EERSTE BLAD
Communisten en Nationaal'
Socialisten stellen zichzelf
huiten de volksgemeenschap.
ema
Een Fransch oordeel ovir de
Nederlandsche muntpolitiek.
VRIJDAG 2 OCTOBER 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
51e JAARGANG Nc. 2
Buitenland.
Binienland
Uit de Provincie
Belangrijkste Nieuws
BANKETBAKKERIJ van MELLE
Einde van den zomertijd.
(Jitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emerge" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw",
Bureaux Lange Vornlnlraat 70, (lues.
Telefoonnummer 11.
I'owleliéque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28,
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.00 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vliasingen f(i.2,0. Losse nummers 5 cent
Advertentiën ,'1U cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto fü.85.>
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
EEN STRIEMENDE AFSTRAFFING
DIE EEN AFRANSELING GELEEK.
Tijdens de spannende gebeurtenissen
van de laatste dagen op monetair gebied,
toen de Regeering zich ongeloofelij ke
moeite getroostte om het volk rustig te
houden en de moeilijkheden te overwin
nen, heeft de N.S.B. het bestaan door het
verspreiden van schandelijke pamfletten
en het houden van onbeschaamde rede
voeringen, het volkscrediet te schaden, de
positie van de Regeering te verzwakken
en regelrecht op een staatsbankroet aan te
sturen.
De N.S.B.-ers stelden zich met de Com
munisten op eén lijn. Eigenlijk maakten
ze het nog veel erger.
Gelukkig heeft ons volk zich in vol
vertrouwen gesteld achter Minister Colijn
en heeft het Mussert eenvoudig laten
kallen.
Zelfs zijn er vooraanstaande leden van
de N.S.B. geweest, die het landsgevaarlijk
gestook van Mussert toch al te bar von
den en deswege op staanden voet voor
het lidmaatschap van de beweging be
dankten.
Do hoop van Mussert dat ons volk zijn
bezinning zou verliezen en dat een paniek
zou ontstaan is niet vervuld.
Het volk heeft zijn rust en kalmte' be
waard.
En als het een oogenblik zijn kalmte
heeft verloren, dan is dat geweest om zijn
verontwaardiging te uiten over het op
treden van de N.S.B., die hoopte uit de
spanning van het oogenblik politieke
munt te slaan.
Die verontwaardiging vond weerklank
in de Eerste Kamer, waar de heer Van
Vessem op last van den leider de grofste
beleedigingen aan het adres van Minis
ter Colijn uitte.
In verband daarmee schreef de „Maas
bode":
„De heer Van Vessem, anders en erger
dan de communisten, die althans zakelijk
streden, was unfair en handelde niet
gentlemanlike.
Dat het wel kras wordt, een verwijt te
richten aan de democratie, dat deze niet
vooraf over mobilisatie of verandering in
de munt uitvoerig debatteert, zal men er
kennen, maar kan men nog vergeven. Het
is een even belachelijke vergissing als
de klacht, dat de regeering den munt-
standaard wijzigt onder invloed van soort
gelijke wijzigingen elders. Erger werd het
al, toen de heer Van Vessem woorden
van minister Colijn vervalschte.
Maar dat een beschaafd en gestudeerd
man, staande tegenover een kabinet in
een oogenblik als dit, insinueerend vraagt
onder welke particuliere invloeden het
kabinet wel zou gehandeld hebben en er
den bankier Mannheimer bij te pas brengt
was een uitdagende onbeschaamdheid, die
bij alle aanwezigen zichtbaren weerzin
wekte. Zelfs bij de meest verwoede tegen
standers van het kabinet steeg het bloed
naar het hoofd en als de heeren meenen,
dat het Nederlandsche volk zooiets geloo-
ven zou van dienaars van de Kroon en
van een ernstig katholiek als Mr Trip,
dien ook zijn grootste tegenstanders er
kennen als een volstrekt eerlijk man,
dan zijn zij er naast.
Minister Oud, die bleek van veront
waardiging opstond, heeft den afgevaar
digde van den heer Mussert eenvoudig
gekraakt. De minister vroeg, wanneer de
nationaal-socialistische partij de regeering
vroeger ooit-had gesteund in haar strijd
voor den gaven gulden? Hij protesteerde
er met kracht tegen, alsof het kabinet
de munt had vervalscht en wees er op,
hoe onze gulden nog sterker staat dan
welke valuta ook.
