Nederland verlaat den gouden standaard.
TEGEN PRIJSOPDRIJVING.
De gevolgen van de ge
nomen maatregelen.
Nog geen nieuwe pariteit
voor den gulden.
De nieuwe situatie.
Rotterdam en de genomen
maatregelen.
Belangrijkste Nieuws
Het verbod tot goud-uitvoer
MAANDAG 28 SEPTEMBER 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
SOe JAARGANG No. 335
Volledige overeenstemming met Middenstandsbonden.
Grootwinkeliers-bedrijven en Coöperaties verkregen,
(jitg.: N.V. Uitgovcrs Maatschappij „Luctor et
JEmorgo" tor cxploitatio van liot blad „Do Zoouw".
Durcaux Lange Vorststraat 70, Goos.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
,T, J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA,
De Zeeuw
Abonnementsprijs I2,50 per kwartaal,
wookabonnomonton voor Middolburg, Goes on
Vllöshigon f0.20. Losso nummers D cont
Advertonliün 30 cent per regel. Ingezonden
medcdcelingen 00 cent per regel. Kleine
Advcrtcnticn Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
De Regeeringspersdienst heeft Zondagnacht het volgende communiqué ge
publiceerd
Nadat de Tegeering, na de aangekondigde monetaire maatregelen in Frankrijk,
haar voornemen te kennen gaf, om hare monetaire politiek onveranderd te hand
haven, heeft het sindsdien genomen besluit der Zwi'tsersche regeering de Neder-
landscbe regeering genoopt baar standpunt opnieuw in overweging te nemen.
Nu Nederland het eenige land ter wereld is geworden, dat zijn muntpariteit
ongerept heeft bewaard en het daardoor in de sterkste mate den druk op de
wisselkoersen en op zijn goudvoorraad zal gevoelen, kan de mógelijkheid om de
huidige monetaire politiek te blijven handhaven niet langer aanwezig worden
geacht.
Ten einde te verhoeden, dat men ten slotte genoopt zou worden den gouden
standaard prijs te geven na een niet te verantwoorden verzwakking van den goud
voorraad der Nederlandsche Bank, heeft de regeering, in volledige overeenstemming
met het gevoelen der Nederlandsche Bank, besloten met ingang van 27 September
den uitvoer van goud te verbieden, tenzij gedekt door een authentiek certificaat
van de Nederlandsche Bank.
Naar wij vernemen is Zondag vanwege de Regeering contact gezocht met de
verschillende middenstandsbonden, de grootwinkelbedrijven en coöperaties, teneinde
onredelijke prijsverhooging van levensmiddelen te voorkomen.
Het resultaat hiervan is, dat volledige medewerking werd verkregen.
Mocht desniettemin onredelijke prijsverhooging plaats vinden, dan zal de
regeering met kracht optreden om zulks te verhinderen.
Een wetsontwerp tot het tegengaan van onredelijke prijsverhooging van goede
ren, diensten en huren heeft reeds het departement van handel, nijverheid en
scheepvaart verlaten.
Voorts kan worden medegedeeld, dat de gevolgen van het uitvoerverbod op
goud een ingrijpende verandering in de landbouwcrisispolitiek noodzakelijk zullen
maken, waarbij zal vooropstaan, dat met inachtneming van de belangen van den
landbouw de prijzen van de eerste levensmiddelen, met name brood en aardappelen,
niet zullen worden verhoogd.
Voorloopig zijn ten aanzien van de landbouwcrisisbepalingen de volgende
maatregelen genomen:
Alle restitutie-, exportbeschikkingen, enz., zullen, met uitzondering van de
beschikking voor zoover betreft de teruggave van 'binnenlandsche heffing op boter,
voor zoover de normale hoeveelheden betreft, voorloopig worden stopgezet, zoo
spoedig mogelijk zal worden bekend gemaakt, welke restituties, premies enz. met
ingang van 28 September 1936 zullen gelden.
Met ingang van 28 September 1936 zal tot nader order geen rogge worden
gedenatureerd. Dit geldt ook ten aanzien van partijen, waaromtrent reeds toezeg
ging tot het houden van toezicht werd gedaan.
De steun a 2.25 voor gerst wordt met ingang van 28 September 1936 tijdelijk
opgeschort. Dorschingen dienen echter op den ouden voet door te gaan. Alle for
maliteiten worden voorloopig gehandhaafd.
