- P.Z.E.M. io L water tot nabij het kookpunt verhit voor twee cent. verlaagd, tot cent per Kilowattuur EERSTE BLAD ZATERDAG 5 SEPTEMBER 1936 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 50e JAARGANG No. 289 Op [Jsland heetv/ater vari Moeder Matuur. In Zeeland elèctrisch en ook niet duur. M achtstroomtarief b s* »U li al Zijn wij paraat? Buitenland. De burgeroorlog in Spanje. Belangrijkste Nieuws Ui tg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et Emcrgo" tor exploitatie van hot blad „Do Zcouw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer il. Postcheque en Girorekening 44455 Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKMAN DEL J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs i2.50 per kwartaal, vrcokabonnomonton voor Middolburg, Goos en Vlissingon f0.20. Losso nummers 5 cent Advertcntiiin 30 cent per regel. Ingezonden medcdeelingen 00 cent per regel. Kloino Advertcnticn Dinsdags' en Vrijdags i 0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85. Bij contract belangrijke korting. Ingezonden Mededeellng. nooqe eierpruuu*»- /aye voea/erkosten f tal ptuimaeeuoeOer meMen, Sa/tn eten Aasiöiet u/ervt/ yeAra^A/ J* ley tb, olocA de meestest Acumer ya/en urel/uy yroej' £s> AsvlcAZ. tiet.. Berlels "KunstAorrel'is 'landen; litopluimveeyroeitis nimjner zleAj licv Atppen yeÜfken leyrrvotcAiriea lUu ren een eiere/ylaJmeA f L_ OLIÊFABRIEKEN N.V.AMSTERDAM Dit nummer bestaat uit 2 bladen. De militaire medewerker van „De Maas bode" schrijft: Al wie zich met een koel hoofd reken schap geeft, van wat er in de laatste tij den in Europa gebeurt, zal de beangsti gende vraag in zich voelen opkomen „Zijn wij paraat?" De spanning tusschen Duitschland en Rusland neemt bepaald onrustbarende vormen aan. Wat zal er geschieden als de groote afrekening tusschen het Duitsche fascis me en het Russische communisme begint? Zal Frankrijk rustig toezien hoe die strijd zich ontwikkelt? Zoo niet, dan staat Eu ropa onmiddellijk in vuur en vlam. Wij' weten niet precies hoever de Duit- schers reeds gevorderd zijn met de ver sterking van hun Rijnland-zone, maar dat aldaar dagelijks met verscheidene tienduizendtallen arbeiders aan de ter reinversterkingen gearbeid wordt, staat wel vast. En als de Rijnland-zone, evenals de Maginot-linie (grenslinie) in Frankrijk tot een schier ondoordringbaren muur van beton en staal is uitgebouwd, hetgeen ongetwijfeld slechts een kwestie van be trekkelijk korten tijd is, dan loopt de weg van den minsten weerstand voor de le gers van Frankrijk en Duitschland over ons gebied. Als wij ons deze dreigende en ver schrikkelijke mogelijkheid voor oogen brengen, dan rij'st wij zeiden het reeds de benauwende vraag: „Zijn wij pas- raat?" En nog ontstellender ts het feit, dat het antwoord hierop ontkennend moet luiden. Wij' gronden deze meening niet op toe standen in onze weermacht, waarover verschil van meening mogelijk is. Onze eerste oefentijd is naar onze meening te kort, onze reserve-aanvoerders hebben te weinig gelegenheid voor werkelijke oefe ning gehad, onze oudste lichtingen zijfa te oud en te lang geleden geoefend en zoo zijn er wellicht nog enkele andere zaken. Zij' zijh zeer te betreuren en zullen ten gevolge hebben, dat als onze troepen een maal moeten optreden, de strijd veel moeilijker en de verliezen veel grooter zijh zullen. Zij wettigen echter nog niet de positieve uitspraak, dat wij! heden ten dage niet paraat zijn. Dit wordt echter wel veroorzaakt door: 1. Den onvoldoenden toestand, zoowel c>p materieel- als op personeelsgebied van onze luchtstrijdkrachten. 2. Het ontbreken van een eenigszins be- teekenende hoeveelheid luchtdoelgeschut, luchtdoel-mitrailleurs en luchtdoel-zoek lichten. 