„Ik weet niet, wie dit strooibiljet ge
schreven heeft", zei de minister, terwijl
hij het pamflet ophief, dat de heer Mus
sert liet verspreiden en waaruit de heer
Van Vessem naarstig geput had, „maar
i k zeg, dat degene, die dat geschreven
heeft, een onvaderlandslievende schobber
is". Hoe moet het in eigen karakter er
uit zien, aldus vroeg de minister met
verontwaardiging, als men anderen zulke
motieven in de schoenen schuift?
Er zijn momenten in het leven van
elk volk, dat het alle partij verschil ver
geet en zich als één man achter de Re
geering schaart. Zoo'n moment is er nu.
Maar twee partijen sluiten zichzelf bui
ten de volksgemeenschap: de communis
ten en de nationaal-socialisten. Dat klopt,
riep de minister uit, want zij zijn in
wezen één, zooals blijkt uit het strooibil
jet der N.S.B., dat even goed door de
communisten kon zijn geschreven.
Het was een striemende,
maar verdiende afstraffing,
die een afranseling geleek,
en ademloos werd aangehoord door de
Kamer en de volle tribunes en die on
gehoord feit in de Eerste Kamer met
een klaterend applaus van schier alle
banken werd beantwoord.
Dr Colijn zelf bewaarde een waardig
stilzwijgen: het was zijn beste antwoord
op het benedenpeilsche betoog van den
nationaal-socialist, dat overigens geen en
kele afgevaardigde ook maar één woord
van repliek waardig keurde."
De „Vaderlander" wijst er op, dat de
N.S.B. zich door haar misleidend optreden,
op één lijn gesteld heeft met de Com
munisten.
„De heer Mussert, aldus dit blad, heeft
in een van de jongste nummers van „Volk
en Vaderland" geschreven over het „ka
rakter" van zijn beweging. Welnu, dit
karakter, waaraan reeds lang werd ge
twijfeld, heeft de vuurproef niet kunnen
doorstaan.
Van veel inzicht in de stemming van
ons volk, dat hij zegt zoo goed te kennen,
getuigt zijn strooibiljet evenmin. Het
opent de oogen van hen, die wellicht, om
welke reden dan ook, voor zijn politiek
streven nog sympathie konden koesteren.
Ons volk is niet „weerloos, verscheurd en
geslachtofferd". Het heeft de laatste weken
blijken van eendracht gegeven, die niet
kunnen worden misverstaan. Doch bo
venal: het heeft door zijn rus
tige houding getoond, zuiver
van onzuiver, waarheid van
laster te kunnen onderschei
den. Dit zal de N. S. B. tot haar
schade ondervinden."
Ook de Rotterdammer betoogt,
dat de N.S.B.-ers zich door hun optreden
naast de communisten en te
genover het gansche Neder
landsche volk gesteld hebben.
Sprekende over het gebeurd© in de
Eerste Kamer zegt dit orgaan:
„Het ergste was niet, dat Mr Van Ves
sem, de woordvoerder, den bankier Mann
heimer in 't debat betrok; ergerlijker was
het, dat hij de woorden, eenmaal door
Dr Colijn gesproken, grof vervalschte en
daarop een redeneering bouwde. Hij schoof
den Minister-President namelijk in de
schoenen, dat deze indertijd de voorstan
ders van muntcorrectie „onvaderlandslie
vende schobbers" had genoemd en nu
sloot Dr Colijn zich bij deze „schobbers"
aan.
Het kon eenvoudig niet erger.
Dr Colijn heeft zich zelf niet verdedigd,
maar de vrijzinnig-democraat, Minister
Oud, heeft het voor den anti-revolutionair
op zóó ontroerende wijze opgenomen, dat
heel de Kamer in een luid applaus uit
barstte, toen de Minister gesproken had.
Nooit of te nimmer heeft Minister
Colijn devaluïsten voor „schobbers" ge
scholden, maar wél hen, die gansch
onverschillig voor de muntpolitiek
niets anders bedoelen dan zich zelf door
de gewekte onrust ten koste van land en
volk te verrijken. Dat zijn geldwolven en
parasieten op het volk. Maar onvader
landslievende schobbers zijn ook zij, die
een vuil strooibiljet schrijven, dat blij
kens de onderteekening komt uit den
kring der N.S.B. en waarin geen regel,
geen woord veranderd behoeft te worden,
of de communisten kunnen er hun naam
onder zetten.
Minister Oud sprak deze dingen met
groote overtuiging uit en d© Kamer was
zichtbaar onder den indruk. Van alle
kanten kwamen de leden hem een hand
geven. Mr Van Vessem had er genoeg van
en verdween. Zijn spreekbeurt bij een vol
gend wetsontwerp liet hij voorbijgaan."