'Geen monopolie-overeenkomsten zullen ten aanzien van den uitvoer van con
sumptie- en pootaardappelen naar België en veldboonen naar Duitschland worden
aangegaan.
De reductie bij invoer van Indische mais wordt tijdelijk opgeschort.
Voor zoover betreft de Nederlandsche Aardappelmeelcentrale is voor alle ge-
organiseerden tot nader order de verkoop van aardappelmeel stopgezet.
De. aardappelmeelcentrale aanvaardt geen enkele verplichting voor verkoopen
gesloten na 27 September 1936.
De Nederlandsche veehouderijcentraile heeft den verkoop van spek door spek-
exporteurs stopgezet.
HET OORDEEL VAN VOORAAN
STAANDE FIGUREN.
Het mogelijke moet worden gedaan om
onnoodige prijsstijging te voorkomen.
„De Courant" heeft aan verschillende
vooraanstaande personen inlichtingen ge
vraagd omtrent den thans ingetreden toe
stand.
Mr A. v. Doorninck, oud-thesau
rier-generaal van het Departement van
Financiën, was de meening toegedaan,
dat de door de regeering genomen maat
regelen onvermijdelijk waren. Door deze
maatregelen wordt verhinderd, dat de in
ternationale speculatie winsten zou beha
len ten koste van de Nederlandsche ge
meenschap.
„De groote vraag" aldus Mr. van
Doorninck „is nu: 'Zal men een prijs
stijging kunnen tegenhouden? Indien im
mers een natuurlijke of kunstmatige prijs
stijging zou inzetten, dan zou de moei
zame' winst der aanpassing, die met
groote opofferingen van de zijde der be
volking gepaard ging, illusoir geworden
zijn.
'Deze winst zoo vervolgde Mr. van
Doorninck is evident. Et is een moge
lijkheid, deze wist thans te consolideeren,
doch dan .zal, gelijk gezegd, een prijsstij
ging voorkomen moeten worden.
Voor het overige zal moeten worden
afgewacht, hoe de reactie bij de bevöl-
kwg zal zijn. Wil men het behaalde voor
del handhaven, dan zal ten spoedigste
de crisissteun geliquideerd moeten wor
den en dan zal, om een enkel voorbeeld
te noemen, de steun aan de scheepvaart,
'die thans, nog ten bedrage van f 8.000.000
op de Rijksbegrooting paraisseert, zoo
spoedig mogelijk dienen te vervallen."
De heer C h. J. I. M. W e 11 e r, voor
zitter van d'en Ondernemersraad voor Ne-
derlandsch-Indië, noemde de wijziging
van de monetaire politiek onvermijdelijk.
Zoo&ls de situatie thans is, wenschte de
'heer Weiter zich echter niet verder uit te
laten over de consequenties, die uit den
huidigen toestand zouden kunnen voort
vloeien, noch de momenteele situatie ver
der te analyseeren.
Mr. W. C. W e n d e 1 a ar, voorzitter
van de Liberale Staatspartij de Vrijheids
bond, legde er den nadruk op, dat in
de huidige omstandigheden de door
de Regeeringt ondernomen stappen niet
anders dan toegejuicht kunnen worden.
Het zou hoogst incorrect zijn, aan de
eerlijkheid van Dr Colijn's bedoelingen te
twijfelen, nóch hem een verwijt te maken,
dat hij zijn monetaire idealen niet heeft
'kunnen verwezenlijken.
In sporttermen gesproken: Dr 'Colio'n
■heeft de laatste ronde gehaald en de wijze
waarop dat gebeurd is men kan dan
over het nut van den gouden standaard
nog zooveel van meening verschillen als
men wil beteekent in het kader van
•de door hem gevoerde politiek een
pluim op den hoed van Dr
C o 1 ij n.
„Ik behoor zeker niet tot de menschen",
aldus Mr. Wendelaar, „die Dr Colijn een
grief zouden willen maken, dat uiteinde
lijk Nederland als laatst overgebleven
land de muntpolitiek moest wijzigen. De
vraag kan rijzen., of het niet beter ge
weest ware, in 1931 het voorbeeld van
Engeland te volgen, doch ook deze vmag
moet onbeantwoord blijven, Zeer terecht
zou de regeering kunnen zeggen: „Waar
om hebt gij, critici, dan niet in 1931 voor
gesteld, het Engelsche voorbeeld te vol
gen?" Over het algemeen was de gang
bare meening in 1931, dat Engeland met
de devaluatie van het pond een zeer in
correct standpunt had ingenomen."