3. Het ontbreken van modern infante- riegeschut tegen vechtwagens en pantser auto's. Door deze drie zaken zijh wij' niet in staat den strijd aan te binden met de modern bewapende en geoutilleerde le gers van de ons omringende staten. Nu komt ingevolge het aangenomen defensiefonds in enkele jaren een zekere hoeveelheid van het hierboven als ont brekend gesignaleerde materieel beschik baar, maar zijn er geen menschen be schikbaar, om dit materieel in werking te stellen en dan hebben wij er natuurlijk niets aan. Wij' betoogden in onze be schouwing van 27 Aug., dat om dit mate riaal te kunnen bemannen een contin gentsvermeerdering van 1200 man noodig zou zijn. Zoover ons bekend is, denkt de Regee- ïing op dit oogenblik nog niet over een contingentsvermeerdering, maar stel dat zij daartoe zou besluiten, dan is daarvoor een ingrijpende wijziging van onze dienst plichtwet noodzakelijk en bet is toch wel algemeen bekend, dat de wetgevende mo len langzaam maalt. Als nu over één of twee jaren een pas sende wijziging van de dienstplichtwet strekkende tot contingentsuitbreiding haar weg naar het Staatsblad gevonden heeft, dan duurt het minstens tien jaren voordat het benoodigde personeel aan- wezig is. Nu moet de lezer, die de steeds meer. onheilspellende wolken aan den Europee- I schen hemel gadeslaat, zelf maar eens de vraag beantwoorden, of een dergelijk ge brek aan paraatheid in het huidige tijds gewricht toelaatbaar mag geacht worden. Voor ons luidt het antwoord op deze vraag zeer beslist oni kennend. Wij twijfelen er dikwijls aan of een deel van ons volk en zelfs een deel onzer Politieke voormannen de in onze dagen dreigende oorlogswolken wel voldoende uit dien gezichtshoek bezien. Wij weten wel, dat in het algemeen ge sproken de cultureele en sociale eischen, die aan de schatkist des rijks gesteld worden, primeeren boven de militaire eischen, maar in tijden van internatio nale gevaren moeten in dit opzicht de bakens verzet worden en moeten ge- wenschte cultureele en sociale wijzigin gen opgeschort worden, om de weermacht zoodanig te doen zijn, dat de reeds be haalde voordeelen van welstand en be schaving tegen aanslagen van buiten be veiligd kunnen worden. Een goed gesitueerde villa-bewoner, met veel geld en sieraden in huis, wonende in een onveiligei, eenzame landstreek, zal toch beter doen een paar stevige, goed gewapende knechts en eenige flinke waakhonden in dienst te nemen, dan een paar kinderjuffrouwen om zijn kinderen zangles en pianoles te geven. In de benarde dagen, die wij beleven, hebben de militaire uitgaven een zeer bijzondere beteekenis gekregen. Meer dan ooit te voeren moeten zij dienen, om het geen onze vaderen en wij aan bescha ving en welstand verkregen hebben, te consolideeren en te behouden. De Regeering zal vermoedelijk geen moeilijke taak hebben, om de voor de pa raatheid benoodigde gelden van de volks vertegenwoordiging los te krijgen. De toestand van San Sebastian nu hopeloos. De opstandelingen zijn thans een groot offensief begonnen tegen San Sebastian, welks positie nu Irun is gevallen, hope loos is. De regeeringstroepen hebben daar bovendien gebrek aan munitie. Zooals bekend, ondernamen Mola's troepen den beslissenden aanval op Irun reeds in de vroege ochtenduren. Na een laatste trommelvuur uit de door hen ver overde batterijen van fort San Marcial, rukten zij van twee kanten met gevelde bajonet naar de stad op, alles omver loo pend, wat zich hun in den weg stelde. Straat voor straat moest veroverd wor den. Overal toch waren hooge barricades van zandzakken, straatkeien en prikkel draad opgeworpen. Zoodra het bericht van het binnendrin gen der nationalisten bekend werd, ver lieten honderden vluchtelingen, vrouwen en kinderen, de stad. De stormaanval was dermate verras send, dat vele vluchtelingen in nachtge waad op de internationale brug aankwa men. De Fransche grensbeambten lieten ze daar zonder pascontrole door. Om negen uur opende de artillerie een nieuw bombardement, waardoor op ver schillende punten van de stad brand uit brak. De regeeringstroepen hadden tal van huizen met dynamiet ondermijnd, dat met slechts korte tusschenpoozen ex plodeerde. Het eene huis na het andere vloog in de lucht. Dte laatste vluchtelingen, die gister morgen in Hendaye aankwamen, deelden mede, dat op dat tijdstip vrijwel de ge- heele stad in handen van de nationalis ten was, al duurden de