Antwerpen in financieele moeilijkheden.
De permanente deputatie van den pro
vincieraad van Antwerpen heeft besloten,
deze maand aan de stad Antwerpen geen
voorloopige twaalfde op de staatsbegroo-
ting toe te staan in verband met de hou
ding van 'het college van B. en W.
Het is thans de vraag, of de stad, zon
der de toekenning van de voorloopige
twaalfde, aan haar financieele verplich
tingen zal kunnen voldoen.
Vliegongeluk.
D'e Airspeed Envoy, waarmede Findlay,
Waller, Morgan en Peachey deelnamen
aan de luchtrace PortsmouthJohannes
burg, is te Abercorn neergestort.
Findlay en de marconist Morgan zijn
hierbij om het leven gekomen.
Waller en Peachey kwamen met den
schrik vrij.
Het toestel is bij den start te Abercorn,
kort nadat het los van den grond was,
in aanraking gekomen met een groepje
hoornen.
Korte Berichten.
Er is volledige overeenstemming be
reikt over den voorloopigen tekst van een
Engelsch-Sovjet-Hussische vlootovereen-
komst.
Voor het eerst na het einde van den
wereldoorlog' zijn gisteren te Weenen re-
oruten die van de lichting 1915 on
der de wapenen gekomen.
i In bijna alle deelen van Joego-Sla-
vië woeden buitengewoon hevige sneeuw
stormen. Langs de kust der Adriatische
Zee is het scheepvaartverkeer tengevolge
van de stormen gestagneerd.
HET PRINSELIJK HUWELIJKS
FEEST.
Boskoop zal het Paleis versieren.
Naar gemeld wordt, heeft H. M. de Ko
ningin goedgevonden dat de burgerij van
Boskoop op zich zal nemen de versiering
van dat gedeelte van het Paleis, waar de
huiselijke viering van het huwelijk van
Prinses Juliana met Prins Bernhard zal
geschieden.
In verhand hiermede zal te Boskoop een
commissie worden gevormd, bestaande
uit personen van alle richtingen.
AUTGMGBI ELVER KEER MET HET
BUITENLAND.
Controle op den goud-uitvoer
Be K.N.A.C. heeft van verschillende zij
den bericht ontvangen, dat in verband
met het goud-uitvoerverbod, de automo
bilisten. die Nederland verlaten, door de
Nederlandsche douane worden gecontro
leerd.
Men verzuime dus niet uit zichzelf halt
te houden, aangezien men niet ongestraft
kan doorrijden. Men zij gewaarschuwd.
TEGEN ONREDELIJKE PRIJS-
VERHOOGING.
Een adres van den Chr. Middenstands
bond.
De Chr. Middenstandsbond heeft een
adres aan den Minister van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart gezonden, waarin
met genoegen de medewerking van den
middenstand tegen onbillijke prijsverhoo-
ging en het tegengaan van het hamsteren
wordt geconstateerd.
De bond verzoekt den minister drin
gend om steun, dat ook van de zijde der
fabrikanten en grossiers den middenstand
geen onredelijke prijsverkooging wordt
opgedrongen.
HET NIEUWE MOTOR- EN RIJWIEL
REGLEMENT.
De minister van waterstaat geeft per
radio een toelichting.
De minister van waterstaat, jhr ir 0.
C. A. van Lidth de Jeude zal op Maandag
5 October voor de microfoon van de
A.V.R.O. een redevoering uitspreken, die
om 19.30 uur zal aanvangen en ongeveer
een half uur zal duren.
Het onderwerp luidt: „Een toelichting
bij de wijzigingen in het motor- en rij
wielreglement, die op 5 October 1936 in
het Staatsblad gepubliceerd worden".
DE EIERPRIJZEN.
Ontwrichting van de binnenlandsche
markt gevreesd.
D'e vereeniging van boerderijen en
pluimveefokbedrijven in Nederland ver
zond aan den minister van landbouw en
visscherij een telegram, waarin o.m. het
volgende wordt medegedeeld:
„Vernemen uit gewoonlijk zeer goed
ingelichte bron, dat uw adviseurs voor
pluimveeaangelegenheden de tegenwoor
dige eierprijzen te hoog vinden, mede te
genover de exportmarkt. Hoewel wij deze
uitspraak ongelooflijk vinden, wordt zij
niettemin gedekt door het uitvoerverbod
voor eieren, waarvan het resultaat im
mers moet worden, dat de veilingen ge
noodzaakt zullen zijn, met haar eieren
op de binnenlandsche markt te komen,
waai door deze ontwricht zal worden en
er inderdaad een scherpe daling in de
eierprijzen zal plaats vinden. Wij zijn er
van overtuigd, uit naam van alle pluim
veehouders te spieken, wanneer wij» te
gen deze gedragslijn met groote kracht
piotesteeren.
