ver
MANTEL- EN
JAPONSTOFFEN
S. WIENER Co
Buitenland.
De burgeroorlog in Spanje.
De les der legeroefeningen.
Belangrijkste Nieuws
RUIME KEUZE
LAGE PRIJZEN
MIDDELBURG
Uit de Provincie
DINSDAG 8 OCTOBER 1938
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG Nc. 3
Binnenland
ZIE
ETALAGE
CJitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van liet blad „Do Zcouw".
Durcaux Lange Yorslslruat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs 12.50 per kwartaal,
weoknbonnemcnlon voor Middelburg, Goes en
Viissingen fü.20. Losso nummers 5 cent
AdvertenliOn 30 cent per regel. Ingezonden
mcdedeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
TeDkens weer kan men in de bladen be
richten lezen omtrent moed'benemende
verschijnselen. Ze zijn er in overvloed. En
dan denken we nog niet in de eerste
plaats aan wat sommige revolutionaire
partijen of bewegingen durven bestaan,
maar wel aan de ontrouw, de slapheid
en lauwheid, de verwarring en tweespalt
die er is in de gelederen van hen, die
krachtens 'hun belijdenis geroepen zijn de
anti -revolutionaire beginselen te belij
den en te beleven.
Aan moedbenemende verschijnselen ont
breekt het niet.
Maar daarom is het temeer noodig de
moedgevende, de hoopvol stemmende din
gen niet uit 'het oog te verliezen.
Wij hebben enkele weken geleden de
aandacht mogen vestigen op den schitte
rend geslaagden landdag, georganiseerd
door het Zuid-Hollandsche Verband van
A. R. Propagan'daclubs.
Vandaag mogen we wijzen op den te
Apeldoorn gehouden toogdag van de A. R.
J. A., welke toogdag, naar gemeld werd,
drukker bezocht werd dan ooit te voren,
en waar een zeer enthousiaste stemming
heerschte.
Een nieuw bewijst dat er bij 'de jongeren
nog belangstelling is voor de beginselen
die het staatkundige leven beheersöhen.
En nu is het volkomen waar wijzelf
hebben daarop meermalen de aandacht
gevestigd dat men de beteekenis van
dergelijke bijeenkomsten niet moet over
schatten. Want het eigenlijke werk moet
plaatselijk gedaan worden, zonder
applaus en rumoer, vaak onder ver van
gemakkelijke omstandigheden.
'Dit neemt echter niet weg, 'dat we het
feit, dat er voor zulke vergaderingen en
dan in hoofdzaak onder de jeugd zoo
groote belangstelling is, toch mogen zien
al's bemoedigende verschijnselen.
Zoolang de jeugd zich nog interesseert
voor de studie van de beginselen is er
nog hoop voor de toekomst.
Want wie de A. R. beginselen met ernst
bestudeert, gaat ze liefhebben.
En die ze 1 i e f h e e f t, zal in zich
voelen ontwaken den p 1 i c h t om mee te
w e r Ik e n en ook zijn of haar krachten
beschikbaar te stellen voor 'het ontplooien
van een krachtige werkzaamheid ter be
waring van de hoogste goederen, onder
Gods voorzienig bestel en onder leiding'
van het Huis van Oranje, in den loop
der historie aan ons volk geschonken".
Donderdag! aanval op Malaria?
De overwinningsfeesten, welke te Irun
waren georganiseerd, zijn gisteren door
een aanval der regeeringstroepen, zoowel
uit de lucht als van de zee uit, gestoord.
Nadat vijandelijke vliegtuigen in de
vroege morgenuren verscheidene bommen
hadden neergeworpen, verschenen later
ook de twee regeeringskruisers, die in
Bilbao zijn gestationneerd, voor de kust
en begonnen Irun onder vuur te nemen.
Den geheelen morgen duurde deze be
schieting voort en eerst in den laten na
middag werd het vuren gestaakt, meldt
„Un. Press".
