Y
A
iter,
EERSTE BLAD
VRIJDAG 9 OCTOBER 1938
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG No. 8
an de
)roste
/oed-
eelig.
d.
,J
De nieuwe monetaire
politiek.
Buitenland.
De burgeroorlog in Spanje.
Binnenland
Het huwelijk van Prinses
Juliana en Prins Bernhard.
Het minste tandbederf,
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws
Kerknieuws.
Goesche Penkrassen.
Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emerge" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
•T. ,T. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 por kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen 10.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mcdcdcclingcn 00 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto 10.85.
Bij contract belangrijke korting.
idelaren
TIËN
NTEN
angenomen
in tempera-
ig 3 u.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Twijfel of de verhooging van den
tarweprijs door de Tarwe-Centrale
wel goed gemotiveerd is.
Men schrijft uit de kringen van den
graanhandel:
De mededeeling van het A.N.P. om
trent de verhooging van den tarweprijs
door de Tarwe-Centrale met daaraan de
toevoeging, dat deze maatregel genomen
is, omdat anders ie geheele Nederland-
soke tarwe-produotie spoedig naar het
buitenland zou afvloeien, heeft in den
graanhandel groote verwondering gewekt.
Hlet is toch allerminst noodig, dat deze
uitvoer, indien in verband met den we-
reldprijis vei koop naar het buitenland
mogelijk zou zijn, werkelijk plaats vindt,
want de regeering heeft de tarwe-inkoop
en -verkoop immers geheel in handen en
kan altijd consenten voor uitvoer weige
ren.
Bovendien meent men, dat deze mede
deeling ook daarom niet klopt, omdat de
richtpiijls van deze inlandsche tarwe, dit
is dus de prijis, dien de regeering aan
den Nederlandschen landbouwer garan
deert, f 9 per 100 K.G. bedraagt, terwijl
de wereldprijls van tarwe, welke voor de
meelfabrieken gebruikt wordt, nu onge
veer f 7.50 bedraagt, zoodat export van
tarwe, die f 9 moet opbrengen, onmoge
lijk is, al zal men wel gedeeltelijk de in
landsche met iets duurdere soorten
moeten vergelijken, die dit niveau echter
nog allerminst bereiken.
Het is dan oo'k nog steeds niet duide
lijk, dat de Tarwe-Centrale de prijlzen van
deze tarwe sedert de depreciatie van den
gulden met ca. f 2 per 100 K.G. moest
verhoogen, terwijl de wereldprij. "an de
buitenlandsche slechts ruim f 1 gestegen
is en waarvan dan het gevolg zou zijn,
dat het bruine brood duurder zou worden,
wat gezien de bovenstaande mededeeling
inderdaad het geval zal zijn.
De stijging van de bloemprijzen.
De gezamenlijke bonden van bakkers
patroons en coöperaties te Haarlem heb
ben de aandacht van den voorzitter van
den ministerraad gevestigd op de scherpe
stijging van de bloemprijzen in de laat
ste maanden, welke hooge prijzen, thans
f 15,25 bedragende, het onmogelijk maken
zonder belangrijke verliezen de brood
productie te onderhouden. Was in ver
band met die stijging reeds voor de mo
netaire maatregelen een broodprijsverhoo-
ging noodzakelijk, thans is aan zoodanige
verhooging volgens genoemde bonden niet
meer te ontkomen, tenzij en hierop
wordt in het telegram aangedrongen
maatregelen worden genomen, waardoor
de bloemprijzen ten spoedigste worden
verlaagd.
Besprekingen van de drie centrale
landbouworganisaties.
In verband met de door de regeering
genomen maatregelen als gevolg van den
nieuw geschapen toestand op monetair
gebied, zijn de dagelijksche besturen van
de drie centrale landbouworganisaties
dezer dagen wederom in vergadering bij
een gekomen om zich omtrent een en
ander nader te beraden.
Men was van oordeel, dat voor onzen
land- en tuinbouw groote gevaren drei
gen.'