Doen dan ook een ernstig beroep op
Uwe Excellentie den werkelijken toestand
voor de pluimveehouderij scherp in het
oog te houden en de noodlottige maatre
gelen af te wenden, daar het hier de le
vensbelangen van ettelijke duizenden
mensc'hen met smalle beurzen betreft".
Vandaag zouden in Den Haag bespre
kingen plaats hebben over de te nemen
maatregelen inzake den eierenexport.
Zoolang niet vaststaat, welke restituties
zullen gelden, kan in het algemeen nog
geen uitvoer plaats hebben. Koelhuis- en
kalkeieren voor zoover ze indertijd voor
uitvoer zijn opgegeven, kunnen op de ge
wone wijze en wat de restituties betreft
onder de voorwaarden, die voor uitvoer
Enkele splinter-
nieuwe,overjarige
STOFZUIGERS
ruimen wij op
tegen zeer lage
prijzen.
Informeert U eens bij
RITSEMA STOFZUIGERFABRIEK.
FiliaalMiddelburg, Heerengr. M 26a, Tel. 202
(Adv.)
D'e Amerikaansche correspondent van
de T'emps looft de verwonderlijke tegen
woordigheid van geest, waarmee het Ne
derlandsche volk de gebeurtenissen van
de laatste dagen opgenomen heeft. De
nieuwe muntpolitiek opent zich naar de
meening van het land onder de gustigste
teekenen. Dr Colijn kan trotsch zijn op
zijn werk van deflatie en aanpassing. De
voorstanders van devaluatie zelf moesten
gedurende de afgeloopen maanden de re
sultaten van de regeeringspolitiek erken
nen. Door het buitenland gedwongen, gaal
Nederland na orde op zaken gesteld te
hebben nieuwe wegen bewandelen. Aan
deze orde zijn de voordeelen te danken,
die Nederland en koloniën zeker uit den
nieuwen staat van zaken zullen trekken.
van versche eieren golden op het moment
van opslag, worden geëxporteerd.
DE MONOPOLIEHEFFINGEN OP
GRAAN.
Pluimveehouders vragen maatregelen
te treffen.
Door de Vereeniging van broederijen en
pluimveefokbedrijven in Nederland werd
gisteren het volgende telegram aan den
minister van Landbouw verzonden:
„Vernemen, dat de monopolie-winsten
bij invoer en de restitutie daarvan bij
uitvoer gehandhaafd zullen blijven op het
zelfde peil als de vorige week. Van Jan.
j.l. tot en met 21 September, loco Amster
damRotterdam, liep de tarwe per 100
K.G. op van f 5,45f 6,55, maïs per 2000
K.G. van f 56 tot f 84,50 en gerst van
f 63,50 tot f 89,50. Mede door de geheel
onvoldoende werking der restitutierege
ling was daardoor reeds vóór het treffen
der monetaire maatregelen, de toestand
voor de pluimveehouderij zeer zorgelijk
gworden. Door deze monetaire maatrege
len loopen de graanprijzen nog meer op,
blijft de monopoliewinst ongewijzigd, be
staat er weinig of geen uitzicht, dat de
restitutieregeling beter zal werken dan het
geval was, zoodat de toestand onhoud
baar is geworden. Verzoeke derhalve eer
biedig in den kortst mogelijken termijn
maatregelen te willen treffen, welke de
pluimveehouderij voor den ondergang
zullen behoeden."
Vierdaagsche afstandsmarschen.
De leider der Internationale Vierdaag
sche afstandsmarschen deelt mede, dat
de genoemde marschen in 1937 te Nijme
gen zullen worden gehouden, van 27 tot
en met 30' Juli.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit van 29 September is
aan mi C. G. Schattenkerk, op zijn ver
zoek, met ingang van 1 November, eer
vol ontslag verleend als burgemeester der
gemeente Tiel.
Collectieve Arbeidscontracten niet
opgezegd.
De Nederlandsche Vereeniging van
Christelijke Kantoor- en Handelsbedien
den besloot een aantal collectieve arbeids
contracten (8 stuks) thans niet op te
zeggen en daarin thans geen wijzigingen
voor te stellen. In een aan de betrokken
werkgevers gericht schrijven wordt als
reden aangegeven:
dat op dit moment absoluut al
les moet worden nagelaten waardoor on
rust onder de bevolking of onder bepaalde
groepen der bevolking zou kunnen ont
staan."