Onverwachts dook des morgens een es
kader vliegtuigen op. De feestvierenden
dachten aanvankelijk, dat het hier natio
nalistische vliegers betrof en wenkten hun
daarom met hun vlaggen toe. Toen even
wel kort daarna een bom explodeerde,
zagen zij het gevaar in en zochten on
middellijk dekking.
De militairen brachten terstond het
luchtafweergeschut in stelling, doch nog
voordat zij begonnen te vuren, waren de
vliegtuigen reeds verdwenen.
Uit Gibraltar wordt vernomen, dat de
nationalisten thans alle voorbereidingen
hebben getroffen voor een gecombineer-
den aanval te land, ter zpe en in de lucht
op Malaga, welke aanval Donderdag en
Vrijdag zal worden ondernomen.
Radio Burgos deelt mee, dat de natio
nalisten de spoorlijn Madrid—Valencia
naderen en er nog slechts tien kilometer
van verwijderd zijn.
De strijd om Madrid.
Per radio is meegedeeld, dat wanneer
de troepen van Franco en van Mola zich
aaneengesloten zullen hebben, de aanval
onder persoonlijk bevel van Franco zal
beginnen.
Aan het front van Toledo zijn gisteren
4 regeeringsvliegtuigen neergeschoten, de
inzittenden kwamen om het leven.
De toestand van Goemboes zeer ernstig.
Reuter seint uit Boedapest: D'e behan
delende geneesheeren hebben meegedeeld,
dat de toestand van Goemboes plotseling
achteruit is gegaan.
Later op den avond meldde Reuter,
dat de toestand van Goemboes, die reeds
lang aan kanker leed, hopeloos wordt ge
acht.
Naar Stefani bericht, kondigen de Boe-
dapester bladen in verband met Goem
boes' gezondheidstoestand het spoedig af
treden van het kabinet aan.
Het optreden van een nieuw ministerie
zal geen wijziging brengen in de binnen-
landsche of buitenlandsche politiek van
Hongarije
Nieuwe arrestaties in Danzig.
Reuter meldt uit Danzig, dat gisteren
nieuwe arrestaties plaats vonden in so
cialistische kringen.
Huiszoekingen werden verricht bij alle
socialistische afgevaardigden en in de bu
reaux van verschillende, niet-politieke
organisaties. De bureaux van de socia-
li. tische partij werden gesloten.
Het schijnt, dat de D'anziger autoritei
ten documenten zoeken waaruit zou blij
ken, dat de socialistische partij in ver
binding stond met den Volkenbond, het
geen de ontbinding der partij ten gevolge
zou hebben.
Ontspanning in den toestand?
Uit Sjanghai wordt gemeld:
Koewasjima is hier gearriveerd met
verzoeningsgezinde instructies van de
Japansche regeering, die naar men aan
neemt, den Japanschen ambassadeur
Kawagie in staat zullen stellen binnen
kort nieuwe onderhandelingen met
Tsjiang Kai-sjek te openen.
Dp diplomatieke spanning is sterk ver
minderd en men heeft den indruk, dat
de Japansche eischen minder vergaand
sullen blijken dan aanvankelijk werd
aangenomen.
Korte Berichten.
Reuter verneemt, dat het Engelsche
ministerie van luchtvaart bestellingen
heeft geplaatst voor den bouw van een
groot aantal zware en middelzware bom
menwerpers met groeten actieradius.
D'e Poolsche bladen berichten, dat
de hoofdredacteur van de „Izwestia", Ra-
dek, die zich sedert 18 September te Mos
kou in hechtenis bevindt, plotseling
krankzinnig zou zijn geworden.
Vermoedelijk zal de regeering nog
niet den staat van beleg in Palestina af
kondigen nu er meer hoop is, dat bin
nenkort 'de staking bijgelegd zal worden.
OVERHEIDSPERSONEEL EN
DEVALUATIE.
Comité van zes op audiëntie.
