Ér EERSTE BLAD BETREURENSWAARDIGE HOUDING VAM MINISTER SLINGEHBERG. DINSDAG 1 SEPTEMBER 1936 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 50 e JAARGANG No. 282 |rt Ir» ME re usje, Buitenland. De burgeroorlog in Spanje. Binnenland Belangrijkste Nieuws t'iil 1 of Jetten. loode kakschool len huish. Iw" Goes. ad onder ilgt aanst. g, ab. en Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et Eaiorgo" ter exploitatie van hot blad „Do Zeeuw". Bureaux Lango Vorslstraat 70, Goes. Tolofoonniiminer 11. Postcheque en Girorekening 44455 Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20. Losso nummers 5 cent Advortentilin 30 cont por rogol, Ingozorulon modedoollngon 00 cent por rogol. Kiel no Advcrtcntltin Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85. Bij contract belangrijke korting. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. In aansluiting op wat wij vorige week ,over het optreden van Minister Slin- genberg schreven, nemen wij hieronder over wat het „Grafisch Orgaan", het blad van den Ned. Chr. Grafischen Bond, meedeelt omtrent een onderhoud, dat de centrale commissie met den minister heeft gehad: De commissie liet zich voor de audiën tie inschrijven en werd door Zijne Excel lentie te woord gestaan. Maar resultaat had het onderhoud niet. Of eigenlijk toeh wel. Bet bleek namelijk, dat de minister geen bezwaar had om den Zondagsaibeid in het bedrijf weer in te voeren 1 Over den ploegendienst werd eerst ge sproken. Zijne Excellentie meende, dat de boekenorder, werd zij niet in ploegen dienst gereedgemaakt, in het buitenland gereedgemaakt zou worden. Echter: de invoer van papier is gecontingenteerd; dus dat gevaar was vrijwel denkbeeldig. Aangetoond werd, dat tal van onderne mingen, geoiganiseerde en ongeorgani seerde, in staat zijn om de groote order af te leveren zander ploegendienst. Mits men het werk opdraagt aan boek druk kerijen. Maar Zijne Excellentie was on toegankelijk. Immers: „de minister geeft vergunning" en dus niet een Centrale Commissie of eenig ander groepje eigendunkelijke neuswijze lieden! Wat het werken op Zondag betreft: Zijne Excellentie voelde er niets voor alles te ordenen en aan banden te leggen. Hij was geen voorstander van het verbod van 'treinenloop of autobusdiensten of sportwedstrijden op Zondag. En als het publiek bladen op Zondag wenscht, dan moet aan ,dat verlangen worden voldaan! Tegen dit standpunt werd bezwaar aangeteekend, maar het baatte niets. Zijne Excellentie voelde zich heel iemand anders dan de burgemeester van Harder wijk, die op Zondag geen schepen in de haven toeliet. Bleef niets anders over dan onze diepe teleurstelling uit te spreken over de han delwijze van dezen bewindsman. Het kost ons moeite aan de juistheid van het hier weergegevene te gelooven, merkt de Nederlander op. Als dit inder daad juist is, achten wij dit niet minder dan ontstellend. Hoe is het mogelijk, dat deze bewindsman een dergelijk standpunt in het bijzonder ook ten aanzien van den Zondagsarbeid kan innemen! Dit is een geluid, dat ten tijde, dat het liberalisme Op bet hoogtepunt van zijn macht was, nauwelijks nog op zijn plaats zou zii'n ge weest. Wij achten bet van bet grootste belang, dat hierover nader licht wordt verspreid. Mocht inderdaad 't standpunt van den minister juist zijn weergegeven, dan moeten wij ons, hoezeer ons dat ook leed doet, vierkant tegenover hem stellen. Dit is niet de sfeer, die het Departement van Sociale Zaken mag beheersehen. De toestand te Madrid. 