Nu eenerzijds de productiekosten zullen
stijgen (kunstmeststoffen, machinerieën)
en anderzijds de regeering de eerste
levensbehoeften niet in prijs wenscht ver
hoogd te zien, zal het gevolg zijn, dat de
wanverhouding, welke reeds voor de los
lating van den gouden standaard tusschen
de belooning van den arbeid ten platte-
lande en in andere groepen van onze be
volking bestond, wordt verscherpt.
Voorts werd besloten zich te wenden
tot den minister van landbouw en vis-
scherij en het college van regeeringscom-
missarissen, teneinde in de gelegenheid
gesteld te worden, de in de land- en tuin-
bouwkringen gevoelde bezwaren en ge
varen mondeling te kunnen toelichten.
Gevaar voor de veehouderij?
Het hoofdbestuur van het Utrechtsch
Landbouwgenootschap heeft het volgende
telegram aan den minister van landbouw
en visscherij gezonden:
Tengevolge van de devaluatie zijn de
uitgaven voor de veehouderij dusdanig
gestegen, terwijl inkomsten door regee-
ringsmaatregelen op hetzelfde peil ge
handhaafd blijven, dat de veehouder
dezen winter zijn ondergang tegemoet
gaat. Het hoofdbestuur van het Utrechtsch
Landbouwgenootschap verzoekt dringend
maatregelen te nemen teneinde de vee
houderij hiervoor te behoeden.
Vervolgens werd het Kon. Nederl. Land-
bouw-Comité dringend verzocht bij de re
geering stappen te doen, om het groote
gevaar voor de veehouderij af te wentelen.
SUCCESSEN DER OPSTANDELINGEN
De opstandelingen hebben Signenza
veroverd. De marxisten hebben hier ge
durende langen tijd weten stand te hou
den, doch zijn thans tenslotte tot de over
gave gedwongen. Ook hebben de natio
nalisten tijdens hun opmarsch naar Ma
drid San Martin ingenomen.
Te Madrid wordt toegegeven, dat de
regeeringstroepen Naval Peral, dat 60
km ten N.W. van Madrid is gelegen, heb
ben moeten prijsgeven.
Te Madrid begint de toestand moeilijk
ie worden. De stad wordt in staat van
verdediging gebracht.
De regeeringstroepen hebben de vlieg
tuigen uit de hangars en van de vliegvel
den verwijderd, om te voorkomen, dat ze
door de bombardementen der opstande
lingen worden vernield.
Uit Madrid wordt gemeld: De regee>-
ringstroepen zijn Oviedo binnengetrok
ken. In de straten der stad wordt onge
hoord fel gestreden. De opstandelingen
trekken langzaam terug naar het centrum
der stad.
Het dreigement van Rusland, om zich
terug te trekken uit de niet-inmengings-
commissie, kan een moeilijke situatie in
de territoriale wateren aan de Oostkust
van Spanje scheppen.
Reuter meent te weten, dat de Britsche
oorlogsschepen die te Barcelona, Alicante
en Valentia liggen, om Britsche onderda
nen en buitenlanders aan boord te nemen
waarschijnlijk order zullen ontvangen, de
Spaansohe territoriale wateren te verla
ten, om internationale incidenten te ver
mijden.
BELANGRIJKE POLITIEKE
GEBEURTENIS IN BELG IE.
Samenwerking tusschen Rexisten en
Vlaamsch-nationalisten.
Sedert eenigen tijd worden tusschen
de vertegenwoordigers van de Vlaamsch
nationalisten en van de Rexbeweging be
sprekingen gevoerd met het doel, een
nauwe samenwerking tusschen de beide
groepen tot stand te brengen.
D'e basis van deze samenwerking zou
de volgende zijn:
le. De kwestie der monarchie wordt
buiten beschouwing gelaten, m.'a.w. de
Vlaamsche nationalisten zullen zich niet
verzetten tegen het laten voortbestaan van
de huidige monarchie.
2e. Verschillende 'belangrijke admini
stratieve diensten zullen gedecentrali
seerd worden, vooral op het gebied van
openbaar onderwijs.