straatgevechten nog steeds voort. De definitieve zuivering van de stad, waar nog enkele machinegeweernesten moeten worden uitgeroeid, is evenwel nog slechts een kwestie van tijd. Naar Havas meldt, hebben de roode miliciens, die den strijd bij Irun hebben opgegeven, en naar Hendaye zijn ge vlucht, verzocht via Catalonië naar Span je te mogen terugkeeren. Te Hendaye zul len nu extra-treinen gevormd worden, die hen naar Barcelona zullen brengen. In den laten voormiddag gingen de op standelingen over tot een hevigen aan val op het ongeveer drie kilometer stroomafwaarts aan de Bidassoa gelegen dorp Behobia, dat na een zwaar gevecht werd ingenomen. Irun, een verwoeste stad. In enkele openbare gebouwen van Irun verbergen zich nog, hier en daar, een paar honderd verdedigers; geleidelijk worden ze verdreven. Hoog slaan uit de veroverde stad de vlammen op. Op de spoorbrug is het een ontzaglijke drukte van vluchtende vrouwen, gebogen onder den last van hetgeen zij: redden konden en waarmede zij' thans vluchten naar Fransch gebied. In het fort Guadelupe bevindt zich nog een 'kleine bezetting, die vastbesloten is, zich tot het laatste te verdedigen. Met angst vraagt men zich af, wat er met de gijzelaars in Irun gebeurd is. Er zaten er vierhonderd gevangen. Zijn zij in de vlammen omgekomen? Afgemaakt door de volksfronters? De anarchisten uit Bilbao en Asturië, de „dynamiteros" hebben aanzienlijke la dingen dynamiet in de huizen gelegd, om deze te vernietigen. Van de hoogten van San Marcial da len de rechtsche colonnes af. Hun op dracht is thans, den weg van Irun naar San Sebastian te bezetten. Vóór den val van Irun hebben de roode verdedigers der stad, naar Un. Press meldt, nog snel vijftig gijzelaars om het leven gebracht. De overige gijzelaars zijn door de marxistische colonnes, die naar het fort Guadalupe de wijk namen, meegesleept. In dit fort bevinden zich momenteel 300 gij'zelaars, die zullen worden gefusil leerd, zoodra de nationalistische batte rijen bet vuur op bet fort zullen openen. Dagen van ontzetting te Madrid. Largo Caballero, „de Spaansche Lenin" zooals hij' wegens zijn bloeddorstige rede voeringen, waarin bij1 zoo vaak reeds de bolscbewiseering van Spanje beeft voor zegd, genoemd wordt, regeert thans te Madrid. Het kabinet-Giral is weggevaagd, om plaats te maken voor den socialisten leider, wiens doel, „nauwe samenwerking met de communisten, om de sovjet-repu bliek in Spanje in te voeren" thans, voor zoover in het door de rooden beheerschte gebied nog niet geschied, werkelijkheid kan worden. Een nieuwe regeering is samengesteld. Een hooggeplaatst Spaansche persoon lijkheid, die enkele dagen geleden uit Ma drid is gevlucht, vertelt in de „Daily Mail" een en ander over het roode schrik bewind in de Spaansche hoofdstad. De communisten en anarchisten spelen er volkomen den baas, zeide hijl en res pecteeren zelfs de exterritorialiteit der gezantschappen niet meer. Enkele dagen geleden is het roode gepeupel het Vene- zolaansche gezantschap binnengedrongen om er vier vluchtelingen uit weg te slee pen. De roode rechtbanken, die zich naar sovj.-Russisch voorbeeld „tsjeka" noemen en in de weinige, nog niet door brand vernielde kerken, zitting houden, hebhen een nieuwe paniek onder de bevolking Aerwekt. Mannen en vrouwen worden 's nachts uit hun 'huizen gehaald en na een kort proces terechtgesteld. In de straten van vele wijken van Ma drid kan men de lijken van mannen en vrouwen zien liggen. Vele vooraanstaande personen zijln als slachtoffers van de ter reur gevallen. De correspondent van de „Times" te Valentia meldt eveneens verschillende bijzonderheden over het optreden der anarchisten te Madrid. Bij' huiszoekingen hebben zij zich meester gemaakt van al lerlei sieraden, die dan ter beschikking van de roode steunactie „Socoro Rojo" gesteld worden. Uit het filiaal van het „Crédit Lyon- nais" stalen zijl juweelen, baren goud, gouden munten en bankbiljetten ter waar de van 300 millioen peseta's. Een juwe lier werd gedwongen kostbaarheden ter waarde van 100.000 peseta's af