Door den minister van Binnenlandsche
Zaken zal een dezer dagen het comité
van zes, gevormd uit de christelijke,
moderne en R.K. bonden van ambtena
ren en werklieden in overheidsdienst in
audiëntie worden ontvangen.
Het ligt in de bedoeling van het comité
miet den minister de positie van het over
heidspersoneel in verband met de deva
luatie te bespreken.
EIGENMACHTIG VERLAGEN
VASTGESTELDE HUUR.
Mededeeling minister van Sociale
Zaken.
De minister van Sociale Zaken deelt
het volgende mede:
Het is mij gebleken, dat vele onder
steunde werkloozen in verband met het
feit, dat hun huurhijislag met ingang
van 13 September j.l. werd verlaagd,
eigenmachtig een door henzelf vastge
stelde huur aan den huiseigenaar hebben
aangeboden of betaald.
Een dergelijk optreden is uiteraard vol
komen onjuist. De tusschen verhuurder
en huurder overeengekomen huur dient
betaald te worden.
Zij die hiermede in gebreke blijlven,
stellen zich bloot aan alle wettelijke
gevolgen, daaraan verbonden.
LUCHTPOSTVERVOER NAAR
NED.-INDIE.
Onderhandelingen tusschen de Indische
en de Nederlandsche P. T. T.
In eenige bladen is dezer dagen een
bericht verschenen van de International
Aero Trust te 's Gravenhage, waarin o.a
werd medegedeeld, dat alle eerste-klasse
mail per luchtpost naar Indië zou wor
den vervoerd en 'dat de tarieven belang
rijk zouden worden verlaagd.
Bovenstaand bericht kwam ons zoo on
geloofwaardig en voorbarig voor, zegt het.
„Hdbld.", dat we ons voor nadere inlich
tingen hebben gewend tot het hoofdbe
stuur der P.T.T. We vernamen dat het
bericht volkomen onjuist is. Zoo-
als men weet worden er thans besprekin
gen gevoerd tusschen den heer Hillen,
het hoofd van het P.T.T.-bedrijf in Ned.-
Indië, die met verlof hier te lande ver
toeft, en de leiding der P.T.T. in Neder
land, ten einde de mogelijkheid onder de
oogen te zien, om tot de verlaging van
het luchtposttarief te geraken. Deze be
sprekingen zijn nog niet ten einde en er
staat over al of niet verlagen van 'het
luchtposttarief officieel nog niets vast.
PRIJSVERHOOGING ZONDER
OVERLEG.
Minister laat accountantsonderzoek
Instellen.
Uit klachten van den detailhandel is
gebleken, dat verschillende industrieele
ondernemingen, groothandelaren en im
porteurs, zander voorafgaand overleg met
het departement van Handel, Nijverheid
en Scheepvaart, tot verhooging van den
prijs van hunne artikelen zijn overgegaan.
Dit heeft den minister aanleiding ge
geven, terstond hij vele bedrijven een ac
countantsonderzoek te doen instellen, ten
einde te laten nagaan, of daarbij niet in
strijd met de wet van 30 September 1936,
houdende tijdelijke maatregelen tot het
tegengaan van prijsopdrijving, is gehan
deld.
VERLAGING INVOERRECHTEN OOK
VOOR ONS LAND WENSCHELIJK?
Verschil met Frankrijk.
In de „Echo de Paris" schrijft Perti-
nax" o.m.: „Medegedeeld wordt, dat het
losser maken van de douanebanden hier
gunstig ontvangen is. De Zwitsersche
bondsregeering volgt het voorbeeld van
Parijs na en men meent te weten, dat
de volgende week Nederland zal vol
gen".