3e. Het taairegime voorziet eentaligheid
in Vlaanderen, eentaligheid in Wallonië
en tweetaligheid in Brussel en omgeving.
Na afloop van de Rex-besprekingen
met de nationalisten 'heeft de heer De-
grelle tegenover de pers de volgende ver
klaring afgelegd:
„In den loop van de onlangs gehouden
besprekingen hebben Rex en 't Vlaamsch
Nationaal Verbond hun posities nagegaan
De besprekingen hebben ten doel gehad,
een gemeenschappelijk programma vast
te stellen, dat ruim genoeg is om een sa
menwerking te overwegen voor een ge
meenschappelijke actie o.m. tegen het
communisme. Er is geen sprake van een
fusie van beide groepen, doch van een
toenadering, waarvan de beteekenis van
groot belang is".
'Het gemeenschappelijk doel, waarin de
beide groepen elkaar vinden, aldus „De
Sdhelde", is de strijd tegen het commu
nisme en het uit den weg ruimen van het
partijensysteem.
Sinds de verkiezingen is de invloed van
Degrelle in Walenland zeer gestegen. In
enkele maanden zal hij de geheele katho
lieke staatspartij in Wallonië hebben weg
gevaagd. Indien 'het gelulkt met de Vla
mingen een overeenkomst te treffen, zijn
in de eerstvolgende maanden groote ge
beurtenissen te verwachten".
Arrestatie van Radek officieel gemeld.
„Tass", het officieele nieuwsagentschap
der Sowjet-Unie deelt thans mede, dat
Radek inderdaad is gearresteerd. Hij zal
vervolgd worden, daar vast is komen te
staan dat hij schuldig is.
Volgens een bericht uit Moskou ont
leend aan de „Pravda" hebben eenige
Trotskiïstische leiders bekend te hebben
deelgenomen aan een zeer uitgebreide sa
menzwering om Sowjetindustrieën, trans
portmiddelen en landbouwbedrijven te
vernielen.
Korte Berichten.
Nabij Naveny in Lincolnshire zijn
wederom twee vliegtuigen van de Britsche
Luchtmacht tegen elkaar gebotst. De be
stuurder van één der toestellen is omge
komen. Zijn metgezel kon zich met zijn
parachute redden en werd slechts licht
gewond.
De gewezen Fransche minister van
Financiën, Demonzie is in Belgrado aan
gekomen. In economische kringen ver
zekert men dat hij' op last van de Fran
sche regeering gekomen is om Zuid-Slavië
voor de devaluatie-politiek te winnen.
In de persconferentie verklaarden de
Oostenrijlksche minister van Financiën en
de president van de Nationale Bank, nog
maals met nadruk, dat Oostenrijk niet
zal devalueeren.
Begin volgend jaar zal Mussolini
naar Tripoli gaan om den nieuwen weg,
welke Tunis met Egypte verbindt te
openen.
De „Voorposten" het orgaan der
nationaal-socialistische partij te Danzig,
meldt, dat groote hoeveelheden wapenen
ontdekt zouden zijn in de bureaux van
het socialistische dagblad „Volksstimme"
en in die van de socialistische partij'.
Socialistische kringen te Danzig spre
ken dit bericht met klem tegen.
De staking der buschauffeurs te
Londen behoort weer tot het verleden.
DUURDERE BAKOLIE, MINDER
ZEEVISCH?
Minister Deckers ontkent het.
Otpl vragen van het Tweede-Kamerlid
dr. I.H.J. Vos in verband met de ver-
hooging van de heffing op bakolie, heeft
de minister van Landbouw en Vissche
rij geantwoord, dat de verhooging van
24 tot 40 cent per K.G. niet alleen voor
de bakolie, doch evenzeer voor alle an
dere spijsoliën gold.