te staan. DE KOLONIALE EISCHEN VAN DUITSCHLAND. Een artikel van generaal von Epp. Generaal von Epp, rijksstadhouder van Beieren, leider van het bureau voor ko loniale politiek van de nat. soc. partij, schrijft in een artikel in de Europaeische Revue: Duitschland vraagt alleen zijn oude ko lonies, die hem zijn afgenomen door het verdrag van Versailles, terug. Duitschland heeft, cm zijn óeconomisch leven te her stellen, behoefte aan koloniën, cm de noo- dige grondstoffen te verkrijgen. Hiervoor brengt generaal von Epp de volgende punten naar voren: 1. Het Duitsche volk heeft een te eng gebied voor de geheele bevolking. 2. Duitschland is niet in staat de es sentieels grondstoffen voort te brengen. 3. Duitschland is zonder koloniën een staat van de tweede orde. 4. De conferentie tot herziening van de verdeeling van de grondstoffen, zooals die door sir Samuël Hoare is voorgesteld, houdt geen rekening met de vraag van Binnenland. De regeering en de huurverlaging voor de werkloozen. Minister Slingenberg beantwoordt vragen over overwerkvergunningen in het gra fisch bedrijf. Minister Deckers en Gelissen over hun reis naar Finland. Buitenland. Noodweer in Zwitserland. De toestand in het verwoeste Irun en te Madrid. Een nieuw kabinet. De koloniale eischen van Duitschland. Duitschland naar koloniaal gebied, on derworpen aan zijn monetaire souvereini- teit. Met betrekking tot berichten in buiten- landsche bladen als zou Duitschland ko loniaal gebied begeeren van andere lan den als Frankrijk, België en Portugal, merkt von Epp op: Indien Duitschland het over koloniën heeft, dan bedoelt het daarmee zijin eigene koloniën, die bij het verdrag van Versailles onder mandaat van den Volkenbond zijn geplaatst. De bewe ging voor koloniën in Duitschland heeft dan ook alleen teruggave van de oude ko loniën ten doel. Men beging een groote onrechtvaardig heid, toen men Duitschland zijn koloniën afnam. Von Epp besluit zijn artikel, dat indien Duitschland weer koloniën krijgt, dit in eigen land de werkloosheid geheel kan doen verdwijnen, de bevroren credieten weer mobiel kan maken en in het alge meen bij kan dragen tot de ontspanning in Europa. Het zal in Europa de positie van het blanke ras versterken. NOODWEER IN ZWITSERLAND. Huis ingestort en zeven bewoners bedolven. Verschillende streken van Zwitserland zijn door een buitengewoon zwaar nood weer geteisterd.Tusschen Bern en Lu- zern veroorzaakte het noodweer talrijke terreinverschuivingen, waardoor te Sohuepfheim een huis instortte, de 7 be woners onder de puinhoopen bedelvend. Men heeft reeds de lijken van twee hun ner geborgen en er is weinig hoop, dat men de anderen nog levend terug zal vin den. In het kanton Wallis heeft ten berg stroom de Simplon-spoorlijn ondermijnd, in verband waarmede de internationale treinen thans over Bern en Loetschherg worden geleid. Invoer van pruimen in België. Daar de pruimenoogst in België totaal is mislukt, 'heeft de regeering besloten den invoer van versche pruimen toe te laten. Toch dreigende hongersnood in Rusland? 'Over de oogs t mislukking zijn thans na dere gegevens beschikbaar; het jaar 1936 was een uitgesproken droogtejaar voor een gebied, dat met enkele uitzonderingen, bijna geheel 'Europeesch Rusland omvat. In de omgeving van Moskou vallen hon derden hoeren op, die hun vee wegens voergebrek in de stad willen laten slach ten en hetzelfde verschijnsel treft men aan in de omgeving van Trila, Minsk, Tiverkirow, Saratow en andere steden. Daar niet als in 1921 '(steunactie van Nansen!) hulp van buiten te verwachten is, moet de Sow jet-Unie trachten met eigen krachten de dreigende catastrofe af te wenden. Als hulpmiddel daartoe be schikt zij over ongeveer tien millioen ton graan, dat als reserve voor het Roode leger is opgeslagen. De Sow jet-regeering schijnt niet van zins te zijn dit graan ter beschikking van de bevolking te stellen; het leger moet in de eerste plaats verzorgd worden, daar men dit, 'behalve in verband met de bui-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1936 | | pagina 1