors 5 cont
AdvertenllOn DO cent por regel. Ingebonden
mcdcdcolingon 00 cent per regel. Kleine
Advcrtcntiën Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Indertijd is door Minister de Wilde een
wetsontwerp ingediend tot wijziging van
de Kieswet waarvan de bedoeling was de
steeds verder gaande versnippering van
'het parlement eenigermate te temperen en
ons parlementaire stelsel beter aan zijn
doel te doen beantwoorden.
Volgens dit ontwerp zouden aan de
kleine partijtjes zwaardere eischen voor
toelating worden gesteld dan thans het
geval is.
Tegen dat voorstel werd toen het be
zwaar ingebracht dat het in strijd zon
zijn met de Grondwet die bepaalt, dat de
Tweede Kamer bestaat uit honderd leden,
gekozen op den grondslag van de even-
ïedige vertegenwoordiging.
In verband daarmee is thans bij de
voorstellen tot herziening van de Grond
wet ook een voorstel opgenomen met be
trekking tot de werking van het evenre
dig kiesrecht.
Teneinde den gewonen wetgever iets
meer armslag te geven bij de uitwerking
van dat kiesrecht, in dien zin, dat hij
niet verplicht zal zijn de wiskundige even
redigheid zoo dicht mogelijk te benade
ren, wordt nu voorgesteld in het eerste
lid van Art. 82 de woorden „evenredige
vertegenwoordiging" te vervangen door.
„evenredige vertegenwoordiging binnen
door de wet te stellen grenzen".
Bij het afdeelingsonderzoek in de Twee
de Kamer zijn hiertegen nogal bezwaren
ingebracht.
Door sommige leden werd opgemerkt,
dat men niet lijdelijk behoeft aan te zien
dat een steeds verder gaande versnippe
ring aan een behoorlijk functionneeren
van het parlementaire stelsel in den weg
staat, maar daartegenover werd van an
dere zijde betoogd, „dat dit voorstel ken
nelijk ten doel heeft den weg te openen,
de kleine partijen uit de volksvertegen
woordiging te weren. Het is duidelijk,
dat de regeering op deze wijze het 'doel
wil trachten te bereiken, dat zij eenigen
tijd geleden door de verwerping van een
voorstel tot wijziging van de kieswet heeft
gemist. De kleine partijen zijn reeds veel
te veel aan banden gelegd. Gelukt deze
nieuwe aanslag op die partijen, dan
wordt wel de naam van de evenredige
vertegenwoordiging behouden maar de
zaak zelf weggeworpen."
Deze voorstelling van zaken klopt niet
geheel met de werkelijkheid.
Men zal toch moeilijk vol kunnen hou
den dat de kleine partijen reeds teveel aan
banden zijn gelegd. Het tegenwoordige
stelsel biedt toch de gelegenheid dat kleine
partijen door over 't geheele land een aan
tal stemmen bijeen te harken, een of meer
zetels in de Kamer bezetten.
Geheel anders dan onder het vroegere
stelsel toen een partij, zeg een vierde ge
deelte van het totaal aantal stemmen uit
kon brengen en toch zonder vertegen
woordiger blijven.
Thans, nu de kleine partijen zoo ge
drukt heeten te worden kan men zelfs
met 1 pet. van het totaal aantal stem
men een zetel verkrijgen.
Dat aan den gewonen wetgever wat
meer armslag wordt gegeven om dit euvel
te beteugelen, verdient slechts toejui
ching.
Het meest aanbevelenswaardig schijnt
ons, dat het land b.v. in een vier- of vijf
tal zelfstandige districten wordt verdeeld.
Hierover kan men echter van meening
verschillen. Maar dat de gewone wetge
ver de gelegenheid krijgt zich hierover te
beraden, schijnt ons in het belang van
het parlementaire stelsel, in alle opzich
ten aanbevelenswaard.
HET GROOTE OFFENSIEF
BEGONNEN.
Gistermorgen werd door den generalen
staf van de opstandelingen bevel gegeven,
om het algemeens offensief op alle fron
ten rond Madrid te openen.