Toegegeven kan worden, dat een ver-
hooging van heffing op oliën eenige be
lemmering kan vormen voor den afzet
van gebakken visch. Eveneens wordt er
kend, dat deze verhooging voor huisvrou
wen bezwaar kan opleveren om visch te
bakken. Echter kan niet worden toege
geven, dal deze heffing een onoverkome
lijk bezwaar oplevert voor de huisvrou
wen om zeevisch te koopen, zoo zegt de
minister.
De verhooging van den prijs door de
heffing is niet van dien aard, dat daar
door het gebruik van olie voor het ge
noemde doel aan groote groepen van de
bevolking onmogelijk zou wo'rden ge
maakt, anderzijds blijft de bereiding van
zeevisch op andere wijze dan door bak
ken mogelijk.
De minister kan niet ontkennen, dat
verhooging van de heffing voor spijs
oliën eenieszins een verzwaring van lasten
voor 't visschersbedrij'f beteekent. Dit kan
echter voor hem met het oog op de on
derlinge prijsverhouding van de verschil
lende odnsumptievetten geen voldoende
aanleiding zijn de mogelijkheid van een
geringere 'heffing reeds thans in over
weging te nemen.
Afdeelingsonderzoek van de Rijks-
begrooting.
De Tweede Kamer is gisteren gereed
gekomen met het onderzoek in de afdee-
lingen van de rijksbegrooting voor 1937,
waarmede Dinsdagmiddag j.l. een aan
vang was gemaakt.
Verlenging van contingenteeringen.
Ingediend zijn wetsontwerpen tot ver
lenging van de volgende contingenteerin
gen: tafel- en servetgoed, onderkleeding,
manufacturen, stoffen en weefsels van
kunstzijde met andere stoffen dan echte
zijde, pluche, fluweel en trijp, alsmede
voorwerpen daarvan, manufacturen, stof
fen en weefsels van wol en halfwol.
Eerst leeren blindvliegen?
Op de Boeing-vliegsohool in Ame
rika wordt reeds meer dan een jaar lang
een nieuwe methode van onderwijs gege
ven. Dd eerste proefleerling was een ze
kere Raymond Schwarz, die na 23 uur
les voor het eerst den grond kwam te
zien. Dadelijk werd hij onder de blind-
vliegkap geplaatst en van het begin af
leerde hij vliegen op de instrumenten.
Het resultaat was verbluffend.
De Boeing School of Aeronautics meent
met deze methode den nadruk te leggen
op het moeilijkste deel van de vliegerop
leiding: de navigatie zonder zicht. Vlie
gen met zicht, zoo beweert men, leert men
en passant.
Dd Boeing School vond verder uit, dat
het niet noodig was den leerling werke
lijk te laten vliegen. Op een grondtrainer
met instrumenten kan het even goed.
„Vliegwereld" meldt thans, dat de K.
L. M. een zelfde proef neemt met de aspi
ranten van de Zeevaartschool.
De K.LM.. heeft weliswaar nog geen
grondtrainer, maar de jongelui vliegen
dan onder de kap in een Fokker F-7a of
in een Koolhoventje. Zoo is het mogelijk
dat deze jongelieden al vele vlieguren op
WAARSCHIJNLIJK IN JANUARI.
Nog altijd is niet officieel bekend,
wanneer het huwelijk van H. K. H. Prin
ses Juliana en Z. D. Prins Bernhard zal
worden gesloten. Op grond van wat de
Prins in zijn radiorede heeft gezegd, zou
men kunnen aannemen, dat de huwelijks
voltrekking nog voor Kerstmis zou plaats
hebben.
Intusscben vernam het „Vaderland",
dat het vertrek der handelsmissie naar
Zuid-Amerika vooral daarom tot Fe
bruari is uitgesteld, omdat de aanwezig
heid van den Commissaris der Koningin
in Zuid-Holland, jhr mr dr H. A. van
Karnebeek, leider der missie, bij het hu
welijk niet kan worden gemist. Men leidt
daaruit af, dat het huwelijk in Januari
van het volgend jaar zal worden gesloten.
hun boekje hebben zonder ooit Schiphol
van boven te hebben bezichtigd. Men kan
een gevoel van medelijden met deze „blin
demannen" niet geheel van zich afzetten.