De Haagsche correspondent van de
T e 1 e g r. teekent hierbij aan:
Bij dit bericht komt de bekende „vader
de gedachte", naar het ons wil voorkomen,
om het hoekje kijken. Evenals de Neder
landsche regeering dit nastreeft, wil de
Fransche uiteraard ook prijsverhoogingen,
althans van eerste levensbehoeften, voor
komen. Doch Frankrijk en dit geldt ook
voor Zwitserland, is voor zijn voedselvoor
ziening voor een belangrijk deel ook op
het buitenland aangewezen en heeft er
dus een groot belang bij, dat het aanbod
op de markt vergroot wordt. Daartoe die
nen dus de tariefmuren verlaagd te wor
den en andere belemmeringen vermin
derd.
Waar Nederland ten aanzien van de
voedselvoorziening niet op het buitenland
is aangewezen, is er hier op den voor
Frankrijk geldenden grond niet zoozeer
aanleiding voor verlaging van invoerrech
ten en verruiming van contingenten. Onze
regeering heeft, gelijk wij dezer dagen
reeds hebben betoogd, de prijzen volkomen
in de hand met behulp van de landbouw-
crisismaatregelen.
Een en ander wil natuurlijk niet zeg
gen, dat wijziging in de contingenten bij
voorbaat uitgesloten geacht moet worden,
noch dat er voor de regeering niet aan
leiding zou kunnen bestaan om dei tarie
ven in nadere overweging te nemen.
DE OPENING VAN DE BRUG BIJ
MOERDIJK.
Groote feesten in voorbereiding.
Zooals wij reeds eerder hebben gemeld,
zijn de door de gemeentebesturen van
Breda en Dordrecht ingestelde commissies
reeds druk bezig met de voorbereidingen
van festiviteiten bij gelegenheid van de
opening der Moerdijkbrug.
Het staat nu wel vast, dat velen deze
beide steden tijdens deze feesten zullen
bezoeken; de- groote verkeerslichamen zul
len daar hun medewerking aan ver-
leenen.
Bekend is thans reeds, dat de K.N.A.C.,
de A.N.W.B., de K.N.M.V. en de B.B.N.
groote sterritten, clubtochten enz. naar
beide steden zullen organiseeren.
En zoowel te Dordrecht als te Breda
zal men alles in het werk stellen om
de vele gasten op de meest aangename
wijze bezig te houden.
Te Dordrecht zullen een groote verkeers-
tentoonstelling, winkelweek enz. de hoofd
punten van het programma vormen, ter
wijl Breda bezig is met de voorbereiding
van het historisch spel: D'e inneming van
Breda door middel van het Turfschip,
welk spel zal worden uitgevoerd op de
Historische plaats, thans genaamd Span
jaardsgat, bij de militaire academie, vroe
ger het Kasteel van Breda.
Tijdens de Dordtscho feestweek zal al
daar een Bredasche avond plaats hebben,
welke geheel zal worden verzorgd door
Bredasche kunstenaars, terwijl te Breda
een voetbalwedstrijd BredaDordrecht
(N.A.C.—D.F.C.) zal worden georgani
seerd.
Binnenkort zal een reclame-affiche ver
schijnen, hetwelk de verbinding Noord-
Zuid zal illustreeren.
Beide comité's zullen gezamenlijk een
programmaboek, tevens herinnerings
album, uitgeven, waarin de volledige pro
gramma's voorkomen en artikelen door
een aantal autoriteiten zullen worden ge
schreven.
DE GEOEFENDHEID DIENT TE
WORDEN OPGEVOERD.
D'e „N. R. Ct." bevat een beschouwing
over de in Noord-Brabant gehouden le
geroefeningen.
D'e schrijver is vol lof over wat gepres
teerd werd. D'e leiding was uitnemend en
de geest van de troepen liet niets te wen-
schen over.
„Maar, zoo vervolgt 'hij, bij de oefenin
gen bleek nog iets anders, wat den toe
schouwer ook niet zal zijn ontgaan. Wij
vernamen ten minste van talrijke offi
cieren, die de oefeningen bijwoonden, dat
zij naast onverdeelden lof voor den
geest van den troep zeer groote tekort
komingen hadden ontwaard in de ge
oefendheid der troepen.