Inmiddels onderstreepte ook Mr Wen
delaar, dat de door de aanpassing en
door de opoffering van ons geheele volk
verkregen winst niet verloren mag gaan.
Deze winst zou verloren gaan, indien e'en
plotselinge prijsstijging zou inzetten
deze stijging te verhinderen is thans in
het belang van ons geheele volk.
Mr Dr A. M. Joekes, fractieleider
van den Vrijzinnig Democratischen Bond,
was evenzeer de meening toegedaan, dat
de regeering niet anders had kunnen
doen, dan zij thans gedaan heeft.
Waren deze maatregelen niet genomen,
dan had men met een aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid kunnen aan
nemen, dat een goudafvloeiing gevolgd
was, waartegen men zich vrijwel onmoge
lijk met de klassieke middelen had kun
nen verdedigen.
De rentestand was zeer waarschijnlijk
opgeloopen tot een niveau, dat op het
zakenleven ondragelijke lasten gelegd had.
De nieuwe phase kan een economische
opleving ten gevolge hebben. Mogen al
dus Mr Joekes de thans genomen
maatregelen ten gevolge hebben, dat aan
den internationalen monetairen chaos ten
spoedigste een einde komt.
Et doen allerlei geruchten de ronde om
trent het percentage van de devaluatie
van den gulden.
Sommigen spreken van een daling met
15, anderen van 30 en weer anderen zelfs
met 40 pet.
Al deze geruchten 'houden waarschijn
lijk vernanü, met speculatieve doeleinden.
Er zijn nu 'eenmaal menschen die er
belang bij' hebben de verwarring zoo groot
mogelijk te maken.
De zaak is deze, dat, zooals Minister
Colijn in zijn radiorede heeft medege
deeld, nog geen nieuwe pariteit voor den
gulden wordt vastgesteld.
Het ligt blijkbaar in de bedoeling, dat
aan den gulden voorloopig niet een
nieuwe lagere waarde zal worden toege
kend, dóch dat naar E'ngelsch voorbeeld
onze valuta zwevend zal worden gehou
den, waarbij er dan met behulp van een
egalisatiefonds voor gezorgd kan worden,
dat de goudwaarde niet beneden een be
paald peil daalt.
WIJ ZULLEN THANS DE VRUCHTEN
VAN HET WIJS EN KRACHTIG
BELEID, DE LAATSTE JAREN
GEVOERD, PLUKKEN.
Aan een beschouwing in de „Telegr."
is het volgende ontleend:
Onrust en nervositeit zijn wat wij op
het oogen'blik het minst noodig hebben.
Er is in den loop der jaren ook in ons
land een scherpe strijd gevoerd over de
voor- en nadeelen van devaluatie. Na al
betgeen men in het 'buitenland heeft zien
gebeuren, ligt het voor de hand, dat, toen
het bekend werd, dat de regeering haar
monetaire politiek ging wijzigen, ook me
nige Nederlander geschrokken is.
Nu is de situatie van ons iand niet te
vergelijken met die der meeste overige
landen, die gedevalueerd hebben. Enge
land liet het pond sterling vallen om de
eenvoudige reden, dat het door de ont
wikkeling der economische verhoudin
gen dn het Britsohe wereldrijk niet meer
in staat was de oude goudpariteit te
handhaven. De Engelschen maakten van
■den, nood een deugd en sinds enkele ja
ren verkondigden zij de wereld, dat hun
geldpolitiek de waarborg voor welvaart
is. Toen Amerika tot devaluatie besloot,
heersohten in de Vereen'igde Staten toe
standen, die gemakkelijk tot een binnen
landsche revolutie aanleiding hadden
kunnen geven. Ook Roosevelt handelde
door den nood gedwongen. Niet anders
is het gesteld met den Franschen franc,
die niet te handhaven was, omdat de
Volksfrontregeering onder leiding van den
heer Blum, zoowel in economisch als in
politiek opzicht alles had gedaan wat tot
devaluatie moest leiden. Zelfs den toe
stand in Zwitserland kan men met dien
in ons land niet vergelijken. De Zwitser-
sche bevolking heeft zich hardnekkig te
gen een politiek van aanpassing verzet
en de devaluatie moest ook daar te lande
meer of minder als een opluchting komen.
Geheel anders is het m6t Nederland ge-
gesteld. De tegenstanders van Dr Colijn
zouden vandaag kunnen juichen, indien
ons land er thans voorstond zooals de
overige landen, die hebben moeten deva-
lueeren. Zij' zullen goed doen deze juich
tonen te onderdrukken.