Wat is fijner dan die heerlijke snelheid
en het zich vrij voelen als een vogeltje
in de luchtDte blindvliegers merken
niets van dat alles. Wanneer de proef
slaagt, zal de K.L.M. er zeker toe over
gaan om zich een modernen grondtrainer
aan te schaffen. Waardoor enorm op de
kosten van de vliegeropleiding zal kun
nen worden bezuinigd.
indien U poetst met wat goeds, dus met
Tube 60 en 40 ct. Doos 20 ct. I V 0 R 0 L
Rijkscommissie voor de werkverschaffing
geïnstalleerd.
Gistermorgen is zooals reeds gemeld
bovengenoemde commissie door den Com
missaris der Koningin geïnstalleerd met
een korte rede, waarin hij den wensch
uitsprak, dat de commissie vruchtbaar
werk zou leveren op haar aangewezen
gebied en dat zijl ook slagen zooi om voor
zieningen te treffen tot het beteugelen
van de werkloosheid onder de jeugd.
De Commissie is als volgt samengesteld:
Mr. J.B.M. Stieger, lid van G.S., mr. P.
Dieleman, lid van G.S., ir. Walland,
directeur Rijkswaterstaat, ir. van Leeuwen
hoofdingenieur Prov. Waterstaat, van
Tuinen, chef le afd. Prov. Griffie, Magen
dans, chef 2e afd. Prov. Griffie, en mr.
Pilaar, secretaris. Voorts zal de regeering
nog iemand namens haar aanwijzen.
Na de installatie kwam minister
Slingenberg ter vergadering.
De minister onderhield zich geruimen
tijd mpt de commissie en sprak de hoop
uit op een nuttige en aangename samen
werking.
De commissie is voornemens om de
veertien dagen op Donderdag te verga
deren.
Provinciale Staten van Zeeland.
De voorzitter van het Centraal Stem
bureau voor leden van de Provinciale
Staten, heeft inplaats van den heer P. G.
Laernoes, gekozen verklaard tot lid den
heer H. van Mazijk te Sluis.
Middelburg. Verkoop grond in
het park de Griffioen.
B. en W. stellen voor aan den heer J.
L. de Groot te Antwerpen te verkoopen
de bouwperceelen 14 en 15 van het Park
,jDe Griffioen", teneinde daarop twee
woonhuizen te bouwen en wel voor den
reeds vastgestelden totaalprijls van f3000
(twee mjaal f 150O).
Door dezen verkoop zullen dan van de
24 grootere en kleinere pereeelen, waarin
het terrein destijds verkaveld is, nog
slechts 7 pereeelen onverkocht zijn.
Vlissingen. Auto in kelderluik.
Gistermorgen reed een militaire auto ia
de Naordstraat in een kelderluik. Het ge
vaarte moest opgevijzeld worden.
Een lastig heer. Gisteren is
de hulpi der politie ingeroepen voor een
Engelsohman die in een café groote verte
ringen had gemankt, doch die weigerde
te betalen. De man werd door de politie
naar het bureaau overgebracht, doch la
ter per taxi naar de haven vervoerd, om
dat zijln schip, de Cocona op het punt
stond te vertrekken.
Zoeklichten. Gisteravond trok
het oefenen van de genie met zoeklichten
naar opgestegen militaire vliegers, veler
belangstelling.
Binnenland.
Het huwelijk van Prinses Juliana en
Prins Bernhard.
Koninklijk bezoek aan Rotterdam.
De opvolger van den heer Van Zwanen
berg.
De devaluatie en de prijsstijging.
Buitenland.
Successen der opstandelingen in Spanje.
De houding van Rusland.
Samenwerking tusschen Rexisten en
Vlaamsche nationalisten in België.
Goes. Tegen onredelijke prijs-
opdrijving Gister publiceerden wij
reeds dat de burgemeester na overleg met
de beide middenstandsvereenigingen, zich
de hulp wilde verzekeren van een tweetal
personen, die hem van advies konden
dienen bij het beoordeelen van kwesties
in verband met eventueele onredelijke
prijsopdrijving.