'Om één uur gistermiddag begonnen de
infanterie en cavalerie na een hevig voor
bereidend bombardement in het Zuiden,
Zuid-Westen, Westen en Noord-West in
de richting van de hoofdstad op te ruk
ken.
Een groot aantal vliegtuigen van aller
lei type bestrooiden op alle fronten de
regeeringstroepen met bommen en maak
ten iedere activiteit van de roode lucht
vloot onmogelijk.
De voornaamste aanval wordt op het
©ogenblik geconcentreerd op 'Naval Car-
nero, dat reeds zou zijn ingesloten.
Van de vliegvelden van Oviedo en Bur
gos stegen gisteren in de vroegte ver
scheidene eskaders zware bommenwer
pers en zes lichte jagers op, die uren
lang de schuilplaatsen van de regeerings
troepen bombardeerden en hen uit alle
stellingen, die zij na hun nederlaag in
de Zuidelijke en Zuid-Westelijke voor
steden van Oviedo hadden betrokken, ver
dreven.
Aranda deelde aan het hoofdkwartier
te Burgos mede, dat 'Oviedo nu van de
rooden gezuiverd is. Alleen in het Noor
den en Noord-Westen hebben zich nog
eenige kleine groepen Asturische mijn
werkers verschanst.
Daar de arbeiders op hun ongeregelde
vlucht slechts weinig munitie hebben
kunnen meenemen, verwacht men, dat
ook deze verstrooide stellingen spoedig
zullen worden ingenomen.
Uit Barcelona wordt vernomen, dat
president Azana zich gistermorgen met
zijn gevolg naar het Catalaansche parle
mentsgebouw begaf, waar zijn officieele
bureau werd gevestigd.
Uit een en ander zou men kunnen op
maken, dat Azana niet meer voornemens
is naar Madrid terug te keeren.
DUITSCHLAND EN ITALIË.
Ciano bij Von Neurath.
Het eerste onderhoud tussohen den Ita-
liaanschen minister van buitenlandsohe
zaken, graaf Ciano, en zijn Duitsohen col-
laga, baron Van Neurath, heeft gisteren
plaats gelhad.
Het duurde anderhalf uur en werd bui
ten aanwezigheid van leden van bet ge
volg gevoerd.
'De Romeinsche avondpers wijst op de
hartelijkheid, waarm'ee de vertegenwoor
diger van den duce overal in Berlijn ont
vangen werd.
De Italiaansche minister heeft een ver
gadering van de Hitlerjugend bijgewoond.
Ci'ano hield hierna een toespraak, waar
in hij dankte voor de ontvangst en zijn
bewondering uitsprak voor de goede hou
ding van de Hitlerjeugd.
Tenslotte sprak Baldur van Schiradh.
Het verheugde hem, voor de eerste maal
mededeeling te mogen doen van een plan,
dat hij in Italië met den leider der fascis
tische jeugd 'besproken had en dat de
goedkeuring van de beide regeerings-
ohefs had gevonden.
'Zoowel in Rome als in Berlijn wordt
een instituut voor Duitsch-Italiaansche
jeugdlei'ding opgericht dat de jeugdleiders
van het andere land zal opnemen om hen
met de cultureele, economische en politie
ke omstandigheden en bereikte resultaten
nader bekend te maken.
„RECHTSPRAAK" IN DUITSCHLAND.
De „Daily Herald" meldt, dat Thael-
mann, de leider der Duitsche communis
ten, die reeds meer dan 3 Vu jaar op een
gerechtelijk vonnis wacht, niet zal terecht
staan.
Hij ia voor zijn verder leven overge
bracht van de strafgevangenis te Moabit-
Berlijtn naar 'n concentratiekamp in Sak
sen, nadat, aldus voegt de „B'aily Herald"
hieraan toe, de nationaal-socialistische
gerechtelijke autoriteiten tot het besluit
waren gekomen, dat de zaak tegen Thael-
mann, zelfs voor een Duitsohe rechtbank
niet tot een vonnis zou kunnen leiden.