Voor ons is er, na alles wat wij in de
laatste jaren zagen en van anderen ver
namen, slechts één conclusie mogelijk,n.l.
dat die geoefendheid dient te worden op
gevoerd.
Een goede geest is van zeer veel be
teekenis; hiji is zelfs van primaire waarde,
dooh beteekent niet alles, ja hij' kan zelfs
indien de geoefendheid daaraan niet
evenredig is gevaarlijk worden. In
den wereldoorlog ondernamen jonge
Duitsche troepen in Vlaanderen onder
het zingen van het volkslied hun storm
aanval; in Abessinië was de bezieling der
steeds opnieuw aanrukkende inboorlingen
schitterend; in Sjpianje kan men den mili
ciens der regeering voor zoover men
daar nog van een werkelijke regeering
kan spréken geen gebrek aan geest
drift verwijten. Maar noch in Vlaanderen,
noch in Abessinië of Spanje bleek die,
niet aan behoorlijke militaire scholing
gepaarde geest voldoende om een goed
uitgerusten en geoefenden tegenstander
het hoofd te bieden. Integendeel, derge
lijke troepen lijden ontzettende verliezen.
Wij willen niet besluiten zonder er op
te wijzen, dat bij de legeroefeningen her-
'halingslichtingen onder de wapenen
waren. Dit zijn lichtingen, die nog niet
zoo heel veel jaren den eersten oefe-
ningstijd achter den ruig hebben. De ge
oefendheid onzer oudste lichtingen zal
nog aanmerkelijk geringer zijn.
Daarom is het bittere noodzaak, dat
het contingent vergroot worde, opdat de
oorlogsorganisatie uit minder lichtingen
kan worden samengesteld. Daarom is
het mede noodzakelijk, dat een derde
herhalingsoefening worde opgenomen in
de Dienstplichtwet. Daarom, tenslotte,
dienen wijl te streven naar een verlenging
van den eersten oefeningstijd.
Want zóó kan en mag het niet langer.
DE LANDSMIDDELEN IN INDIE.
Flinke stijging in Augustus.
D'e opbrengst van de Landsmiddelen in
Ned.-Indië bedroeg in Augustus 1936
f33.200.000 tegenover f30.600.000 in
Augustus 1935. D'e totale opbrengst over
de periode Januari-Augustus 1936 be
droeg f 255.500.000 tegenover in het over
eenkomstige tijdvak van 1935 f 246.500.000
Het gunstige verschil wordt veroor
zaakt door een hoogere opbrengst van de
Banka-tinwinning van f 5.900.000, hoo
gere belastingen voor de N.V.-belasting
f 3.200.000, een hoogere opbrengst van
de loonbelasting van f 2.200.000.
Het uitvoerrecht op ondernemingsrub
ber en het ten bate van de gewone mid
delen geboekte aandeel in het bijzonder
uitvoerrecht op bevolkingsrubber brach
ten in 1936 f 4.000.000 op. De overige
middelen liepen tezamen met f 6.300.000
terug.
Tot en met Augustus werd in 1936 aan
bijzonder uitvoerrecht op bevoikingsrub-
ber ontvangen een bedrag van f 29.479.000
waarvan slechts het ten bate van de al-
gemeene middelen komende deel in bo
venstaande cijfers is verwerkt.
Belangrijke opdracht voor de scheeps-
bouwindustrie.
D'e K.N.S.M. te Amsterdam heeft den
bouw van drie motorvrachtbooten opge
dragen aan de N.V. Scheepbouwwerf
gebr. Pot te Bolns. D'e in aanbouw gege
ven schepen zijn ongeveer zusterschepen
van de drie verleden jaar door dezelfde
werf gebouwde schepen Clio en Ino.
Een vierde schip van hetzelfde type
is aan de N.V. C. van der Giessen en
Zoon's scheepswerven te Krimpen a. d.
IJssel opgedragen.
Ook thans weer zullen de motorinstal-
laties door de N.V. Machinefabriek Gebr.