De Hanze heeft den heer M. Verbeem
aangewezen en Handelsbelangen den heer
Joh. Düvekot.
Terneuzen. Onder belangstelling van
zeer velen is Donderdag de „Burgemees
ter Huizinga--bank" in het plantsoen aan
de Axelsohestraat in gebruik gesteld. Het
fraaie monument, met de beeltenis van
dhr Huizinga, is ontworpen door den ge
meente-architect B. v. d. Griendt en tot
stand gekomen met steun van het Huldi-
gingscomité in verband met 't heengaan
van dhr Huizinga als burgemeester de
zer gemeente.
Dhr Harte heeft namens comité en bur
gerij gesproken, daarbij dhr Huizinga
nogmaals de verzekering gevend, dat zijn
persoon en arbeid in Terneuzen niet ver
geten worden. Ook deze bank zal de ge
dachte aan zijn ambtsvervulling van 1912
tot 1936 in herinnering houden.
Dhr Huizinga heeft voor de bewijzen
van toegenegenheid, die hij ook op dezen
dag in zijn oude gemeente ontmoet, har
telijk dank gezegd, waarna burgemeester
Teilegen het monument namens het Ge
meentebestuur aanvaard heeft. Mevrouw
Teilegen heeft, door het verwijderen van
de om 'het monument aangebrachte afslui
ting de burgemeester Huizingaban'k ont
huld.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Loosduinen (2e pred.pl.),
L. Buenk te Veessen. Tè Groot-Aromers,
J. G. Abbringh te Papendrecht.
1Ds G. J. Gobius du Sart. f
In den ouderdom van ruim 73 jaren is te
Wijk (N.-Br.) overleden ds G. J. Gobius
du Sart, predikant bij de Ned. Herv.
Kerk aldaar.
Ds J. Bakker, f Te Loosduinen
is op 72-jarigen leeftijd overleden Ds J.
Bakker, em.-pred. der Geref. Kerk te
Gronau.
Amice,
'tls al geruimen tijd geleden, dat ik
iets van mij heb laten hooren. Nu echter
de zomertijd weer voorbij is en zoo lang
zamerhand de tijd voor de winter-
werkzaamheden is aangebroken, is er
allicht weer stof genoeg voor een briefje
zoo nu en dan.
Er is hier sinds ik de laatste keer
schreef nogal zoo een en ander veranderd.
Ik denk hierbij o.a. aan de opheffing van
den Raad van Arbeid en de verplaatsing
van bet personeel naar Middelburg. Zoo
iets is voor een kleine plaats als Goes
nogal ingrijpend in meer dan één opzicht.
Een der gevolgen is geweest, dat Mr
Goedbloed, die jarenlang de A.R. partij
in den Raad vertegenwoordigde en die
ook tal van jaren als wethouder fungeer
de, zich genoodzaakt zag uit die functies
ontslag te nemen. Zijn opvolger in den
Raad is de heer J. Laport, die de vorige
week werd geïnstalleerd, en van wie op
grond van zijn antecedenten verwacht
mag worden, dat" 'hij de belangen van
deze gemeente behoorlijk zal behartigen
en ook, als dat pas geeft de A.R. begin
selen in den Raad zal verdedigen.
Het gevolg van deze wisseling is ge
weest, dat de A.R. fractie niet meer in
het college van B. en W. is vertegen
woordigd, wat niet behoeft te verwonde
ren als we rekening houden met het feit,
dat de A.R. partij, als gelet wordt op het
behaalde stemmencijfer bij de verkiezin
gen, de kleinste fractie in den Raad
heeft. Hier doen zich weer gelden de
droeve gevolgen van de steeds verder
gaande verdeeldheid. Wanneer de Staatk.
Geref. inplaats van zich afzijdig te hou
den en zich tegenover de A.R. partij te
stellen deze had gesteund, zou onze