Nu gaan wij' de vruchten
plukken van een wijs en krach
tig beleid gedurende de moei
lijke jaren die achter ons lig
gen:, Het aanpassingswerk
moge nog altijd niet ten volle
voltooid zijn, het is zoover ge
vorderd dat, nu het oog en blik
van strijd is aangebroken, wij
krachtig en sterk staan. Het
gouduitvoerverbod is niet uitgevaardigd
om redenen van binnenlandschen aard,
maar wij' zwichten, omdat de monetaire
verhoudingen in de geheele wereld zijn
ontwricht. Wij moeten moeilijkheden, die
uit het buitenland komen, afslaan. Daar
toe zijn wij ten volle in staat.
Het is mogelijk en zelfs waarschijnlijk,
dat in den komenden tijd de wisselkoer
sen van den gulden eenigermate zullen
I dalen, een catastrofe kan dat nooit wor
den om de eenvoudige reden, dat Neder
land een land is zonder buitenlandsche
schuld, een land, welks bewoners indivi
dueel groote vorderingen op het buiten
land hebben en dat door zijn kolonialen
handel en overigen uitvoer voortdurend
nieuwe vorderingen op het buitenland
schept. De gulden zal zonder moeite zelfs
bij een uitvoerverbod van goud op een be
trekkelijk hoog niveau in zichzelf een
rustpunt vinden.
Mocht de regeering het noodig oordee-
len, dat ten slotte ons betaalmiddel zich
iets lager'stabiliseert dan dat tot nu toe
het geval was, zoo komt daardoor tot uit
drukking, dat het aanpassingsproces bij
ons te lande nog niet geheel was afge-
loopen. Wij' zullen echter zooveel minder
devalueeren als wij in het verleden, on
getwijfeld ten koste van zware offers, ons
bij den gewijzigden wereldtoestand heb
ben aangepast. Heel veel in vergelijking
met de andere landen kan dat niet zijn.
Vandaar, dat wij" de komende maanden
niet zonder optimisme tegemoet zien.
Zijn onze inlichtingen juist, dan ligt het
niet in de bedoeling der regeering, den
gulden voorloopig aan een vasten koers
te binden. Zij' wil haar vrijheid van han
delen behouden. 'Met andere woorden: wij
willen ons niet aan de jaspanden van an
deren hangen, zooals Dr Colijn dat Zater
dag opmerkte.
Met of zonder verbod van
gouduitvoer blijft de gulden
het betaalmiddel van een rijk
en levenskrachtig land, dat
bestuurd wordt door een ver
standige en krachtige regee
ring, een betaalmiddel, dat tot
de soliedste ter wereld be
hoort. Allerminst past daarom
vandaag den Nederlander on
gerustheid!.
„EEN TIJDELIJKE VERLICHTING".
Uit Rotterdam wordt aan de Courant
gemeld
Onmiddellijk na bet bekend worden van
het ingrijpende besluit van de regeering
ten aanzien van Nederlands financieele
politiek, hebben ook de leidende figuren
uit Rotterdams handels- en bedrijfsleven
zich beraden op de situatie, die thans is
ontstaan.
Rotterdam heeft lang geroepen, dat de
valuatie de oplossing zou brengen in de
economische moeilijkheden, waarin ons
land verkeert. Rotterdam zag zijn belan
gen geschaad door de depreciatie van de
munt in Engeland en stellig door de
waardevermindering van den Belgischen
frank. En toch, nu ons devaluate te
wachten staat, juicht Rotterdam geens
zins. Al zijn er stemmen onder de zaken
lieden in de Maasstad, die geneigd zijn
een juichtoon te doen hooren, hun blijd
schap wordt tooh getemperd bij zakelijke
rustige beschouwing van hetgeen ons nu
te wachten kan staan. Wel ziet men in
een depreciatie van den gulden een mo
gelijkheid tot stimuleering van het stuk-
goedverkeer. Algemeen gevoelt men het
als een geruststelling, dat deze maatregel
genomen wordt door mannen als Colijn
en Trip.
D'e directeur van de Rotterdamsche
Bankvereeniging. m r K. P. v a n d e
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Nederland verlaat den gouden standaard.
Verbod van goud-uitvoer. Maatregelen
tegen prijsopdrijving. Veranderingen in
de landbouwcrisispolitiek. De Beurs
morgen weer geopend.