Stork te Hengelo geleverd worden.
D'e afmetingen 'dezer schepen zijn:
lengte 53.73 M., breedte 9.07 M., holte
5.33V2 M., deadweight 570 ton, kub. vt,
46.000.
Wie adverteeren wil gebruikt daarvoor
„DE ZEEUW".
Dat is verstandig.
Binnenland.
Opheffing van sommige contingenteerin-
gen.
Accountantsonderzoek naar prijsverhoo
gingen.
Wijziging motor- en rijwiereglement.
Geen heffing meer op varkensvleesch.
Buitenland.
De devaluatie van de lire.
Donderdag aanval op Malaga?
Ontspanning tusschen Japan en China?
D'e Hongaarsche minister-president
Goemboes overleden.
Prov. Com. Ned. Bijbelgenootschap.
(Slot.)
Naar aanleiding van een vraag van den
heer Van der Wal te St. Laurens geeft
ds Boeke in overweging schoolbesturen
als lid of donateur te winnen (evenals
Evangelisaties en Jeugdvereenigingen) en
hen dan zoo noodig de gebruikelijke kor
ting op de uitgaven van het N.B.G. toe
te staan.
Zoo lang door splitsing der afdeelin-
gen en meer intensief werken het bedrag
der contributies nog niet is verdub
beld kan de jaarlijksche collecte niet wor
den gemist. Vertrouwd wordt, dat alle af-
deelingen hierin trouw zullen zijn. En
kele afgevaardigden doen noig mededee
ling van ingezamelde bedragen.
Ook komt in bespreking het voorhan
den zijn en het gebruik van Bijbels in zie
kenhuizen van verschillende richting.
Verschillende ervaringen uit de diverse
ziekenhuizen worden medegedeeld. Waar
Doodig, zal 'hierover met de directies in
overleg worden getreden. Hetzelfde geldt
van militaire tehuizen.
Tot afgevaardigde naar de e.v. centrale
commissie Binnenland wordt benoemd
ds M. v. d. Vis (secundus ds J. E. Visser).
Bij de bespreking der winteractie in de
afdeelingen wekken de voorzitter en ds
Boeke de afdeelingen op alle in den a.s.
winter zoo mogelijk een of meer Bijbel
avonden te houden, waarin gewezen
wordt op het zegenrijke en veelomvatten
de werk van het N.B.G. in Nederland en
de koloniën.
Nadat de volgende vergadering is vast
gesteld op 15 Maart 1937 gaat ds Vry-
landt te Biervliet voor in dankgebed.
Raad van Arbeid.
Met ingang van 1 November is aan
den heer G. B. J. Wytenburg, chef van
■het bijkantoor van den Raad van Arbeid
te Vlissingen en commies bij den Raad
van Arbeid te Middelburg, eervol ontslag
verleend. Een en ander houdt verhand
met wijzigingen in de inrichting van
het dienstvak.
Niet goed begrepen.
D'at sommige menschen een geheel ver
keerd begrip hebben van de devaluatie
van den gulden, blijkt uit het volgende.
Op een dorp in Walcheren kwam dezer
dagen iemand aan zijn winkelier vragen
of deze zeven bankbiljetten van f 10 wil
de gevten voor zijn 70 losse guldens.
D'e onnoozele man had gehoord of ge
lezen, dat de gulden in waarde vermin
derd was. Hij meende, dat dit niet met
het bankpapier het geval was en 'had
daarom liever zeven briefjes van f 10 'dan
70 losse guldens.
Hr. Ms. „De Ruyter" naar Vlissingen?
Naar verluidt bestaat de groote moge
lijkheid, dat de nieuwe kruiser „D'e Ruy
ter" binnenkort een bezoek aan Vlissin
gen zal brengen.
Middelburg. Uit 't jaarverslag van den
Armenraad over 1935 blijkt, dat aan B.
en W. 74 adviezen werden uitgebracht,