1300 nationalisten belegerd. In een bericht uit Valencia maakt de correspondent van de „Times" melding van de in Madrid heerschende bloedige terreur. Eiken morgen kan men in de rivier Manzanares de naakte lijken zien van vermoorde slachtoffers. Ziekenhuizen aan den rand der stad hebben zich zelfs bij de volksfront-regee ring beklaagd, dat de patiënten wegens de kreten der slachtoffers, die "eiken nacht in de voorsteden van Madrid worden te rechtgesteld, niet kunnen slapen. \ele vooraanstaande ingezetenen zijn zonder vorm van proces omgebracht. ^olgens een ontvangen bericht van een buitenlandschen waarnemer in de Spaan sche hoofdstad, is er op het oogenblik practisch geen regeering meer in Madrid. De anarchisten hebben de macht volko men in handen. Dezelfde waarnemer is van meening, u ;Ae brand in de modelgevangenis van Madrid, welke begon in de houtopslag plaats en de bakkerij, is aangestoken hoor de regeringsmilitie. Onder de ge vangenen, die het eerst werden vrijgela ten, bevonden zich moordenaars, zakken rollers, bankroovers, enz. De politieke ge vangenen, die na hen voor 't vuur tracht en te vluchten, werden met machinege weren weggemaaid. Geschat wordt, dat op deze wijze duizend politieke gevange nen zijn gedood, hoewel dit cijfer nog niet is te controleeren. Gemiddeld worden iederen nacht ze ventig personen gedood. Velen van ,de slachtoffers zdjn werkgevers, die moei lijkheden hebben gehad met hun arbei ders, die thans van de gelegenheid ge bruik maken, om zich te wreken, Een factor van groote onrust in Madrid is het feit, dat de communisten een „tsje- ka" hebben ingesteld in de „Bellas Artes", een club, waar iederen nacht „processen" worden gehouden, welke steeds met een doodvonnis eindigen, dat in de kelders van het clubgebouw ten uitvoer wordt ge legd. De bevolking van Madrid is zeer be angst voor haar lot, wanneer de natio nalisten de hoofdstad zullen' bereiken, daar de anarchistische federatie ge dreigd heeft, alle betere woonwijken plat te branden. Het .voedsel in de hoofdstad wordt steeds schaarscher. Alle vleesch in blik en geconserveerde melk worden geconfis queerd voor de mannen aan het front. De toestand te Malaga. Een jeugdig nationalist, Jose Robas, wist enkele dagen geleden uit Malaga te ontvluchten. Hij deelde het volgende mede omtrent den toestand in deze stad: „Ma laga is geheel in handen van de Iberi sche anarchistische federatie en van de Nationale Arbeiders Federatie. De civiele garde is ontwapend en wordt in de ka zernes bewaakt door de anarchistische volksfrontmilitie. Het is onmogelijk het aantal executies te schatten. Alle kerken en kloosters zijn afge brand, met uitzondering van de kathe draal. De aandacht blijft thans in het bijzon der gericht op de 1300 nationalisten, die in het Alcazar te Toledo door de regee ringstroepen worden belegerd. Nationa listische troepen rukken in ijlmarschen op, om te trachten hen te ontzetten. Op bevel van den civielen gouverneur van Toledo hebben de belegeraars voor de machtige granieten muren van den ouden burcht stukken zwaar geschut en mortie ren opgesteld, om de buitenmuren van den citadel .nog vóór de komst der hulp troepen te kunnen vernietigen. De vliegtuigen der nationalisten hebben levensmiddelen per valscherm voor de be legerden neergelaten. De valschermen dreven echter door den wind af en kwa men terecht in het kamp der belegeraars. De belegerden hebben opnieuw een ultimatum om zich over te geven afgewe zen. Hoewel hun zelfs vrije aftocht werd beloofd, verklaarden de belegerden, dat zij' het Alcazar nog liever met de 