Ook kas-trekkers krijgen den extra-rijks-
daalder.
Prinses Juliana spreekt morgenmiddag
voor de radio.
Buitenland.
Devaluatie in Frankrijk en Zwitserland.
Toledo door de opstandelingen bezet.
M a n d e 1 e, kon zich, nu de toestand zoo
geworden is als hij is, de beslissing van
de regeering volkomen begrijpen. Hat
goede, dat deze anti-devaluïst in de be
slissing ziet, is vooral de mogelijkheid,
die er komen kan tot internationale sa
menwerking. En daarnaast, dat er tijde
lijk aan sommige bedrijven verlichting
kan worden gegeven.
Een zeer belangrijk punt blijft de loon-
kwestie. In verband hiermee zei mr Van
de Mandek, dat, wanneer het mogelijk
mocht blijken door devaluatie van den
gulden den landbouwsteun over
bodig te maken, het wellicht mogelijk zou
zijn den levensstandaard voor den gewo
nen man zooveel goedkooper te doen
worden, dat verhooging van loon overbo
dig zou zijn.
Voor het hypotheekwezen ziet
deze financier een verlichting intreden,
hoewel men voorzichtig moet zijn met aan
te nemen, dat alle onroerende goederen
plotseling meer waard zonden worden.
D'e voorzitter van den Raad van Beheer
van Nievelt, Goudriaan Go.'s Stoom
vaartmaatschappij, de heer A. J. M. Gou
driaan, tevens commissaris van de Ne
derlandsche Bank, wenschte slechts zijn
meening te zeggen voor zoover het zijn
eigen bedrijf betrof.
Voor wat het algemeen belang
betreft acht de heer Goudriaan het jam
mer, dat de regeering tot dezen maaregel
genoodzaak werd, maar voor de reederij
en de havenbedrijven zijn er voor de
naaste toekomst geen nadeelen, eerder
voordeelen te wachten.
Er ontstaan voor de reederijen voor
deelen, doordat de meeste vrachten in
shillings worden afgesloten. Indien dus
de gulden zou deprecieeren, dan geloof
ik niet, zoo zeide de heer Goudriaan, dat
ten gevolge daarvan de vrachten in shil
lings lager zullen worden. Bij het beoor-
deelen van den toestand moet men echter
in het oog houden, dat een groot deel van
de uitgaven havenkosten, steenkolen
in buitenlandsche valuta moeten worden
betaald. Wat deze uitgaven betreft, brengt
depreciatie van den gulden dus geen en
kel voordeel.
■Ik deel niet dn de overtuiging van vele
devaluïsten, dat de export door devalua
tie zou opleven. D'e export immers wordt
door geheel andere factoren beheerscht.
De directeur van de Rotterdamsche
Droogdokmaatschappij, de heer D'. C.
Endert Jr.. achtte het verstandig zich niet
aan profetieën te wagen. Er zal zijns in
ziens veel afhangen van hetgeen er de
eerste twee dagen gebeurt. Hoopvol was
deze industrieel in geenen deele gestemd,
want mocht er door devaluatie dan al een
opleving komen, dan zullen de autarki
sche maatregelen van andere landen z.i.
de deur voor Nederland sluiten.
EEN RECORD AANTAL TELEFOON
GESPREKKEN.
Het verbod tot gouduitvoer door de
Nederlandsche regeering heeft tot gevolg
gehad, dat door tal van financieele-, han
dels- en industrieele ondernemingen
reeds Zondag hier te lande en in het
Buitenland besprekingen zijn, gevoer 1, wel
ke ten doel hebben maatregelen voor te
bereiden om een stagnatie in het zaken
leven te voorkomen.
In dit verband had reeds van den vroe
gen morgen af de rijkstelefoon te Amster
dam een record aantal aanvragen voor ge
sprekken te verwerken. Een en ander
leidde er toe, dat te Amsterdam reeds van
negen uur af extra personeel in dienst
moest Worden genomen/, terwijl mede
het tot stand komen van de overtalrijlke
telefoonverbindingen langeren tijd in be
slag nam dan op1 andere Zondagen het
geval is.
Het rijkstelegraafkantoor te Amster
dam heeft het in de morgenuren iets
drukker gehad dan op andere Zondag
ochtenden. Van een overweldigende druk
te was echter geen sprake, zoodat dan
ook geen extra personeel behoefde te
worden gerequireerd.