Spoedig, nadat Thaelmann in Maart
1933 was gearresteerd, verklaarde Hitier,
dat de 'wereld verbaasd zou staan over de
ontdekkingen welke aan het licht zouden
komen 'bij een gerechtelijke behandeling.
Men ziet nu, wat daarvan terechtgeko
men is. Het is overigens een fraaie ver
tooning, dat zonder een uitspraak van de
rechterlijke macht men levenslang in een
gevangenis kan worden opgeborgen. Alles
ia mogelijk in Hitlerland.
Nieuwe arrestaties in Rusland.
Naar verluidt zijn ook in toet Verre Oos
ten van Sovjet-Rusland talrijke tooogwaar-
digheidsbekleeders uit leger, partij en re
geering gearresteerd.
Onder hen moeten zich alle districts-
secretarissen van de partij bevinden, ver
der hooge ambtenaren van den Amoer-
Sp a or weg, de voorzitter der komsomols in
het Verre Oosten Kogan, de directeuren
van verscheidene scheepvaartlijnen en 'n
aantal aanhangers van maarschalk Blü-
cher. Laatstgenoemde, wiens toenemende
zelfstandigheid steeds grootere ongerust
heid in Moskou zou hebben gewekt, zou
men tot dusverre nog niet hebben durven
aanpakken, ofschoon in Moskou verteld
wordt, dat zekere teekenen er op wijzen
dat Bliicher van plan zou zijn den re
geerders in het Kreml gehoorzaamheid
te weigeren. Blücher moet alle garnizoe
nen in het Verre Oosten op zijn hand heb
ben.
Ten slotte wordt nog gemeld, dat de be
manning van den kruiser „Gilak" eergis
teren gemuit heeft. Het is echter gelukt
dit verzet neer te slaan.
BRITSCHE LUCHTBESCHERMING.
De Engelsohe luchtvloot wordt, naar
de „D'aily Telegraph" meldt, momenteel
uitgerust met machines, welke gemiddeld
100 kilometer per uur sneller vliegen dan
de huidige typen.
D'e nieuwe jachtvliegtuigen, welke mo
menteel in aanbouw zijn, bereiken een
uursnelheid van 500 kilometer.
D'e „Star" kondigt met grooten ophef
aan, dat de Britsche regeering eon plan
uitwerkt tot bescherming van Londen en
de voornaamste steden tegen luchtaanval
len, welk plan een uitgave van vier mil-
lioen pond zou vragen.
Korte Berichten.
D'e Rexisten maken bekend, dat zij
Zondag een „marsch naar Brussel" zul
len organiseeren met 200.000 aanhan
gers.
i D'e Noord westerstorm der laatste
dagen heeft het water in de Schelde en
haar zijrivieren doen stijgen. Op twee
plaatsen, n.l. bij de brug van Waesmun-
ster en bij de gemeente Zele, zijn de dij
ken bezweken, waarvan overstroomingen
het gevolg waren. Alle maatregelen zijn
getroffen om de gaten te dichten.
DE EERSTE KAMER.
Bijeengeroepen op Dinsdag 3 November.
De voorzitter van de Eerste Kamer is
voornemens de Kamer bijieen te roepen
tegen Dinsdag, 3 November a.s., des
avotnds te half negen.
ttn openbare behandeling komen op
Woensdag 4 November te elf uur de ont
werpen van wet houdende wettelijke be
palingen omtrent handelsagenten en han
delsreizigers, houdende tijdelijke maatre
gelen betreffende de mechanisatie in de
sigarenindustrie en het ontwerp-rijtijden-
wet, terwijl in den loop dier week in de
afdeelingen zullen worden onderzocht ver
door de Tweede Kamer zullen zijn af
gedaan.
NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN.
Ontvangsten eerste negen maanden
f70.9 (v. j. f77.2) millioen.
De geschatte ontvangsten der Neder
landsche 'Spoorwegen (incl. die der ge
ëxploiteerde spoor- en tramwegen) heb
ben in September f7.696.800 (vorig jaar
f8.1'28.000) bedragen.