40 kilo dynamiet, welke in de kelders liggen, zou den opblazen, dan zich overgeven. Daarop hebben de roode troepen het Alcazar opnieuw beschoten. Overwinningsberichten. De bijzondere correspondent van Ha- vas te Sevilla deelt mede, dat officieel wordt verklaard, dat een twaalftal vlieg tuigen van de regeering is neergehaald. Sevilla, Huelva en Cadix zijn niet meer van uit de lucht .gebombardeerd; toch zijn maatregelen genomen voor het geval dit toch zou gebeuren. Bij de laatste luchtraid op Toledo werd de belangrijkste wapenfabriek, welke de regeeringstroepen van wapenen voorziet, getroffen. De generale staf van de nationalisten te Burgos deelt verder mee, iat,de lucbt- macht NavalPeral, Villa Alba, Pere- guinos en het Escurial heeft gebombar deerd. Verder worden twee belangrijke over winningen gemeld: in de provincie Avila zijn de opstandelingen 15 km opgerukt en hebben Puergerinos bezet. Gisteren werd vernomen, dat het be langrijke centrum Dona Mencia, op 50 km van Jaen, ingenomen is door de na tionalisten. Voor zoover van de Fransch-Spaansche grens aan de beneden-Pyreneeën gezien kan worden, beeft zich gisteren geen en kel offensief op groote schaal aan bet front van Irun voorgedaan. In de provincie Toledo hebben de na tionalisten een overwinning behaald op een afdeeling regeeringstroepen. De re geeringstroepen lieten 600 dooden op het slagveld aohter; 9 mortieren, 16 mitrail leurs, 800 geweren, motorrijwielen, 3000 granaten en 300.000 geweerpatronen vie len volgens radio Sevilla in banden der nationalisten. De regeering meldt, dat zij aan het Guadarama-front een afdeeling nationa listen heeft verslagen, die 165 dooden en 15 mitrailleurs moesten achterlaten. Spionnagecentrale te Lissabon. Uit Salamanca wordt gemeld, dat een spionnagecentrale van de Spaansche re geering te Lissabon is gevestigd, welke een groote rol speelt in den burgeroor log. De nationalisten trachten thans een contra-spionnage op te .richten, aangezien alle belangrijke plannen in ongelooflijk korten tijd in Madrid bekend blijken te zijn. „ITALIË MOET STERK ZIJN EN STEEDS STERKER WORDEN". Alzoo sprak Mussolini. „'Officieren, onderofficieren, korporaals en zwarthemden, luistert naar mij, ik spreekt tot u en het Italiaansche volk." Aldus sprak Mussolini bij het einde der Iegermanoeuvres, het leger toe, „Morgen," aldus vervolgde hij, „zullen in de vlakte van Volturana voor Z. M. Victor Emanuel III, koning van Italië, keizer van Ethiopië, meer dan 60.000 manschappen, '200 pantserauto's, 400 ka nonnen, 400 mortieren, 3000 machinege weren, 28000 camions defileeren. Dit zal een grootsch schouwspel zijn, maar het geeft nog maar een zeer gering gedeelte te zien van 'het totale aantal manschap pen en krijgsmiddelen, waarop Italië nu kan rekenen. Het is niet in weerwil van den oorlog in Afrika, maar juist tengevolge van den oorlog in Afrika, dat alle krachten van het Italiaansche leger sterker zijn dan vóór den oorlog. Wij kunnen steeds zeer snel en op een eenvoudig bevel acht millioen mannen mobiliseeren. Het Italiaansche volk moet weten, dat zijn binnen- en buitenlandsche vrede be schermd wordt en daarmede ook de vrede der wereld. Wij moeten sterk zijn, wij moe ten steeds sterker worden. Wij moeten zoo sterk zijn, dat wij aan alle gebeurtenissen het hoofd kunnen bieden en de toekomst, boe die ook zij, fier in de oogen kunnen zien. Aan dezen hoog- sten eisc'b moet en- zal het geheele leven der natie ondergeschikt zijn." ERNSTIG MIJNONGELUK BIJ BOCHUM. Twintig mijnwerkers omgekomen. In de mijn