Daarbij wordt de verwachting uitge
sproken, dat de betr. werkgevers ook bin
nen den nieuwen contractueelen termijn
tot overleg over de salarissen bereid zul
len zijn als noemenswaardige stijging van
den levensstandaard daartoe aanleiding
mocht geven.
De aardappeloogst.
In geheel Zeeuwsch-Vlaanderen is de
aardappeloogst thans vrijwel geheel bin
nen. Over het algemeen was de opbrengsl
zeer bevredigend tot goed en de kwali
teit opperbest. De handel is over het al
gemeen slechts matig geweest tot heden.
Een groot gedeelte der aardappels is dan
ook ingekuild.
Binnenland.
Een proef met distributie van visch.
De nood in den tuinbouw.
De eierprijzen.
Ernstig spoorwegongeluk bij Zwolle-
kerspel.
Buitenland.
Engelsch-Russische vlootovereenkomst.
We vestigen er de aandacht op, dat in
den nacht van Zaterdag op Zondag a.s.
de zonnetijd weer wordt ingevoerd.
Men zal dus goed doen, Zaterdagavond
zijn uurwerken één uur achteruit te zet
ten of, wat voor de uurwerken beter is,
een uur stil te zetten.
Het Mosselkantoor te Bergen op Zoom.
Het bestuur van het C.V.K. van mos
selen te Bergen op Zoom schijnt de ont
slagaanvrage van zijn directeur, den heer
G. van der Voort niet aanvaard te heb
ben, aldus meldt het Dagbl. v. Z.
Dit wordt een vreemd geval. De heer v.
d. V. is momenteel met verlof. De con
clusie ligt voor de hand, dat zijn ontslag
aanvrage van hoogerhand in overweging
moet zijn gegeven.
Kloetinge. Gemeenteraad. Don
derdagavond vergaderde de raad. Op
verzoek van het bestuur van den Tuin-
bouwcursus wordt besloten om, voor den
aanstaanden tuinbouw-cursus een ver-
lioht en verwarmd lokaal beschikbaar te
stelleni. Wanneer Ged. Staten er geen
bezwaar tegen hebben, zal de beschik
baarstelling kosteloos geschieden.
Ingekomen is een schrijven van den
heer J. Burger alhier, waarin door hem
bezwaar wordt gemaakt tegen vaststelling
van het eerste gedeelte der rooilijn langs
de Lewestraat op een afstand van 12
Meter. Hij verzoekt dezen afstand terug
te brengen tot 9 Meter. De meerderheid
van het college vein B. en W. stelt voor
aan deze bezwaren tegemoet te komen en
dus de rooilijn langs de Lewestraat op
9 en 15 M. en langs den Stelleweg op
12 M uit den as van den weg vast te stel
len.
Dhr Blomaard dringt er op aan om den
afstand van 12 M. te handhaven. Het
voorstel van den heer Blomaard wordt
met 5 tegen 2 stemimen- aangenomen (te
gen de beide wethouders).
Het voorstel van B. en W. tot vast
stelling vatn verordeningen tot heffing
en invordering van schoolgeld, woidt
z.hst. aangenomen.
Opi voorstel van B. en W. wordt de ge
meente-werkman, A. v. d Velde, weder-
olmi voor het seizoen 19361937 belast
met de controle der straatverlichting te
gen f 3 per week.
Voor den cursus vervolg-onderwijs '36
'37 wordt als personeel wederom be
noemd de onderwijzers (es) der O. L.
school.
B. en W. stellen voor om de verorde
ning betreffende het plaatselijk school
toezicht met ingang van 1 Jan. 1937 in
te trekken en de leden dier commissie
van toezicht met ingang van dien datum
eervol ontslag te vejrleenen.
Dhr Buitenhuis kan zich met dit voor
stel vereenigen, evenwel onder deze
voorwaarde, dat het toezicht van B. en
W. op het onderwijs zal worden uitge
breid. Het is gewenscht dat er een band
gevoeld wordt tusschen hen die onderwijs
geven, en degenen, va,n wie bet onderwijs
uitgaat. Bijl bijzondere scholen geschiedt
dit door het schoolbestuur. Spr. bedoelt
geen critiek op het personeel der school,
het gaat ooi het belang van de O. L.
school zelve.
De voorzitter antwoordt hierop, dat
zoolang deze commissie bestond het ge
meentebestuur van een last ontheven
was. Nu evenwel deze commissie zal op
houden te bestaan, kooit op liet gemeente
bestuur een zwaardere plicht te rusten
dan voorheen.