Gespecificeerd waren de ontvangsten
als volgtReizigers i 4.291.300, bagage
f84.400, brief- en pakketpost f230.000,
goederen f2.819.000, levende dieren en
lijken f55.400, diversen f117.700, totaal
f 7.696.800.
De totale ontvangsten van 1 Januari af
beliepen f70.971.527 <v. j. f77.216.510),
gemiddeld aantal kilometers in exploits
tie van 1 Januari af 3425 (3540), dus
ontvangst per dagkilometer f75.64 (v. j.
f79.91).
DE HALFWEKELIJKSCHE DIENST
DER K.L.M. OP INDIE.
Belangrijke vervoersresultaten.
Daar de halfwekelijksche dienst op 12
Juni van het vorig jaar is ingegaan, is
het thans voor de eerste maal mogelijk,
door het derde kwartaal van 1935 te ver
gelijken met dat van 1936, om na te gaan.
welke ontwikkeling de halfwekelijsche
dienst vertoont. Deze vergelijking valt
zeer gunstig uit.
Het aantal passagiers-kilometers is ge
stegen met 39V2 pet., de briefpost in ton-
kilometers met 58.1 pet. en de totale ver
koop in tonkilometers met 32.4 pet.
D'e bezettingsgraad der vliegtuigen steeg
tot het zeer hooge gemiddelde van 86.3
pet., waarmede practisch de grens is be
reikt en met het heden gebruikte mate
rieel geen stijging van vervoer van eenig
belang meer kan worden verwacht. Im
mers bet betalende vervoer, dat gewei-
gord moet worden uit gebrek aan laad
vermogen, bedraagt 60 pet. van hetgeen
ton vervoer kan worden aangenomen.
HET ONTWERP-PACHTWET.
Adres directeuren van hypotheekbanken.
B'e vereeniging van directeuren van hy
potheekbanken heeft zich met een adres
tot de Tweede Kamer gewend, waarin zij
waarschuwt tegen het aannemen van de
voorgenomen pachtwet, welke h.i. niet
past in ons burgerrechtelijk stelsel. Het
is niet te weerspreken, meent adressante,
dat de essentialia van de pacht, de ter
mijn en de prijs, ter beoordeeling moeten
blijven van de contracteerende partijen.
Met groote instemming beeft de ver-
eoniging kennis genomen van bet door
den heer De Geer ingediende amende
ment op de Pachtwet, waarbij aan den
rechter slechts de bevoegdheid wordt ge
geven tot nietigverklaring van een bui
tensporige pachtovereenkomst en niet 'het
recht van amendement. Door de aanne
ming van dit amendement zouden groote
principieele bezwaren tegen de voorge
stelde regeling worden weggenomen,
meent adr.
WORDT PRINS BERNHARD OFFICIER
DER BLAUWE HUZAREN?
Voor zijn huwelijk met Prinses Juliana.
Op den dag van zijn huwelijk met
Prinses Juliana zal Prins Bernhard, naar
de „Telegraaf" meldt, gekleed zijn in de
uniform van officier der blauwe huzaren.
Dat zal dus de eerste uiterlijke mani
festatie zijn van 's Prinsen opneming in
het Korps officieren der Nederlandsche
landmacht.
Vermoedelijk zal de Prins worden be
noemd bij bet eerste regiment huzaren,
dat onder commando staat van den luite
nant-kolonel K. G. van der Mandele, en
dat is samengesteld uit het eerste half-
regiment huzaren te Amersfoort en het
vierde half-regiment huzaren te Deventer.
In welken rang de Prins zal worden be
noemd is nog niet bekend. Zijn particu
lier secretaris, jhr ir. W. G. Röell, be
hoort als reserve-eerste-luitenant even
eens tot het eerste regiment huzaren.