Vereinigte President, toebe- hoorende aan de Bergbau A.G. Lotharin gen te Bochum, heeft gistermiddag een ontploffing plaats gehad op de negende verdieping. Tot gisteravond zes uur wa ren elf dooden naar het ziekenhuis ver voerd. In de officieele lezing over het mijn ongeluk te Bochum wordt medegedeeld, dat de mijngasontploffing tot nu toe 20 dooden heeft geëischt. Drie arbeiders worden nog vermist; men vreest, dat ook zij om bet leven zijn gekomen. Twintig mijnwerkers zijn gewond, van wie intusschen drie aan hun wonden zijn bezweken. De Palestijnsche troebelen duren voort. Vier Joodsche wachters zijn in een door Arabieren gelegde hinderlaag nabij de Joodsche kolonie Rehovoth ten zuiden van Jaffa gevallen. Drie van hen zijn ernstig gewond, de vierde minder ernstig. D'e Amerikaansche senator Borah heefi, te zamen met elf andere senatoren, een telegram gezonden aan den Engelschen minister van Buitenlandsche Zaken, Eden, waarin de hoop tot uiting word; gebracht, dat de Engelsche regeering niet zal zwichten voor het geweld. De gebeurtenissen in Roemenië. De val van Tïtulescu heeft in de Hon- gaarsche openbare meening bet grootste opzien gebaard en wordt door de bladen als een gebeurtenis van de grootste inter nationale draagwijdte beschouwd. De regeeringsbladen zien in zijn val een teeken van den groeienden invloed van de rechtsche, anti-iScv jetkringen in Roeme nië en een besliste verzwakking van het bolsjewistische front in Zuid-Oost- Europa. Het nieuwe regeeringsblad „Esti Ujsag" schrijft, dat de voornaamste voor vechter van Sowjet-Rusland thans onge vraagd en onherroepelijk afgedaan heeft. Dit feit is de grootste gebeurtenis in de na-oorlogsche geschiedenis van Roe menië. Tatarescu beeft Titulescu aangeboden Roemenië te blijven vertegenwoordigen in den Volkenbond. Het antwoord van Titulescu is nog niet ontvangen. Men is te Parijs niet zoo gerust over de kabinetswijziging in Roemenië, waar Titulescu op zoo ruwe wijze uit bet mi nisterie verwijderd is. In de rechtsche bladen is men er op bedacht deze wijziging niet toe te schrij ven aan een verandering in de Roemeen- sche politiek ten aanzien van de andere landen der Kleine Entente en van Frankrijk en men legt er den nadruk op, dat de nieuwe minister van buitenland sche zaken toch ook zoo buitengewoon Fiansch gezind is en dat Tatarescu in zijn verklaringen uitdrukkelijk heeft ge zegd, dat de buitenlandsche politiek van zijn land ongewijzigd blijft. Maar in de linksohe pers verbergt men niet, dat men daaromtrent nog zoo zeker niet is. De wervelstorm op Korea. Nu de typhoon voorbij is en de vloed golf is geweken, is men begonnen met het herstel der spoorweg-, telegraaf- en telefoondiensten. De gevolgen van de ramp worden als volgt opgegeven: menschen gedood 1.516, verwond 1.183, vermist 769. Huizen inge stort 28.863, beschadigd 3.664, weggespoeld 4,391, overstroomd 46.225, Visschers booten gezonken of weggespoeld 462, beschadigd 1.249. Een Dultscher in het buitenland „heeft dekking in den rug". Rijksminister Goebbels heeft te Genève een delegatie van de Duitsche kolonie in zijn hotel ontvangen. Hij sprak een re devoering voor haar uit, waarin hij o.m. zeide, dat zijn reis naar Venetië er toe heeft bijgedragen, de vriendschappelijke betrekkingen tusschen Duitschland en Italië te versterken. Een Duitscher in het buitenland wordt door zijn vaderland beschermd. Ge lijk blijkt uit het zenden van Duitsche oorlogsschepen naar de Spaansche wate ren. Duitschland geeft den Duitscher in bet buitenland een dekking in den