Ook wijlen Prins Hendrik werd, voor
zijn huwelijk met Koningin Wilhelmina,
in het Nederlandsche officierskorps op
genomen. In tegensteling tot Prins Bern
hard, die geen militaire loopbaan heeft
gevolgd, 'bekleedde Prins Hendrik echter
ten tijde van zijn verloving reeds een
militairen rang in het Duitsche leger. Hij
was eerste-luitenant 'bij' het Pruisische
garde jager-bataillon en eerste-luitenant
a la suite bij het Mecklenburgsche Fuse
lier-regiment no. 90.
In het 'October-nummer van de „Mili
taire Spectator" wijdt W. baron van It-
tersum een artikel aan „De Oranjes in
onze weermacht", met het oog op de te
verwachten opneming van Prins Bern
hard in het korps officieren der Neder
landsche weermacht. De schrijver ver
tolkt de gevoelens, waarmede de weer
macht die opneming zal begroeten aan
bet slot van zijn artikel als volgt
„Eene prachtige en zeer begeerde
bladzijde in onze geschiedenis zal zijn,
als in de annalen wordt opgeteekend, de
beëediging als officier van den Prins-
Gemaal der Nederlanden Bernhard,
waarbij! Z. K. 'H. in de uniform van gre
nadier- of jager-luitenant of in welken
rang of bij' welk wapen ook, de woorden
zal uitspreken„Ik zweer trouw aan de
Koningin, gehoorzaamheid aan de wetten
en onderwerping aan de krijgstucht. Zoo
waarlijk helpe mij God Almachtig."
NATIONAAL GESCHENK VOOR
PRINSES JULIANA.
H. K. H. zal gaarne een jacht
aanvaarden.
Het „U. D." zegt van welingelichte zijde
te vernemen, dat Hare Koninklijke Hoog
heid Prinses' Juliana er in toegestemd
heeft als algemeen huwelijksgeschenk van
het geheele Nederlandsche volk een jacht,
bestemd voor de vaart in de West-E'uro-
peesche wateren te aanvaarden.
AANTAL RADIO LUISTERAARS IN
NEDERLAND.
Op 1 October 1936 bedroeg het aantal
aangegeven radio-ontvangtoestellen in
Nederland 613.200, terwijl het aantal aan
geslotenen aan radiodistributie-centrales
337.620 bedroeg.
In totaal bedraagt het aantal luiste
raars derhalve ongeveer 112 per 1000
inwoners.
PRIJS ONGEBUILD TARWEMEEL.
Een restitutie-regeling.
Op 10 October j.l. is een regeling ge
troffen, welke ten doel had, den invloed
van de monetaire maatregelen der regee
ring op den prijs van ongebuild tarwe
meel te compenseeren. Ter voorkoming
van schade, welke diegenen zouden lijl-
den, die in het tijdvak van 28 September
tot 10 Oct. ongebuild tarwemeel tegen
den verhoogden prijis hebben gekocht,
is thans een regeling getroffen.
Deze regeling is als volgt:
De bakkers, die in het tijdvak van 28
September tot en met 10 October 1936
oingebuild tarwemeel hebben gekocht voor
een prijis, welke tengevolge van de mone
taire maatregelen der regeering verhoogd
was zullen dit ongebuild tarwemeel kun
nen ontvangen voor een prijk, welke ge
baseerd is op 't prijspeil vain den be
trokken leverancier juist voor 27 Sep
tember 1936.
Vaorzoover zijl het ongebuild tarwe
meel reeds ontvangen hebben, zal bun
leverancier hun een dienovereenkomstige
restitutie verleenen.
DE LANDBOUW-EXPORT NAAR
BELGIE.
Besprekingen te Brussel hadden
bevredigend verloop.
Uit Brussel wordt aan de „Maasbode"
gemeld
Gisteren zette de heer Lamping, chef
der afdeeling handelsaocoorden van het
Nederlandsche ministerie van economi-
Om gezond te blijven, moet men geregeld
dagelijks normale stoelgang hebben en als
dat hapert, heeft dat dadelijk nare gevolgen.
Uw eetlust vermindert, Gij hebt geen nut
van Uw voedsel, Gij gaat er slecht uitzien,
maar erger nog, in Uw lichaam hoopen zich
slechte stoffen op, die Uw gestel ongun
stig beïnvloeden.