rug. D'aarom moet hij zich beschouwen als een door het vaderland verzorgd lid van het weer sterk geworden Duitsche volk. Korte Berichten. In de door de werkloosheid in het bijzonder getroffen mijndistricten var. Zuid-Wales wordt op het oogenblik eon z.g.n. hongermarsch naar Londen op touw gezet, welke ten uitvoer zal worden gelegd, op den dag der heropening van het Engelsche parlement. Tegelijkertijd, zullen dan werkloozenstoeten uit andere deelen van het land naar de hoofdstad optrekken. Het bestuur van de onafhankelijke arbeiderspartij in Engeland heeft een ver zoek ontvangen van Trotzki, stappen te willen ondernemen, opdat bij verlof krijgt zich ergens in bet Britscbe rijk te mogen vestigen. De „Daily Telegraph" meldt, dat men rekening moet houden met de moge lijkheid van een groote loonstaking der werklieden in de Britsche vliegtuig industrie. Vijfhonderd stakers, die de fabrie ken te Lodz hebben bezet, zijn tot voed- selweigering overgegaan, teneinde meer kracht bij te zetten aan bun eischen in zake de totstandkoming van een collectief arbeidscontract. Verscheidene arbeiders moesten reeds naar het ziekenhuis wor den vervoerd. KONINGINNEFEESTEN IN DEN LANDE. Alom in den lande is de viering van den verjaardag van onze Koningin begun stigd geweest door heerlijk weer. De fees telijkheden zijn, zoowel in de steden als op bet land, zeer opgewekt verloopen. H. M. de Koningin en Haar Dochter hebben den dag ten Paleize Het Loo door gebracht. Nadat 's morgens 5000 schoolkinderen een aubade hadden gebracht, hebben do Koningin en de Prinses in den namiddag een rijtoer gemaakt. 's Middags om half vijf vertrok de Ko ningin met Prinses Juliana en haar gast de Prinses van Erbacb, in een open rij tuig. Op het gemeentelijk landgoed Maria- lust werd gestopt. Twee meisjes boden namens de Oranjevereeniging de Vorstin nen bloemen aan. Bestuursleden der Oran jevereeniging verstrekten de Koningin en de Prinses inlichtingen over de feestelijk heden. Ook toonden de Vorstinnen belang stelling voor de volksspelen op dit terrein. Rondom Marialust was een enorme men- scbenmenigte op de been, die de Konin gin en de Prinses hartelijk toejuichte en toezong. Hierna werd de rit voortgezet naar het Zuiden, waar de Oranjevereeniging der buurtschap Wormen een feest had samen gesteld. Hier werden de Vorstinnen even eens bloemen aangeboden. Ook hier was groote belangstelling voor het Koninklijk bezoek. Tenslotte vertoefden Koningin en Prinses nog even bij het feestterrein van de leerlingen der Gereformeerde school aan de Alexandrinalaan, waarna zij naar het paleis terug reden. Overal langs den weg stond veel publiek, dat de Vorstinnen hartelijk begroette. De rit duurde een uur. Prinses Juliana heeft met prinses He lena von Erbach 'het vuurwerk op Maria lust bijgewoond. Aan het paleis Het Loo werden in den loop van den dag vele brieven en tele grammen, alsmede bloemstukken bezorgd. Van het teekenen van de felici'tatieregis- ters aan het paleis werd druk gebruik ge maakt. Binnenland. De gouverneur-generaal over den toestand van Indië. De Woningraad en de wijziging der steun regeling. Buitenland. De toestand te Madrid. Irun gebombar deerd. De politieke gebeurtenissen in Roemenië. Mijnongeluk te Boohum. Rede van Mussolini. DE GOUVERNEUR-GENERAAL OVER DEN TOESTAND VAN NED.-INDIE. In zijn rede tijdens het openbaar ge hoor ter gelegenheid van den verjaardag van H.M. de Koningin sprak de Gouver neur-Generaal ongeveer als volgt: „Alle volkeren van het geheele Konink rijk der Nederlanden vereenigen zich hei den tot onverbrekelijke eenheid in de wen- schen voor het geluik en in de hulde aan onze geliefde Vorstin. We zijn op een voor Indië belangrijk punt aangekomen. Het onmiddellijk le vensgevaar is voorbij'. Het land is behou den. Dank zij aller samenwerking, met zelfopoffering en hoogste plichtsvervul ling. De strijd is doorstaan. Echter valt zekere vrees voor de toSkomst te onder kennen. Na de moeilijke jaren wil men gaarne weder uitzien langs het zonnig pad dat voert naar de bronnen van welvaart en voorspoed. Men verwacht dat' de Regeering een zoodanig pad aanwijst. De regeering is nog steeds daartoe niet in staat. Zij' nam kennis van tal van goede raadgevingen, die deels voor begaanbaarheid practisch zijn uitgesloten en anderdeels niet naar dat verlangde, zonnige pad, leiden. Er kend moet worden dat de zon niet is doorgebroken. Het moge minder somber zijn dan voorheen, maar de omstandig heden zijn nog steeds moeilijk. Daarom is het zoo goed dat wij hier tezamen zijn. Als de angstige vraag „waarheen?" wordt gesteld, kunnen wij haar dan beter stel len dan op den dag van heden? Door. de eeuwen heen beantwoordde het Huis van Oranje, als leider en hoeder van ons volk, die vraag voor ons. Als de groote Zwijger in uiterste nood den weg niet zag, klonk zijn woord dat hopen niet noodig is om te ondernemen, noch slagen noodig om vol te houden. Dit woord, gedragen door „Mijn Schildt ende Betrouwen syt Ghy o Godt myn Heer" wijst den weg, ook thans voor ons. De stroomlijn-locomotief heeft in alle opzichten voldaan. Thans kan wel als vaststaande worden aangenomen, dat de stroomlijn-locomotief die nu eenige maanden in bedrijf is, in alle opzichten heeft voldaan. Daar de stand van zaken inmiddels gewijzigd is door 'het besluit tot electrificatie van ver schillende lijnen, staat nog niet vast, of nog andere locomotieven van stroomlijn- om manteling zullen worden voorzien. Een besluit hieromtrent is nog niet ge nomen Concurrentie voor de Holland-Amerika-lijn? De Bernstein en Red Star Lijnen zullen in 1937 een geregelden wekelijkschen dienst van New York en Outports op Rot terdam instellen. Tot nu toe onderhielden deze maat schappijen slechts het verkeer tusschen New York en Antwerpen, terwijl Rotter dam via laatstgenoemde haven bediend werd. D'e lijnen, die naar Nederland tot dus verre in hoofdzaak automobielen hebben vervoerd, via Antwerpen, zullen zooals reeds in België geschiedt in het ko mende jaar ook een directe stukgoed- en passagiersdienst organiseeren op ons land D|aar het hier bekende en bij het rei zend publiek gewilde toeristenschepen van één klasse betreft, terwijl bovendien de Red Star-schepen snel zijn te noemen, maken daze scheepvaartlijnen een goede kans, zich een behoorlijk aandeel in hel passagiers- en goederenverkeer op Rot terdam te veroveren, waarvan niet alleen het reizend publiek en de handel, doch wel allereerst de haven van Rotterdam zal profiteeren. De Woningraad adresseert. De Nationale Woningraad heeft aan den Minister van Sociale Zaken een uit voerig adres gezonden, dat vraagt: dat het besluit tot intrekking van de huurtoeslag wordt teruggenomen, subsi diair, dat de beslissing in deze wordt aan gehouden tot aan de hand van te verza melen 'gegevens een nauwkeuriger over zicht 'zal zijn verkregen van de directe ge volgen Van deze intrekking; dat, afgescheiden van de kwestie van de 'huurtoeslag, de huurverlaging voor zon der rijfcssteun ingevolge de woningwet ge-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1936 | | pagina 1