Wees daarom verstandig en grijp direct in.
Maak Schoon Schip, neemti
Zij bevatten stoffen die onmiddellijk zacht
maar zeker Uw ingewanden bevrijden van
de in ontbinding overgegane spijsresien.
Zuiveren Uw bloed, verbeteren Uw gestel.
Wilt Gij langzaam laxeeren, neem er één I
Wilt Gij snel Schoon Schip maken, dan twéél
'I Is een vondst van Apotheker Dumont.
Prettig innemen, want Gij proeft niets.
Far kc -r van IS iluki 60 cent. Overal verkrijgbaar.
Binnenland.
Bestrijding van de varkenspest.
De Tweede Kamer over de Zeeuwsch-
Vlaamsche tramwegmaatschappij.
Buitenland.
Het offensief tegen Madrid begonnen?
Luchtbescherming in Engeland.
Duitschland en Italië zoeken elkaar.
Weer arrestaties in Rusland.
sctoe zaken de Dinsdag in toet ministerie
van landbouw te Brussel begonnen be
sprekingen over de importmoeilijkheden
van Nederlandsche producten in België
voort.
Deze maal confereerde hij met zijn
Belgischen collega, den heer Suetens, chef
der afdeeling handelsaccoorden van toet
departement van buitenlandsctoe zaken te
Brussel.
Na afloop van deze conferentie deelde
de heer lamping ons mee, dat de aange
legenheid betreffende van Nederlandsche
zijde tot uiting gekomen grieven terug
gebracht werd tot het domein der zuivere
landbouwaangelegenheden. Men weet, dat
van Belgische zijde alvast een gedeelte
lijke oplossing van deze aangelegenheid
in het vooruitzicht was gesteld. Van de
zijde der 'Nederlandsche onderhandelaars
jstert men thans de hoop-, dat België
,wandaag of morgen ook de nog hangende
kwesties zal regelen. De laatste moeilijk
heden lagen vooral in de kwestie der
licentierechten voor boter, melkpoeder en
gecondenseerde melk. Aan de contingen
ten zooals deze in Mei j.l. werden vast
gesteld wordt niets veranderd.
De Belgische regeering zal nu na haar
gedelegeerden gehoord te 'hebben, 'haar
standpunt inzake de nog te 'bepalen
licentierechten vaststellen. De Neder-
landsch-Belgische conferentie is hiermee
afgeloopen en bet wachten is nu alleen
nog maar op die 'beslissing der Belgische
regeering.
Protest tegen vrijdenkers-radio
uitzending.
Dé federatie van R.K. Vrouwenbonden
in Nederland, vertegenwoordigende zes
tig duizend leden heeft in een adres aan
den minister van Binnenlandsche Zaken
te kennen gegeven, dat zij baar volkomen
instemming betuigt met bet schrijven van
•de Gooisehe actie-groep tegen vólks-ver
wildering betreffende de radio-uitzending
door den vrijdenkers radio-omroep op Za
terdag 3 October 1936.
Nederland en Oranje.
Het October-nummer van „Nederland
en Oranje", officieel orgaan van bet Ver
band van A.-R. Propagandaclubs maakt
een uitstekende indruk. Het bevat aller
eerst de toespraak waarmee Mr G. A.
Diepenhorst de jaarvergadering van het
Verband opende en waarin bij in korte
trekken den politieken toestand teekende.
De heer den Ouden zet zijn leerzame be
schouwingen voort over „Fascisme en
Nationaal-Socialisme in Nederland" on
bespreekt verder de G. D. U. Verder geeft
de heer Smeenk nog een parlementair
overzicht, terwijl mede is opgenomen het
O'ntwerp-Verkiezingsmanifest 1937.
Zeeland telt betrekkelijk weinig 'Pro
pagandaclubs en dus zal het aantal abon-
né's hier ook wel niet groot zijn. Laten
onze Kiesvereenigingen deze uitgave en
daarmee haar eigen werk steunen door
althans één abonnement te nemen en dit
